Uitspraken

Ambtshalve stelt de voorzieningenrechter vast dat hij bevoegd is kennis te nemen van het geschil. Chateau de la Garde heeft aan haar vordering inbreuk op haar Beneluxmerk ten grondslag gelegd, zodat deze bevoegdheid volgt uit artikel 4.6 lid 1 BVIE, aangezien Clusius haar woonplaats heeft in Nederland, in dit arrondissement. Voor zover Chateau de la Garde aan haar vordering tevens inbreuk op haar internationale merkinschrijving met werking in de Europese Unie ten grondslag heeft gelegd, volgt deze bevoegdheid uit artikel 182 in verbinding met artikel 123 lid 1, artikel 124 onder a, 125 lid 1 en 131 lid 1 van de UMVo3 in verbinding met artikel 3 van de Uitvoeringswet EG-verordening inzake het Gemeenschapsmerk. De bevoegdheid is overigens tussen partijen niet in geschil.

Chateau de la Garde betoogt dat het gebruik van het teken ‘Dutch Tulip Vodka’ een inbreuk vormt op haar merkrechten. Clusius heeft zich hiertegen primair verweerd door een beroep te doen op de beperking als bedoeld in artikel 2.23 lid 1 sub b BVIE (en artikel 14 lid 1 sub b UMVo, voor zover de vorderingen van Chateau de la Garde zijn gebaseerd op het internationale woordmerk). Hierover overweegt de voorzieningenrechter als volgt.

Op grond van voormelde bepalingen kan een merkhouder een derde niet verbieden om in het economisch verkeer gebruik te maken van aanduidingen inzake onder meer soort, kwaliteit, hoeveelheid en bestemming van de waren of diensten of andere kenmerken van de waren of diensten, mits sprake is van gebruik volgens de eerlijke gebruiken in nijverheid en handel. Het aan deze bepalingen ten grondslag liggende algemeen belang is dat dergelijke tekens of benamingen voor een ieder vrij beschikbaar blijven zodat ook anderen deze tekens en benamingen ongestoord kunnen gebruiken om dezelfde kenmerken van hun eigen waren en diensten te beschrijven.

Naar voorlopig oordeel is ‘Dutch Tulip Vodka’, meer in het bijzonder het element ‘Tulip’, een verwijzing naar de soort of kwaliteit van de waar, danwel het kenmerk van welke plant gemaakt is, aangezien Nederlandse tulpen(bollen) in het productieproces van de vodka worden gebruikt. Het woord “Tulip” verwijst immers naar het belangrijkste, althans het onderscheidende ingrediënt van de door Clusius geproduceerde vodka. Het gebruik hiervan dient vrij te blijven voor de hier aan de orde zijnde waren. Op zich beseft ook Chateau de la Garde dat op de fles vermeld mag worden dat de vodka wordt gemaakt van tulpen(bollen) (pleitnota 7.3). Dit gebruik is evenwel niet toegestaan indien het teken gebruikt wordt in strijd met de eerlijke gebruiken van nijverheid en handel. Daarvan is sprake indien de gebruiker deloyaal handelt jegens de merkhouder. Bij de beoordeling of sprake is van een deloyaal gebruik moet rekening worden gehouden met de mate waarin het gebruik door het betrokken publiek of althans een aanzienlijk deel daarvan zou worden begrepen als aanwijzing voor het bestaan van een verband tussen de waren van de derde en de houder van het merk, alsook met de mate waarin de derde zich daarvan bewust had moeten zijn. In dat kader moet de rechter de opmaak van flessen en etiketten als relevante omstandigheden laten meewegen4.

Chateau de la Garde heeft betoogd dat het gebruik van het teken ‘Dutch Tulip Vodka’ door Clusius in strijd is met de eerlijke gebruiken van nijverheid en handel. Daartoe heeft Chateau de la Garde onder meer bepleit dat Clusius het teken gebruikt als merk, nu zij het teken als merk heeft geregistreerd en zij houdster is van verschillende domeinnamen waarin het teken voorkomt. Ook benadrukt Chateau de la Garde dat Clusius het woord “Tulip” op de verpakkingen van de vodka gestileerd heeft afgedrukt, en daarbij bovendien een groter lettertype heeft gebruikt dan bij de woorden “Dutch” en “Vodka”. Het teken is bovendien (veel) groter op de verpakkingen afgedrukt dan het Clusius-beeldmerk.

In dit geval is de voorzieningenrechter van oordeel dat Clusius zich niet deloyaal jegens Chateau de la Garde gedraagt door het teken op het etiket en de verpakkingen van de vodka te plaatsen, ook niet nu dit prominent gebeurt. Daartoe is het volgende redengevend.

Niet is gebleken dat door Clusius met het gebruik van het teken ‘Dutch Tulip Vodka’ de suggestie wordt gewekt dat een commerciële band bestaat met Chateau de la Garde en/of [eiser], of dat producten onder het teken ‘Dutch Tulip Vodka’ in enig verband staan tot de La Tulipe wijnen. Hierbij is mede in aanmerking genomen dat Clusius voldoende heeft toegelicht dat het teken ‘Dutch Tulip Vodka’, met de nadruk op het woord “Tulip”, groot op de verpakkingen van de vodka is afgedrukt, omdat het gebruik van dit ingrediënt de vodka onderscheidt van andere vodka’s, die doorgaans worden geproduceerd uit graan of aardappelen. Een en ander is tevens uitgebreid toegelicht op de verpakking van de vodka, zodat kan worden aangenomen dat het publiek de vermelding van het teken ook als beschrijving van het belangrijkste/onderscheidende ingrediënt en de bereidingswijze van de vodka zal percipiëren. Het publiek zal de aanduiding te meer voor beschrijvend houden omdat het in de branche, meer in het bijzonder voor vodka’s gemeengoed is om op de fles prominent, vaak even prominent als het betreffende merk of prominenter zelfs, een toegevoegde smaak (bijvoorbeeld lemon) of de organische grondstof te vermelden. De beschrijvendheid van het woord ‘Tulip’ wordt voorts onderstreept doordat het is omgeven door andere beschrijvende woorden ‘Dutch’ en ‘Vodka’, die niet veel onderdoen qua prominentheid. Het feit dat de vodka’s zijn geproduceerd uit tulpenbollen verklaart bovendien de relatief hoge prijs van de vodka (met name de pure variant), hetgeen temeer reden is voor Clusius om het woord “Tulip” nadruk te geven op de verpakkingen. De omstandigheid dat de “premium blend” variant van de vodka niet volledig is gemaakt van tulpenbollen, doet hier niet aan af, nu Clusius heeft toegelicht dat ook de alcohol in deze variant voor (ongeveer) 10% is gemaakt van tulpenbollen.

Ook heeft Clusius terecht erop gewezen dat er toch wel een onderscheid is te maken tussen de licht alcoholische dranken, zoals wijn, en de zwaar alcoholische dranken, zoals vodka. Een verband leggen met de wijn van het merk La Tulipe ligt ook daarom niet onmiddellijk voor de hand.

Voorts heeft Clusius terecht aangevoerd dat de manier waarop het woord “Tulip” op de verpakkingen is weergegeven, te weten gestileerd en cursief, (juist) in grote mate afwijkt van de wijze waarop de La Tulipe-merken op verpakkingen van de La Tulipe wijnen zijn aangebracht. Van een deloyaal ‘dicht aanschurken’ tegen het merk zoals dat gebruikt wordt is daarom geen sprake. Bovendien zijn de flessen vodka en verpakkingen consequent voorzien van het Clusius‑beeldmerk. Hieruit kan derhalve evenmin een aanwijzing voor het bestaan van een verband tussen de vodka en Chateau de la Garde, dan wel [eiser] worden afgeleid. Chateau de la Garde heeft terecht opgemerkt dat het Clusius-beeldmerk kleiner is afgedrukt dat het teken ‘Dutch Tulip Vodka’. Desondanks wordt het Clusius-beeldmerk prominent onder de aandacht van het publiek gebracht, nu het Clusius-beeldmerk (inclusief tekening van het hoofd van de botanicus Carolus Clusius) op de voorzijde van iedere fles is afgedrukt, midden op de fles en direct onder de hals van de fles. Dat (bewust) geen aandacht wordt gevestigd op het Clusius-beeldmerk, zodat de aandacht van het publiek uitsluitend en op deloyale wijze naar het teken ‘Dutch Tulip Vodka’ wordt getrokken en bij het publiek de indruk zal ontstaan dat een verband bestaat met de La Tulipe wijnen, is naar het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter daarom onvoldoende aannemelijk geworden.

Weliswaar gebruikt Clusius domeinnamen waarin het teken ‘Dutch Tulip Vodka’ voorkomt, en heeft Clusius het teken als merk geregistreerd, maar dit is - gezien het voorgaande - op zichzelf beschouwd onvoldoende om aan te nemen dat Clusius het teken deloyaal jegens Chateau de la Garde gebruikt. Daarbij is tevens relevant dat de registratie van het teken door de BBIE is geweigerd, vanwege de beschrijvende aard van het teken. Die weigering bevestigt de bevindingen in dit vonnis.

Het gegeven dat zowel op de La Tulipe wijnen, als op de flessen vodka tevens een afbeelding van een tulp is opgenomen, maakt het voorgaande niet anders. Het staat Clusius in beginsel (behoudens een eventueel auteursrecht of merkrecht van Chateau de la Garde, waarop evenwel geen beroep is gedaan) vrij om een afbeelding van een tulp te gebruiken, andermaal teneinde dit kenmerk van de vodka te benadrukken. Dat Clusius dezelfde of een in grote mate vergelijkbare afbeelding van een tulp gebruikt als op de flessen La Tulipe wijn, is gesteld noch gebleken.

Op zichzelf kan aan Chateau de la Garde worden toegegeven dat Clusius haar vodka’s ‘Dutch Tulipbulbs Vodka’ had kunnen noemen, hetgeen verder verwijderd is van de La Tulipe-merken (en wellicht ook een preciezere beschrijving is van de productiewijze van de vodka uit tulpenbollen), maar daartoe was Clusius gelet op het voorgaande niet verplicht. Clusius heeft bovendien gesteld dat zij met de gekozen benaming ‘Dutch Tulip Vodka’ onder meer heeft willen benadrukken dat de smaak en aroma van de tulpenbloem (en derhalve niet uitsluitend de smaak en aroma van een tulpenbol) terugkomt in de vodka.

Het voorgaande leidt tot het voorlopig oordeel dat het onvoldoende aannemelijk is geworden dat gebruik van het beschrijvende teken ‘Dutch Tulip Vodka’ in strijd komt met de eerlijke gebruiken van nijverheid en handel, dan wel deloyaal gebruik van het teken jegens Chateau de la Garde vormt.

Slotsom van het voorgaande is dat Chateau de la Garde naar voorlopig oordeel Clusius niet kan verbieden om gebruik te maken van het teken ‘Dutch Tulip Vodka’. Aan de beoordeling van de vraag of sprake is van een merkinbreuk in de zin van artikel 2.20 lid 1 sub b, dan wel sub c BVIE - zoals Chateau de la Garde heeft betoogd - komt de voorzieningenrechter niet toe, omdat zelfs indien sprake is van een dergelijke inbreuk, Clusius een beroep toekomt op de beperking van het merkenrecht van artikel 2.23 lid 1 sub b BVIE.

Gelet op het voorgaande moeten de vorderingen van Chateau de la Garde worden afgewezen. Zij zal als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de proceskosten.

Clusius maakt aanspraak op vergoeding van haar volledige proceskosten overeenkomstig artikel 1019h Rv en heeft specificaties van haar kosten ten bedrage van (€ 5.057,38 + € 13.654,27 = ) € 18.711,66 (inclusief BTW) overgelegd, zodat het totaal exclusief BTW uitkomt op € 15.464,18. Chateau de la Garde heeft tegen deze kosten geen bezwaar gemaakt. De voorzieningenrechter zoekt bij de ambtshalve beoordeling hiervan aansluiting bij de indicatietarieven die voor intellectuele eigendomsrechten zijn vastgesteld. Gelet op alle omstandigheden, is deze zaak als een normaal kort geding te beschouwen in de zin van die regeling. De voorzieningenrechter acht de door Clusius opgegeven kosten daarom onredelijk en onevenredig voor zover zij het bedrag van € 15.000,-- overschrijden. De voorzieningenrechter zal de proceskosten daarom tot laatstgenoemd bedrag toewijzen, vermeerderd met het griffierecht van € 626,--, derhalve in totaal € 15.626,--.