Uitspraken

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie acht het ten laste gelegde wettig en overtuigend te bewijzen.

Het standpunt van de verdediging

De raadsvrouw heeft vrijspraak bepleit van het ten laste gelegde en daartoe aangevoerd dat niet kan worden vastgesteld dat de twee personen waarvan op de camerabeelden is te zien dat zij richting de plaats delict lopen de twee overvallers zijn. Evenmin kan op basis van die beelden een betrouwbare herkenning worden gedaan. Ten onrechte is aangenomen dat het telefoonnummer [telefoonnummer] in gebruik is bij verdachte. De onderzoeksgegevens waaruit zou blijken dat dit nummer een zendmast aanstraalt in de omgeving van de plaats delict zijn daarom niet belastend voor hem. Verdachte voldoet verder niet aan het door de aangevers opgegeven signalement en ten slotte zijn er geen DNA-sporen van verdachte aangetroffen in de drogisterij en in de vluchtauto en evenmin zijn er schoensporen of vingerafdrukken van hem gevonden.

Bewijsmiddelen 1

Aangever [slachtoffer 3] heeft verklaard dat hij op 7 november 2019 omstreeks 12.05 uur als medewerker werkzaam was bij drogisterij [drogisterij] aan de [adres] te [woonplaats] . Terwijl hij een klant iets stond uit te leggen, stond er ineens een donkere jongen voor hem, met een zwarte muts op en een zwarte gezichtsbedekkende sjaal om. Hij schat deze jongen ongeveer 20 à 25 jaar oud en ongeveer 1.90 meter lang. Deze jongen hield een keukenmes vast en stond daarmee te zwaaien. Hij bewoog het mes ter hoogte van het gezicht van aangever heen en weer. De jongen stond op zeer korte afstand van hem. De jongen pakte hem bij zijn kraag en duwde hem naar de achterzijde van de winkel. Hij hoorde hem zeggen: “Geld! Naar achteren!”. De jongen duwde hem richting de keuken of kantoorruimte. Vervolgens zag hij dat er ineens nog een jongen bij was gekomen. Deze jongen 2 zag er als volgt uit: 20 à 25 jaar oud, ongeveer 1.80 meter lang, lichtkleurige ogen en verwijde pupillen, blanke huidskleur, donkere kleding, zwarte muts, zwarte gezichtsbedekkende sjaal. Deze jongen had ook een keukenmes vast en riep: “Kluis open, geef geld!”. Toen aangever zei dat hij geen sleutel van de kluis had, zei jongen 1: “Openmaken, ik snijd je keel door!”. Terwijl deze jongen dit naar hem riep, duwde hij hem op een stoel en werd het mes tegen zijn keel gezet. Ook jongen 2 stond heel dicht bij hem. Aangever stond vervolgens op van de stoel, draaide zich om en pakte de portefeuille met het wisselgeld. Hij zag en voelde dat jongen 1 deze portefeuille uit zijn handen griste. Hij hoorde jongen 2 zeggen: “Pak aan, we gaan”.2 Een totaalbedrag van € 1.060,- is weggenomen.3

Aangeefster [slachtoffer 1] heeft verklaard dat zij samen met haar man eigenaar is van de winkel en omstreeks 12.00 uur in de winkel stond en daar een klant hielp. Er kwam ineens een onbekende man naar haar toe die haar van achteren beetpakte. Zij voelde dat hij hen samen in een hoek drukte. Hij had het volgende signalement: lang en slank, blank, tussen de 20 en 25 jaar oud, in het zwart gekleed, hij had iets zwarts voor zijn mond, geen bril, bruine ogen en een hoody met een capuchon over zijn hoofd. Zij zag dat [slachtoffer 3] door een andere man mee naar achteren werd genomen en de opslagruimte in werd geduwd. De man die haar in bedwang hield, liet hen los en liep ook de opslagruimte in. Zij is naar buiten gegaan om de politie te bellen en zag toen de twee mannen ook naar buiten rennen, in de richting van de Meindert Hobbemastraat.4

Aangeefster [slachtoffer 4] heeft verklaard dat zij van achteren bij haar schouders werd gepakt en werd omgedraaid. Zij keek recht in het gezicht van de man, die zij als volgt omschrijft: ongeveer 180 centimeter lang, mager postuur, volledig in het zwart gekleed, zwarte bivakmuts op, blanke huidskleur, sprak goed Nederlands. Zij hoorde de man op zachte maar dwingende toon zeggen: “Rustig blijven. Dit is een overval. Ik wil geld”. Zij zag dat hij ook mevrouw [slachtoffer 2] – de rechtbank begrijpt: [slachtoffer 1] – vastgreep. De man had hen beiden vast en sloot zijn armen om hen heen. Hij dwong hen met kracht in de hoek links achter in de winkel. Zij zag dat de man vergrote ogen had en dat hij een groot vleesmes in zijn hand had. Hij hield het mes op enkele centimeters van haar hoofd af met de punt op haar hoofd gericht.5

Uit onderzoek naar de camerabeelden van de [adres] nummers [nummer] , [nummer] en [nummer] , de [adres] en de [adres] te [woonplaats] is het volgende gebleken.

Verbalisant [verbalisant 1] heeft de stills van de camerabeelden bekeken van de [adres] . Daarop heeft hij – de rechtbank begrijpt: als persoon 2 – verdachte herkend.7 Ook verbalisant [verbalisant 2] heeft op dezelfde beelden verdachte herkend.8

De Ford Focus staat op naam van [A] .9 Persoon 1 is herkend als [medeverdachte]10 en de persoon met de capuchon met bontkraag als [B] .11

Uit onderzoek naar het telefoonnummer van verdachte en die van de medeverdachten [medeverdachte] , [A] en [B] volgt dat deze telefoonnummers kort voor, tijdens en na de overval op nagenoeg dezelfde zendmasten aanslaan, namelijk van 11.50 tot 12.00 uur op de Kapitein de Langestraat – deze zendmast staat op 500 meter afstand van de plaats delict – en van 12.09 tot 12.50, 12.51 en 12.56 uur op de [adres] te [woonplaats] .12

Bewijsoverwegingen

Op grond van de inhoud van voornoemde bewijsmiddelen, in onderling verband en samenhang bezien, acht de rechtbank de ten laste gelegde diefstal in vereniging met geweld wettig en overtuigend bewezen.

Anders dan de raadsvrouw vindt de rechtbank de herkenning van verdachte, als één van de twee personen die zich richting de plaats delict hebben begeven, betrouwbaar. Verdachte is door twee verbalisanten herkend en zij hebben die herkenning onderbouwd en daarvan op ambtseed een proces-verbaal opgemaakt. De rechtbank heeft geen enkele aanleiding om aan de betrouwbaarheid van die herkenningen te twijfelen.

Bevestiging voor de betrouwbaarheid van deze herkenning en voor de stelling dat verdachte één van de twee overvallers geweest, vindt de rechtbank in het gegeven dat verdachte past in het door aangevers opgegeven signalement van de jongen met de blanke huidskleur die aangeefsters [slachtoffer 1] en [slachtoffer 4] in bedwang hield. De rechtbank volgt de raadsvrouw niet in haar stelling dat verdachte niet in het signalement past omdat hij niet blank is. Op de foto’s van verdachte in het dossier (p. 3133) is te zien dat hij een lichte huidskleur heeft. Dat aangevers spreken over een blanke huidskleur is begrijpelijk en vormt geen reden om op grond daarvan te stellen dat verdachte niet in het signalement past.

Met betrekking tot de vraag of het telefoonnummer [telefoonnummer] in gebruik is bij verdachte oordeelt de rechtbank dat door de politie afdoende wordt onderbouwd waarom ervan uitgegaan kan worden dat dit nummer bij verdachte in gebruik is. Dit volgt immers uit taponderzoeken waaruit blijkt dat verdachte met hetzelfde telefoonnummer heeft deelgenomen aan meerdere telefoongesprekken in een ander onderzoek dat deel uitmaakt van het procesdossier, te weten het onderzoek Bodmin (pagina 2154 van procesdossier Bodmin). In de weergave van de tapgesprekken relateert de politie op pagina 2193 dat in het onderzoek 25Rockport het voormelde nummer aan verdachte toebehoorde. Bovendien straalt voornoemd telefoonnummer in de nachtelijke uren veelal aan op een telefoonmast in de nabije omgeving van de woning van verdachte (pagina 2156), hetgeen ook een belangrijke indicatie is dat dit nummer bij hem in gebruik is.

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd verdachte ter zake van het door hem bewezen geachte te veroordelen tot een jeugddetentie van drie maanden, geheel voorwaardelijk, met een proeftijd van twee jaren, met daarbij de door de Raad voor de Kinderbescherming geadviseerde bijzondere voorwaarden (maar zonder elektronische controle), en daarnaast een taakstraf van 150 uren, indien niet of niet naar behoren verricht te vervangen door 75 dagen jeugddetentie. De officier van justitie heeft gevorderd de te stellen voorwaarden en het uit te oefenen toezicht dadelijk uitvoerbaar te verklaren.

Het standpunt van de verdediging

De raadsvrouw heeft verzocht geen onvoorwaardelijk jeugddetentie op te leggen, omdat dit niet in het belang is van zowel verdachte als van maatschappij. Subsidiair heeft zij verzocht verdachte te veroordelen conform de strafeis van de officier van justitie.

Het oordeel van de rechtbank

Bij het bepalen van de straf heeft de rechtbank rekening gehouden met de ernst van het bewezen verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals ter terechtzitting is gebleken.

De ernst van het feit

Verdachte heeft zich, samen met anderen, schuldig gemaakt aan een gewapende overval op een drogisterij op klaarlichte dag. Verdachte was degene die samen met een ander bewapend met een mes en met gezichtsbedekking op de drogisterij binnen is gegaan en daar de slachtoffers in kwestie heeft bedreigd en geweld tegen hen heeft gebruikt. Verdachte heeft laten zien dat hij geen enkel respect heeft voor de lichamelijke integriteit van anderen en evenmin voor andermans goederen en eigendommen. Hij heeft de slachtoffers enorm veel angst aangejaagd en uit de schriftelijke slachtofferverklaringen blijkt ook dat het bewezen verklaarde diepe sporen bij hen heeft nagelaten en zij professionele hulp nodig hebben gehad om het gebeuren te kunnen verwerken. De eigenaren van de drogisterij hebben zelfs naar aanleiding van deze gebeurtenis besloten hun zaak te sluiten. De rechtbank vindt dit alles zeer ernstig en rekent dit de verdachte zwaar aan. Bovendien vindt de rechtbank het zorgelijk dat verdachte, die nog jong is en zich nooit eerder aan enig feit schuldig heeft gemaakt, zich aan een dergelijk ernstig feit schuldig heeft gemaakt. Ook de proceshouding van verdachte, die de rechtbank typeert als onverschillig zwijgend, baart zorgen. Het staat verdachte weliswaar vrij om zich op zijn zwijgrecht te beroepen, maar hij toont daarmee tegelijkertijd geen verantwoordelijkheid te willen nemen voor zijn daden.

De persoon van verdachte

De rechtbank heeft acht geslagen op een uittreksel uit het Justitieel Documentatieregister van 29 april 2020 betreffende verdachte. Daaruit blijkt dat hij niet eerder is veroordeeld.

Verder heeft de rechtbank kennisgenomen van een rapportage psychologisch onderzoek van 23 april 2020, opgemaakt door mr. drs. R.A. Sterk, psycholoog. Verdachte heeft zijn medewerking aan het onderzoek geweigerd, met als gevolg dat er onvoldoende informatie over de persoon van verdachte is verkregen om te kunnen beoordelen of er sprake is van een ziekelijke stoornis of gebrekkige ontwikkeling van de geestvermogens.

Uit een advies van de Raad voor de Kinderbescherming van 26 mei 2020 volgt dat verdachte het afgelopen jaar negatief in beeld is gekomen bij de politie betreffende feiten waar uiteindelijk onvoldoende bewijs voor was om hem daarvoor te vervolgen. Uit het onderzoek van de Raad komt een gemiddelde kans op recidive naar voren. Verdachte is vooral op zoek naar zichzelf en maakt daarbij een kwetsbare indruk. Juist die kwetsbaarheid kan een risico vormen voor negatieve beïnvloeding door jongeren met deviant gedrag. Er zijn bij de Raad vooral zorgen over de sociaal-emotionele ontwikkeling van verdachte; hij maakt een gesloten indruk en lijkt niet over zijn gevoel te kunnen praten. De huidige gezinssituatie is positief en kan bijdragen aan het voorkomen van recidive. In verband met de maatregelen die zijn ingezet tegen de bestrijding van het coronavirus is verdachte sinds de schorsing van de voorlopige hechtenis vrijwel alleen maar thuis geweest en heeft er geen opbouw van vrijheden plaatsgevonden. De Raad adviseert daarom dat de gestelde schorsingsvoorwaarden bij vonnis moeten worden gecontinueerd. Omdat verdachte niet heeft meegewerkt aan het persoonlijkheidsonderzoek en er daardoor geen zicht is verkregen op mogelijke problematiek vindt de Raad dat er opnieuw diagnostisch onderzoek moet plaatsvinden. De Raad adviseert aan verdachte een taakstraf in de vorm van een werkstraf op te leggen en daarnaast een voorwaardelijke jeugddetentie met als bijzondere voorwaarden: 1) het zich houden aan de aanwijzingen van Save en het aanvaarden van intensieve begeleiding in het kader van ITB Harde Kern; 2) het zich houden aan een locatiegebod of -verbod en elektronische controle daarop; 3) een contactverbod met medeverdachten en slachtoffers; 4) het meewerken aan een persoonlijkheidsonderzoek; 5) het meewerken aan een passende vorm van dagbesteding in de vorm van school en/of een vervangend schooltraject; 6) het meewerken aan het hebben van een positieve vrijetijdsbesteding in de vorm van sport en/of een bijbaan en 7) het meewerken aan aanvullende behandeling indien dat noodzakelijk is.

In een rapportage van Samen Veilig Midden-Nederland (Save) van P. Sweere van 29 mei 2020 staat dat verdachte goed heeft meegewerkt aan de afspraken met Save in het kader van de maatregel ITB Harde Kern. Doordat verdachte zich op zijn zwijgrecht heeft beroepen, is het niet mogelijk geweest om het delict met hem te bespreken en is zijn aandeel daarin niet duidelijk geworden. Er is ook geen zicht verkregen op zijn sociale netwerk. De coronamaatregelen hebben invloed gehad op de frequentie van de contacten met verdachte waardoor er nog veel onduidelijk is met betrekking tot zijn attitude. Zijn attitude vormt mogelijk een belemmering om te werken aan verandering. De reclasseringswerker is bezorgd dat, wanneer verdachte in een deviant netwerk contacten onderhoudt, dit de kans vergroot dat hij recidiveert. Ook het ontbreken van een goede schoolgang en van een positieve dagbesteding vergroot die kans. Save komt tot hetzelfde strafadvies als de Raad voor de Kinderbescherming, maar noemt niet het locatiegebod of –verbod met elektronische controle en evenmin het contactverbod met medeverdachten en slachtoffers. Aanvullend adviseert Save wel om als voorwaarde op te leggen dat verdachte openheid geeft over zijn netwerk door middel van een netwerkanalyse.

Ter terechtzitting van 2 juni 2020 heeft de deskundige P. Sweere in aanvulling op de rapportage verklaard dat zij verwacht dat elektronische controle niet nodig is en het ITB Harde Kern traject afdoende is, omdat verdachte zich de afgelopen tijd aan de afspraken heeft gehouden. Een diagnostisch onderzoek zou wel forensisch moeten zijn omdat er op school geen gedragsproblemen worden gezien.

De straf

De oriëntatiepunten die landelijk voor de straftoemeting (LOVS) zijn vastgesteld gaan bij een overval op een winkel uit van een jeugddetentie van vier maanden. Strafverzwarende omstandigheden, zoals de aard en ernst van het fysieke letsel, bedreiging met een wapen of het georganiseerde karakter van de groep, zijn hier nog niet in meegenomen. Anders dan de officier van justitie ziet de rechtbank geen enkele reden om van dit oriëntatiepunt af te wijken. Dat de voorlopige hechtenis van verdachte na negentien dagen is geschorst, leidt er niet toe dat het opleggen van een onvoorwaardelijke jeugddetentie thans niet meer aan de orde zou zijn. Met het voorarrest wordt immers niet voorgesorteerd op de op te leggen straf. De ernst van het feit vraagt om het opleggen van een forse jeugddetentie.

Rekening houdend met de strafverzwarende omstandigheden – beide verdachten waren bewapend, verdachte handelde samen met anderen, de overval vond plaats op klaarlichte dag waardoor meerdere mensen er getuige van zijn geweest – is de rechtbank van oordeel dat een jeugddetentie van zes maanden passend en geboden is. Om verdachte ervan te weerhouden in de toekomst opnieuw strafbare feiten te plegen en omdat de rechtbank het belang inziet van de geadviseerde voorwaarden, zal zij van deze jeugddetentie een gedeelte van drie maanden voorwaardelijk opleggen, met een proeftijd van twee jaren. Aan dit voorwaardelijk deel zal de rechtbank de door de Raad geadviseerde bijzondere voorwaarden verbinden, met uitzondering van het locatiegebod/verbod met elektronische controle.

Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan een misdrijf dat is gericht tegen de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen, te weten een diefstal in vereniging met geweld.

Gelet op de inhoud van de rapportages waarin staat beschreven dat de kans op recidive aanwezig is als er niet wordt ingezet op dat wat in de bijzondere voorwaarden wordt geadviseerd, is de rechtbank van oordeel dat er ernstig rekening mee moet worden gehouden dat verdachte opnieuw een dergelijk misdrijf zal begaan. Daarom zal zij bevelen dat de bijzondere voorwaarden die verdachte zullen worden opgelegd en het toezicht door Save, dadelijk uitvoerbaar zijn.

De rechtbank ziet in het enkele feit dat zij een straf op zal leggen die hoger is dan de tijd die de verdachte tot nu toe in voorlopige hechtenis heeft doorgebracht, geen zelfstandige grond om de schorsing van de voorlopige hechtenis op dit moment op te heffen.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat de vorderingen van [slachtoffer 1] en Drogisterij [drogisterij] in zijn geheel kunnen worden toegewezen. De vordering van [slachtoffer 4] kan worden toegewezen tot een bedrag van € 1.612,32 en voor het overige dient zij in de vordering niet-ontvankelijk te worden verklaard. Voor alle vorderingen geldt dat verdachte hoofdelijk moet worden veroordeeld en heeft de officier van justitie verzocht de schadevergoedingsmaatregel op te leggen.

Het standpunt van de verdediging

De raadsvrouw heeft zich primair op het standpunt gesteld dat de vorderingen, gelet op de door haar bepleite vrijspraak, niet-ontvankelijk moeten worden verklaard.

Subsidiair heeft zij bepleit dat de door [slachtoffer 1] gevorderde reiskosten kunnen worden toegewezen, maar dat de kosten voor de psychologische hulp alleen kunnen worden toegewezen voor wat betreft de nota’s die op haar naam staan. De gevorderde immateriële schade kan worden toegewezen tot een bedrag van maximaal € 750,-.

De post inkomensverlies op de vordering van Drogisterij [drogisterij] is onvoldoende onderbouwd en bovendien te complex, zodat niet-ontvankelijkverklaring moet volgen. Voor het overige heeft de raadsvrouw zich gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank.

De door [slachtoffer 4] gevorderde reiskosten kunnen worden toegewezen. De gevorderde immateriële schade kan, vergeleken met wat in soortgelijke zaken wordt toegewezen, worden toegewezen tot een bedrag van maximaal € 1.000,-.

Ten slotte heeft de raadsvrouw verzocht geen schadevergoedingsmaatregel op te leggen in verband met de minderjarigheid van verdachte.

De vordering van [slachtoffer 1]

Vaststaat dat de benadeelde partij als gevolg van het hiervoor bewezen verklaarde feit rechtstreeks schade heeft geleden. De rechtbank waardeert deze schade op € 1.225,12 en zal de vordering tot dat bedrag toewijzen, te vermeerderen met de gevorderde wettelijke rente vanaf 7 november 2019 tot de dag van volledige betaling. In het bij de vordering gevoegde schadeonderbouwingsformulier staat vermeld dat één van de nota’s van de kosten voor psychologische hulp abusievelijk op naam van de echtgenoot van [slachtoffer 1] is gezet, zodat de rechtbank geen reden ziet om die schade niet toe te wijzen.

De vordering van Drogisterij [drogisterij]

Vaststaat dat de benadeelde partij als gevolg van het hiervoor bewezen verklaarde feit rechtstreeks schade heeft geleden. De rechtbank waardeert deze schade op € 2.320,22 en zal de vordering tot dat bedrag toewijzen, te vermeerderen met de gevorderde wettelijke rente vanaf 7 november 2019 tot de dag van volledige betaling. De post ‘verlies van inkomsten’ vindt de rechtbank voldoende onderbouwd nu de benadeelde partij het gemiddelde heeft genomen van de omzet op donderdagen in de maand november 2019 en het bewezen verklaarde plaatsvond op donderdag 7 november 2019.

De vordering van [slachtoffer 4]

De schadepost ‘reiskosten’ is onvoldoende onderbouwd. Zowel de stelling dat de benadeelde partij twintig keer de psycholoog heeft bezocht als de afstand tussen haar woning en de praktijk van de psycholoog, is niet met stukken onderbouwd, zodat de rechtbank dit deel van de vordering niet-ontvankelijk zal verklaren.

Gelet op de aard van het bewezen verklaarde feit, de omstandigheden waaronder het feit is gepleegd en schadevergoedingen die doorgaans voor soortgelijke feiten worden toegewezen, acht de rechtbank een vergoeding van € 900,- voor de geleden immateriële schade billijk. De rechtbank zal de vergoeding voor immateriële schade dan ook tot dit bedrag toewijzen en voor het overige niet-ontvankelijk verklaren.

Dit betekent dat de vordering zal worden toegewezen tot een bedrag van € 900,-, te vermeerderen met de gevorderde wettelijke rente vanaf 7 november 2019 tot de dag van volledige betaling.

Ten aanzien van alle vorderingen

Voor alle vorderingen geldt dat verdachte voor de schade naar burgerlijk recht met zijn mededader(s) hoofdelijk is aansprakelijk. Dit betekent dat verdachte tegenover voornoemde benadeelde partijen voor dat hele bedrag aansprakelijk is.

Verdachte zal ook worden veroordeeld in de kosten die de benadeelde partijen voornoemd hebben gemaakt en ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog zullen maken. Deze kosten worden tot op dit moment begroot op nihil.

Als extra waarborg voor betaling zal de rechtbank aan verdachte de hoofdelijke verplichting opleggen tot betaling aan de Staat ten behoeve van [slachtoffer 1] van het bedrag van € 1.225,12, ten behoeve van Drogisterij [drogisterij] van het bedrag van € 2.320,22 en ten behoeve van [slachtoffer 4] van het bedrag van € 900,-, alle te vermeerderen met de gevorderde wettelijke rente vanaf 7 november 2019 tot de dag van volledige betaling. Als door verdachte niet wordt betaald, zal deze verplichting in verband met de minderjarigheid van verdachte niet worden aangevuld met gijzeling.

De betaling die is gedaan aan de Staat wordt op de verplichting tot betaling aan voornoemde benadeelde partij in mindering gebracht. Dit geldt andersom ook indien betaling is gedaan aan de benadeelde partijen.