Uitspraken

Het bewijs

Op 6 oktober 2017 reed de verdachte als bestuurder van een trekker met oplegger over de Dr. Nolenslaan in Sittard. Ter hoogte van de Gasthuisgraaf sloeg hij rechtsaf. Daarbij liet hij [slachtoffer] , die op dat moment op het vrijliggende fietspad aan de rechterzijde van de Dr. Nolenslaan fietste in dezelfde richting als de verdachte, niet voorgaan. Hierdoor ontstond tussen beiden een aanrijding waarbij [slachtoffer] om het leven kwam.2

Uit de uitgevoerde VOA blijkt dat de verdachte vanuit de richting van de Nusterweg kwam en reed op de Dr. Nolenslaan in de richting van de Sportcentrumlaan. De toegestane maximumsnelheid ter plaatse voor motorvoertuigen bedraagt 50 km per uur. Aan weerszijden liggen naast de rijbaan van de Dr. Nolenslaan een berm en een fietspad aangeduid middels borden volgens model G11. Verkeer dat vanaf de Dr. Nolenslaan de Gasthuisgraaf op wil rijden, moet bestuurders die gebruik maken van het fietspad voor laten gaan. Om deze verplichting extra te benadrukken heeft de wegbeheerder haaientanden op het wegdek aangebracht.

Uit de VOA blijkt niet van omstandigheden die van invloed zouden kunnen zijn geweest op het ontstaan van het ongeval, zoals technische gebreken aan de betrokken voertuigen, onjuiste afstelling van spiegels of weersomstandigheden. Het uitzicht door de voorruit en zijruiten van de trekker werd op geen enkele wijze belemmerd. De afstand tussen de bomen onderling en het ertussen geplaatst wegmeubilair in de berm tussen rijbaan en fietspad is zodanig groot dat slechts gesproken kan worden van zeer beperkte zichtbelemmering.

De trekker was voorzien van een tachograafinstallatie. Uit de gegevens van de tachograaf blijkt dat de trekker met oplegger tussen ongeveer 15:39 uur en 15:40 uur met een wisselende snelheid reed tot ten hoogste 48 km per uur op de Dr. Nolenslaan. Daarna werd vanaf een snelheid van ongeveer 38 km per uur in ongeveer 13 seconden de snelheid langzaam afgebouwd tot ongeveer 9 km per uur bij het naderen van de kruising met de Gasthuisgraaf. Vervolgens werd in ongeveer 2 seconden de snelheid door stevige remming afgebouwd tot stilstand.

In de VOA wordt, mede aan de hand van de beelden van een beveiligingscamera, geconcludeerd dat de bestuurder van de trekker met oplegger, de in dezelfde richting fietsende bestuurster van de fiets, van achteren is genaderd. Daarbij had hij haar over een afstand van ongeveer 313 meter en gedurende ongeveer 29 seconden kunnen en moeten waarnemen. Vervolgens is hij haar, op ongeveer 47 meter voor de kruising met de Gasthuisgraaf, voorbij gereden. Hij had zich dus van haar aanwezigheid bewust kunnen en moeten zijn. Vrijwel direct nadat de bestuurder van de trekker met oplegger de fiets voorbij was gereden, minderde hij snelheid, kennelijk om rechtsaf de Gasthuisgraaf in te rijden. Nadat hij haar voorbij was gereden had hij haar in de rechter spiegels van de trekker kunnen blijven waarnemen.

Ongeveer 9,2 meter (minder dan 2 seconden) voordat de bestuurster van de fiets het kruisingsvlak bereikte, reed de trekker met oplegger nog geheel op de Dr. Nolenslaan en waren er voor de bestuurster van de fiets, buiten eventueel ontstoken richtingaanwijzers naar rechts, geen redenen om aan te nemen dat aan haar geen vrije doorgang zou worden verleend. Ongeveer 3,6 meter (minder dan 1 seconde) voordat de bestuurster van de fiets het kruisingsvlak bereikte, reed de trekker met oplegger in de uitmonding van de Gasthuisgraaf, vóór de op het wegdek aangebrachte haaientanden en kon de bestuurder vrije doorgang verlenen aan de bestuurster van de fiets. Het minderen van snelheid door de bestuurder van de trekker met oplegger kan bij de bestuurster van de fiets de indruk hebben gewekt dat aan haar vrije doorgang zou worden verleend. In alle redelijkheid had de bestuurster van de fiets tijd en afstand te kort om afdoende te kunnen anticiperen op de voor haar langs kruisende trekker met oplegger.3

De trekker reed met het rechter voorwiel over de fiets en het slachtoffer.4

De verdachte heeft op de terechtzitting verklaard dat hij zijn navigatiesysteem had ingesteld op het adres van zijn bestemming. Dit navigatiesysteem gaf, toen de verdachte op de Dr. Nolenslaan reed, op enig moment voordat hij bij zijn bestemming aankwam, aan dat hij zijn bestemming had bereikt. Vlak voor de kruising zag de verdachte het bedrijf waar hij moest zijn en toen besloot hij rechtsaf te slaan.5

Overwegingen over het bewijs.

De vraag die de rechtbank moet beantwoorden, is of het rijgedrag van de verdachte zodanig is geweest dat sprake is van schuld als bedoeld in artikel 6 WVW. Hiervoor is vereist dat de verdachte zich ten minste in aanmerkelijke mate verwijtbaar onvoorzichtig en/of onoplettend heeft gedragen. Er moet met andere woorden sprake zijn van een grove of aanmerkelijke schuld. Daarvoor moet gekeken worden naar het geheel van gedragingen van de verdachte, de aard en de ernst daarvan en naar de overige omstandigheden van het geval. Niet in zijn algemeenheid valt aan te geven of één verkeersovertreding voldoende kan zijn voor bewezenverklaring van schuld in de zin van artikel 6 WVW. Daarvoor zijn verschillende factoren van belang, zoals de aard en de concrete ernst van de verkeersovertreding en de omstandigheden waaronder deze is begaan (HR 1 juni 2004, ECLI:NL:HR:2004:AO5822). Ook geldt dat uit de enkele omstandigheid dat de verdachte een verkeersdeelnemer aan wie hij voorrang had moeten verlenen, niet heeft gezien, hoewel deze voor de verdachte wel waarneembaar moet zijn geweest en hij zijn rijgedrag daarop moet hebben kunnen afstemmen, niet kan volgen dat sprake is van aanmerkelijke schuld (HR 29 april 2008, ECLI:NL:HR:2008:BD0544 en HR 28 oktober 2008, ECLI:NL:HR:2008:BE9800). Een enkel moment van onoplettendheid is in het algemeen niet voldoende voor het aannemen van aanmerkelijke schuld. Gelet hierop kan het niet verlenen van voorrang pas als aanmerkelijk onvoorzichtig of onoplettend worden aangemerkt wanneer daaraan gedrag ten grondslag ligt dat gegeven de omstandigheden van het geval niet voldoet aan de eisen die aan verkeersdeelnemers in het algemeen mogen worden gesteld. Dit gedrag bestaat dan niet alleen uit de verkeersovertreding van het niet verlenen van voorrang zelf, maar ook uit gedrag dat aan die verkeersovertreding vooraf gaat of daarmee samenvalt, bijvoorbeeld het er niet alles aan doen om de voorrangsgerechtigde waar te nemen, niet kijken dus.

Tot slot is van belang dat niet al uit de ernst van de gevolgen, in dit geval een dodelijk slachtoffer, kan worden afgeleid dat sprake is van aanmerkelijke schuld (HR 1 juni 2004, ECLI:NL:HR:2004:AO5822).

De rechtbank stelt in dit verband vast dat verdachte bij het rechts afslaan op de kruising van de Dr. Nolenslaan met de Gasthuisgraaf in Sittard, geen voorrang heeft verleend aan het slachtoffer, terwijl die verplichting daar wel gold - en bovendien benadrukt was door middel van haaientanden. Desondanks heeft hij zijn vrachtwagencombinatie niet tot stilstand gebracht voor dit fietspad. De verdachte heeft op de terechtzitting verklaard dat hij wist dat hij hier voorrang moest verlenen en dat hij wel is gestopt voor de haaientanden om een fietser voor te laten gaan, die in tegengestelde richting van het slachtoffer fietste op dat fietspad. Daarna is hij weer opgetrokken zonder het slachtoffer enig moment gezien te hebben, waarna het ongeval is gebeurd. De verklaring dat de verdachte wel gestopt is voor de haaientanden acht de rechtbank echter onaannemelijk nu uit de VOA, en de daarin weergegeven tachograafgegevens, niet blijkt dat de verdachte gestopt is direct voorafgaand aan het ongeval. Deze verklaring vindt bovendien geen steun in de verklaringen van de diverse getuigen, die niets verklaren over deze fietser waarvoor de verdachte zou zijn gestopt of over het stoppen van de vrachtwagen voorafgaand aan het indraaien.

Het voorgaande betekent dat de verdachte bij het rechts afslaan onvoldoende voorzorgsmaatregelen heeft getroffen om een ongeval te voorkomen. Hij heeft immers niet stilgestaan om zich ervan te verzekeren dat er geen sprake was van kruisend verkeer.

De verdachte heeft bovendien, ook voorafgaand aan het rechts afslaan, er niet alles aan gedaan om fietsers of andere verkeersdeelnemers op het fietspad te zien. Zijn navigatiesysteem heeft tijdig aangegeven dat hij zijn bestemming bijna had bereikt en hij wist dan ook dat hij de rijbaan van de Dr. Nolenslaan zou moeten verlaten om bij de plaats van zijn bestemming te komen. Hij heeft niet, voorafgaand aan het rechts afslaan, daarop geanticipeerd door zich te vergewissen van de mogelijke aanwezigheid van andere verkeersdeelnemers aan wie hij voorrang moest verlenen. Daarvoor had hij wel ruimschoots de tijd en hij had goed zicht, zo blijkt uit de VOA. Hij had de fietser gedurende ongeveer een halve minuut en over een afstand van ruim 300 meter kunnen en moeten zien.

Juist van de verdachte, een beroepsvrachtwagenchauffeur met ruime ervaring, mag verwacht worden dat hij extra voorzichtigheid betracht en zich bewust is van de gevaren die het rijden met een trekker met oplegger met zich meebrengt. Dit is van des te groter belang wanneer een fietspad wordt gekruist, waar zich per definitie kwetsbare verkeersdeelnemers kunnen bevinden. Door het zonder te stoppen, willen oversteken van dit fietspad heeft de verdachte een te groot risico genomen op een ongeval.

Er is niet gebleken van omstandigheden die de verdachte, zonder dat dat aan hem te verwijten valt, verhinderden de fietser waar te nemen voorafgaand aan en tijdens het rechts afslaan. De verdediging heeft aangevoerd dat het zicht op het fietspad beperkt was door de aanwezigheid van bomen tussen de rijbaan en het fietspad. Deze vormden echter, zo blijkt uit de VOA en de foto’s in het dossier, slechts een zeer beperkte belemmering van het zicht op het fietspad. De rechtbank ziet hierin dat ook geen omstandigheid die afdoet aan de aanmerkelijke schuld die de verdachte heeft aan het ongeval.

Concluderend stelt de rechtbank vast dat de verdachte niet alleen geen voorrang heeft verleend maar dat aan die verkeersovertreding tevens gedrag ten grondslag heeft gelegen dat gegeven de omstandigheden van het geval niet voldoet aan de eisen die aan verkeersdeelnemers in het algemeen mogen worden gesteld. De rechtbank is op basis van het geheel van de gedragingen van de verdachte van oordeel dat zijn gedrag moet worden aangemerkt als aanmerkelijk en verwijtbaar onvoorzichtig en onoplettend. Dat betekent dat sprake is van schuld als bedoeld in van artikel 6 WVW.