Uitspraken

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• -

  de dagvaarding tevens houdende incidentele vordering ex artikel 843a Rv, met producties;

• -

  de incidentele conclusie van antwoord van de Gemeente, met producties;

• -

  de bij B-formulieren door Karmedia ingediende producties;

• -

  de op 19 maart 2019 gehouden pleidooien in het incident en de bij die gelegenheid door Karmedia en de Gemeente overgelegde pleitaantekeningen/-notities;

• -

  het incidentele vonnis van 3 juli 2019, waarbij de vordering van Karmedia tot overlegging van diverse stukken is afgewezen;

• -

  de conclusie van antwoord van de Gemeente, met producties;

• -

  de brief van 10 juni 2020 van de rechtbank dat op 24 september 2020 een regiezitting zal worden gehouden;

• -

  de brief van 22 juni 2020 van de rechtbank, waarin onder meer is meegedeeld dat de zitting ten dele het karakter van een regiezitting zal hebben en dat de rechtbank voornemens is na de zitting vonnis te wijzen waarbij beslist wordt 1) op het verweer van de Gemeente dat Karmedia niet-ontvankelijk is gelet op artikel 3:305a BW en 2) zo nodig over de eventuele oproeping in het geding van de wederpartijen van de Gemeente bij de transacties (Markthal c.s.) op grond van artikel 118 Rv;

• -

  de brief van 9 juli 2020 van Karmedia dat zij voornemens is Markthal c.s. in de procedure te betrekken door oproeping ex artikel 118 Rv.;

• -

  het exploot van oproeping in het geding van Markthal en Provastgoed ex artikel 118 Rv, met producties;

• -

  de brief van 24 augustus 2020 van Markthal c.s. dat zij ter zitting van 24 september 2020 aanwezig zullen zijn en tenzij Karmedia niet-ontvankelijk wordt verklaard nog schriftelijk op de stellingen van Karmedia wensen te reageren alvorens de rechtbank beslist, alsmede de reactie daarop van de rechtbank bij brief van 18 september 2020;

• -

  de akte houdende wijziging van eis van Karmedia;

• -

  de bij B-formulier van 25 augustus 2020 door Karmedia overgelegde producties;

• -

  de schriftelijke toelichting voorafgaande aan de zitting van 24 september 2020 van de Gemeente;

• -

  het proces-verbaal van de op 24 september 2020 gehouden (regie)zitting, de pleitnota's van Karmedia, de Gemeente en Markthal c.s. en de brief van 12 november 2020 van Markthal c.s. met een reactie op het proces-verbaal;

• -

  de akte houdende uitlaten van Karmedia;

• -

  de akte naar aanleiding van de beschikking van de Hoge Raad van de Gemeente, met productie;

• -

  de akte uitlating consequenties uitspraak HR d.d. 11 december 2020 van Markthal c.s., met bijlage.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2.1.

Karmedia is een stichting die onder meer als doel heeft:

• -

  het voeren van (juridische) procedures tegen overheidsinstanties, natuurlijke personen, stichtingen en ondernemingen zowel nationaal als europees;

• -

  […];

• -

  het bevorderen van eerlijke concurrentie tussen bedrijven;

• -

  het controleren van de naleving op het staatssteunverbod;

• -

  […]

• -

  het fysiek en technisch beveiligen van journalisten en journalistieke 'vestigingen';

- het onderzoeken van onrechtmatige overheidsdaden;

en voorts al hetgeen in de ruimste zin met één en ander verband houdt, daartoe behoort en/of daartoe bevorderlijk kan zijn."

2.2.

De Markthal is een gebouw in Rotterdam waarin marktkramen, winkels, horeca, woningen en een ondergrondse parkeergarage zijn ondergebracht. De Markthal is gerealiseerd door Provastgoed, een projectontwikkelaar, en Markthal, een door Provastgoed opgerichte projectvennootschap waarvan Provastgoed enig aandeelhouder en directeur is.

2.3.

De Gemeente, Provastgoed en Markthal hebben tussen 2008 en 2014 verschillende (raam)overeenkomsten gesloten ter realisering van de Markthal. Het betrof in de eerste plaats een raamovereenkomst van 25 juli 2008 betreffende de verkoop van de ondergrond door de Gemeente aan Markthal. Deze overeenkomst is bij een allonge van 1 oktober 2009 gewijzigd in die zin dat is afgezien van directe verkoop en in plaats daarvan is overeengekomen dat de ondergrond eerst in erfpacht is gegeven. Bij een tweede allonge van 14 december 2012 is afgesproken dat de ondergrond alsnog aan Markthal verkocht werd. Verder is op 25 juli 2008 een overeenkomst gesloten betreffende de verkoop door Markthal c.s. van het openbare deel van een nog te ontwikkelen parkeergarage aan de Gemeente.

2.4.

Karmedia heeft deze rechtbank verzocht een voorlopig getuigenverhoor te bevelen teneinde duidelijkheid te verkrijgen over de feitelijke toedracht van de realisatie van de Markthal. Dit verzoek is bij beschikking van deze rechtbank van 28 december 2018 afgewezen. Karmedia heeft tegen deze beschikking hoger beroep ingesteld. Het gerechtshof Den Haag heeft op 16 juli 2019 de uitspraak van deze rechtbank bekrachtigd (ECLI:NL:GHDHA:2019:1806). Karmedia heeft tegen de beschikking van het gerechtshof beroep in cassatie ingesteld. De Hoge Raad heeft op 11 december 2020 het cassatieberoep verworpen (ECLI:NL:HR:2020:2007).

2.5.

Metroprop B.V., Karioka B.V., Karioka II B.V., de Stichting tot behoud van Monumenten Laurentius & Petronella en Monumenten L&P B.V. (hierna samen: Metroprop c.s.) hebben op 8 juli 2019 een overeenkomst van lastgeving gesloten met Karmedia. Daarbij hebben Metroprop c.s. aan Karmedia last gegeven om de Gemeente en/of Markthal en/of Provastgoed en/of andere gelieerde vennootschappen omtrent de totstandkoming van de Markthal in rechte te betrekken en om in gerechtelijke procedures Metroprop c.s. te vertegenwoordigen. Overeengekomen is dat Karmedia gerechtigd is de last geheel naar eigen inzicht uit te voeren.

3.1.

Karmedia heeft bij dagvaarding gevorderd dat de rechtbank, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:

1. verklaart voor recht dat sprake is van een onrechtmatige steunmaatregel of steunmaatregelen in de zin van artikel 107 van het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie (hierna: VWEU) met betrekking tot

2. de Gemeente veroordeelt om binnen twee weken na betekening van het te wijzen vonnis de rechtsgevolgen van de overeenkomsten, voor zover de overeenkomsten nietig zijn verklaard, ongedaan te maken, de onrechtmatige steun van Provastgoed en haar dochteronderneming Markthal terug te vorderen met samengestelde rente conform artikel 9 van de Verordening 271/2008 van de Commissie en partijen te veroordelen tot het betalen van de toepasselijke rente, op straffe van een dwangsom van € 500.000,00 per dag;

3. met veroordeling van de Gemeente in de volledige proceskosten van het geding, op te maken bij staat.

3.2.

Karmedia heeft deze eis, na de oproeping van Markthal c.s. in het geding, bij akte gewijzigd als volgt, dat zij nu vordert dat de rechtbank:

1. verklaart voor recht dat de Gemeente onrechtmatig heeft gehandeld bij de totstandkoming van de Markthal, waaronder het aangaan en/of uitvoeren van de volgende overeenkomsten:

- de raamovereenkomst van 25 juli 2008;

- de overeenkomst "Koop Parkeergarage Markthal" van 25 juli 2008;

- de "Allonge Raamovereenkomst Markthal/Turnkey" van 1 oktober 2009;

- de "Allonge II" van 14 december 2012;

2. de overeenkomsten en allonges als genoemd onder 1. primair nietig verklaart,

subsidiair vernietigt;

3. verklaart voor recht dat de Gemeente onrechtmatig heeft gehandeld doordat zij de onrechtmatig verstrekte staatssteun niet heeft teruggevorderd;

4. verklaart voor recht dat de Gemeente onrechtmatig heeft gehandeld doordat zij de overeenkomsten en allonges onder (1) heeft gesloten zonder dat zij een aanbestedingsprocedure heeft uitgeschreven;

5. de Gemeente veroordeelt om binnen twee weken na betekening van het te wijzen vonnis, subsidiair een door de rechtbank te bepalen datum, de gevolgen van de overeenkomsten, voor zover de overeenkomsten nietig zijn verklaard dan wel zijn vernietigd, ongedaan te maken door de onrechtmatige steun terug te vorderen van Markthal c.s., te vermeerderen met de rente zoals vastgesteld op grond van artikel 16, tweede lid, en 33, onderdeel e, van de Procedureverordening (Verordening (EU) 2015/1589), subsidiair ex artikel 6:119a BW, meer subsidiair ex artikel 6:119 BW, te rekenen vanaf de data waarop de onrechtmatige steun is verleend;

6. Markthal c.s. veroordeelt om binnen twee weken na betekening van het te wijzen vonnis, althans een door de rechtbank te bepalen datum, de gevolgen van de overeenkomsten, voor zover de overeenkomsten nietig zijn verklaard dan wel zijn vernietigd, ongedaan te maken door de onrechtmatige steun terug te geven aan de Gemeente, te vermeerderen met de rente zoals vastgesteld op grond van artikel 16, tweede lid, en 33, onderdeel e, van de Procedureverordening (Verordening (EU) 2015/1589), subsidiair ex artikel 6:119a BW, meer subsidiair ex artikel 6:119 BW, te rekenen vanaf de data waarop de onrechtmatige steun is verleend;

7. de Gemeente veroordeelt om aan Karmedia te voldoen een dadelijk opeisbare dwangsom van € 1.000,00 per dag voor iedere dag of gedeelte daarvan dat partijen nalaten om te voldoen aan het gevorderde onder 5., subsidiair een door de rechtbank te bepalen bedrag, met een maximum van € 1.000.000,00, subsidiair een door de rechtbank te bepalen maximum;

8. Markthal c.s. veroordeelt om aan Karmedia te voldoen een dadelijk opeisbare dwangsom van € 1.000,00 per dag, subsidiair een door de rechtbank te bepalen bedrag, voor iedere dag of gedeelte daarvan dat Markthal c.s. nalaten om te voldoen aan het gevorderde onder 6., met het maximum van € 1.000.000,00, subsidiair een door de rechtbank te bepalen maximum;

9. de Gemeente veroordeelt om de schade die Karmedia heeft geleden te vergoeden, waaronder maar niet beperkt tot de (interne) kosten die Karmedia heeft gemaakt ter vaststelling van schade en aansprakelijkheid en ter verkrijging van voldoening buiten rechte en (mogelijke) deskundigenkosten, nader op te maken bij staat;

10. de Gemeente en Markthal c.s. veroordeelt tot betaling van de proceskosten en de nakosten van deze procedure, met inbegrip van salaris voor de advocaat, te vermeerderen met de wettelijke rente ex artikel 6:119a BW, subsidiair artikel 6:119 BW over deze kosten, indien niet binnen twee weken na de datum van het te wijzen vonnis voldoening daarvan heeft plaatsgevonden.

3.3.

De Gemeente voert verweer met conclusie tot niet-ontvankelijkverklaring van Karmedia, althans tot afwijzing van de vorderingen en - bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad - tot veroordeling van Karmedia in de kosten van het geding, met de bepaling dat over die proceskostenveroordeling de wettelijke rente verschuldigd zal zijn met ingang van de vijftiende dag na de datum van het te wijzen vonnis en in de nakosten conform het liquidatietarief.

3.4.

Markthal c.s. hebben nog geen conclusie van antwoord genomen waarbij zij inhoudelijk een standpunt over de vorderingen hebben ingenomen dan wel verweer hebben gevoerd. Zij hebben op de zitting van 24 september 2020 wel bezwaar gemaakt tegen de eiswijziging van Karmedia en bepleit dat Karmedia niet-ontvankelijk dient te worden verklaard.

3.5.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.