Uitspraken

[eiser sub 1] en [eiseres sub 2] stellen zich op het standpunt dat er sprake is van een spoedeisend belang omdat Rabobank heeft medegedeeld de bankrelatie op te zeggen en als gevolg daarvan zal de hypothecaire geldlening afgelost moeten worden. [eiser sub 1] en [eiseres sub 2] stellen dat zij niet zelf over voldoende middelen beschikken om de lening af te lossen en dat zij ook geen hypothecaire geldlening kunnen krijgen bij een andere bank, zolang hun persoonsgegevens in de diverse registers zijn opgenomen. [eiser sub 1] en [eiseres sub 2] dreigen hun woning te verliezen. [eiser sub 1] en [eiseres sub 2] stellen ook dat zij nodeloos en ten onrechte in hun goede naam worden beschadigd.

Rabobank stelt zich op het standpunt dat er geen sprake is van een spoedeisend belang omdat [eiser sub 1] en [eiseres sub 2] niet binnen 6 weken een verzoekschrift hebben ingediend bij de rechtbank in de zin van artikel 35 van de Uitvoeringswet AVG. Daarnaast stelt Rabobank dat zij nog geen uitvoering heeft gegeven aan haar voornemen om de bankrelatie met [eiser sub 1] te beëindigen, zodat er geen sprake is van spoed.

De voorzieningenrechter is van oordeel dat [eiser sub 1] en [eiseres sub 2] wel een spoedeisend belang hebben bij hun vorderingen. Hoewel Rabobank de bankrelatie nog niet daadwerkelijk heeft opgezegd, is het zo dat Rabobank dat wel zal gaan doen en dat betekent dat [eiser sub 1] en [eiseres sub 2] hun hypothecaire geldlening moeten terugbetalen. Zij hebben er dan ook belang bij om op zo kort mogelijke termijn uitsluitsel te krijgen over een mogelijke verwijdering van hun persoonsgegevens uit de verschillende registers.

Voor de toewijzing van een voorziening zoals door [eiser sub 1] en [eiseres sub 2] wordt gevorderd, moet het in hoge mate waarschijnlijk moet zijn dat eenzelfde vordering in een te voeren bodemprocedure zal worden toegewezen. De voorzieningenrechter kan hier niet vanuit gaan. De motivering volgt hierna. Daar bij zal eerst het beoordelingskader worden benoemd.

[eiser sub 1] en [eiseres sub 2] hebben gevorderd dat (onder andere) hun persoonsgegevens worden verwijderd uit het Incidentenregister en het daaraan gekoppelde Extern Verwijzingsregister (hierna: EVR) Hierbij geldt als uitgangspunt dat Rabobank zich heeft verplicht bij de verwerking van persoonsgegevens te handelen conform het Protocol Incidentenwaarschuwingssysteem Financiële Instellingen van 23 oktober 2013 (hierna: het Protocol). Gelet op de mogelijke verstrekkende gevolgen voor een betrokkene van een registratie in het Incidentregister en met name het EVR, moeten hoge eisen worden gesteld aan de gronden van Rabobank voor opname van de persoonsgegevens van [eiser sub 1] en [eiseres sub 2] in het EVR.

De vereisten die het Protocol in artikel 5.2.1. sub a en b stelt, houden in dat in voldoende mate moet vaststaan dat de gedraging van de betreffende persoon een bedreiging voor de continuïteit en integriteit van de financiële sector vormt. Voor verwerking van persoonsgegevens in het Incidentregister en EVR dient sprake te zijn van zodanige concrete feiten en omstandigheden dat zij een als strafbaar feit te kwalificeren bewezenverklaring in de zin van art. 350 Wetboek van Strafvordering (Sv) kunnen dragen. Een veroordeling door de strafrechter is echter niet vereist. Als maatstaf geldt dat de vastgestelde gedragingen een zwaardere verdenking dan een redelijk vermoeden van schuld moeten opleveren, in die zin dat de te verwerken strafrechtelijke persoonsgegevens in voldoende mate moeten vaststaan. Uitgangspunt is verder dat het aan de financiële instelling is te onderbouwen en te concretiseren waarom zij tot registratie is overgegaan (zie HR 29 mei 2009, ECLI:NL:HR:2009:BH4720, r.o. 4.4. en hof Arnhem-Leeuwarden 7 november 2014, ECLI:NL:GHARL:2014:8710, r.o. 5.4).

De opname van persoonsgegevens in het Incidentenregister en het EVR is slechts gerechtvaardigd als zij in overeenstemming is met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (hierna: AVG) en het Protocol. Kort gezegd vereist de AVG dat een registratie proportioneel is en dat het beoogde doel niet op een andere manier kan worden bereikt.

In de brief van 10 september 2021 staan maar twee redenen genoemd voor de verdenking van fraude: Het faillissement van [onderneming] en het feit dat de winkel sinds half maart 2020 gesloten was. Die twee argumenten waren, zeker in de coronaperiode, naar het oordeel van de voorzieningenrechter te mager om te oordelen dat sprake was van fraude en dat onjuiste gegevens waren verstrekt. De betreffende feiten vroegen echter wel om opheldering en die is aan [eiser sub 1] en [eiseres sub 2] bij aangetekende brief van 10 september gevraagd. De betreffende opheldering hebben [eiser sub 1] en [eiseres sub 2] echter niet gegeven, waardoor, zo begrijpt de voorzieningenrechter, de verdenking tegen hen verder is toegenomen. Dat op zichzelf maakt naar het oordeel van de voorzieningenrechter echter nog niet dat er voldoende feiten en omstandigheden zijn gesteld waaruit een stevige verdenking op het moment van registratie kan worden afgeleid.

Na de registratie heeft [eiser sub 1] bij de brief van 15 oktober 2021 documenten overgelegd die de Rabobank bij brief van 10 september 2021 heeft opgevraagd. Die documenten ontzenuwen niet het vermoeden dat de Rabobank in de brief van 10 september 2021 heeft opgenomen, maar roepen meer vragen op en versterken het vermoeden van fraude om de volgende redenen.

Bij de mondelinge behandeling heeft de Rabobank verder toegelicht dat en waarom zij ervan overtuigd is dat in dit geval sprake is van vooropgezette hypotheekfraude. Volgens haar zijn de loonstroken en een werkgeversverklaring aangemaakt toen dat nodig bleek voor de hypotheekaanvraag en is om die reden ook premieplichtig inkomen doorgegeven aan het UWV. Zodra de gewenste financiering binnen was (24 augustus 2021) is volgens de gegevens van het UWV ook het premieplichtig loon van [eiser sub 1] geëindigd, terwijl toen volgens [eiser sub 1] het dienstverband nog niet geëindigd was. De Rabobank heeft daarvoor gewezen op de volgende omstandigheden die allerlei vragen oproepen.

[eiser sub 1] en [eiseres sub 2] hebben ter onderbouwing dat [eiser sub 1] wel werkzaam is geweest 3 mails overgelegd waaruit af te leiden zou zijn dat [eiser sub 1] zich met klanten bezig hield. Uit die mails kan echter niet worden afgeleid dat [eiser sub 1] concrete zaken heeft gedaan. De contante salarisbetalingen die hij stelt te hebben ontvangen staan op gespannen voet met de gestelde bron van die betalingen: de NOW-regeling. Die gelden worden namelijk giraal betaald. Het zou dan heel gek zijn als die gelden vervolgens contant aan [eiser sub 1] zijn uitbetaald. Aan de orde is ten slotte nog gekomen dat [onderneming] pas in 2019 is opgericht en er geen logische verklaring is voor het sluiten van een arbeidsovereenkomst met [eiser sub 1] tegen het opgegeven salaris.

De Rabobank heeft het geheel overziende voldoende onderbouwd dat sprake is van een stevige verdenking tegen [eiser sub 1] die de registraties rechtvaardigt. [eiser sub 1] en [eiseres sub 2] hebben er bewust voor gekozen niet bij de mondelinge behandeling te verschijnen en hebben dus geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid die verdenking weg te nemen.

[eiser sub 1] en [eiseres sub 2] hebben subsidiair aangevoerd dat het gestelde strafbare handelen enkel verweten kan worden aan [eiser sub 1] en niet zonder meer aan [eiseres sub 2] . De voorzieningenrechter kan inderdaad niet vaststellen dat [eiseres sub 2] wist of moest hebben geweten dat [eiser sub 1] ten behoeve van de aangevraagde hypotheek gegevens heeft verstrekt van een dienstverband dat niet klopte. De Rabobank stelt wel dat zij dat wist of moest hebben geweten maar voert daarvoor geen feiten aan. De Rabobank heeft niet weersproken dat [eiseres sub 2] nog thuis woont bij haar ouders. Dat maakt dat niet zonder meer aannemelijk is dat zij wist waarmee [eiser sub 1] zijn geld verdient en wat hij daarvoor deed of moest doen. De Rabobank heeft verwezen naar een uitspraak in een zaak waarin de partner van een fraudeur op grote voet kon leven en moest begrijpen dat dit verdacht was. Maar in dit geval gaat het om een inkomen dat niet per definitie onaannemelijk is als je de context niet precies kent. Het is niet zo dat een ieder in zijn algemeenheid bedacht dient te zijn op mogelijk frauderen van (de werkgever van) zijn partner waar het gaat om zijn inkomen uit loondienstverband. Het had daarom op de weg gelegen van de Rabobank aannemelijk te maken dat die context bij [eiseres sub 2] bekend was. Dat heeft de Rabobank niet gedaan. De vordering tot verwijdering van de EVR registratie van [eiseres sub 2] is dus toewijsbaar.

Zoals [eiser sub 1] en [eiseres sub 2] terecht hebben gesteld dient in dit geval Rabobank op grond van artikel 6 onder f van de AVG en artikel 5.2.1 onder c van het Protocol bij registratie van persoonsgegevens in het EVR een proportionaliteitsafweging te maken. Bij de beoordeling van de vraag of de Rabobank de persoonsgegevens in het EVR terecht registreert en zo ja, voor welke duur, dient de bank ook de belangen van betrokkene mee te wegen. De betrokkene die verwijdering van zijn persoonsgegevens verlangt, zal moeten onderbouwen op grond waarvan hij meent disproportioneel in zijn belangen te zijn geschaad en waarom zijn belang dient te prevaleren boven het belang van de verzekeraar c.q. de financiële sector.

[eiser sub 1] en [eiseres sub 2] hebben toegelicht dat zij disproportioneel in hun belangen worden geschaad omdat zij door de opname van hun persoonsgegevens in de registers dreigen hun woning te verliezen en doordat de opname er toe kan leiden dat zij de komende acht jaar niet in staat zullen zijn om een (andere) woning te kopen. Hoewel het duidelijk is dat de belang van [eiser sub 1] bij de verwijdering van zijn persoonsgegevens uit het EVR groot is, is de voorzieningenrechter van oordeel dat het fingeren van een dienstverband en het overleggen van valse stukken dusdanig ernstig is, dat het belang van Rabobank bij de registratie prevaleert. Naar het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter is de registratie van de persoonsgegevens van [eiser sub 1] in het EVR dan ook proportioneel. Aannemelijk is ook dat met alleen een interne registratie de belangen van de financiële sector onvoldoende worden beschermd. Gelet op de ernst van de strafbare gedragingen wordt de duur van de registraties ook niet buitenproportioneel geacht.

Omdat aan de vereisten voor registratie van persoonsgegevens van [eiser sub 1] is voldaan, is de voorzieningenrechter van oordeel dat Rabobank de persoonsgegevens van [eiser sub 1] terecht heeft opgenomen in het EVR en dat de Rabobank bij deze stand van zaken en de door [eiser sub 1] overgelegde informatie niet terug hoefde te komen op haar eerdere besluit om tot registratie van zijn persoonsgegevens over te gaan.

[eiser sub 1] en [eiseres sub 2] hebben nog aangevoerd dat de Rabobank onvoldoende zorgvuldig heeft gehandeld en het beginsel van hoor- en wederhoor niet goed heeft toegepast. Daarvan is echter niet gebleken. De Rabobank heeft op 2 augustus 2021 en 10 september 2021 aan [eiser sub 1] en [eiseres sub 2] verzocht om informatie toe te sturen. De Rabobank heeft niet kunnen aantonen dat [eiser sub 1] en [eiseres sub 2] de op 2 augustus 2021 gestuurde brief hebben ontvangen. Voor ontvangst van de brief van 10 september 2021 hebben [eiser sub 1] of [eiseres sub 2] volgens de overgelegde bewijsstukken van PostNL echter getekend. Het is dus niet aannemelijk dat zij die brief, zoals ze stellen, niet hebben ontvangen. Toch hebben zij in eerste instantie geen gehoor gegeven aan het verzoek om informatie. Dat betekent dat zij kennelijk geen gebruik hebben willen maken van hun recht zich te laten horen. Van dat recht hebben zijn evenmin gebruik willen maken op de mondelinge behandeling. Dat kan de Rabobank dus niet worden tegengeworpen.

Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen met betrekking tot de registratie van de persoonsgegevens van [eiser sub 1] in het EVR, dient ook de registratie in het Incidentenregister te worden gehandhaafd. Het EVR is gekoppeld aan het Incidentenregister (artikel 5.1.1. van het Protocol). Dit brengt mee dat zolang de registratie in het EVR terecht en proportioneel is, de gegevens ook in het Incidentenregister blijven staan. Dit brengt met betrekking tot [eiseres sub 2] mee dat ook de registratie van haar persoonsgegevens in het Incidentregister verwijderd dienen te worden. Er zijn geen argumenten waarom voor haar wel een opname in het incidentenregister op zijn plaats zou kunnen zijn, waar de EVR-registratie dat niet is.

Om dezelfde reden is de voorzieningenrechter is van oordeel dat de persoonsgegevens van [eiser sub 1] terecht zijn opgenomen in de database van de SFH, maar dat de persoonsgegevens van [eiseres sub 2] daaruit verwijderd moeten worden.

Voor opneming van persoonsgegevens in het IVR gelden minder strenge eisen dan voor opneming in het Incidentenregister en het EVR, omdat deze registraties alleen voor de instelling zelf (en de met haar verbonden rechtspersonen) zichtbaar zijn. Nu aan de voorwaarden voor opneming in het Incidentregister en het EVR is voldaan voor wat betreft [eiser sub 1] , is ook voldaan aan de voorwaarden voor opneming in het IVR. Omdat de persoonsgegevens van [eiseres sub 2] uit het Incidentenregister en het EVR verwijderd moeten worden, dienen ook de gegevens van [eiseres sub 2] uit het Intern Verwijzingsregister te worden verwijderd. Er zijn geen argumenten waarom voor haar wel een opname in het Intern Verwijzingsregister op zijn plaats zou zijn.

Omdat aan de vereisten voor registratie van persoonsgegevens van [eiser sub 1] is voldaan, is de voorzieningenrechter van oordeel dat het niet aannemelijk is dat de vordering van [eiser sub 1] in een bodemprocedure zou worden toegewezen. De door [eiser sub 1] verzochte voorziening wordt daarom afgewezen. Wat betreft de vordering van [eiseres sub 2] is de voorzieningenrechter van oordeel dat het wel aannemelijk is dat deze door de bodemrechter zou worden toegewezen, zodat de vordering tot verwijdering van de persoonsgegevens van [eiseres sub 2] uit het Incidentenregister, EVR en IVR wordt toegewezen. De vordering tot het opleggen van een dwangsom zal worden afgewezen omdat de voorzieningenrechter geen aanwijzingen heeft gekregen dat Rabobank zich niet aan een veroordelend vonnis zal houden.