Uitspraken

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie acht het onder 1 en 2 ten laste gelegde wettig en overtuigend te bewijzen.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft zich eveneens op het standpunt gesteld dat de ten laste gelegde feiten op basis van het dossier wettig en overtuigend kunnen worden bewezenverklaard.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat verdachte de bewezen-verklaarde gedragingen in verminderde mate moet worden toegerekend. Verdachte heeft, blijkens het reclasseringsrapport van 8 januari 2020, al jaren een tumor in zijn hoofd, die hem passief en minder wilsbekwaam maakt.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft geen standpunt ingenomen over de toerekeningsvatbaarheid van verdachte.

Het oordeel van de rechtbank

De rechtbank is van oordeel dat uit het rapport van de reclassering, de andere stukken uit het dossier en het verhandelde ter terechtzitting onvoldoende aanknopingspunten naar voren zijn gekomen op grond waarvan geoordeeld moet worden dat verdachte verminderd toerekeningsvatbaar was ten tijde van het plegen van de bewezenverklaarde feiten. Daarnaast is er geen (andere) omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van verdachte uitsluit. Verdachte is dan ook strafbaar.

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd verdachte ter zake van het door haar bewezen geachte te veroordelen tot een geldboete van € 1.000,00, waarvan een gedeelte van € 500,00 voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft de rechtbank verzocht bij de strafoplegging rekening te houden met de persoonlijke omstandigheden van verdachte. Verdachte staat sinds 2009 onder behandeling vanwege een tumor in zijn hoofd. Zijn ziekte heeft een grote impact op zijn leven. De activiteiten van verdachte zijn zeer beperkt. Uit recente medische informatie blijkt dat verdachte last heeft van stemmingsstoornissen. Door de coronacrisis zit verdachte thans volledig klem. Hij woont thuis met zijn vader en verzorgt hem waar dat kan. Verdachte voelt zich schuldig ten aanzien van de ten laste gelegde feiten. Schuldig tegenover de samenleving en in het bijzondere tegenover de mensen aan wie het PGB beter besteed had kunnen worden. Het gevaar op herhaling wordt door de reclassering als laag ingeschat. Vanwege de gezondheidstoestand van verdachte komen een gevangenisstraf en een taakstraf niet in aanmerking. Bij de oplegging van de straf verzoekt de raadsman naast eerder genoemde omstandigheden rekening te houden met de duur van de strafprocedure en de beperkte financiële draagkracht van verdachte. Gelet op voornoemde omstandigheden en de kwetsbaarheid en beïnvloedbaarheid van verdachte, acht de raadsman een geldboete, opgelegd in termijnen, in de rede liggen.

Het oordeel van de rechtbank

Bij het bepalen van de straf heeft de rechtbank rekening gehouden met de ernst van het bewezen verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals ter terechtzitting is gebleken.

De aard en de ernst van de feiten

Verdachte is gedurende een periode van ruim vier jaar betrokken geweest bij grootschalige PGB-fraude. Verdachte heeft, samen met anderen, misbruik gemaakt van de PGB-regelgeving. Deze regelgeving is bewust ruimhartig ingericht, zodat degenen die zorg nodig hebben, laagdrempelig een financiële tegemoetkoming kunnen krijgen. Verdachte heeft die tegemoetkoming gedurende vier jaar elke maand ontvangen, terwijl daar slechts enkele weken zorg tegenover heeft gestaan. Verdachte, [zorgorganisatie] , [A] , [B] en [C] hebben alle PGB-gelden die niet aan zorg zijn besteed gedeeld, waarbij verdachte steeds de helft van de maandelijkse tegemoetkoming ontving. Samen hebben zij de SVB, Agis Zorgkantoren en Agis Zorgverzekeringen N.V. opgelicht voor een bedrag van (ten minste) € 73.860,00 . Voor het bepalen van de strafmaat hanteert de rechtbank dit bedrag als het benadelingsbedrag.

Doordat een deel van het PGB-geld werd gedeeld met de budgethouders of hun familie, waaronder verdachte, kon de fraude in stand blijven. De rechtbank zal daarom niet in strafmatigende zin rekening houden met het feit dat er wel beperkt zorg is verleend. De rechtbank beschouwt dit namelijk als een onderdeel van de werkwijze van [zorgorganisatie] , [A] , [C] , [B] en verdachte. Alleen op deze wijze kon de fraude een lange periode onopgemerkt blijven.

De rechtbank neemt het verdachte kwalijk dat hij op deze manier is omgegaan met gemeenschapsgeld, dat bedoeld is voor mensen die zorg behoeven, maar weegt bij het bepalen van de straf ook mee dat verdachte niet kan worden gezien als een hoofddader. De belangrijke rol die verdachte heeft gespeeld maakt hem weliswaar - juridisch gezien - medepleger, maar hij is niet de architect van deze fraudeconstructie. De rechtbank kan zich niet aan de indruk onttrekken dat de hoofddaders, [zorgorganisatie] en de broers [broers] , gebruik hebben gemaakt van de kwetsbaarheid en beïnvloedbaarheid van verdachte.

Persoon verdachte

Het strafblad van verdachte speelt bij het bepalen van de strafmaat geen rol, nu hier geen relevante veroordelingen op staan.

De rechtbank houdt wel rekening met het reclasseringsrapport van Reclassering Nederland van 8 januari 2020, opgesteld door J.M. van Hagen. In dat rapport staat onder meer beschreven dat verdachte een tumor heeft in de hypofyse, hetgeen van grote invloed is op zijn hormoonhuishouding. De tumor geeft ook druk. Door wat er in het brein van verdachte gebeurt, functioneert hij op laagbegaafd niveau en is hij passief. Dat verdachte zo lang wist dat hij in overtreding was en daar geen verandering in bracht, wordt door de - door de reclassering geraadpleegde - huisarts gezien als een gevolg van zijn ziekte. De kans op recidive wordt ingeschat als laag. Beschermende factoren zijn de houding van verdachte en de steun die hij krijgt van zijn zus. Bij een veroordeling adviseert de reclassering een straf zonder bijzondere voorwaarden. Gezien de gezondheidstoestand is verdachte niet in staat om een werkstraf uit te voeren. Wel is verdachte in staat een geldboete te betalen.

Uit een brief van de huisarts van verdachte van 14 december 2020, opgenomen als bijlage 1 van de aan dit vonnis gehechte pleitnota van de raadsman, maakt de rechtbank het volgende op. Verdachte heeft een psychiatrische voorgeschiedenis van een aanpassingsstoornis met angst en depressieve kenmerken. Momenteel gaat het met verdachte niet goed. Medisch gezien is er sprake van ziektelast. Zijn ziekte behoeft veel zorg, waaronder controles en bloedafnames in het ziekenhuis. Van de verschillende behandelingen die verdachte heeft gevolgd is weinig resultaat op zijn lichamelijk klachten en daaruit voortkomende somberheid. Het is een moeilijk behandelbare aandoening. Verdachte heeft veel last van de medicatie, maar stoppen of minderen is ingewikkeld.

De rechtbank weegt verder mee dat verdachte al in een vroeg stadium van het onderzoek opening van zaken heeft gegeven. Op de terechtzitting heeft hij zich bewust getoond van de laakbaarheid van zijn handelen en heeft hij spijt betuigd.

De straf

De oriëntatiepunten straftoemeting van het Landelijk Overleg Vakinhoud Strafrecht gaan bij een benadelingsbedrag tussen € 70.000,00 en € 125.000,00 uit van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf tussen de 5 en 9 maanden of een (deels) voorwaardelijke gevangenisstraf in combinatie met een taakstraf. De rechtbank ziet in de hiervoor genoemde rol van verdachte bij het bewezenverklaarde en zijn persoonlijke omstandigheden echter aanleiding hiervan (in het voordeel van verdachte) af te wijken.

Redelijke termijn

De rechtbank stelt vast dat verdachte op 23 mei 2018 als verdachte is verhoord. Sindsdien zijn twee jaren en bijna zeven maanden verstreken. De redelijke termijn waarbinnen een strafzaak dient te worden afgedaan, is daarmee met bijna zeven maanden overschreden. De rechtbank ziet ook hierin aanleiding om de op te leggen straf te matigen.

Alles afwegend acht de rechtbank passend en geboden een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur 3 maanden met een proeftijd van 2 jaren en een taakstraf voor de duur van 40 uren, te vervangen door 20 dagen hechtenis. De rechtbank realiseert zich dat de oplegging van een taakstraf indruist tegen het advies van de reclassering. Uit het verhandelde ter terechtzitting is echter gebleken dat verdachte veel thuis is, met zijn vader met wie hij slecht contact heeft. Verdachte gaat soms naar buiten om te wandelen, boodschappen te doen of om naar het ziekenhuis te gaan voor controles. Hij moet van zijn artsen eigenlijk sporten, maar vindt het moeilijk zichzelf daartoe te zetten. Verdachte heeft verklaard dat hij in staat is zelfstandig naar Turkije af te reizen voor familiebezoek. De rechtbank concludeert hieruit dat verdachte in staat moet worden geacht enige vorm van activiteiten te verrichten. De reclassering zal bij de tenuitvoerlegging van de taakstraf rekening moeten houden met de beperkte vermogens van verdachte. Die beperkte vermogens en de verwachting dat het daardoor langer zal duren voordat de taakstraf geheel zal zijn uitgevoerd, is reden voor de rechtbank de taakstrafduur te beperken tot 40 uren.