Uitspraken

Afdeling strafrecht Locatie

Assen

parketnummer 18/930207-18

Vonnis van de meervoudige kamer voor de behandeling van strafzaken d.d. 31 mei 2022 in de zaak van het openbaar ministerie tegen de verdachte

Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting van 17 mei 2022.

Verdachte is verschenen, bijgestaan door mr. M.G. Pekkeriet-Bischop, advocaat te Deventer. Het openbaar ministerie is ter terechtzitting vertegenwoordigd door mr. J.P. Senior.

3

hij op een of meer tijdstippen in of omstreeks de periode van 1 februari 2012 tot en et 19 september 2017 te Hardenberg, althans in Nederland met het oogmerk om zich en/of een ander wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en/of een valse hoedanigheid en/of door listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels, [benadeelde partij 3] heeft bewogen tot de afgifte van een geldbedrag van 42.250,- euro, in elk geval een bedrag van 33.206,41 euro, althans van enig goed, het verlenen van een dienst, het ter beschikking stellen van gegevens, het aangaan van een schuld en/of het teniet doen van een inschuld, door:

Standpunt van de officier van justitie

Op de in het schriftelijk requisitoir uitgewerkte gronden heeft de officier van justitie een bewezenverklaring van de feiten 1, 2 en 3 gevorderd. Ten aanzien van feit 4 heeft de officier van justitie vrijspraak gevorderd.

Standpunt van de verdediging

De raadsvrouw heeft op gronden als vermeld in de pleitnota betoogd dat de verdachte ter zake van het onder 1, 2 en 3 tenlastegelegde moet worden vrijgesproken. Het waren niet de leugens en het samenweefsel van verdichtsels van verdachte die maakten dat aangeefsters geld en/of hun bankpas aan verdachte hebben afgegeven, maar de relatie tussen aangeefsters en verdachte en de gevoelens die aangeefsters voor verdachte hadden. De verdediging meent dat hierdoor geen sprake is van een causaal verband tussen het samenweefsel van verdichtsels en de afgifte van het geld en/of bankpas door aangeefsters.

Verdachte moet van de onder 4 ten laste gelegde mishandeling van aangeefster [benadeelde partij 1] worden vrijgesproken omdat er, naast de aangifte, voor dit feit geen steunbewijs in het dossier aanwezig is.

Oordeel van de rechtbank

De rechtbank acht feit 4 niet wettig en overtuigend bewezen, zodat verdachte hiervan zal worden vrijgesproken. De rechtbank overweegt hierbij dat verdachte de ten laste gelegde mishandeling van aangeefster [benadeelde partij 1] steeds stellig heeft ontkend. Nu de aangifte niet wordt ondersteund door andere bewijsmiddelen is de rechtbank niet door de inhoud van wettige bewijsmiddelen tot de overtuiging kunnen komen dat de verdachte de mishandeling heeft gepleegd.

De rechtbank acht feiten 1, 2 en 3 wettig en overtuigend bewezen, zoals hierna opgenomen in de bewezenverklaring. Nu verdachte deze feiten duidelijk en ondubbelzinnig heeft bekend, volstaat de rechtbank met een opgave van de bewijsmiddelen overeenkomstig artikel 359, derde lid, tweede volzin, van het Wetboek van Strafvordering (hierna: WvSv).

Deze opgave luidt als volgt:

Ieder bewijsmiddel is -ook in onderdelen- slechts gebruikt voor het feit waarop het blijkens zijn inhoud betrekking heeft.

Nadere bewijsoverweging ten aanzien van het onder 1, 2 en 3 tenlastegelegde

Voor een veroordeling wegens oplichting in de zin van artikel 326, eerste lid, Wetboek van Strafrecht (hierna: WvSr), is onder meer vereist dat sprake is van het bezigen van een of meer van de in die bepaling specifiek aangeduide oplichtingsmiddelen: het aannemen van een valse naam of van een valse hoedanigheid, het gebruik van listige kunstgrepen of het gebruik van een samenweefsel van verdichtsels.

Met het in de wet omschrijven van specifieke oplichtingsmiddelen is beoogd het begrip 'oplichting' nader vorm en inhoud te geven. Daarmee wordt bewerkstelligd dat niet iedere vorm van bedrog bijvoorbeeld bestaande uit niet meer dan het doen van een onware mededeling - en niet iedere toerekenbare tekortkoming in civielrechtelijke zin binnen het bereik van het strafrecht wordt gebracht als misdrijf.

Als belangrijk gemeenschappelijk kenmerk van de verschillende in de delictsomschrijving opgenomen oplichtingsmiddelen kan worden genoemd dat de verdachte door een specifieke, voldoende ernstige vorm van bedrieglijk handelen, bij het slachtoffer een onjuiste voorstelling van zaken in het leven wil roepen teneinde daarvan misbruik te kunnen maken.

Bij het gebruik van een samenweefsel van verdichtsels gaat het om gesproken en/of geschreven uitingen die bij het slachtoffer een op meer dan een enkele leugenachtige mededeling gebaseerde onjuiste voorstelling van zaken in het leven kunnen roepen.

Voor oplichting ex artikel 326, eerste lid, WvSr is voorts vereist dat het slachtoffer door het oplichtingsmiddel wordt "bewogen" tot de in die bepaling bedoelde handelingen. Van het in het bestanddeel "beweegt" tot uitdrukking gebrachte causaal verband is sprake als voldoende aannemelijk is dat het slachtoffer mede onder invloed van de door het desbetreffende oplichtingsmiddel in het leven geroepen onjuiste voorstelling van zaken, is overgegaan tot de afgifte van, in dit geval, een geldbedrag.

Op grond van voornoemde bewijsmiddelen acht de rechtbank wettig en overtuigend bewezen dat verdachte zich in de tenlastegelegde periodes heeft schuldig gemaakt aan oplichting van [benadeelde partij 1] , [benadeelde partij 2] en [benadeelde partij 3] , op de wijze zoals volgt uit voornoemde bewijsmiddelen. Verdachte heeft daarbij gebruik gemaakt van het oplichtingsmiddel “samenweefsel van verdichtsels”.

Anders dan door de raadsvrouw is bepleit, is de rechtbank van oordeel dat aangeefsters door dit samenweefsel van verdichtsels zijn bewogen tot de afgifte van geldbedragen aan verdachte.

De rechtbank overweegt dat uit de bewijsmiddelen volgt dat verdachte bij aangeefsters ten onrechte de indruk heeft gewekt dat hij een (exclusieve) liefdesrelatie met hen had. De (voorgewende) liefdesrelatie was onderdeel van het samenweefsel van verdichtsels. Deze onjuiste voorstelling van zaken is door verdachte in het leven geroepen met als enige doel om daarvan misbruik te kunnen maken, namelijk om aangeefsters te bewegen om geld (en een pinpas) af te geven. De rechtbank leidt dit af uit de omstandigheid dat verdachte met meerdere vrouwen tegelijkertijd een dergelijke relatie aanging en onderhield, dat hij in alle gevallen ongeveer dezelfde onware verhalen vertelde over zijn persoonlijke en financiële leven en dat hij in alle gevallen om geld heeft gevraagd (al dan niet “te leen”) en dat hij dit (al dan niet “geleende”) geld niet heeft terugbetaald.

Uit de verklaringen van aangeefsters volgt dat zij geloofden dat zij werkelijk een (exclusieve) liefdesrelatie met verdachte hadden en dat verdachte werkelijk, volgens zijn verklaring buiten zijn schuld, (tijdelijk) in een penibele financiële situatie verkeerde. Deze voorstelling van zaken heeft aangeefsters ertoe gebracht dat zij verdachte financieel hebben willen helpen.

De handelingen waardoor aangeefsters zijn bewogen tot de afgifte van geld beschouwt de rechtbank als een ernstige vorm van bedrieglijk handelen. Dit handelen heft niet slechts bestaan uit een enkele onware mededeling, maar uit een opeenstapeling van leugens.

Gelet hierop acht de rechtbank bewezen dat sprake is geweest van een samenweefsel van verdichtsels waardoor [benadeelde partij 1] , [benadeelde partij 2] en [benadeelde partij 3] zijn bewogen tot de afgifte van een geldbedrag en - voor zover van toepassing - een pinpas met pincode.

Het verweer wordt verworpen.

Verdachte zal van het meer of anders ten laste gelegde worden vrijgesproken, aangezien de rechtbank dat niet bewezen acht.

Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. Verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

De volgende personen hebben zich als benadeelde partij in het strafproces gevoegd met een vordering tot schadevergoeding:

Feit 1:

[benadeelde partij 1] tot een bedrag van € 90.055,- ter vergoeding van materiële schade (dit betreft een geldbedrag van € 90.000,- en reiskosten van € 55,-) en een bedrag van € 10.000,- ter vergoeding van immateriële schade, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de datum waarop de schade is ontstaan.

Feit 2:

[benadeelde partij 2] tot een bedrag van € 8.339,40 ter vergoeding van materiële schade (dit betreft een geldbedrag van € 8.330,- en reiskosten van € 9,40) en een bedrag van € 1.000,- ter vergoeding van immateriële schade, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de datum waarop de schade is ontstaan.

Feit 3:

[benadeelde partij 3] tot een bedrag van € 42.345,47 ter vergoeding van materiële schade (dit betreft een geldbedrag van € 42.258,00,- en reiskosten van € 87,47) en een bedrag van € 10.000,ter vergoeding van immateriële schade, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de datum waarop de schade is ontstaan.

Standpunt van de officier van justitie

De vorderingen tot vergoeding van materiële en immateriële schade van de benadeelde partijen [benadeelde partij 1] , [benadeelde partij 2] en [benadeelde partij 3] kunnen worden toegewezen tot de gevorderde bedragen en onder oplegging van de schadevergoedingsmaatregel.

Standpunt van de verdediging

De verdediging heeft primair bepleit dat de vorderingen van de benadeelde partijen, gelet op de bepleite vrijspraak voor de feiten 1, 2 en 3, niet-ontvankelijk dienen te worden verklaard.

Subsidiair heeft de raadsvrouw de vorderingen betwist en ten aanzien van de vorderingen tot vergoeding van geleden materiële schade bepleit dat de hoogte van de geleden schade door de rechtbank wordt geschat, waarbij rekening dient te worden gehouden met kosten die binnen een relatie gebruikelijk zijn. De vorderingen tot vergoeding van geleden immateriële schade dienen, voor zover deze voldoende zijn onderbouwd, te worden gematigd.

Oordeel van de rechtbank

Feit 1:

Naar het oordeel van de rechtbank is voldoende aannemelijk dat de benadeelde partij [benadeelde partij 1] de gestelde schade heeft geleden en dat deze schade een rechtstreeks gevolg is van het onder feit 1 bewezen verklaarde. De vordering, waarvan de hoogte onvoldoende door verdachte is betwist, zal daarom worden toegewezen, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 27 september 2017. Voor verrekening van “in een relatie gebruikelijke kosten” zoals door de verdediging bepleit, ziet de rechtbank geen enkele aanleiding.

Nu de aansprakelijkheid van verdachte vaststaat, zal de rechtbank de schadevergoedingsmaatregel opleggen om te bevorderen dat verdachte de schade zal vergoeden.

De rechtbank zal verdachte veroordelen in de kosten die de benadeelde partij tot aan deze uitspraak in verband met de vordering heeft gemaakt, tot op heden begroot op nihil, en in de kosten die de benadeelde partij ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog moet maken.

De benadeelde partij heeft daarnaast vergoeding van immateriële schade gevorderd. Indien geen sprake is van lichamelijk letsel, zoals in dit geval, kan op grond van artikel 6:106 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek slechts een vergoeding voor immateriële schade worden toegekend indien de benadeelde partij in zijn eer of goede naam is geschaad of op andere wijze in zijn persoon is aangetast. Geestelijk letsel kan pas worden aangemerkt als aantasting van de persoon, indien de psychische gevolgen voldoende ernstig zijn.

Naar het oordeel van de rechtbank is voldoende aannemelijk dat de benadeelde partij schade heeft geleden en dat deze schade een rechtstreeks gevolg is van het onder feit 1 bewezen verklaarde. Gebruikmakend van haar schattingsbevoegdheid ex artikel 6:97 van het Burgerlijk Wetboek schat de rechtbank de hoogte van de schade op € 5.000,-. De rechtbank zal de vordering tot dit bedrag toewijzen en voor het overige deel afwijzen.

Feit 2:

Naar het oordeel van de rechtbank is voldoende aannemelijk dat de benadeelde partij [benadeelde partij 2] de gestelde schade heeft geleden en dat deze schade een rechtstreeks gevolg is van het onder feit 2 bewezen verklaarde. De vordering, waarvan de hoogte onvoldoende door verdachte is betwist, zal daarom worden toegewezen, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 18 december 2018. Voor verrekening van “in een relatie gebruikelijke kosten” zoals door de verdediging bepleit, ziet de rechtbank geen enkele aanleiding.

Nu de aansprakelijkheid van verdachte vaststaat, zal de rechtbank de schadevergoedingsmaatregel opleggen om te bevorderen dat verdachte de schade zal vergoeden.

De rechtbank zal verdachte veroordelen in de kosten die de benadeelde partij tot aan deze uitspraak in verband met de vordering heeft gemaakt, tot op heden begroot op nihil, en in de kosten die de benadeelde partij ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog moet maken.

De benadeelde partij heeft daarnaast vergoeding van immateriële schade gevorderd. Indien geen sprake is van lichamelijk letsel, zoals in dit geval, kan op grond van artikel 6:106 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek slechts een vergoeding voor immateriële schade worden toegekend indien de benadeelde partij in zijn eer of goede naam is geschaad of op andere wijze in zijn persoon is aangetast. Geestelijk letsel kan pas worden aangemerkt als aantasting van de persoon, indien de psychische gevolgen voldoende ernstig zijn.

Naar het oordeel van de rechtbank is voldoende aannemelijk dat de benadeelde partij schade heeft geleden en dat deze schade een rechtstreeks gevolg is van het onder feit 2 bewezen verklaarde. Gebruikmakend van haar schattingsbevoegdheid ex artikel 6:97 van het Burgerlijk Wetboek schat de rechtbank de hoogte van de schade op € 1.000,-. De rechtbank zal de vordering tot dit bedrag toewijzen.

Feit 3:

Naar het oordeel van de rechtbank is voldoende aannemelijk dat de benadeelde partij [benadeelde partij 3] de gestelde schade heeft geleden en dat deze schade een rechtstreeks gevolg is van het onder feit 3 bewezen verklaarde. De vordering, waarvan de hoogte onvoldoende door verdachte is betwist, zal daarom worden toegewezen, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 19 september 2017. Voor verrekening van “in een relatie gebruikelijke kosten” zoals door de verdediging bepleit, ziet de rechtbank geen enkele aanleiding.

Nu de aansprakelijkheid van verdachte vaststaat, zal de rechtbank de schadevergoedingsmaatregel opleggen om te bevorderen dat verdachte de schade zal vergoeden.

De rechtbank zal verdachte veroordelen in de kosten die de benadeelde partij tot aan deze uitspraak in verband met de vordering heeft gemaakt, tot op heden begroot op nihil, en in de kosten die de benadeelde partij ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog moet maken.

De benadeelde partij heeft daarnaast vergoeding van immateriële schade gevorderd. Indien geen sprake is van lichamelijk letsel, zoals in dit geval, kan op grond van artikel 6:106 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek slechts een vergoeding voor immateriële schade worden toegekend indien de benadeelde partij in zijn eer of goede naam is geschaad of op andere wijze in zijn persoon is aangetast. Geestelijk letsel kan pas worden aangemerkt als aantasting van de persoon, indien de psychische gevolgen voldoende ernstig zijn.

Naar het oordeel van de rechtbank is voldoende aannemelijk dat de benadeelde partij schade heeft geleden en dat deze schade een rechtstreeks gevolg is van het onder feit 3 bewezen verklaarde. Gebruikmakend van haar schattingsbevoegdheid ex artikel 6:97 van het Burgerlijk Wetboek schat de rechtbank de hoogte van de schade op € 5.000,-. De rechtbank zal de vordering tot dit bedrag toewijzen en voor het overige deel afwijzen.

Verklaart niet bewezen hetgeen verdachte onder 4 is ten laste gelegd en spreekt verdachte daarvan vrij.

Verklaart het onder 1, onder 2 en onder 3 ten laste gelegde bewezen, te kwalificeren en strafbaar zoals voormeld en verdachte daarvoor strafbaar.

Verklaart niet bewezen hetgeen aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan het bewezen verklaarde en spreekt verdachte daarvan vrij.

Veroordeelt verdachte tot:

Bepaalt dat van deze gevangenisstraf een gedeelte, groot 6 maanden niet zal worden ten uitvoer gelegd, tenzij de rechter later anders mocht gelasten, op grond dat de veroordeelde zich voor het einde van een proeftijd, die hierbij wordt vastgesteld op 5 jaren, aan een strafbaar feit heeft schuldig gemaakt.

Beveelt dat de tijd die de veroordeelde voor de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en in voorlopige hechtenis heeft doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf geheel in mindering zal worden gebracht.

Ten aanzien van feit 1:

Wijst de vordering van de benadeelde partij [benadeelde partij 1] toe tot het hierna te noemen bedrag en veroordeelt verdachte om aan [benadeelde partij 1] te betalen:

Legt aan verdachte de verplichting op om ten behoeve van het slachtoffer [benadeelde partij 1] aan de staat te betalen een bedrag van € 95.055,- (zegge: vijfennegentigduizend en vijfenvijftig euro), vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 27 september 2017 tot de dag van algehele voldoening. Dit bedrag bestaat uit € 90.055,- aan materiële schade en € 5.000,- aan immateriële schade.

Bepaalt dat bij gebreke van volledig verhaal van de betalingsverplichting aan de Staat gijzeling voor de duur van 365 dagen kan worden toegepast. De toepassing van gijzeling heft de betalingsverplichting niet op.

Bepaalt dat als verdachte voldoet aan de betalingsverplichting aan de benadeelde partij of aan de Staat, verdachte in zoverre zal zijn bevrijd van de betalingsverplichting aan beiden.

Ten aanzien van feit 2:

Wijst de vordering van de benadeelde partij [benadeelde partij 2] toe tot het hierna te noemen bedrag en veroordeelt verdachte om aan [benadeelde partij 2] te betalen:

Legt aan verdachte de verplichting op om ten behoeve van het slachtoffer [benadeelde partij 2] aan de staat te betalen een bedrag van € 9.339,40 (zegge: negenduizend driehonderd negenendertig euro en veertig eurocent), vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 18 december 2018 tot de dag van algehele voldoening. Dit bedrag bestaat uit € 8.339,40 aan materiële schade en € 1.000,- aan immateriële schade.

Bepaalt dat bij gebreke van volledig verhaal van de betalingsverplichting aan de Staat gijzeling voor de duur van 81 dagen kan worden toegepast. De toepassing van gijzeling heft de betalingsverplichting niet op.

Bepaalt dat als verdachte voldoet aan de betalingsverplichting aan de benadeelde partij of aan de Staat, verdachte in zoverre zal zijn bevrijd van de betalingsverplichting aan beiden.

Ten aanzien van feit 3:

Wijst de vordering van de benadeelde partij [benadeelde partij 3] toe tot het hierna te noemen bedrag en veroordeelt verdachte om aan [benadeelde partij 3] te betalen:

Legt aan verdachte de verplichting op om ten behoeve van het slachtoffer [benadeelde partij 3] aan de staat te betalen een bedrag van € 47.345,47 (zegge: zevenenveertigduizend driehonderd vijfenveertig euro en zevenenveertig eurocent), vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 19 september 2017 tot de dag van algehele voldoening. Dit bedrag bestaat uit € 42.345,47 aan materiële schade en € 5.000,- aan immateriële schade.

Bepaalt dat bij gebreke van volledig verhaal van de betalingsverplichting aan de Staat gijzeling voor de duur van 271 dagen kan worden toegepast. De toepassing van gijzeling heft de betalingsverplichting niet op.

Bepaalt dat als verdachte voldoet aan de betalingsverplichting aan de benadeelde partij of aan de Staat, verdachte in zoverre zal zijn bevrijd van de betalingsverplichting aan beiden.

Dit vonnis is gewezen door mr. M.J.B. Holsink, voorzitter, mr. R. Depping en mr. M.A.A. van Capelle, rechters, bijgestaan door mr. A.D. Vermeer, griffier, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van deze rechtbank op 31 mei 2022.

Mr. M.J.B. Holsink is buiten staat dit vonnis mede te ondertekenen.