Uitspraken

4. Aan het bestreden besluit heeft verweerder ten grondslag gelegd dat het monitorings-plan tezamen met het reeds beschikbare beheerprotocol sturingsinstrumenten zijn die worden gebruikt voor de bepaling van het tijdstip waarop de rietproef onderbroken dient te worden. Het monitoringsplan voorziet in een adequate opzet en inrichting van de monitoring om tijdens de uitvoering van de rietproef ontwikkelingen te kunnen volgen van de aspecten en onderdelen waterkwaliteit (Kaderrichtlijn Water), vismigratie, stabiliteit van de keringen en grondwater (signalering van veranderingen in grondwaterstanden/stijghoogtes en zoutgehaltes). Gelet hierop voldoet de inhoud van het monitoringsplan, gelezen in samenhang met de bij het plan behorende bijlagen aan de criteria en uitgangspunten, zoals opgenomen in voorschrift 8, onderdeel 2, van de verleende watervergunning.

De voorzieningenrechter stelt voorop dat het spoedeisend belang van verzoekers, zoals door hen is ter zitting is onderschreven, gelegen is in het voorkomen van onevenredig nadeel en schade als gevolg van de rietproef die op korte termijn zou kunnen ontstaan. De voorzieningenrechter zal bij de beoordeling van het verzoek daarom vooral de gronden die daarop betrekking hebben in zijn oordeelsvorming betrekken.

De overige gronden van verzoekers hebben betrekking op de evaluatie van de rietproef, het voorkomen van schade op de lange termijn, waterkwaliteit en de vismigratie. De voorzieningenrechter ziet in hetgeen door verzoekers is aangevoerd onvoldoende grond voor het oordeel dat het monitoringsplan in bezwaar door verweerder zou moeten worden herroepen.

De voorzieningenrechter stelt voorts vast dat de kern van het verzoek om voorlopige voorziening van verzoekers gelegen is in de veronderstelling dat het monitoringsplan niet in een toereikend meet- en afbreeksysteem voorziet voor wat betreft de grondwaterstanden en de verzilting. In dit verband begrijpt de voorzieningenrechter de uitleg van verweerder met betrekking tot het monitoringsplan aldus dat dit monitoringsplan is gebaseerd op de uitkomst van uitgebreide onderzoeken en dat als uitvloeisel daarvan is gekozen voor een systeem, waarbij aan de hand van enkele representatieve peilbuizen voor grondwaterstand en/of verzilting de rietproef kan en zal worden afgebroken, indien een vastgestelde grenswaarde wordt overschreden. Ter zitting heeft de gemachtigde van verweerder nader toegelicht dat op basis van de geplaatste, representatieve peilbuizen voldoende informatie kan worden verkregen van het hele gebied rond het Lauwersmeer voor wat betreft de grondwaterstand en de verzilting door middel van een berekening (extrapolatie). De voorzieningenrechter is met verweerder van oordeel dat een dergelijk systeem in beginsel voldoende zou kunnen zijn om de negatieve gevolgen van de rietproef tijdig te onderkennen. Met de StAB en verzoekers is de voorzieningenrechter echter van oordeel dat het hier om een groot gebied gaat en dat met een dergelijk systeem onvoldoende inzicht kan worden verkregen over de effecten van de rietproef op perceelniveau. Niet valt uit te sluiten dat door de specifieke, plaatselijke gesteldheid van de bodem de effecten verstrekkender kunnen zijn dan uit de door verweerder verrichte berekeningen kan worden afgeleid. Door het plaatsen van een aantal extra (telemetrisch af te lezen) peilbuizen op de percelen van degenen die met name vrezen schade te zullen ondervinden van de rietproef zou dit probleem kunnen worden ondervangen.

De gemachtigde van verweerder heeft ter zitting toegezegd, net als eerder tijdens de zitting van 11 januari 2018 van de rechtbank, dat iedere grondeigenaar desgewenst een peilbuis in zijn perceel kan krijgen. Hoewel niet valt uit te sluiten dat dit ten tijde van de uitspraak (nog) niet gelukt is, stelt de voorzieningenrechter vast dat inmiddels een groot aantal telemetrisch af te lezen peilbuizen naar aanleiding van een daartoe strekkend verzoek is geplaatst. In dit kader heeft de gemachtigde van verweerder ter zitting vergunninghouder in overweging gegeven om het monitoringsplan op dit punt aan te passen en alle telemetrische peilbuizen deel uit te laten maken van het afbreeksysteem, zodat in het geval dat één van deze peilbuizen een waarde aangeeft, waarbij schade kan optreden, dit gegeven aanleiding geeft tot onderzoek en besluitvorming met betrekking tot het al dan niet onderbreken dan wel afbreken van de rietproef.

De voorzieningenrechter begrijpt de stelling van verweerder aldus dat hij als verantwoordelijk waterbeheerder bereid is om de gegevens uit de telemetrisch af te lezen peilbuizen te gebruiken in het kader van de afweging of de rietproef moet worden voortgezet indien een van deze extra peilbuizen aangeeft dat er schade zou kunnen ontstaan. Gelet op deze toezegging van verweerder en in de verwachting dat vergunninghouder het monitoringsplan in bovengenoemde zin zal aanpassen is de voorzieningenrechter van oordeel dat op dit moment voldoende gewaarborgd is dat de eigendommen van verzoekers in dit opzicht toereikend worden beschermd tegen onnodige schade zodat ingrijpen van de voorzieningenrechter niet nodig is.

Voor zover verzoekers betogen dat de door verweerder gehanteerde waarschuwings- en grenswaarden te hoog zijn dan wel onvoldoende toereikend zijn onderbouwd, overweegt de voorzieningenrechter als volgt. De voorzieningenrechter stelt vast dat de in het monitoringsplan opgenomen waarschuwings- en grenswaarden zijn gebaseerd op een onderzoek van de Universiteit van Wageningen, waarbij de landelijke normering is gehanteerd in combinatie met de uitkomsten van metingen in het Lauwersmeergebied. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter zijn de kritische kanttekeningen van verzoekers in dit verband niet voldoende om tot de conclusie te komen dat verweerder niet van de in het monitoringsplan opgenomen waarschuwings- en grenswaarden mocht uitgaan.

Anders dan verzoekers voorts menen, hoeft de enkele overschrijding van de waarschuwings- en/of grenswaarden niet direct tot het onderbreken of het afbreken van de rietproef te leiden. Het is immers aan verweerder om de situatie te beoordelen en of er eventueel een andere verklaring is voor de geconstateerde overschrijding van de waarschuwings- en/of grenswaarde. Niet gezegd kan worden dat de in paragraaf 6 van het monitoringsplan opgenomen omschrijving van het besluitvormingsproces zodanig ontoereikend of onzorgvuldig is dat verweerder niet tot het bestreden besluit tot goedkeuring heeft kunnen komen. Deze grond van verzoekers slaagt niet.

5. Gelet op voorgaande overwegingen en gezien het belang voor vergunninghouder om per direct met de rietproef aan te kunnen vangen, ziet de voorzieningenrechter geen aanleiding om het bestreden besluit te schorsen. Voor zover verzoekers nadeel zullen ondervinden als gevolg van de rietproef, hetgeen ondanks een toereikend monitoringsplan niet geheel valt uit sluiten, kunnen zij een beroep doen op de nadeelcompensatieregeling die vergunninghouder in verband met de rietproef heeft getroffen. Gelet hierop worden de verzoeken om voorlopige voorziening afgewezen. Voor een proceskostenveroordeling, als bedoeld in artikel 8:75 van de Awb, bestaat geen aanleiding.

Beslist wordt als volgt.