Uitspraken

De Staat heeft ten eerste betwist dat van een toezegging sprake is.

Concrete en individuele mededeling.

Naar het oordeel van de rechtbank is gelet op het bovenstaand sprake van een concrete en individuele mededeling. Het is op verzoek van [eiser] dat de alternatieve locatie van de brug is onderzocht (variant 5) en hij is bij de beoordeling van die variant betrokken en op de hoogte gehouden. Exact is weergegeven waar de brug zou moeten komen, en hoe lang en hoe hoog deze zou worden. Hoewel er meer belanghebbenden waren, is het besluit om een brug (variant 5) aan te leggen gericht aan [eiser] .

Bevoegde bestuursorgaan.

De beslissing om een brug aan te leggen (en wel in de vorm van variant 5) is volgens het verslag van de informatiebijeenkomst genomen door de Programmadirectie Ruimte voor de Rivier. Deze valt onder Rijkswaterstaat (en daarmee onder de Staat) en is daartoe bevoegd. De Staat heeft echter betwist dat de Programmadirectie Ruimte voor de Rivier een dergelijk besluit heeft genomen. Dat dit in het verslag staat, kan volgens de Staat niet aan haar worden tegengeworpen. Het procesvoorstel, waar ze in de brief van 25 mei 2012 om vroeg, is er nooit gekomen, laat staan een besluit van Rijkswaterstaat om tot de bouw van de brug over te gaan.

De rechtbank overweegt echter dat daarna, tijdens de descente, door de advocaat van de Staat is gezegd dat het Waterschap, in opdracht van de Programmadirectie Ruimte voor de Rivier, het overleg met [eiser] heeft gevoerd en dat besloten is een alternatieve ontsluiting via een brug direct richting Schellerdijk te realiseren. [eiser] mocht hieruit afleiden dat het bevoegde bestuursorgaan het besluit had genomen dat de brug (variant 5) er zou komen. Daarbij speelt mee dat die mededeling is gedaan door de advocaat van de Staat. Overigens is de rechtbank er ook wel van overtuigd dat dit op dat moment de bedoeling van de Staat was. Er is geen sprake van een vergissing of van onjuiste inlichtingen.

Invloed toezegging op gedrag, schade.

Een nieuwe ontsluiting voor het woonperceel van [eiser] was noodzakelijk na de onteigening van het perceel waar voorheen zijn toegangsweg lag. Bij een onteigening dient degene van wie zaken worden onteigend, volledig schadeloos gesteld te worden (artikel 40 Onteigeningswet). De eerder genoemde descente vond plaats in het kader van de bepaling van de schadeloosstelling. Indien in die procedure niet tegen [eiser] zou zijn gezegd dat er een brug zou komen, zou de schade die [eiser] lijdt door de verminderde bereikbaarheid van zijn perceel (via de overlaat zou zijn woning immers slechts 335 dagen per jaar bereikbaar zijn), in die procedure vergoed hebben moeten worden. [eiser] had voorts de verminderde waarde van het overblijvende kunnen aanvoeren en de benoemde deskundigen zouden zich er over hebben kunnen uitlaten. Uiteindelijk zou de rechtbank een vergoeding hebben toegekend. Wellicht waren er in die procedure zelfs nog afspraken over alternatieven mogelijk. [eiser] stelt dat hij dan zou hebben vastgehouden aan de loopbrug van NAP +4.20 meter, zoals hij die voor de onteigening ook had.

Bovendien is van belang dat in de onteigeningsprocedure alle kosten die de onteigende maakt voor juridische en deskundige bijstand (uiteraard voor zover wordt voldaan aan de dubbele redelijkheidstoets), integraal worden vergoed.

Duidelijk is derhalve dat [eiser] zijn gedrag heeft laten leiden door de toezegging en aannemelijk is dat een en ander van invloed is geweest op de omvang van de schadeloosstelling.

Conclusie

Terugkomen op een toezegging

[eiser] stelt dat het onrechtmatig is om een toezegging eenzijdig in te trekken. De aangevoerde omstandigheden rechtvaardigen volgens [eiser] niet een wijziging van het beleid.

De rechtbank overweegt hierover het volgende.

Aangenomen wordt dat er reden kan zijn om een toezegging niet te honoreren, bijvoorbeeld in het algemeen belang,4 dan wel dat een bestuursorgaan kan terugkomen op een toezegging als een afweging van alle betrokken belangen daartoe noopt.5

De rechtbank kan de Staat hierin niet volgen en is van oordeel dat de gewijzigde omstandigheden in dit geval geen terugkomen op de toezegging rechtvaardigen. Gelet op de opsomming in r.o. 6.12 is het verschil in de kosten veel kleiner dan de Staat wil doen geloven.

Daarbij neemt de rechtbank in aanmerking dat naar haar oordeel het feit dat de brug wellicht duurder uitvalt in de risicosfeer van de Staat ligt. De Staat had bij de toezegging dat er een brug zou worden aangelegd, een voorbehoud voor de kosten kunnen maken of daaraan voorafgaand een diepgravender onderzoek naar de kosten kunnen doen, maar dat heeft hij niet gedaan.

Ten aanzien van de kosten geldt bovendien dat [eiser] gemotiveerd heeft betwist dat de brug 2,5 miljoen euro zou moeten kosten. Volgens [eiser] kan deze brug worden aangelegd voor € 980.000,00. Dat bedrag wordt door de Staat weer betwist, maar die betwisting is in elk geval op het onderdeel van de asfaltverharding onjuist. Ook [eiser] houdt rekening met een asfaltverharding. Ook is onjuist de stelling van de Staat dat daar nog jaarlijkse onderhoudskosten van € 215.000,00 bij komen. Volgens de “Beslisnota alternatieve ontsluiting [adres] ” zijn de kosten van beheer en onderhoud voor rekening van de gemeente Zwolle.9

Wat daarvan zij, de Staat stelt inmiddels dat hij ook een bedrag van 1 miljoen euro disproportioneel acht voor de kleine verbetering in bereikbaarheid van 356 dagen naar 361 dagen per jaar via de aanleg van een brug. Kennelijk is dan de verbeterde bereikbaarheid de voornaamste grond om de brug niet meer aan te willen leggen.

De rechtbank merkt hierover ten eerste op dat de verhoging van de overlaat pas in 2016 heeft plaatsgevonden, terwijl de beslissing om de brug niet aan te leggen al in oktober 2015 is aangekondigd. Ten tweede is het verschil in bereikbaarheid tussen een overlaat op NAP +2.10 meter en NAP +2.35 meter slechts 3 dagen per jaar (353 dagen tegenover 356 dagen per jaar). Bovendien heeft [eiser] niet gevraagd om een verhoogde overlaat. De Staat heeft dat op eigen initiatief gedaan. Daar hoeft [eiser] naar het oordeel van de rechtbank niet de gevolgen van te dragen.

De stelling van de Staat dat [eiser] met de overlaat met een hoogte van NAP +2.35 meter even goed bereikbaar is als met een brug op NAP +2.35 meter, is ook volgens de eigen stukken en stellingen van de Staat onjuist. De bereikbaarheid via een brug op NAP +2.35 meter is gemiddeld 361 dagen per jaar (conclusie van antwoord onder 11, conclusie van dupliek onder 9) en via een overlaat op NAP +2.35 meter 356 dagen (conclusie van antwoord onder 18, conclusie van dupliek onder 11). Dat de woonterp van [eiser] met een boot 365 dagen per jaar bereikbaar is,10 is voor deze discussie niet relevant: dat was hij voor de onteigening ook. Het gaat om de bereikbaarheid over land (brug), niet over water.

Bij dit alles weegt de rechtbank ten slotte nog mee dat de bereikbaarheid voor [eiser] vóór de onteigening 362 dagen per jaar was, met daarbij nog de mogelijkheid van de loopbrug. De toezegging is derhalve niet voor niets gedaan en uitgangspunt is dat de Staat zich daar aan moet houden.

Conclusie

Toewijzen vordering

Onder II vordert [eiser] te bevelen dat de Staat na het verlenen van de vergunning, het Waterschap opdracht geeft de aanleg van de brug conform het als productie 21 overgelegde tekeningenpakket te bewerkstelligen.11

De rechtbank zal toewijzen dat een brug moet worden aangelegd conform variant 5. Dat is immers wat met [eiser] is afgesproken en waar de toezegging op ziet. De toezegging is gedaan (vlak) nadat variant 5 is onderzocht en tot variant 5 is besloten. Variant 5 is beschreven in hoofdstuk 2 van de “Beslisnota alternatieve ontsluiting [adres] ” (productie 30 van [eiser] ). Gelet op al het voorgaande is dat waar [eiser] recht op heeft, en dat hoeft dus niet hetzelfde te zijn als het tekeningenpakket waar [eiser] op doelt.