Uitspraken

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie acht het onder 1 primair en het onder 2 ten laste gelegde wettig en overtuigend te bewijzen en baseert zich daarvoor op de bewijsmiddelen zoals deze zich in het dossier bevindingen.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft integrale vrijspraak bepleit van het onder 1 ten laste gelegde en heeft daartoe in het bijzonder het volgende aangevoerd.

Ten aanzien van feit 1 primair heeft de raadsman aangevoerd dat op basis van het dossier niet kan worden bewezen dat verdachte een nekklem of wurggreep heeft aangelegd, waarbij de mogelijkheid op een dodelijk gevolg heeft kunnen ontstaan. Uit de letselverklaring van aangeefster blijkt niet dat zij letsel heeft opgelopen dat past bij een verwurging en/of ademnood. Gelet op voorgaande kan zowel uit de feitelijke toedracht als uit de letselverklaring geen acuut gevaar op overlijden worden vastgesteld. Daardoor is er geen sprake van de voor voorwaardelijk opzet vereiste aanmerkelijke kans op de dood. Verdachte dient daarom te worden vrijgesproken van de ten laste gelegde poging doodslag. Een nekklem of het slaan in het gezicht brengen evenmin de aanmerkelijke kans op het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel (of een poging daartoe) met zich. Bovendien heeft verdachte deze kans niet aanvaard nu hij enkel zijn broer [A] wilde ontzetten. Van (voorwaardelijk) opzet is dus geen sprake.

De raadsman heeft ten aanzien van feit 1 subsidiair aangevoerd dat het bij aangeefster geconstateerde letsel zich niet laat kwalificeren als zwaar lichamelijk letsel. Op basis van het dossier kan namelijk niet worden vastgesteld of het letsel dat aangeefster heeft opgelopen het gevolg is van een hersenschudding of van PTSS. Nu psychisch welbevinden niet onder ‘lichamelijk letsel’ valt (volgens HR 16 mei 2000, ECLI:NL:HR:2000:AA5820), en niet duidelijk is of de klachten van aangeefster een fysieke of een psychische achtergrond hebben, kan niet zonder meer worden gesproken van ‘zwaar lichamelijk letsel’.

Voor zover de rechtbank het letsel als zwaar aanmerkt, heeft de verdediging zich op het standpunt gesteld dat op basis van het dossier niet kan worden vastgesteld dat verdachte degene is die dit letsel aan aangeefster heeft toegebracht. Immers valt niet uit te sluiten dat de politieverbalisanten bij het uitoefenen van het geweld tegen verdachte onverhoopt aangeefster hebben geslagen of geschopt. Op grond van het voorgaande dient verdachte aldus vrij te worden gesproken van het onder feit 1 subsidiair ten laste gelegde.

Ten aanzien van feit 2 heeft de raadsman bepleit dat het dossier onvoldoende bewijs bevat voor het schoppen tegen een van de politieagenten en voor het gooien met de dienstfiets. De raadsman verzoekt verdachte van deze onderdelen op de tenlastelegging vrij te spreken.

Inleiding

In de nacht van 10 maart 2018 is verdachte samen met vrienden, familie en zijn verloofde (hierna: [B] ) uitgegaan in het centrum van Amersfoort. Na een incident in een café – waarbij het gezelschap van verdachte vermoedelijk was betrokken – wordt verdachte door de aanwezige verbalisanten [benadeelde 1] en [benadeelde 3] aangesproken en verzocht om (samen met zijn gezelschap) het centrum van Amersfoort te verlaten. Na een korte discussie geeft verdachte hieraan gehoor en loopt hij samen met zijn gezelschap richting de taxistandplaats. Om er zeker van te zijn dat de groep daadwerkelijk en op een rustige wijze het uitgaanscentrum verlaat, wordt deze door motoragent [benadeelde 2] gevolgd. Op dat moment wordt via de portofoon door [benadeelde 1] en [benadeelde 3] vernomen dat iemand uit het gezelschap waartoe verdachte behoort een ruit zou hebben vernield. [B] voldoet aan het door de getuige opgegeven signalement van de persoon die dit zou hebben gedaan. [benadeelde 3] en [benadeelde 1] besluiten daarop om met hun dienstfiets achter de groep aan te gaan. Verbalisant [aangeefster] rijdt met haar dienstvoertuig achter de verbalisanten aan. Wanneer de verbalisanten de groep aan het eind van de Krommestraat waarnemen, besluit verbalisant [benadeelde 1] [B] aan te spreken. Terwijl verbalisant [benadeelde 1] in de richting van [B] fietst, sommeert hij verdachte op afstand te blijven staan. Op het moment dat verbalisant [benadeelde 1] [B] aanspreekt en verdachte zich hiermee bemoeit, loopt de situatie uit de hand.

Vanaf dit punt lopen de verklaringen van verdachte, zijn broer, [B] en de verbalisanten uiteen. Voor de rechtbank staat in ieder geval vast, en dat staat wat verdachte en zijn raadsman betreft ook niet ter discussie, dat verdachte en zijn broer [A] zich met agressie tegen de aanwezige verbalisanten hebben gericht. Daarbij is verdachte uiteindelijk op de grond beland met verbalisant [aangeefster] onder zich.

Camerabeelden

Van een gedeelte van bovengenoemd incident, en de aanleiding daartoe, zijn camerabeelden beschikbaar. Verbalisant [benadeelde 1] droeg tijdens zijn horecadienst namelijk een zogeheten bodycam. Het beeld van deze bodycam is op een gegeven moment uitgevallen waardoor hierop alleen het begin van het incident is te zien. Het vervolg is nog wel te horen, maar het beeld is zwart.

Door een omwonende, getuige [getuige 1] , is een (later) deel van het incident gefilmd vanuit het raam van haar woning. De beelden van de bodycam van verbalisant [benadeelde 1] en het filmpje van getuige [getuige 1] zijn tijdens het onderzoek ter terechtzitting bekeken. Met de officier van justitie en de verdediging is de rechtbank van oordeel dat op basis van hetgeen is te horen op de filmpjes kan worden vastgesteld dat het filmpje van getuige [getuige 1] ongeveer 17 seconden na het uitvallen van het beeld van de bodycam van verbalisant [benadeelde 1] begint. Dit betekent dat ongeveer 17 seconden van het incident niet op beeld staan.

De beelden van de bodycam van verbalisant [benadeelde 1]

Tijdens het onderzoek ter terechtzitting heeft de rechtbank vastgesteld dat op deze beelden (onder andere) te zien is dat:

Deze vaststellingen staan wat betreft de officier van justitie en de verdediging niet ter discussie.

De beelden van het filmpje van getuige [getuige 1]

Tijdens het onderzoek ter terechtzitting heeft de rechtbank vastgesteld dat op deze beelden (onder andere) te zien is dat:

Deze vaststellingen staan wat betreft de officier van justitie en de verdediging niet ter discussie.

Conclusies met betrekking tot de camerabeelden

De rechtbank heeft vastgesteld dat er 17 seconden van het incident niet op beeld zijn vastgelegd. In deze 17 seconden zijn verdachte en verbalisant [aangeefster] samen op de grond terecht gekomen. Bij aanvang van het filmpje van getuige [getuige 1] liggen verbalisant [aangeefster] en verdachte al op de grond. Niet is te zien wanneer verbalisant [aangeefster] precies overeind komt. Wel is te zien dat verbalisant [aangeefster] op het tijdstip 0.00.18 weer rechtop staat.

Gelet op het voorgaande acht de rechtbank het aannemelijk dat verbalisant [aangeefster] en verdachte al enige seconden voor aanvang van het filmpje van getuige [getuige 1] op de grond lagen. De stelling van de officier van justitie dat verbalisant [aangeefster] en verdachte samen (in ieder geval) 15 tot 20 seconden samen op de grond hebben gelegen acht de rechtbank gelet op voorgaande juist.

Bewijsmiddelen ten aanzien van feit 1 primair en feit 2 1

[aangeefster] , werkzaam als hondengeleidster bij de politie Eenheid Midden-Nederland heeft in haar aangifte, zakelijk weergegeven, het volgende verklaard:

In de nacht van zaterdag 10 maart 2018, was ik belast met de incidentenafhandeling binnen het cluster Utrecht Oost. Toen ik omstreeks 03.00 uur via de portofoon van een collega hoorde dat het onrustig was in het centrum van Amersfoort ben ik in mijn dienstvoertuig, inclusief mijn gecertificeerde diensthond, richting De Hof in Amersfoort gereden. Aldaar zag ik dat twee collega politie-bikers in gesprek waren met wat uitgaanspubliek. Ik herkende één van collega’s als collega [benadeelde 1] , later begreep ik dat [benadeelde 1] dienst had met collega [benadeelde 3] . Ik zag dat beiden gekleed waren in opvallend uniform.2

(..)

Ik zag dat [benadeelde 1] het meisje ook zag, [benadeelde 1] keek mij aan en zei dat hij er wel even heen zou fietsen. Hierop reed ik achter collega [benadeelde 1] aan om er voor te zorgen dat hij niet alleen was. Ik zag dat [benadeelde 1] het meisje met de witte jas iets voorbij fietste en haar de weg blokkeerde met zijn fiets om haar te doen stoppen. Ik reed langs [benadeelde 1] en het meisje heen en parkeerde mijn dienstvoertuig net iets voorbij hen, half op de stoep.

(..)

Toen ik dit deed hoorde ik dat er buiten, vlak achter mijn dienstvoertuig, werd geschreeuwd. Ik zag in de rechterbuitenspiegel van mijn dienstvoertuig dat collega [benadeelde 1] op de grond lag, half tegen de muur. Ik kon dat goed zien omdat [benadeelde 1] een knalgele uniformjas droeg. Ik zag dat er meerdere mensen over [benadeelde 1] heen stonden/hingen. Ik ben hierop uit mij dienstvoertuig gesprongen en rende naar de plek waar collega [benadeelde 1] op de grond lag.3

(..)

Vervolgens voelde ik zelf een harde klap bovenop mijn hoofd. Ik werd voor mijn gevoel recht bovenop mijn hoofd geslagen en geraakt door/met iets toen werd het direct zwart voor mijn ogen.

Het eerste wat ik mij weer kan herinneren is dat het zwart voor mijn ogen was, maar ik in de verte wel veel geschreeuw hoorde. In eerste instantie was het geschreeuw nog wat dof maar langzaam hoorde ik dat het geschreeuw duidelijker en luider werd. Ik voelde dat er veel gewicht bovenop mij drukte, het voelde alsof ik verdrukt werd, maar ik wist niet hoe. Ik lag stil, roerloos, ik kon niet bewegen. Ik lag half op mijn buik en iets op mijn rechterzijde. Het voelde alsof ik even ‘out’ geweest was, alsof mijn hoofd opnieuw aan het opstarten was en ondertussen kon ik niets. Ik voelde dat mijn linkerarm gebogen lag en mijn linkerhand tegen mijn hoofd aan geklemd lag. Ik voelde dat ik steeds minder lucht kreeg en dat mijn linkerhand/onderarm steeds harder tegen mijn linkerkaak geduwd werd. Ik voelde dat er kracht gezet werd op mijn keel, ik kreeg steeds minder lucht. Ik raakte in paniek, ik stond doodsangsten uit, ik dacht dat ik zou stikken als ik niets deed. Ik moest iets doen, ik moest wegdraaien om weer lucht te krijgen, ik had het gevoel dat ik stikte, mijn luchtweg werd ingedrukt. Ik wilde weer lucht krijgen, ik wilde mijzelf losdraaien uit de greep door iets meer op mijn rechterzijde te draaien. Ik hoorde stemmen om mij heen, er lag veel gewicht bovenop me, ik voelde dat mijn hoofd klem zat. Ik voelde me onmachtig, angstig, het lukte mij niet meer goed adem te halen. Ik besefte mij dat dit niet goed af zou lopen als ik geen hulp zou krijgen of niet op eigen kracht uit de verdrukking zou kunnen komen. Ik kreeg het uiteindelijk voor elkaar om iets te draaien waardoor ik weer wat lucht kreeg. Ik schreeuwde in paniek dat diegene die mij vast had, mij los moest laten. Ik hoorde een man zeggen dat hij mij los zou laten als ik zijn broer liet gaan. Ik merkte toen pas dat er een man bovenop mij lag of zat, met zijn hoofd dichtbij mijn linkeroor want ik hoorde hem heel dichtbij. Ik raakte nog meer in paniek. Ik realiseerde mij toen namelijk dat zijn arm om mijn keel /nek geklemd zat door middel van een soort nekklem. Ik kon toen nog een stukje met mijn lichaam wegdraaien, zodat ik weer meer lucht kreeg. Ik bleef roepen dat hij mij los moest laten. Ik voelde dat er naast de man nog iemand bovenop mij zat, ik voelde dat mijn benen werden tegen gehouden.

Ineens voelde ik dat de klem om mijn nek verdween en ik ruimte had om verder weg te draaien. Toen ik opstond gaf ik de man, die bovenop mij had gelegen, een duw zodat hij mij niet weer zou kunnen grijpen. Ik zag toen pas dat die man een tatoeage in zijn nek had en het dezelfde man was als die man met dat opvallende kapsel.4

(..)

Ik hoorde dat de arts zei dat ik een zware hersenschudding had opgelopen. Ik kreeg een wekadvies voor elk uur en moest onmiddellijk naar huis om te rusten.

Ik heb de eerste vijf weken helemaal niets gekund. Ik zat thuis op de bank, met een zonnebril op en oordoppen in, of ik lag in bed in de donkere slaapkamer. Ik had en heb enorme hoofdpijn. Ik kon geen prikkels verdragen en was enorm moe, zonder dat ik ook maar iets deed.5

Uit een geneeskundige verklaring betreffende [aangeefster] blijkt dat zij twee hoofdwonden, een pijnlijke linker kaak en linkerpols en retrograde amnesie heeft. Tevens is een hersenschudding geconstateerd.6

[getuige 2] is als getuige gehoord en heeft, zakelijk weergegeven, het volgende verklaard:

Ik zag dat de vlam in de pan sloeg. Ik zag dat [A] reageerde door maaiend om zich heen te gaan slaan. Ik zag dat [A] ook diverse agenten schopte. Ik zag dat [A] springend omhoog kwam toen hij van zich aftrapte. Ik zag dat hij meerdere agenten raakte, zowel met slaan als schoppen. (..)

Ik zag hierop dat [verdachte] met een gerichte vuistslag een vrouwelijk agent in/tegen haar gezicht sloeg. Ik zag dat [verdachte] recht tegenover die agente stond (…).

Ik zag dat [verdachte] bovenop die vrouwelijke agente lag.7

[benadeelde 1] heeft aangifte gedaan van mishandeling en openlijke geweldpleging, terwijl hij werkzaam was in de rechtmatige uitoefening van zijn bediening als ambtenaar van de politie.8 In een proces-verbaal van bevindingen heeft verbalisant [benadeelde 1] , brigadier van politie Eenheid Midden-Nederland hierover, zakelijk weergegeven, het volgende verklaard:

Op 10 maart 2018 hadden mijn collega [benadeelde 3] en ik horecadienst in het uitgaanscentrum van Amersfoort. Wij deden dienst in uniform en waren mobiel op onze dienstfiets.9 (..)

Op het moment dat ik de dame met de witte jas nader, zag ik dat haar partner, de jongen met de tatoeages in zijn gezicht, vlak achter haar liep. Ik riep met luide stem tegen de jongen dat hij daar moest blijven staan waarbij ik met mijn vinger in zijn richting wees. Vervolgens heb ik de dame met de witte jas aangesproken en staande gehouden. Op het moment dat ik haar aansprak, zag ik dat de jongen met de tatoeages in zijn gezicht bij mij kwam staan en zich met het gesprek wilde bemoeien. Omdat de jongen geen gehoor gaf aan datgene wat ik hem duidelijk had verzocht, duwde ik de jongen met een hand weg en wilde ik roepen dat hij verderop moest gaan staan. Op dat moment ging het mis.

Ik zag dat de jongen met de tatoeages zo ontzettend agressief werd. Ik zag dat de ogen van deze jongen zo groot werden en hoorde dat hij begon te schreeuwen in mijn richting. Tegelijkertijd zag ik dat de dame met de witte jas ook zeer agressief werd en begon te schreeuwen. Het geweld wat toen op mij en mijn collega's werd uitgeoefend ging van 0 tot 100. Ik kan [het] niet anders omschrijven dan dat dit beestachtig was en zonder geweten.

De jongen met de tatoeage wilde mij een vuistslag geven richting mijn gezicht. Op dat zelfde moment werd ik met zoveel kracht naar de grond getrokken. Dit kan niet anders, dan dat dit van achter mij is gebeurd door iemand. (..)

Ik wilde maar één ding en dat was zo snel mogelijk opstaan. Op het moment dat ik kans zag om op te staan was ik omringd door zeker zes à zeven personen uit de groep voornoemd. (..)

Op dat moment zie ik dat er een collega politieagent op de grond lag met twee personen uit de groep op haar. Ik heb niet gezien hoe mijn collega op de grond terecht is gekomen. Ik zag mijn collega niet bewegen en ging van het ergste uit. Ik heb me direct gericht op de persoon die op mijn collega lag en heb met mijn rechter vuist met volle kracht tegen het hoofd van deze persoon gestompt.10

Ik schreeuwde hierbij herhaaldelijk 'Loslaten, eraf'. Ik zag dat mijn vuistslagen totaal geen effect hadden en voelde dat er van achter aan mij getrokken en geslagen werd op mijn rug. Ik voelde onmacht en maakte mij grote zorgen om mijn collega op de grond. Ik zag dat ook collega [benadeelde 3] herhaaldelijk sloeg en schopte tegen de personen die op onze collega lagen. Ik moest opstaan om de overige personen van mij af te weren. Wij werden als het ware gehinderd om onze collega te helpen.

Kort hierop had ik even de ruimte en riep toen luidkeels naar mijn collega's 'TASER'. Op dat moment heb ik samen met twee andere collega's onze taser ter hand genomen en gericht op de geweldplegers. Op dat moment schrokken zij zichtbaar en staken zij hun handen in de lucht.11

[benadeelde 2] heeft aangifte gedaan van mishandeling en openlijke geweldpleging, terwijl hij werkzaam was in de rechtmatige uitoefening van zijn bediening als ambtenaar van de politie.12 In een proces-verbaal van bevindingen heeft verbalisant [benadeelde 2] , hoofdagent van politie Eenheid Midden-Nederland hierover, zakelijk weergegeven, het volgende verklaard:

Op 10 maart 2018, omstreeks 2.45 uur, bevond ik mij in het centrum van Amersfoort. Ik reed in uniform op een opvallende politiemotor.13

(..)

Kort daarop hoorde ik geschreeuw en zag ik dat collega [benadeelde 1] op de grond gegooid werd.

Ook zag ik dat zijn fiets door de lucht vloog. Ik ben direct van mijn motor gestapt om naar collega [benadeelde 1] te gaan. Ik zag dat collega [aangeefster] op de grond lag. Ik zag dat er twee personen op collega [aangeefster] lagen. Ik zag dat de vrouw met de witte jas en de man met de hanenkam op collega [aangeefster] lagen en ik zag dat de man met de hanenkam collega [aangeefster] bij haar nek vasthield. Ik wilde deze man van mijn collega halen. Ik zag dat collega [benadeelde 3] de vrouw met de witte jas vastpakte om haar los te trekken. Ik voelde dat de man met de hanenkam niet losliet. Ik heb hem vervolgens meerdere klappen met mijn vuist gegeven. Ik voelde en hoorde een harde klap op mijn hoofd. Ik voelde dat ik tegen mijn hoofd werd geschopt. Ik liet de jongen met de hanenkam los om te kijken wie mij van achteren geschopt had. Ik zag meerdere personen om mij heen. Ik zag dat het geweld naar ons gestaakt werd op het moment dat wij het stroomstootwapen richtten.14

[benadeelde 3] heeft aangifte gedaan van mishandeling en openlijke geweldpleging, terwijl hij werkzaam was in de rechtmatige uitoefening van zijn bediening als ambtenaar van de politie.15 In een proces-verbaal van bevindingen heeft verbalisant [benadeelde 3] , hoofdagent van politie Eenheid Midden-Nederland, zakelijk weergegeven, het volgende verklaard:

Van de groep had ik een van de mannen zijn identiteit genoteerd. Het ging om [verdachte] , hierna te noemen verdachte. De verdachte liep met een vrouw die hij ook ‘zijn vrouw’ noemde. Hierna te noemen verdachte 2 (de rechtbank begrijpt: [B] ).16 (..)

Ik zag dat de verdachte in de richting van [benadeelde 1] liep. Ik zag dat [benadeelde 1] bleef staan. Ik zag dat [benadeelde 1] en deze verdachte in een duw- en treksituatie terecht kwamen. Ik zag dat verdachte 2 zich er ook mee begon te bemoeien.

Ik zag dat de verdachte en verdachte 2 [benadeelde 1] aanvlogen. Ik zag dat [benadeelde 1] zich afweerde met zijn armen. Ik ben hierop direct in de richting van [benadeelde 1] gefietst. Ik zag verdachte 3 (de rechtbank begrijpt: [A] ) springen in de lucht. Ik zag dat verdachte 3 [benadeelde 1] verschrikkelijk hard duwde. Ik zag dat [benadeelde 1] op grond viel. Ik voelde op dat moment een duw. Van wie ik deze duw kreeg weet ik niet. Ik viel heel hard op de grond. Ik probeerde op te staan en dit lukte. Ik voelde dat ik werd geslagen en geschopt. Ik zag ineens dat er een collega op de grond lag. Ik zag dat het [aangeefster] was. Ik zag dat de verdachte en verdachte 2 boven op haar lagen. Ik zag dat [aangeefster] door de verdachte werd vast gehouden om haar nek. Ik zag dat de verdachte, [aangeefster] in een wurggreep had. Ik zag dat [aangeefster] niet bewoog. Ik dacht dat [aangeefster] buiten bewustzijn was. Ik zag dat het de verdachte niet los liet. Ik dacht echt dat de verdachte collega [aangeefster] wilde vermoorden. Dit gevoel had ik echt en maakte mij angstig. Ik sloeg de verdachte op zijn hoofd en lichaam. Ik weet niet of de verdachte [aangeefster] losliet. Ondertussen werd ik geslagen en geschopt. Ik werd geduwd en viel. Ik probeerde vervolgens de verdachte tegen zijn hoofd te schoppen. Ik zag dat ik hem raakte. Ik zag dat de verdachte nog steeds niet los liet. Ik hoorde ineens dat [benadeelde 1] 'Taser' riep. Ik trok hierop mijn stroomstootwapen en richtte hem op de verdachten. Ik zag dat de verdachten hierop reageerden.17

Verdachte heeft tijdens het onderzoek ter terechtzitting, zakelijk weergegeven, het volgende verklaard:

Ik stond iets verder dan [B] . De agent ging naar [B] en zei tegen mij dat ik moest blijven staan. Ik heb een vrouwelijke agente vastgehouden en we zijn samen op de grond terecht gekomen. Ik heb de agent vastgehouden.18

De hiervoor weergegeven bewijsmiddelen worden steeds gebruikt tot het bewijs van het feit of de feiten, waarop zij blijkens hun inhoud uitdrukkelijk betrekking hebben. Sommige onderdelen van de bewijsmiddelen hebben niet betrekking op alle feiten, maar op één of meerdere feiten.

Bewijsoverweging ten aanzien van feit 1

Uit de hiervoor weergegeven bewijsmiddelen blijkt dat verdachte aangeefster met kracht op haar hoofd heeft geslagen en haar daarna heeft vastgepakt. Vervolgens zijn verdachte en aangeefster samen op de grond terecht gekomen. Aangeefster verklaart dat verdachte bovenop haar lag en dat zij voelde dat er kracht werd gezet op haar keel, waardoor zij steeds minder lucht kreeg. Ook door de verbalisanten [benadeelde 2] en [benadeelde 3] is gezien dat verdachte bovenop aangeefster lag en dat hij zijn arm om haar keel had of haar in een nekklem hield. Niet alleen aangeefster maar ook haar collega’s vreesden daardoor voor haar leven. Aangeefster heeft geprobeerd zich te ontworstelen uit de greep van verdachte. De andere verbalisanten hebben door het uitoefenen van geweld geprobeerd om aangeefster te bevrijden. Op basis van de camerabeelden kan ten slotte worden vastgesteld dat aangeefster en verdachte 15 tot 20 seconden samen op de grond hebben gelegen.

Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat verdachte gedurende enige tijd met zijn arm kracht heeft uitgeoefend op de keel van aangeefster, waardoor zij enige tijd in ademnood is komen te verkeren.

Nu de vraag naar de feitelijke toedracht is beantwoord, resteert de vraag hoe het handelen van de verdachte juridisch gekwalificeerd moet worden.

Daarbij moet de rechtbank de vraag beantwoorden of (kort gezegd) het aanleggen van een wurggreep waardoor aangeefster gedurende meerdere seconden de adem (deels) wordt benomen, kan worden aangemerkt als een poging tot of doodslag of als (een poging tot) zware mishandeling. De rechtbank overweegt hierover als volgt.

Poging doodslag

Het voorwaardelijk opzet

Aan verdachte is primair ten laste gelegd dat hij heeft gepoogd aangeefster opzettelijk van het leven te beroven. De rechtbank is van oordeel dat er geen wettig bewijs is dat verdachte opzet in onvoorwaardelijke zin heeft gehad op de dood van aangeefster. De door verdachte afgelegde verklaringen en de overige in het dossier neergelegde onderzoeksbevindingen bieden voor die conclusie immers geen steun.

De rechtbank ziet zich vervolgens voor de vraag gesteld of sprake is van voorwaardelijk opzet. De rechtbank stelt voorop dat voorwaardelijk opzet op een bepaald gevolg – zoals hier de dood van aangeefster – aanwezig is indien de verdachte zich willens en wetens heeft blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat dit gevolg zal intreden.

Verdachte heeft de keel van aangeefster met kracht en gedurende meer dan 15 seconden dichtgedrukt. De rechtbank overweegt dat het een feit van algemene bekendheid is dat het met kracht dichtgedrukt houden van de keel ertoe leidt dat iemand geen adem meer kan halen, ten gevolge waarvan de dood kan intreden. Aangeefster heeft verklaard dat zij dacht dat zij zou stikken als er niets gebeurde; zij besefte dat het niet goed zou aflopen als zij geen hulp zou krijgen of op eigen kracht uit de verdrukking zou komen. In algemene zin geldt dat het voortduren van een wurggreep een aanmerkelijke kans creëert dat het slachtoffer door het belemmeren van de ademhaling komt te overlijden. In dit geval heeft verdachte aangeefster weliswaar op enig moment losgelaten, maar dit is pas gebeurd nadat twee collega’s van aangeefster herhaaldelijk met kracht met hun vuist tegen diens hoofd hadden geslagen en een andere collega tegen diens hoofd had getrapt. Ook toen aangeefster herhaaldelijk in paniek tegen verdachte schreeuwde dat hij haar los moest laten, liet hij niet los. Verdachte heeft juist gezegd dat hij haar pas los zou laten als zij zijn broer zou laten gaan. Niet is gebleken dat verdachtes greep op enig moment verslapte. Nadat de collega’s van aangeefster uiteindelijk een taser hadden getrokken, bleek dat aangeefster niet langer door verdachte werd vastgehouden. De rechtbank leidt uit deze omstandigheden af dat aangeefster van de wurggreep van verdachte is losgeraakt door het geweld dat haar collega’s hebben uitgeoefend, en mogelijk door de dreiging van het gebruik van de taser – en niet doordat verdachte deze keus heeft gemaakt. Verdachte heeft ook geen verklaring afgelegd die steun biedt voor dit laatste. Aldus heeft verdachte een aanmerkelijke kans gecreëerd dat aangeefster door zijn handelen zou komen te overlijden.

Dat uit de geneeskundige verklaring niet blijkt van uiterlijk waarneembare kenmerken van een verwurging, zoals de verdediging ter zitting heeft benadrukt, maakt het oordeel van de rechtbank niet anders. Op basis van de hiervoor weergegeven bewijsmiddelen staat immers – los van het letsel dat aangeefster heeft opgelopen – vast dat verdachte aangeefster gedurende minimaal 15 seconden in een wurggreep heeft gehouden, waardoor zij geen lucht meer kon krijgen.

De rechtbank is voorts van oordeel dat de gedragingen van verdachte naar hun uiterlijke verschijningsvorm – gelet op hetgeen hiervoor in dit kader is overwogen – kunnen worden aangemerkt als zozeer op de dood te zijn gericht dat het niet anders kan zijn geweest dan dat verdachte willens en wetens de aanmerkelijke kans op dat gevolg heeft aanvaard. De rechtbank is niet gebleken van aanwijzingen voor het tegendeel. Dit laatste kan ook niet uit de verklaring van verdachte worden afgeleid.

Het handelen van verdachte kan naar het oordeel van de rechtbank niet anders worden uitgelegd dan dat verdachte de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat aangeefster door zijn handelen zou komen te overlijden.

Conclusie

Gelet op al het bovengenoemde is de rechtbank van oordeel dat wettig en overtuigend is bewezen dat verdachte op 10 maart 2018 heeft geprobeerd om [aangeefster] van het leven te beroven.

Bewijsoverweging ten aanzien van feit 2

Gelet op voorgaande bewijsmiddelen is de rechtbank van oordeel dat wettig en overtuigend is bewezen dat verdachte samen met anderen openlijk geweld heeft gepleegd tegen politieambtenaren. Dit geldt ook ten aanzien van het schoppen tegen de verbalisanten en het gooien met de dienstfiets.

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd verdachte ter zake van het door hem bewezen geachte te veroordelen tot een gevangenisstraf van 36 maanden, met aftrek van het voorarrest, waarvan een gedeelte van 12 maanden voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaren, met als (bijzondere) voorwaarden reclasseringstoezicht, te weten – kort gezegd – een meldplicht, een verplichte klinische behandeling en daarop aansluitend een ambulante behandeling, een drugs- en alcoholverbod en inzet tonen om een dagbesteding te verkrijgen. De officier van justitie heeft voorts gevorderd te bevelen dat de te stellen voorwaarden en het uit te oefenen toezicht dadelijk uitvoerbaar zijn.

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft verzocht de op te leggen (onvoorwaardelijke) gevangenisstraf gelijk te stellen aan de tijd die verdachte reeds in voorlopige hechtenis heeft doorgebracht en voor het overige aan verdachte een flinke voorwaardelijke straf op te leggen, als stok achter de deur. Indien verdachte terug de gevangenis in moet zal dit namelijk de reeds ingezette behandeling doorbreken en de positieve ontwikkeling die verdachte heeft ingezet, doorkruisen. Bovendien is de maatschappij ook meer gebaat bij een behandeling en resocialisatie van verdachte, nu dit immers de kans op recidive aanzienlijk zal verminderen.

Het oordeel van de rechtbank

Bij het bepalen van de straf heeft de rechtbank rekening gehouden met de ernst van het bewezen verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals ter terechtzitting is gebleken. De rechtbank heeft bij de keuze tot het opleggen van een vrijheidsbenemende straf en bij de vaststelling van de duur daarvan in het bijzonder het volgende laten meewegen.

De ernst van de feiten

Verdachte heeft zich, na een avond uit in het centrum van Amersfoort, ernstig misdragen tegenover politieagenten. Nadat verdachte zich op agressieve wijze bemoeide met het gesprek dat verbalisant [benadeelde 1] op rustige en professionele wijze met de partner van verdachte voerde, ontstond een geweldsexplosie tegen de aanwezige verbalisanten. Verdachte heeft aangeefster, die haar collega [benadeelde 1] te hulp kwam, op het hoofd geslagen en haar gedurende meer dan 15 seconden op de grond in een wurggreep gehouden, als gevolg waarvan zij vreesde haar leven te verliezen. De noodkreet van aangeefster om haar los te laten negeerde verdachte; ook de trappen en klappen van de overige verbalisanten brachten verdachte er niet toe haar los te laten. Verdachte heeft zich hiermee schuldig gemaakt aan een poging doodslag en openlijke geweldpleging. Uit verschillende verklaringen van de aanwezige verbalisanten blijkt dat zij gedurende hun (soms al lange) carrière niet eerder zijn geconfronteerd met zulk heftig geweld gericht tegen politieagenten.

Ter terechtzitting heeft aangeefster een verklaring voorgelezen. Hieruit blijkt dat het handelen van verdachte op haar en ook op haar collega’s een enorme impact heeft gehad. Ruim een half jaar na dato wordt aangeefster nog altijd met de gevolgen geconfronteerd. Zo kan ze zich nog altijd moeilijk concentreren en is ze overgevoelig voor licht en geluid. Haar werk als hondengeleidster en politieagente heeft ze tot op heden nog niet heeft kunnen oppakken.

Verdachte heeft door zijn handelen niet alleen inbreuk gemaakt op de lichamelijke integriteit van aangeefster en haar collega’s, maar ook blijk gegeven het gezag van de politie geenszins te respecteren. Een politieagent, werkzaam in het publieke domein ten dienste van de burger, verdient in het bijzonder bescherming tegen agressieve en gewelddadige bejegening. Dit heeft de rechtbank in het nadeel van verdachte meegewogen.

De rechtbank houdt er in de strafmaat rekening mee dat wat betreft het geweld tegen aangeefster sprake is van eendaadse samenloop van poging doodslag en openlijke geweldpleging.

De persoon van verdachte

De rechtbank heeft acht geslagen op een uittreksel uit het Justitieel Documentatieregister van 28 augustus 2018. Verdachte is herhaaldelijk voor onder andere geweldsdelicten veroordeeld, onder meer tot jeugddetentie en een voorwaardelijke zogenoemde PIJ-maatregel.

De rechtbank heeft kennisgenomen van een reclasseringsadvies van 6 juni 2018, opgemaakt door I. Kapteijn, reclasseringswerker. Hieruit blijkt dat verdachte na onderhavig delict weer geregistreerd staat op de Top-X lijst en dat hij zijn medewerking aan een onderzoek door het NIFP heeft geweigerd. Eerder onderzoek naar de persoonlijkheid van verdachte wees op ADHD, PTSS, een gedragsstoornis, een bedreigde persoonlijkheidsontwikkeling (richting antisociaal) en zwakbegaafdheid. Tevens is er een verleden van verslavingsproblematiek en het afgelopen jaar heeft verdachte problemen gehad met overmatig alcoholgebruik. Omdat verdachte niet heeft meegewerkt aan nieuw persoonlijkheidsonderzoek, kan niet worden beoordeeld hoe de (verouderde) diagnoses inwerken op het getoond gedrag van verdachte en hoe het problematisch alcoholgebruik zich verhoudt tot de getoonde agressie. In het verleden is er vanuit vrijwillig kader flink ingezet, zowel op sociaalmaatschappelijk vlak, alsmede voor de verslaving. Verdachte heeft het afgelopen jaar geprobeerd te stoppen met zijn problematisch alcoholgebruik en een vrijwillige klinische opname stond in het vooruitzicht. Gelet op voorgaande adviseert de reclassering aan verdachte een deels voorwaardelijke gevangenisstraf op te leggen met reclasseringstoezicht en als bijzondere voorwaarden, een meldplicht, een verplichte klinische behandeling en een alcohol- en drugsverbod.

Ten slotte heeft de rechtbank kennisgenomen van een voortgangsverslag van Tactus verslavingszorg van 12 september 2018, opgemaakt door B. Hermkens en L. van den Brink, toezichthouders. Dit rapport is opgesteld in verband met de schorsing van de voorlopige hechtenis van verdachte en de daarmee gepaard gaande verplichte klinische opname met ingang van 26 juni 2018 in De Wending. Hieruit blijkt dat het toezicht door in het kader van de schorsing van verdachte positief verloopt. Verdachte zit nog middenin een leerproces, maar hij houdt zich aan de afspraken. Geadviseerd wordt het huidige (klinische) traject af te maken en toe te werken naar een ambulante behandeling.

De straf

Voor het strafbare feit (poging tot) doodslag zijn binnen de rechtspraak geen landelijke oriëntatiepunten opgesteld. De rechtbank heeft daarom allereerst gelet op de straffen die doorgaans worden opgelegd voor een poging tot doodslag. Daaruit blijkt dat dergelijke zaken uniek zijn en zich moeilijk laten vergelijken met andere zaken.

De rechtbank is van oordeel dat de door verdachte verrichte poging tot doodslag, gelet op hetgeen hiervoor is beschreven, een zo ernstig strafbaar is dat een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van langere duur geboden is. In strafverzwarende zin heeft de rechtbank meegenomen dat verdachte zich – naast de gepleegde poging tot doodslag – eveneens schuldig heeft gemaakt aan openlijke geweldpleging. Strafverzwarend is dat beide feiten zien op geweld tegen politieambtenaren. Daarnaast hebben de feiten voor maatschappelijke onrust gezorgd en veel losgemaakt in de samenleving.

Alles afwegende acht de rechtbank de door de officier van justitie geëiste gevangenisstraf voor de duur van 36 maanden met aftrek van voorarrest, waarvan 12 maanden voorwaardelijk, passend en geboden. De rechtbank zal aan het voorwaardelijke deel van de straf bijzondere voorwaarden verbinden, namelijk een meldplicht bij de reclassering, een verplichte klinische behandeling, gevolgd door een ambulante behandeling, een alcohol- en drugsverbod en de verplichting om inzet te tonen om een dagbesteding te vinden. De rechtbank beoogt hiermee de maatschappij te beschermen en verdachte ervan te weerhouden in de toekomst opnieuw strafbare feiten te plegen. Uit de over verdachte opgemaakte rapportages volgt dat de noodzaak tot het ondergaan en positief voltooien van een klinische behandeling nog altijd onverminderd groot is. Naar het oordeel van de rechtbank zal dit na het uitzitten van de gevangenisstraf niet anders zijn. Nu de bijzondere voorwaarden eerst van kracht zullen zijn nadat verdachte de onvoorwaardelijke gevangenisstraf heeft uitgezeten, is toepassing van artikel 14e van het Wetboek van Strafrecht, zoals door de officier van justitie is gevorderd, niet aan de orde.

Het onvoorwaardelijke deel van bovengenoemde straf is langer dan de tijd die verdachte reeds in voorarrest heeft doorgebracht. De rechtbank realiseert zich dat de terugkeer van verdachte naar de gevangenis de reeds ingezette behandeling van verdachte zal doorbreken en de reeds behaalde resultaten mogelijk zelfs teniet zal doen. Dit is echter de keerzijde van het recht van verdachte om zijn berechting in vrijheid af te wachten.

Voorlopige hechtenis

Uitganspunt is dat een ieder vóór veroordeling zijn berechting in vrijheid dient te kunnen afwachten, tenzij er argumenten zijn die voorlopige hechtenis noodzaken.19Evident is dat verdachte ook een belang heeft om ook de uitkomst van een – eventueel – hoger beroep in vrijheid af te wachten.

Dit belang is evenwel niet onbeperkt: de stelling dat een verdachte ook hangende het hoger beroep zijn berechting in vrijheid mag afwachten gaat gelet op artikel 5 lid 1, aanhef en onder a EVRM niet op. Hierin is immers bepaald dat ná veroordeling vrijheidsbeneming is gerechtvaardigd. Deze veroordeling hoeft niet onherroepelijk te zijn.20 Deze redenering kan naar analogie ook worden toegepast op zaken in eerste aanleg waarin het bevel tot voorlopige hechtenis van verdachte is geschorst en verdachte vervolgens tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf wordt veroordeeld die langer is dan de duur van het reeds ondergane voorarrest.

Bij de beoordeling of de schorsing in dit geval moet worden opgeheven, dient de rechtbank de belangen van de samenleving, het slachtoffer en de veroordeelde af te wegen en na te gaan of deze opheffing geboden is. In dit geval wegen voor de rechtbank de strafvorderlijke belangen dat de voorlopige hechtenis weer komt te herleven zwaarder dan de persoonlijke belangen van de verdachte, met name gelet op de ernst van het bewezen verklaarde – zoals hiervoor toegelicht – en de gevangenisstraf waartoe dit heeft geleid.

Dit betekent dat de schorsing van de voorlopige hechtenis wordt opgeheven. De detentie van verdachte herleeft nu dus weer.

De benadeelde partij [aangeefster]

heeft zich als benadeelde partij in het geding gevoegd en vordert een bedrag van € 7.500,-. Dit bedrag bestaat uit immateriële schade, ten gevolge van de aan verdachte onder 1 en 2 ten laste gelegde feiten.

De benadeelde partij [benadeelde 2]

heeft zich als benadeelde partij in het geding gevoegd en vordert een bedrag van € 750,-. Dit bedrag bestaat uit immateriële schade, ten gevolge van het aan verdachte onder 2 ten laste gelegde feit.

De benadeelde partij [benadeelde 3]

heeft zich als benadeelde partij in het geding gevoegd en vordert een bedrag van € 650,-. Dit bedrag bestaat uit immateriële schade, ten gevolge van het aan verdachte onder 2 ten laste gelegde feit.

De benadeelde partij [benadeelde 1]

heeft zich als benadeelde partij in het geding gevoegd en vordert een bedrag van

€ 550,-. Dit bedrag bestaat uit immateriële schade, ten gevolge van het aan verdachte onder 2 ten laste gelegde feit.