Uitspraken

De vraag die voorligt is of de zorgovereenkomst die partijen hebben gesloten moet worden gekwalificeerd als een arbeidsovereenkomst.

Uitgangspunt van de overwegingen in het tussen partijen gewezen vonnis van 8 oktober 2020 is de standaardjurisprudentie van dat moment (gebaseerd op het Groen/Schoevers-arrest), waarbij het voor de beantwoording van de vraag of tussen partijen een arbeidsovereenkomst bestaat, mede relevant is wat partijen voor ogen stond toen zij de overeenkomst sloten. In die jurisprudentie was derhalve relevant wat de bedoeling van partijen was toen zij de overeenkomst aangingen. Mede om die reden is in het vonnis aangeknoopt bij het feit dat partijen voor de schriftelijke vastlegging van de zorgovereenkomst het model zorgovereenkomst van het SVB hebben gebruikt dat uitgaat van een overeenkomst van opdracht en dat in die zorgovereenkomst (dus) wordt gesproken van [gedaagde] als “opdrachtgever” en [eiseres] als “opdrachtnemer”, hetgeen niet wijst op het bestaan van een arbeidsovereenkomst tussen partijen.

Op 6 november 2020 heeft de Hoge Raad echter een uitspraak gedaan waaruit blijkt dat bij de kwalificatie van de relatie tussen partijen geen betekenis toekomt aan de bedoeling van partijen.

De Hoge Raad heeft in dat arrest (ECLI:NL:HR:2020:1746) het volgende overwogen:

“3.2.2 Art. 7:610 BW omschrijft de arbeidsovereenkomst als de overeenkomst waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten. Indien de inhoud van een overeenkomst voldoet aan deze omschrijving, moet de overeenkomst worden aangemerkt als een arbeidsovereenkomst. Niet van belang is of partijen ook daadwerkelijk de bedoeling hadden de overeenkomst onder de wettelijke regeling van de arbeidsovereenkomst te laten vallen. Waar het om gaat, is of de overeengekomen rechten en verplichtingen voldoen aan de wettelijke omschrijving van de arbeidsovereenkomst. Anders dan uit het arrest Groen/Schoevers wel is afgeleid, speelt de bedoeling van partijen dus geen rol bij de bij de vraag of de overeenkomst moet worden aangemerkt als een arbeidsovereenkomst.

De kantonrechter oordeelt als volgt.

Vast staat dat partijen, blijkens de schriftelijke zorgovereenkomst, in 2011 zijn overeengekomen dat [eiseres] werkzaamheden in de vorm van persoonlijke verzorging verleent aan [gedaagde] (de budgethouder), dat zij dat doet voor 6-9 uren per week, op alle dagen van de week van 7:00 uur tot circa 8:00 uur, en dat de vergoeding daarvoor gelijk is aan de AWBZ-vergoeding van € 580,64 bruto per 4 weken. Ook nadat het uren-aantal was uitgebreid had [eiseres] recht op een vergoeding, zo staat vast. Zij heeft de betreffende werkzaamheden sinds 2011 ook verricht. Dan is aan de elementen “arbeid”, “gedurende zekere tijd” en “loon” van artikel 7:610 BW voldaan.

Vervolgens moet de vraag worden beantwoord of er sprake is van een gezagsrelatie tussen partijen. In dat verband is het volgende relevant.

Partijen waren in 2011, toen zij de zorgovereenkomst sloten, gehuwd en zij zijn sindsdien lange tijd gehuwd geweest. (Kennelijk zijn zij enige tijd geleden gescheiden, althans zijn zij nu voornemens te scheiden.) Het huwelijk verdraagt zich niet goed met een gezagsverhouding tussen de gehuwden, maar uitgesloten is dat op zich niet. In dit geval betreffen de overeengekomen werkzaamheden de persoonlijke verzorging van [gedaagde] . [eiseres] verleende deze zorg aan [gedaagde] ook al voor het sluiten van de zorgovereenkomst. En aangenomen moet worden dat, als partijen de zorgovereenkomst niet zouden hebben gesloten, zij deze zorg ook aan [gedaagde] zou hebben verleend. (Niet ten onrechte verwijst [gedaagde] in dit verband naar artikel 1:81 BW.) Partijen hebben de zorgovereenkomst feitelijk alleen gesloten in het kader van de PGB-aanvraag, zodat een PGB kon worden verkregen. Nergens uit blijkt dat [gedaagde] instructies aan [eiseres] gaf waar het de te verrichten werkzaamheden betreft, niet alleen waar het de aard van de werkzaamheden betreft, maar ook waar het de organisatie van de werkzaamheden betrof. En nergens uit blijkt dat hij bevoegd was om dergelijke instructies te geven. De relatie tussen partijen is immers niet gewijzigd nadat zij de zorgovereenkomst hadden gesloten; zij handelden niet anders dan zij zouden hebben gedaan als zij geen zorgovereenkomst hadden gesloten. In dat verband is kenmerkend dat [eiseres] nooit eerder aanspraak heeft gemaakt op betaling van de overeengekomen vergoeding aan haar.

In de jurisprudentie wordt over het algemeen wel het bestaan van een gezagsrelatie aangenomen in het geval van een zorgovereenkomst, aangezien er altijd wel een zekere instructiebevoegdheid moet worden aangenomen, ook al zijn partijen familie van elkaar of zijn zij goede vrienden en is er in de praktijk geen sprake van het echt geven van instructies. De kantonrechter is van oordeel dat dit in een huwelijksrelatie anders ligt, omdat de relatie tussen echtgenoten, waar het de onderhavige verzorgingswerkzaamheden betreft, op een wezenlijk andere leest is geschoeid dan gezag en het geven van instructies. In dit geval is niet gebleken dat de relatie tussen partijen anders moet worden beoordeeld.

Mede gelet op hetgeen hiervoor is overwogen is de conclusie dat er geen sprake is van een gezagsverhouding tussen partijen.