Uitspraken

Daar komt nog bij dat in het geval dat wordt aangenomen dat de kinderen van [verweerder] wel een wilsrecht toekomt, zij door de onderhavige actie van [verzoekers] niet in een slechtere positie komen te verkeren doordat bepaalde zaken uit de nalatenschap en waarop zij mogelijk aanspraak zouden willen maken, uiteindelijk niet langer in het bezit van [verweerder] blijkens te zijn. Achtergrond van de in artikel 25 lid 2 BW bedoelde kennisgeving aan de andere kinderen is dat die tijdig kunnen beslissen of zij ook een beroep willen doen op het wilsrecht, teneinde te voorkomen dat later blijkt dat bepaalde zaken waar zij emotionele waarde aan hechten en waarop zij aanspraak hadden willen maken, reeds zijn ‘opgeëist’ door het kind dat eerder het wilsrecht uitoefende. Waar echter [verzoekers] enkel contanten wensen te verkrijgen, althans zekerheid daarvoor, is er geen risico dat specifieke zaken als hiervoor bedoeld voor de overige gerechtigden kwijtraken. In het zich hier niet voordoende geval dat de kinderen van [verweerder] wel een wilsrecht zou toekomen bestaat dan ook geen grond om [verzoekers] niet in deze procedure te ontvangen.

Ten slotte wordt in dit verband overwogen dat in de wet geen sanctie is opgenomen voor het geval dat niet wordt voldaan aan de in artikel 4:25 lid 2 BW genoemde verplichting om de andere kinderen in kennis te stellen van het voornemen een wilsrecht uit te oefenen. Zelfs indien [verweerder] wordt gevolgd in zijn standpunt dat zijn kinderen belanghebbenden in deze procedure zijn, kan het ontbreken van bedoelde kennisgeving c.q. een oproep om als belanghebbende ter zitting aanwezig te zijn, niet leiden tot niet-ontvankelijkheid van [verzoekers]. Dit laatste geldt overigens ook in de situatie zoals de onderhavige, waarbij de kennisgeving aan (een van) de andere kinderen wordt gedaan nadat reeds aan de stiefouder is medegedeeld dat een beroep op het wilsrecht wordt gedaan.

Bij het overlijden van een ouder verkrijgt een kind in beginsel een niet opeisbare geld-vordering, overeenkomend met de waarde van zijn erfdeel, ten laste van de langstlevende (stief)ouder. Laatstgenoemde verkrijgt de goederen van de nalatenschap en de bevoegdheid daarover te beschikken. Deze zogenoemde wettelijke verdeling blijft echter buiten toepassing indien de erflater door middel van een testamentaire wilsbeschikking anders heeft bepaald (artikel 4:13 BW).

Vastgesteld wordt dat erflaatster in haar testament naast haar eigen kinderen, [verweerder] en drie van zijn kinderen tot erfgenaam heeft benoemd en heeft bepaald dat ten aanzien van haar nalatenschap de wettelijke verdeling van toepassing is. Ten aanzien van de vorderingen die haar (stief)kinderen op [verweerder] verkrijgen heeft erflaatster een nadere invulling gegeven aan de wettelijke verdeling. Zij heeft echter uitdrukkelijk bepaald dat zij niet wenste af te wijken van de wettelijke regels omtrent de wilsrechten. Dit betekent dat ingevolge artikel 4:21 BW [verweerder] verplicht is om op het verzoek van [verzoekers], aan hen goederen over te dragen met een waarde van ten hoogste de geldvordering die [verzoekers] uit hoofde van de wettelijke verdeling op hem hebben verkregen.

[verweerder] erkent dat [verzoekers] het wilsrecht van artikel 4:21 BW toekomt. Gelet hierop en waar aan de uitoefening van het wilsrecht geen termijn is gesteld en derhalve een rechts-vordering terzake eerst na verloop van twintig jaren verjaart (artikel 3:306 BW), kan de verzochte verklaring voor recht worden afgegeven.

[verweerder] heeft betoogd dat de wijze waarop [verzoekers] het aan hen toekomende wilsrecht wensen uit te oefenen, onrechtmatig is. Immers, zo heeft hij gesteld, is de vordering niet opeisbaar, terwijl op hem ook niet de verplichting rust om zekerheid te stellen voor de erfdelen van [verzoekers]. Uit het testament blijkt ook dat het de bedoeling van erflaatster is geweest dat hij onder soortgelijke omstandigheden als voorheen door kon leven en niet dat hij tijdens leven zou moeten uitkeren of zou worden beperkt in zijn mogelijkheden om over goederen van de nalatenschap te beschikken, aldus [verweerder].

Overwogen wordt dat erflaatster in haar testament niet de in artikel 4:21 BW bedoelde verplichting van [verweerder] om op het verzoek van [verzoekers] goederen over te dragen, heeft uitgesloten of beperkt. Uit de tekst van artikel 4:21 BW volgt reeds dat deze wetsbepaling derogeert aan artikel 4:13 BW. Met andere woorden, de verplichting van de stiefouder om op het verzoek van een stiefkind goederen over te dragen ter voldoening van de geldvordering die het stiefkind jegens de stiefouder heeft, doorbreekt het beginsel dat die vordering niet opeisbaar is. Doordat [verzoekers] een beroep hebben gedaan op het wilsrecht komt ten opzichte van hen geen betekenis (meer) toe aan de wilsbeschikking in het testament die inhoudt dat [verweerder] geen zekerheid behoeft te stellen voor de geldvorderingen die de erfgenamen op hem verkrijgen.

Niet in geschil is dat ieders erfdeel in de nalatenschap € 12.654,79 bedraagt. De geld-vorderingen van [verzoekers] staan dan ook vast en dienen op het voorliggende verzoek te worden uitgekeerd door middel van overdracht van goederen tot dat bedrag. De stelling van [verweerder] dat[voornaam] [verzoekers] reeds is voldaan doordat hij sieraden in bewaring zou hebben gekregen is, daargelaten dat bewaring niet gelijkgesteld kan worden aan eigendoms-overdracht, door [verzoekers] gemotiveerd weersproken. Waar [verweerder] geen andere goederen heeft aangewezen zal dan ook het primaire verzoek tot overdracht van een aandeel in de woning zoals geformuleerd bij 3.1.1 onder B hierboven, worden toegewezen.

Nu gezien het voorgaande het voorwaardelijke karakter aan het verzoek van [verweerder] is komen te ontvallen, wordt op dat verzoek het volgende overwogen en beslist.

[verweerder] heeft verzocht om de overdracht van een aandeel in zijn woning te laten plaatsvinden onder voorbehoud van het recht van vruchtgebruik, alsmede om aan hem de bevoegdheid tot vervreemding en vertering toe te kennen. Uit de strekking van het testament volgt dat erflaatster hem voor zoveel mogelijk verzorgd heeft willen achterlaten, aldus [verweerder].

Wat er van dat laatste zij, uit artikel 4:21, laatste zin BW volgt dat gezien [verweerder]’ verzoek, de overdracht aan [verzoekers] van het aandeel in de woning zal moeten plaatsvinden onder voorbehoud van het vruchtgebruik daarvan. Artikel 4:23 BW is op het vruchtgebruik van toepassing. Het betreffende verzoek zal dan ook op de hierna vermelde wijze worden toegewezen.

Het verzoek van [verweerder] om aan hem tevens de bevoegdheid toe te kennen tot vervreemding en vertering van het over te dragen aandeel in zijn woning, wordt afgewezen. Krachtens artikel 4:23 lid 2 BW kan een zodanige bevoegdheid worden toegekend indien de verzorgingsbehoefte van [verweerder] dit nodig maakt, doch van dit laatste is de kantonrechter niet overtuigd geraakt. [verweerder] heeft aan zijn verzoek geen deugdelijke cijfermatige onderbouwing ten grondslag gelegd, terwijl het eerst ter zitting gedane aanbod om dit alsnog te doen, te laat is gedaan.

Teneinde [verweerder] voldoende gelegenheid te geven om tot overdracht van het aandeel in zijn woning over te gaan zal de termijn daarvoor worden gesteld op 8 weken nadat deze beschikking aan hem is betekend.

In aansluiting op het voorgaande zal [verweerder] eerst dwangsommen verbeuren in het geval hij niet binnen die termijn tot de overdracht is overgegaan (artikel 611a lid 4 Rv). Anders dan [verzoekers] hebben verzocht zullen de op te leggen dwangsommen worden bepaald op € 50,00 per dag, met een maximum van € 25.500,00.

Het verzoek om in het geval dat [verweerder] geen medewerking verleent aan de tenuitvoerlegging van deze beschikking, te bepalen dat deze beschikking in de plaats kan treden van diens toestemming voor de eigendomsoverdracht van het betreffende aandeel aan [verzoekers] en van diens handtekening op de (naar de kantonrechter begrijpt:) leveringsakte, kan met inachtneming van het bepaalde in artikel 3:300 BW eveneens worden toegewezen.