Uitspraken

Het standpunt van het Openbaar Ministerie

De officier van justitie heeft gevorderd de onder primair ten laste gelegde feiten wettig en overtuigend bewezen te verklaren. Hij heeft zich hierbij met name gebaseerd op de aangiftes van slachtoffers [slachtoffer 4] en [slachtoffer 1] , de vele getuigenverklaringen en het geverbaliseerde met betrekking tot de aanvaring en de afwikkeling daarvan. De officier van justitie is hierbij van oordeel dat sprake is geweest van voorwaardelijk opzet bij verdachte, te weten dat hij welbewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat het gevolg zou intreden.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat op basis van het dossier niet alle ten laste gelegde feitelijke handelingen bewezen kunnen worden en ook niet dat sprake was van aanwezigheid van enige mate van opzet of schuld bij verdachte. De raadsman heeft verzocht verdachte vrij te spreken van de ten laste gelegde feiten.

Het oordeel van de rechtbank

De rechtbank gaat op grond van de wettige bewijsmiddelen van de volgende feiten en omstandigheden uit.1

Gebezigde bewijsmiddelen ten aanzien van feit 1 en feit 2

De aanvaring
Op zaterdag 2 augustus 2014 omstreeks 22:43 uur komt bij de politie een melding binnen van een aanvaring tussen twee boten op de Vinkeveense Plassen te Vinkeveen. Ter plaatse wordt een beschadigde sloep aangetroffen met hierin twee overleden personen.2 Door de andere twee opvarenden, [slachtoffer 1] en [slachtoffer 4] , is aangifte gedaan.

[slachtoffer 1] heeft als volgt verklaard:

Wij waren op 2 augustus 2014 omstreeks 22.30 uur met zijn vieren aan het varen op de Vinkeveense Plassen, in de buurt van eiland 8. Ikzelf, [slachtoffer 4] , [slachtoffer 2] en [slachtoffer 3] . [slachtoffer 2] en [slachtoffer 3] zaten achter het stuur. [slachtoffer 4] zat vlakbij de punt en ik zat halverwege. Op een gegeven moment hoorde ik [slachtoffer 3] roepen: “kijk uit”. Ik zag een soort paniek in zijn ogen. Ik keek achterom en ik zag een boot op ons afkomen. De boot kwam heel hard aanvaren. Ik dook weg en ik merkte dat de boot over onze boot heen kwam.3 Ik voelde een klap tegen mijn slaap en werd tegen het dek van de boot

geslagen. Ik voel de enorme druk van de boot over me heen gaan. Vervolgens hoor ik even niets en dan gelijk het gegil/geroep van [slachtoffer 4] om hulp. Ik zie dat het een ravage is in de boot.4 Ik zag dat [slachtoffer 3] en [slachtoffer 2] niet veel leven vertoonden.5

[slachtoffer 4] heeft als volgt verklaard:

Op 2 augustus 2014 omstreeks 22.15 uur gingen wij nog een stukje varen op de Vinkeveense Plassen. [slachtoffer 1] , [slachtoffer 2] , [slachtoffer 3] en ik. Ter hoogte van eiland 8 ging het mis. Ik zat samen met [slachtoffer 1] voorin de boot. [slachtoffer 3] en [slachtoffer 2] zaten achterin bij het stuur. Op een gegeven moment riep [slachtoffer 3] “kijk uit!”. Ik keek naar voren en zag dat een boot met hoge snelheid recht op ons afvoer.6 Ik keek bijna tegen de onderkant van de boot aan, het grootste gedeelte was uit het water. In een reflex dook ik weg en ik voelde de druk van de boot op mijn schouder en daarna een enorme knal.7 De boot voer recht over ons heen. Na de aanvaring was het een ravage. Ik zag [slachtoffer 3] en [slachtoffer 2] liggen. Ik heb toen direct om hulp geschreeuwd.8

[slachtoffer 2] en [slachtoffer 3] zijn beiden overleden in de sloep als gevolg van uitwendig mechanisch geweld op het lichaam. Blijkens de schouw miste [slachtoffer 3] zijn rechteronderarm, had hij een brede gapende wond in zijn voorhoofd en was zijn kaak gebroken.9 De letsels die bij de schouw gevonden zijn passen bij letsel veroorzaakt door uitwendig inwerkend mechanisch geweld, zoals bijvoorbeeld de schroef van een boot.10

Ten aanzien van [slachtoffer 2] is een sectie verricht. Bij inwendig onderzoek is veel letsel aangetroffen als gevolg van bij het leven opgelopen zeer heftig botsend en comprimerend geweld op de romp. Onder meer ribfracturen beiderzijds, borstwervelfracturen, gescheurde longwortels en longkneuzingen, een gescheurde maag en een gescheurde mild. De letsels passen goed bij hoog energetische trauma’s opgelopen bij de botsing met de speedboot.11

Op zondag 3 augustus 2014 om 05:10 uur is door de politie een boot aangetroffen, aangemeerd bij een woonark aan de [adres] te [woonplaats] , gemeente De Ronde Venen, met verse schade aan de voorzijde die voldeed aan het opgegeven signalement van de bij de aanvaring betrokken speedboot.12 Omstreeks 06:05 uur is verdachte aangehouden.13 Hij heeft verklaard op 2 augustus 2014 de bestuurder te zijn geweest van zijn speedboot.14 De boot weegt meer dan 3.000 kilogram15 en heeft 380 pk.16 Verdachte was die avond met zijn twee opvarenden bij restaurant [restaurant] geweest. Daarna zijn zij naar zijn woonark gevaren, op de Vinkeveense Plassen langs eiland 8.17 Het was donker. Hij zag de eilanden opdoemen.18 Op een gegeven moment heeft verdachte een klap gehoord. Hij heeft het gas even teruggenomen, de boot heeft eerst even stil gelegen en vervolgens zijn ze doorgevaren.1920 Hij heeft een klap onder zijn boot gevoeld.21 Voor de aanvaring heeft verdachte niks gezien. Hij dacht dat de doorgang tussen eiland 7 en 8 vrij was om door te varen.22 Verdachte bevestigt dat de door de politie aangetroffen boot zijn motorboot is en dat zijn motorboot in aanvaring is gekomen met de sloep.23

De aanvaring vond plaats op de Vinkeveense Plassen nabij de doorvaart tussen eiland 7 en 8 op 2 augustus 2014 omstreeks 22:43 uur. Het was op dat moment donker. De maximum toegestane snelheid betrof daar op dat moment 6 km/u.24

Uit onderzoek naar de betrokken vaartuigen en interpretatie van de schade blijkt dat beide vaartuigen tegengestelde koersen hadden tijdens de afwikkeling van het ongeval.25 Vermoedelijk is de voorsteven van de speedboot in aanraking gekomen met de scheepshuid aan de stuurboordzijde van de motorsloep. De geconstateerde schade aan de sloep komt overeen met de schroeven van de speedboot. De schade in de sloep is veroorzaakt door de stuurboord heckdrive.26 De voorsteven van de motorboot is bij de botsing de romp van de sloep binnengetreden, is in contact geweest met de binnenkuip van de sloep en heeft de binnenkuip vervolgens verlaten.27 De sloep is dermate beschadigd dat deze niet meer bruikbaar is.28

Na voorafgaand gebruik van alcoholhoudende drank
De verdachte heeft verklaard voorafgaand aan de aanvaring alcoholhoudende drank te hebben gedronken.29 [getuige 1] , medeopvarende van de motorboot van verdachte, heeft verklaard dat zij verdachte bij restaurant [restaurant] alcoholhoudende drank heeft zien drinken.3031

Op zondag 3 augustus 2014 omstreeks 08:54 uur is bij verdachte een ademanalyse afgenomen. Het resultaat hiervan bedroeg 60 µg/l.32 Door het Nederlands Forensisch Instituut (hierna: NFI) is over de eliminatiesnelheid van alcohol in bloed onder meer het volgende gerelateerd:

Door het lichaam wordt de opgenomen alcohol omgezet en daarnaast voor een gering deel uitgescheiden. Deze omzetting en uitscheiding vindt plaats met een snelheid, die individueel verschillend is en in verreweg de meeste gevallen gelegen is tussen de grenzen 0,10 en 0,25 mg alcohol per ml bloed per uur.33

De rechtbank overweegt in dit verband het volgende.

Verdachte heeft bekend voorafgaand aan de aanvaring alcoholhoudende drank te hebben genuttigd en de rechtbank acht dit onderdeel dan ook wettig en overtuigend bewezen. Hij heeft verklaard ’s middags twee alcoholhoudende consumpties te hebben gedronken en later ’s avonds bij restaurant [restaurant] heeft hij nog twee biertjes gedronken. Na de aanvaring heeft hij geen alcohol meer gedronken, aldus verdachte.

Evident is echter dat hij voorafgaand aan de aanvaring aanzienlijk meer moet hebben gedronken dan hij zelf stelt, gelet op de afbraaksnelheid van alcohol. Rond 08:54 uur was het resultaat van zijn ademanalyse 60 µg/l, hetgeen overeenkomst met ongeveer 0,14 promille. Gezien het tijdsverloop tussen het nuttigen van de twee alcoholische consumpties ‘s middags - zoals gesteld door verdachte - en het moment van het afnemen van de ademanalyse de volgende ochtend, kunnen deze alcoholische consumpties ’s middags niet meer van invloed zijn geweest op het resultaat van de ademanalyse, gelet op de door het NFI gerelateerde afbraaksnelheid. Voorts bieden de gestelde twee biertjes ’s avonds geen (afdoende) verklaring voor de gemeten hoeveelheid microgram alcohol per liter lucht vele uren later. Uitgaande van dit gemeten resultaat kan het dan ook niet anders dan dat verdachte aanzienlijk meer heeft gedronken dan hij zelf stelt - in ieder geval een hoeveelheid ver boven de wettelijke toegestane hoeveelheid - voorafgaand aan het optreden als bestuurder van de motorboot en de aanvaring. De rechtbank neemt voorts in aanmerking dat ook uit de verklaringen van [getuige 1] kan worden afgeleid dat verdachte meer heeft gedronken dan door hem is verklaard.

Nu de daadwerkelijke herberekening van het ademalcoholgehalte van het NFI niet gebezigd wordt voor het bewijs, komt de rechtbank niet toe aan de beoordeling van het hieromtrent gedane voorwaardelijk verzoek van de raadsman.

Terwijl hij geen verlichting voerde
Door een groot aantal van de gehoorde getuigen is verklaard dat de bij de aanvaring betrokken speedboot geen verlichting voerde.

Getuige [getuige 2] heeft verklaard:

Ik zag op het water een sloep varen welke verlichting voerde. Ik zag dat er een boot zonder verlichting met een enorme snelheid aan kwam varen. Ik hoorde hierna een enorme klap op het water en zag dat de boot zonder verlichting over de sloep met verlichting heen knalde. De boot klapte over de sloep en kwam daarna in het water stil te liggen.34 Ik heb echt zien gebeuren dat hij met hoge snelheid, hard aan kwam varen, zonder verlichting. De persoon die getroffen werd had wel verlichting aan, een wit, rond achterlicht. Uit het bootje dat geraakt was hoorde ik iemand om hulp roepen.35

Getuige [getuige 3] heeft verklaard:

Op een gegeven moment zag ik een speedboot aan komen varen en toen zei ik nog ‘wat vaart hij hard’ en geen verlichting. Er was ook nog een sloep en op een gegeven moment hoorde ik geschreeuw van ‘he kijk uit’ en toen boem een grote klap. Er was een hoop geschreeuw. Ik hoorde de klap en toen keek ik die kant op en zag ik de speedboot neerkomen. De boot ging best wel hard, harder dan normaal is. Ik zag dat de sloep een lampje had. Naar mijn inschatting zat het een beetje hoog, ik denk dat het een soort stok was. Na de klap was iedereen bezig met de reddingsoperatie. Iedereen ging met bootjes daarheen.36

Getuige [getuige 4] heeft verklaard:

Ik heb een zwart varend vaartuig over het water zien schieten, wat heel snel ging. Rechts zagen wij ook een bootje varen. Het was een keiharde klap waarna daar de volledige paniek was uitgebroken. Toen was het qua motoren even helemaal stil. De zwarte schim over het water voerde geen verlichting. De andere boot had verlichting.37

Getuige [getuige 10] heeft verklaard:

Ik zag dat de speedboot geen verlichting voerde. Plotseling zag ik dat voor de boeg van de speedboot een sloepje voer. Ik zag dat dit sloepje licht voerde. Ik zag dat de speedboot met hoge snelheid op dit sloepje invoer.38 Toen de speedboot aan kwam met hoge snelheid, zeiden we nog wat onverantwoord zo hard zonder verlichting.39

De motorboot van verdachte is na de aanvaring onderzocht. Bij aanvang van het onderzoek brandde de navigatieverlichting niet na het omzetten van de schakelaars op het bedieningspaneel onder het stuurwiel. Op de 12 volt verdeelunit, geplaatst onder het dashboard en bereikbaar via de roef, bleek dat onder andere de navigatieverlichting was uitgeschakeld.40

De rechtbank overweegt in dit verband het volgende.

Gelet op voornoemde bewijsmiddelen wordt wettig en overtuigend bewezen geacht dat de speedboot van verdachte geen verlichting voerde. Het standpunt van verdachte - dat hij de verlichting aan moet hebben gezet nu dit wat betreft de schakelaars onder het stuur een standaardhandeling is en de schakelaar onder de roef altijd aan staat - wordt gepasseerd. Voornoemde getuigenverklaringen zijn duidelijk en worden ondersteund, zowel door de omstandigheid dat de boot is aangetroffen met uitgeschakelde verlichting als door getuigen die de boot hebben zien aankomen bij de woonark na de aanvaring eveneens zonder verlichting (zie getuigen [getuige 5] , [getuige 6] en [getuige 7] , opgenomen in het aanvullende proces-verbaal van 16 oktober 2015). Verdachte heeft voorts het standpunt ingenomen dat hij wel verlichting moet hebben gevoerd, omdat een aantal getuigen [getuige 3] en/of rood licht heeft waargenomen, terwijl zijn speedboot navigatieverlichting in die kleuren heeft en de sloep niet. De rechtbank overweegt op dit punt dat een deel van de getuigen (o.a. getuige [getuige 8] bij de rechter-commissaris) een boot met rood-groene verlichting heeft zien wegvaren. Dit betekent echter niet noodzakelijkerwijs dat dit de boot van verdachte is geweest, nu er kort na het ongeval vele bootjes richting de plaats van het ongeval voeren en er tevens vrij spoedig een zoektocht naar de boot van verdachte werd opgezet (aldus getuigen, waaronder [getuige 2] bij de rechter-commissaris).

Met een (zeer) hoge snelheid (waardoor de motorboot in plané kwam)
De verdachte heeft verklaard voorafgaand aan en ten tijde van de aanvaring harder te hebben gevaren dan de toegestane maximum snelheid van 6 km/u. Hij was zich ook bewust van deze wettelijke snelheidsbeperking. Hij zegt tegen plané aan te hebben gevaren, de punt van de boot stond ver omhoog. Vanaf het moment van vertrek heeft hij dezelfde snelheid gevaren. Hij heeft geen snelheid geminderd in de buurt van de recreatie-eilanden.41

Getuige [getuige 9] heeft hierover verklaard:

We hoorden een boot aankomen, zonder licht en hard varend. Hij kwam hard langs eiland 8. Ik zei tegen mijn vader ‘dat gaat straks fout’.42 De golven sloegen rijkelijk over de kant heen. Ze zijn zeker in plané gegaan. Je hoorde de boot klotsen. Als hij in plané gaat hoor je de golven tegen de onderkant van de boot aan. Je hoort het water tegen de onderkant klappen (klèklets kèklets) en dat hoorden wij op dat moment ook. Hij kwam met een noodgang voorbij.43

Getuige [getuige 10] heeft hierover verklaard:

Op het moment dat ik de boot zag naderen zag ik dat de boot in plané voer. Plané betekent voor mij dat de boot door de snelheid uit het water komt. Ik zag dat de boot schuin uit het water kwam. Ik noem dat eigenlijk een soort half glijder. Ik heb zelf een rubberboot en die gaat ongeveer 47 km/u. De snelheid van deze boot lag beduidend hoger.44

Planeren wordt door de waterpolitie omschreven als het (gedeeltelijk) over in plaats van door het water varen. Een planerend vaartuig komt gedeeltelijk uit het water. Bij het in plané komen van een vaartuig tot het in plané varen, komt het voorschip omhoog waardoor het uitzicht beperkt wordt. Planeren begint vanaf een snelheid van ongeveer 20 km/u.45

Verbalisant [verbalisant] heeft over planeren verklaard dat als de snelheid van een waterverplaatsend vaartuig wordt opgevoerd het achterschip naar beneden toe gaat. Als dan vermogen wordt toegevoegd is het schip in staat om over zijn eigen boeggolf heen te varen waardoor hij voor een deel uit het water komt en minder weerstand ondervindt van het water. Dat begint met het voorste deel.46 Bij het in plané komen tot het in plané varen komt het voorschip omhoog.47

De rechtbank overweegt in dit verband het volgende.
De precieze snelheid van de motorboot ten tijde van de aanvaring is niet vast te stellen. Door meerdere getuigen wordt het woord “in plané” gebruikt zonder uit te leggen wat daarmee bedoeld wordt en terwijl zij hieraan verschillende betekenissen lijken te geven.

De rechtbank gaat ervan uit dat met planeren bedoeld wordt dat een boot met een zodanig hoge snelheid vaart dat de voorkant hiervan zo nu en dan los komt van het water en het vaartuig zodoende minder weerstand ondervindt, aansluitend bij voornoemde omschrijvingen van verbalisanten en de taalkundige betekenis van het woord. Dit komt ook overeen met de waarneming van getuigen [getuige 9] en [getuige 10] . De rechtbank acht dan ook bewezen dat verdachte in plané heeft gevaren en daarmee in ieder geval met een snelheid van minimaal 20 km/u. Uit getuigenverklaringen kan evenwel worden afgeleid dat hij vermoedelijk nog veel harder heeft gevaren.

De (verlichting voerende) sloep met vier opvarenden
Door een groot aantal, ook hiervoor aangehaalde, getuigen is verklaard dat de bij de aanvaring betrokken sloep verlichting voerde.

Aangever [slachtoffer 1] heeft hierover verklaard:

Onze boot was verlicht. Als ik naar achteren keek, had ik daar last van. Het was een felle, witte lamp.48 Achter [slachtoffer 3] en [slachtoffer 2] stond op de sloep zo’n paaltje met verlichting erop. Het verbaasde me dat zo’n klein lichtpuntje zoveel licht veroorzaakte. Ik hoorde [slachtoffer 3] zeggen dat hij er geen last van had. De verlichting kwam boven [slachtoffer 3] en [slachtoffer 2] uit.49

Aangever [slachtoffer 4] heeft hierover verklaard:

We hebben het ook nog over de felle verlichting op de sloep gehad, maar omdat de bestuurder eronder zit heeft die er geen last van, zei [slachtoffer 3] .50 De verlichting stond op de linkerzijde van de sloep aan de achterzijde. Het licht kwam boven het hoofd van [slachtoffer 3] en [slachtoffer 2] uit. Ik kon het licht zien. Het stokje stond dus achter de bestuurder.51

De rechtbank overweegt dat uit de verklaringen van de opvarenden van de sloep en de reeds aangehaalde getuigenverklaringen hieromtrent volgt dat de sloep ten tijde van de aanvaring verlichting voerde.

Concluderend acht de rechtbank voornoemde feitelijkheden, opgenomen op de tenlastelegging onder feit 1 en feit 2, wettig en overtuigend bewezen, zoals nader uitgewerkt bij de bewezenverklaring onder 5.

Juridische kwalificatie van feit 1 en feit 2

Voorwaardelijk opzet

De rechtbank is met de officier van justitie van oordeel dat geen sprake is geweest van boos opzet bij verdachte. Met andere woorden, hij is niet moedwillig in aanvaring gekomen met de sloep en de opvarenden daarvan.

De officier van justitie is evenwel van oordeel dat sprake is geweest van voorwaardelijk opzet bij verdachte, te weten dat hij welbewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat het gevolg zou intreden.

De rechtbank stelt voorop dat het levensgevaarlijke karakter van het handelen van verdachte evident is. Dit blijkt ook uit de gerealiseerde gevolgen hiervan. De dramatische gevolgen wegen echter niet mee bij de beoordeling van de mate van de juridische verwijtbaarheid van het handelen van verdachte. Voor het aannemen van voorwaardelijk opzet is allereerst nodig om vast te stellen dat een aanmerkelijke kans bestond dat een aanvaring zou plaatsvinden.

Dat betekent dat sprake moet zijn geweest van méér dan een mogelijkheid op een aanvaring en zelfs méér dan een (reële) kans daarop, vooraf gezien. Hierbij gaat het dus om de waarschijnlijkheid van een aanvaring, een aanvaring moet (zeer) waarschijnlijk zijn.

De officier van justitie heeft in dit verband - naast het benoemen van de hoge snelheid en het alcoholgebruik – een algemeen beeld geschetst van de situatie ter plaatse als zijnde een druk recreëergebied, waar een aanmerkelijke kans op een dodelijke aanvaring bestond.

Uit het dossier komt echter veeleer het beeld naar voren van een rustige avond. De aanvaring heeft plaatsgevonden rond 22:45 uur. Alle gehoorde getuigen waren op dat moment op de eilanden, niemand van hen was aan het varen. Er hebben zich ook geen andere mensen bij de politie gemeld die wel aan het varen waren. De gehoorde getuigen verklaren ook dat het rustig was op de plas en dat hun kinderen lagen te slapen. Het standpunt van de officier van justitie dat - kort gezegd - op dat moment veel verkeer te verwachten was op het water, vindt dan ook geen verankering in het dossier. De feitelijke onderbouwing van de officier van justitie kan met betrekking tot die avond niet gevolgd worden. Op basis van de inhoud van het dossier kan ook niet worden vastgesteld dat op deze avond sprake zou zijn geweest van een uitzondering en dat het normaal gesproken op dezelfde plaats en hetzelfde tijdstip veel drukker was op de plas. De rechtbank stelt dan ook vast dat sprake is geweest van een kans dat het gevolg zou intreden, maar dat deze kans juridisch gezien niet gekwalificeerd kan worden als een aanmerkelijke kans.

De rechtbank acht om die reden niet wettig en overtuigend bewezen dat verdachte (voorwaardelijk) opzet heeft gehad op de dood van de opvarenden van de sloep zoals ten laste gelegd onder feit 1 primair en feit 2 primair en zal hem hiervan vrijspreken.

Roekeloosheid
Ingevolge bestendige jurisprudentie komt het bij de beoordeling van de schuldvraag inclusief de schuldvorm “roekeloosheid” aan op het geheel van de gedragingen van de verdachte, de aard en de ernst daarvan en de overige omstandigheden van het geval. Bij “roekeloosheid” in juridische zin gaat het in het algemeen om gevallen waarin sprake is van zeer onvoorzichtig gedrag waarbij onaanvaardbare risico's zijn genomen. Roekeloosheid vereist een zeer ernstig gebrek aan zorgvuldigheid.

De rechtbank acht de wijze waarop verdachte over de Vinkeveense Plassen heeft gevaren, namelijk met aanmerkelijke overschrijding van de maximale toegestane snelheid, na te hebben gedronken, in het donker en nabij recreatie-eilanden, op zichzelf reeds zeer onvoorzichtig. Hij voer daarbij met een snelheid van minimaal 20 km/u, zijnde meer dan drie keer de toegestane snelheid, en tevens na voorafgaand gebruik van alcoholhoudende drank in een grotere hoeveelheid dan toegestaan is op grond van de Scheepvaartverkeerswet. Het is een feit van algemene bekendheid dat voorafgaande alcoholconsumptie het vermogen tot het besturen van vaartuigen negatief beïnvloedt.

Anders dan bij de schuldvorm “roekeloosheid” in het kader van de Wegenverkeerswet (vgl. o.a. HR 22 mei 2012, LJN BU2016) neemt de rechtbank in dit geval de snelheidsovertreding en het alcoholgebruik van verdachte wel mee bij de beoordeling van de vraag of sprake is geweest van roekeloosheid, nu deze omstandigheden - anders dan in artikel 175, derde lid Wegenverkeerswet - niet al in de wet als aparte strafverzwarende omstandigheden worden genoemd in het kader van de artikelen 307 en 169 van het Wetboek van Strafrecht (hierna: Sr).

Daarnaast stelt de rechtbank vast dat sprake was van een forse dode hoek. Uitgaande van de verklaring van verdachte dat hij de boot half staand, leunend tegen de opgeklapte stoelleuning, bestuurde besloeg deze dode hoek tenminste 14 meter en ten hoogste 51 meter (zie het proces-verbaal reconstructie vaarongeval, pagina 1442). Deze afstand voor het vaartuig heeft verdachte niet kunnen overzien tijdens het varen. Bovendien werd deze dode hoek groter door het omhoog staan van de voorkant van de boot tijdens het in plané komen en (zij het in beperktere mate) tijdens het in plané varen. Verdachte was zich zowel bewust van het bestaan van de dode hoek als van de omstandigheid dat deze vergroot werd door zijn manier van varen. Desalniettemin heeft hij, terwijl het donker was en het zicht derhalve sowieso beperkt was, geen vaart geminderd toen hij de eilanden naderde. Daar komt bij dat als gevolg van de begroeiing op de eilanden de waarneming van schepen met een donkere rompkleur tegen de achtergrond van de begroeiing in ernstige mate wordt belemmerd (zie het proces-verbaal van bevindingen scheepvaartongeval, pagina 7). Hij heeft zich enkel gefocust op de nauwe doorgang tussen eiland 7 en 8 en is met flinke snelheid doorgevaren waarbij hij de in de nabijheid aanwezige verlichte sloep niet heeft gezien.

Voorts weegt de rechtbank mee dat bij ongevallen die zich voordoen op de openbare weg, de interactiviteit tussen verschillende verkeersdeelnemers ertoe leidt dat minder snel sprake is van roekeloos rijgedrag. Kort gezegd is verkeersgedrag minder snel roekeloos, omdat van medeverkeersdeelnemers mag worden verwacht dat zij hun gedrag aanpassen aan het geconstateerde onvoorzichtige gedrag van een andere verkeersdeelnemer (zie o.a. HR 15 oktober 2013, NJ 2014/25, Azewijns verkeersongeval). Deze mogelijkheid tot gedragsaanpassing is op het water voor bestuurders van een relatief traag vaartuig als een sloep - of voor de inzittenden daarvan - veel beperkter dan de mogelijkheid tot aanpassing die een automobilist heeft op de openbare weg. Dit maakt dat een gevaarlijke vaarwijze op het water eerder leidt tot roekeloosheid dan gevaarlijk rijden op een autoweg.

Bovendien vergde ook de grote omvang van de motorboot van verdachte juist extra voorzichtigheid. Dat hij zich hiervan bewust is volgt uit de omstandigheid dat hij de boot (deels) zelf heeft gebouwd. Hij omschrijft het gewicht en het vermogen van zijn boot zelf ook als behoorlijk (pagina 607). Ook deze omstandigheid meegenomen geeft verdachtes handelen blijk van een zeer ernstig gebrek aan zorgvuldigheid.

Gelet op alle voornoemde omstandigheden stelt de rechtbank vast dat in dit geval sprake is geweest van zeer gevaarzettend gedrag waarbij door verdachte welbewust en met ernstige gevolgen onaanvaardbare risico’s zijn genomen. Het vaargedrag van verdachte wordt dan ook aangemerkt als roekeloos. Wat betreft het onder feit 2 ten laste gelegde kwalificeert de rechtbank het handelen van verdachte als hoogst onachtzaam en onoplettend.

De rechtbank verwerpt het verweer van de verdediging inhoudende dat niet ten laste gelegde omstandigheden niet meegenomen kunnen worden in deze beoordeling, omdat hiermee de grondslag van de tenlastelegging zou worden verlaten. In het kader van de voorvragen is reeds vastgesteld dat voldaan is aan het wettelijke vereiste dat de tenlastelegging voldoende feitelijke betekenis heeft. In een dergelijke geval is het niet noodzakelijk dat alle gebezigde omstandigheden in de tenlastelegging zijn opgenomen (zie: Hoge Raad 4 december 2012, LJN BY2823).

De rechtbank acht wettig en overtuigend bewezen dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan het hem onder feit 1 subsidiair en feit 2 subsidiair ten laste gelegde, - kort gezegd - :

Door de verdediging is een beroep gedaan op de geldende regels ingevolge het Binnenvaartpolitiereglement (hierna: BPR). De rechtbank overweegt dat de onverlichte speedboot van verdachte met een zodanige snelheid plots op de sloep afkwam, dat de schipper van de sloep geen tijd heeft gehad om te denken aan het toepassen van de vaarregels als bedoeld in hoofdstuk 6 van het BPR. Zelfs al zou het zo zijn dat de sloep voorrang had moeten verlenen (hetgeen volgens de rechtbank niet vaststaat) of enige andere omstandigheid op de sloep zou kunnen leiden tot enige “medeschuld” van de sloep aan het ongeval, dan volgt uit bestendige jurisprudentie - die ook geldt in deze specifieke situatie - dat dit geenszins afdoet aan de handelingen van verdachte en diens mate van schuld.

Bewezenverklaring ten aanzien van feit 3 primair

Medeopvarende [getuige 1] heeft over de situatie tijdens en (vlak) na de aanvaring onder meer het volgende verklaard:

De klap was echt hard. Door de klap sprong de boot even over het water.52 We hebben een hele harde klap gemaakt. Ik werd echt een soort van gelanceerd. De boot kwam uit het water en klapte weer op het water.53 Ik weet dat we, na de klap, eerst stil lagen en wat lagen te dobberen.54 Ik weet dat [getuige 11] en [verdachte] (de rechtbank begrijpt: [getuige 11] en [verdachte] ) allebei achterom hebben gekeken.55 Ze keken in de richting van de achterkant van de boot.56 [verdachte] zei: “ik zie allemaal boten naar elkaar toe varen”. Toen zijn we naar huis gevaren. Ik weet dat [verdachte] meerdere keren achterom heeft gekeken. In het ziekenhuis heb ik gezegd dat ik bij de Gay Parade ben geweest.57 Toen we op het punt stonden om naar de eerste hulp te gaan, zei [verdachte] : “zeg niet dat we in Vinkeveen zijn geweest”. Daarom heb ik toen bij de eerste hulp gezegd dat we bij de gayparade zijn geweest.58

Vele getuigen hebben verklaard dat - na de klap te hebben gehoord - een grote hoeveelheid boten onmiddellijk naar de plaats van aanvaring toe is gegaan.

Getuige [getuige 12] heeft verklaard:

Omstreeks 22:45 uur hoorden wij een enorme klap. Een paar seconden later hoorde ik “help” geluiden. Ik hoorde meteen dat het niet goed zat.59 Wij zijn richting de plek gevaren waar het hulpgeroep vandaan kwam. Ik ben vrij hard richting het geroep gevaren. Tussen eiland 7 en 8 zag ik een boot liggen. Ik zag dat de boot geen verlichting voerde.60 Iedereen ging naar die plek toe, je zag allerlei stukken van de boot (de rechtbank begrijpt: de sloep), rubber, polyester en brokstukken. Vanaf die boot die ik tegen kwam kon ik de sloep en de brokstukken al zien. Er was verlichting van de bootjes om de sloep heen.61

Getuige [getuige 10] heeft verklaard:

Ik hoorde een doffe klap, toename van motorgeluid alsof de schroeven van de motoren uit het water kwamen en daarna werd het doodstil. Wel hoorde ik mensen gillen. Direct na de klap ben ik in actie gekomen. Ik ben direct naar de sloep toe gevaren. Ook [voornaam] is in zijn eigen rubberboot naar de sloep gevaren. Terwijl ik tussen eiland 7 en 8 doorvoer zag ik daar de speedboot liggen.62 Op de plaats waar de speedboot lag kon ik de sloep zien.63

De rechtbank overweegt hiertoe als volgt.

De verklaring van verdachte - kort gezegd - dat hij dacht iets anders (dan een ander (bemand) schip) te hebben geraakt past niet bij zijn opmerkingen gemaakt ten overstaan van [getuige 1] . Deze verklaring wordt niet geloofwaardig geacht mede in aanmerking genomen de ernst van de klap - zowel blijkend uit de hier genoemde als uit de eerder aangehaalde getuigenverklaringen - en de omstandigheid dat de schroef van zijn boot door de zijkant en de kuip van de sloep is gegaan. De rechtbank acht wettig en overtuigend bewezen dat verdachte tenminste voorwaardelijk opzet heeft gehad op het niet voldoen aan zijn hulpverleningsverplichting bij een aanvaring. Door weg te varen na een dergelijke aanvaring heeft hij bewust de aanmerkelijke kans hierop aanvaard.

De rechtbank begrijpt het verweer van de verdediging inhoudende - kort gezegd - dat verdachte geen hulpverleningsverplichting had gelet op het non-incriminatiebeginsel, aldus dat dit verweer doelt op de situatie dat tot een bewezenverklaring ten aanzien van het ten laste gelegde onder feit 1 en feit 2 primair (de opzetvariant) zou worden gekomen. Nu dat niet het geval is, laat de rechtbank dit verweer verder onbesproken.

De rechtbank acht wettig en overtuigend bewezen dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan het hem onder feit 3 primair ten laste gelegde, - kort gezegd - opzettelijk zijn hulpverleningsverplichting niet nakomen.

De hiervoor weergegeven feiten en omstandigheden worden slechts gebezigd tot het bewijs van dat tenlastegelegde feit waarop deze blijkens de inhoud kennelijk betrekking hebben.

De eis van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd dat verdachte voor de door hem onder primair bewezen geachte feiten zal worden veroordeeld tot een gevangenisstraf van acht jaar, met aftrek van voorarrest, en tevens de gevangenneming van verdachte bij uitspraak. Daarnaast is gevorderd een ontzegging van de vaarbevoegdheid voor de maximale duur van vijf jaar, met aftrek van de reeds ingevorderde en ingehouden tijd.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft een aantal omstandigheden genoemd en de rechtbank verzocht - indien tot enige bewezenverklaring wordt gekomen - hiermee rekening te houden bij het bepalen van de strafmaat. De verdediging vraagt onder meer aandacht voor de zeer negatieve en uitvoerige berichtgeving in de media, de eenzijdigheid van het onderzoek dat er toe heeft geleid dat sprake is van een schending van de redelijke termijn en de gevolgen van het ongeval voor verdachte zelf.

Het oordeel van de rechtbank

De hierna te noemen strafoplegging is in overeenstemming met de ernst van het bewezen geachte, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals daarvan ter terechtzitting is gebleken.

De rechtbank heeft bij de keuze tot het opleggen van een vrijheidsbenemende straf en bij de vaststelling van de duur daarvan in het bijzonder het volgende laten meewegen.

Op 2 augustus 2014 heeft een afschuwelijk ongeval plaatsgevonden met fatale afloop. Verdachte heeft op roekeloze wijze onder aanzienlijke invloed van alcohol en met ernstige overtreding van de maximaal toegestane snelheid diens speedboot bestuurd op een recreatieplas, waardoor de speedboot in aanvaring is gekomen met een sloep en de opvarenden daarvan. Twee opvarenden van de sloep zijn als gevolg hiervan om het leven gekomen. Verdachte heeft door zijn schuld groot leed veroorzaakt voor de andere twee slachtoffers, de nabestaanden van de overledenen, hun familie en vrienden. Dat zowel de psychische schade als de financiële schade groot is, blijkt ook uit de ter terechtzitting afgelegde spreekrechtverklaringen. Strafverzwarend is hierbij dat verdachte na de aanvaring de plaats van het ongeval heeft verlaten en de slachtoffers daardoor in een zeer hulpbehoevende toestand heeft achtergelaten. Dit heeft er eveneens voor gezorgd dat de hoogte van het alcoholpercentage in zijn adem/bloed niet meer precies te achterhalen is, waarmee hij ook het opsporingsonderzoek heeft gefrustreerd.

Wat betreft de persoon van verdachte heeft de rechtbank gelet op de inhoud van een verdachte betreffend uittreksel uit de justitiële documentatie van 10 maart 2016, waaruit blijkt dat hij meerdere malen eerder is veroordeeld, waaronder langer geleden voor rijden onder invloed. De rechtbank ziet geen aanleiding om (in het voordeel van verdachte) rekening te houden met enige mediaberichtgeving over deze zaak. Van een overschrijding van de redelijke termijn is geen sprake.

Gelet op de aard en de ernst van het bewezenverklaarde kan niet worden volstaan met een andere strafmodaliteit dan een onvoorwaardelijke gevangenisstraf. Op basis van het verschil in bewezenverklaring - schuld in plaats van opzet - komt de rechtbank tot een andere strafoplegging dan gevorderd door de officier van justitie. Bij de bepaling van de duur van de op te leggen straf is aansluiting gezocht bij de LOVS oriëntatiepunten voor straftoemeting in zaken betreffende dood door schuld in het verkeer (artikel 6 WVW). Dit ligt ook voor de hand gelet op de Memorie van Toelichting bij het tweede lid van artikel 307 Sr (invoering van een apart strafmaximum voor roekeloosheid), waaruit blijkt dat daarbij consistentie is gezocht door aan te sluiten bij de culpose delicten van de Wegenverkeerswet. Alles overziend en met name gelet ook op het groot aantal slachtoffers komt de rechtbank tot oplegging van een gevangenisstraf van vier jaar, met aftrek van de duur die verdachte in voorarrest heeft doorgebracht. Deze straf is passend en geboden.

Om te voorkomen dat verdachte zich opnieuw aan soortgelijke feiten schuldig kan maken, zal de rechtbank verdachte overeenkomstig artikel 35b van de Scheepvaartverkeerswet zijn vaarbevoegdheid ontzeggen voor de duur van vijf jaar.

De rechtbank ziet geen aanleiding om af te wijken van het beginsel dat de verdachte zijn straf en de onherroepelijkheid van het vonnis in vrijheid mag afwachten. De rechtbank zal dus niet op grond van artikel 65, tweede lid, van het Wetboek van Strafvordering (hierna: Sv) de gevangenneming bevelen. De vordering zal worden afgewezen.