Uitspraken

4.1.

4.2.

Door partijen is verwezen naar de in de volgende rechtsoverwegingen geïllustreerde fietsmanden. Met uitzondering van de Dian-mand is niet in geschil dat deze manden tot het relevante vormgevingserfgoed behoren.

4.3.

[X] Mandwerk te Ameide, een Nederlandse importeur van rotan manden, heeft vanaf 2009 een mand (hierna: de [X]-mand) op de markt gebracht die ter is zitting getoond. Afbeeldingen van de getoonde mand zijn hieronder opgenomen:

4.4.

De heer [Y], werkzaam bij [X] Mandwerk, heeft aan [A] verklaard dat daarnaast de hierna afgebeelde mand al meer dan 10 jaar in het assortiment wordt gevoerd:

4.5.

[A] heeft de hierna weergegeven afbeeldingen overgelegd van de Braxton mand, die eerder dan de Basil Denton fietsmand op de markt is gekomen. Een exemplaar waarbij de sluitingen zijn uitgevoerd in donkerbruin leer is ter zitting getoond.

4.6.

In een brochure van LIO Collection 2009-2010 worden op pagina 29 de volgende manden (hierna: de Lio-manden) getoond:

4.7.

De Indonesische vennootschap C.V. Home Fashions Indonesia heeft op 10 april 2013 de hierna getoonde mand (hierna: de Dian-mand) aan [A] geleverd.

4.8.

Uitgangspunt bij de beoordeling is dat een voortbrengsel auteursrechtelijk beschermd is indien het oorspronkelijk is, in die zin dat het een eigen intellectuele schepping van de maker is die de persoonlijkheid van de maker weerspiegelt en tot uiting komt door de vrije creatieve keuzes van de maker bij de totstandkoming van het werk. Ook een verzameling of selectie van op zichzelf niet beschermde elementen kan een (oorspronkelijk) werk zijn. Daarbuiten valt in elk geval al hetgeen een vorm heeft die zo banaal of triviaal is, dat daarachter geen creatieve arbeid van welke aard ook valt aan te wijzen. Ook is van bescherming uitgesloten datgene wat noodzakelijk is voor het verkrijgen van een technisch effect.

4.9.

Naar het oordeel van de rechtbank komen de ontwerpkeuzes die zijn gemaakt bij de Basil Denton ieder voor zich, noch in combinatie gezien, uit boven hetgeen triviaal en/of strikt functioneel is, mede in het licht van het vormgevingserfgoed als geïllustreerd door de in deze procedure overgelegde (afbeeldingen van) rotan (fiets)manden (vergelijk de r.o. 4.3. tot en met 4.6.) met uitzondering van de Dian-mand (vergelijk r.o. 4.7.), wier openbare bekendheid in geschil is.

4.10.

De Basil Denton is een fietsmand die wordt bevestigd op een voordrager zodat de ontwerpvrijheid qua omvang beperkt is. Rotan (fiets)manden met afgeronde hoeken zoals de Denton zijn gangbaar. Het robuuste rotan vlechtwerk van de Denton is standaard voor manden, die vanwege hun functie - het bevatten van al dan niet zware voorwerpen - een bepaalde stevigheid moeten hebben. Een mand met een deksel (en slot) is ook een gangbare keuze, welke bovendien bij een fietsmand in hoge mate functioneel is in verband met diefstal/inkijk en het mogelijke uitvallen van voorwerpen. Binnen de beschikbare typen mandsloten is het slot op de Denton een triviale keuze. Hoewel toegegeven kan worden dat bij een normaliter aan de voordrager vastzittende fietsmand (zoals de Basil Denton) een handgreep niet noodzakelijk is en daarom dus als (voornamelijk) decoratief kan worden beschouwd, is een handgreep evenwel standaard voor een mand waarin dingen moeten worden vervoerd; zij komt bij rotanmanden veel voor.

4.11.

Anders dan de voorzieningenrechter, die niet was ingelicht over het bestaan en uiterlijk van de Braxton-mand en de Lio-manden, is de rechtbank van oordeel dat het gebruik van (kunst)leren strips voor de omhulling van het handvat, alsmede de (kunst)leren strips voor de montage van het slot en het bevestigen van het deksel van de mand, welke strips met kruisstekken zijn bevestigd, geen auteursrechtelijk beschermde trekken zijn. Dat het draaislot op een (leren) strip is bevestigd die op zijn beurt op het rotan is bevestigd, is technisch bepaald. Bij afwezigheid van een dergelijke strip is het moeilijk om een dergelijk klein slot deugdelijk op het grove vlechtwerk te bevestigen (zonder dat vlechtwerk te beschadigen). De bevestiging van de deksel aan de mand door middel van (kunst)leren stroken die met grote kruissteken zijn vastgemaakt, is een uit het vormgevingserfgoed bekende bevestigingswijze (vergelijk de Braxton-mand en de [X]-mand); daarnaast is die maatregel ook in hoge mate functioneel. De keuze voor PU-(kunst)leer materiaal voor de stroken is ook functioneel aangezien deze stroken vochtbestendig moeten zijn in verband met gebruik op de fiets in regenachtige omstandigheden.

4.12.

Uit het voorgaande volgt dat de afzonderlijke ontwerpelementen van de Basil Denton mand voortvloeien uit de functie (fietsmand) en de materiaalkeuze (rotan), welke materiaalkeuze op zichzelf voor een fietsmand triviaal is, dan wel anderszins triviaal zijn. De combinatie van die elementen is daarmee (ook) niet aan te merken als een eigen intellectuele schepping van Basil. Basil komt dus geen auteursrechtelijke bescherming toe met betrekking tot de Basil Denton. De vorderingen van Basil voor zover gebaseerd op auteursrecht kunnen dus niet worden toegewezen.

4.13.

Basil heeft slaafse nabootsing enkel als subsidiaire grondslag voor de gevorderde verklaring voor recht aangevoerd. Nu deze grondslag niet is aangevoerd voor het gevorderde verbod/nevenvorderingen en schadevergoeding, Basil bij die verklaring voor recht geen specifiek en concreet belang heeft gesteld, en een dergelijk belang ook niet anderszins is gebleken, is de gevorderde verklaring voor recht voor zover gebaseerd op slaafse nabootsing niet toewijsbaar.

4.14.

Basil heeft onder verwijzing naar door haar overgelegde screenshots van de website van [A] (www.newlooxs.nl), gedateerd na de datum van betekening van het kort geding-vonnis, gesteld dat [A] na betekening van het vonnis het daarin gegeven verbod heeft overtreden zodat [A] dwangsommen heeft verbeurd. Daarbij is volgens Basil het maximum aan dwangsommen ad € 250.000,- verbeurd.

4.15.

Het gerechtshof Den Haag heeft bij arrest het vonnis voor wat betreft het verbod van auteursrechtinbreuk (en de grondslagen waarop dit rust) vernietigd. Hoewel het hof opnieuw rechtdoende een verbod heeft opgelegd op basis van het niet-ingeschreven Gemeenschapsmodel, houdt zijn oordeel in dat het verbod van auteursrechtinbreuk onterecht was opgelegd. Aangezien het arrest is gewezen na de laatste conclusiewisseling in de onderhavige zaak, zullen partijen in de gelegenheid worden gesteld zich bij akte (tegelijkertijd) uit te laten over de gevolgen hiervan voor de verklaring voor recht met betrekking tot de dwangsommen.

4.16.

Nu het auteursrecht niet als grondslag voor de vorderingen van Basil kan dienen, zal de rechtbank de andere grondslag (niet-ingeschreven Gemeenschapsmodel) voor de vorderingen van Basil behandelen.

4.17.

Het gestelde eigen karakter van de Basil Denton fietsmand is door [A] bestreden onder verwijzing naar het vormgevingserfgoed. Dat [A] alleen het makerschap en de nieuwheid zou hebben betwist in deze procedure en dat daarmee het eigen karakter vast zou zijn komen staan, zoals Basil heeft betoogd, kan reeds daarom niet worden gevolgd. Dat de rechtbank in de voorliggende zaak zou moeten uitgaan van de geldigheid van het niet-ingeschreven Gemeenschapsmodel omdat [A] niet ingevolge artikel 85 lid 2 GMVo bij wege van exceptie de geldigheid heeft betwist, zoals door Basil aangevoerd, kan ook niet worden gevolgd. [A] heeft immers in de stukken en ter zitting uitdrukkelijk, althans duidelijk kenbaar, een beroep gedaan op de ongeldigheid van het niet-ingeschreven Gemeenschapsmodel, meer specifiek op het gebrek aan eigen karakter.

4.18.

Tot het vormgevingserfgoed behoort volgens [A] de Dian-mand (vergelijk r.o. 2.9.), hetgeen door Basil wordt betwist. Door Basil is niet (gemotiveerd) bestreden dat het niet-ingeschreven Gemeenschapsmodel met betrekking tot de Basil Denton nieuwheid, dan wel eigen karakter ontbeert indien de Dian-mand tot het vormgevingserfgoed zou behoren.

4.19.

[A] stelt dat de Dian-mand tot het vormgevingserfgoed behoort aangezien de mand in februari 2010 en 2011 aan het publiek is getoond op de Ambiente Beurs in Frankfurt (Duitsland). C.V. Dian Rotan had op deze beurs een stand waar haar assortiment is getoond, waaronder de Dian-mand. [A] heeft de aanwezigheid van C.V. Dian Rotan in Frankfurt onderbouwd middels het overleggen van documentatie van de betreffende beurs. [A] heeft van haar stellingen bewijs aangeboden door middel van het horen van de heer [D] van C.V. Dian Rotan.

4.20.

[A] heeft genoemde stellingen ten aanzien van de Dian-mand pas ingenomen, en haar bewijsaanbod pas gedaan bij conclusie na comparitie, die partijen gelijktijdig hebben genomen. Aangezien de zaak na deze conclusieronde in staat van wijzen is geraakt, heeft Basil op de stellingen van [A] niet meer kunnen reageren. De rechtbank gaat er daarom voorzichtigheidshalve van uit dat Basil genoemde stellingen gemotiveerd zou hebben betwist. Aangezien de stelling van [A] feiten betreffen die bepalend zijn voor de toewijsbaarheid van de vorderingen, zal [A] worden toegelaten tot bewijslevering als in het dictum verwoord.

4.21.

[A] betwist voorts dat Basil de rechthebbende is op het niet-ingeschreven Gemeenschapsmodel met betrekking tot de Basil Denton. Zij voert daartoe aan dat de freelance ontwerpers [E] en [F] de rechthebbenden zijn omdat zij de Basil Denton hebben ontworpen en uit niets blijkt dat het ontwerpproces onder leiding stond van Basil, of dat de rechten ten aanzien van het ontwerp door [E] en [F] zijn overgedragen aan Basil.

4.22.

Bij conclusie na comparitie heeft Basil in reactie op de betwisting van [A] afschrift van aktes gedateerd 8 januari 2009, respectievelijk 3 november 2004 overgelegd waaruit zou blijken dat [E] en [F] al hun (intellectuele eigendoms)rechten met betrekking tot hun ontwerpwerkzaamheden voor Basil hebben overdragen aan Basil. [A] heeft hier - vanwege de eerdergenoemde reden - niet meer op kunnen reageren. Aangezien het door [A] opgeworpen verweer direct raakt aan de toewijsbaarheid van de vorderingen op grond van het niet-ingeschreven Gemeenschapsmodel zal de rechtbank [A] in de gelegenheid stellen bij akte te reageren op de nadere argumenten en documenten die Basil aan haar stelling dat zij rechthebbende is ten grondslag heeft gelegd.

4.23.

De rechtbank merkt bij deze procedurele gang van zaken op dat de stellingen van [A] omtrent de Dian-mand en het daartoe gedane bewijsaanbod, alsmede de onderbouwing door Basil van de stelling dat zij rechthebbende is ten aanzien van het niet-ingeschreven Gemeenschapsmodel vanwege het vergevorderde stadium van de procedure normaliter in strijd zouden zijn met de goede procesorde. In dit geval maakt de rechtbank hierop een uitzondering omdat Basil geen spoedeisend belang heeft gesteld bij toewijzing van haar vorderingen. Daarbij komt dat een verbod hoe dan ook niet toewijsbaar is aangezien er geen auteursrecht rust op de Basil Denton en het niet-ingeschreven Gemeenschapsmodel reeds is geëxpireerd, zodat uit de aard van de eventueel toewijsbare vorderingen een dergelijk spoedeisend belang ook niet volgt. [A] heeft ten aanzien van de eis in reconventie ook niet een dergelijk belang gesteld, en dit laat zich ook niet uit de aard van de vorderingen (alleen verklaringen voor recht) afleiden.

4.24.

De door [A] gevorderde verklaringen voor recht en schadevergoeding in reconventie zijn gebaseerd op het laten tegenhouden door Basil van een zeecontainer met Java-, Bali- en Sabah-manden van [A] door de douane, het vervolgens laten leggen van bewijsbeslag op de inhoud van de gehele container, en het ten uitvoer leggen van het kort geding-vonnis ten aanzien van de Java-manden.

4.25.

Niet is gesteld of gebleken dat [A] bij de gevorderde verklaringen voor recht een ander belang heeft dan het verkrijgen van schadevergoeding. Nu [A] ter verkrijging van schadevergoeding separate vorderingen heeft ingesteld, zullen de gevorderde verklaringen voor recht worden afgewezen bij gebrek aan belang.

4.26.

Dat [A] in haar eis in reconventie niet zou hebben voldaan aan haar substantiëringsplicht, zoals Basil betoogt, en [A] daarom niet-ontvankelijk zou zijn in haar vordering, althans deze zou moeten worden afgewezen, wordt verworpen. [A] heeft in haar conclusie van antwoord/eis in reconventie (in de randnummers 1.1. tot en met 1.8) voldoende duidelijk aangegeven op welke feiten en grondslagen zij haar eis in reconventie baseert. Hoewel genoemd betoog onder het kopje “Inleiding” van de conclusie van [A] staat (en niet onder het kopje “Reconventie”), volgt uit de tekst zelf onmiskenbaar de (feitelijke) grondslag van de vorderingen. Dat deze grondslag voor Basil in elk geval duidelijk was, blijkt uit het feit dat zij een uitgebreid verweer heeft gevoerd in reconventie. Basil is dan ook niet in haar verdediging geschaad, en [A] is dan ook ontvankelijk in haar vorderingen.

4.27.

Aangezien Basil onweersproken heeft aangevoerd dat de douanemaatregel en het bewijsbeslag niet de Bali-manden hebben getroffen, kan de onvoorwaardelijke vordering in zoverre niet worden toegewezen.

4.28.

[A] heeft haar vorderingen met betrekking tot de Java-mand ingesteld onder voorwaarde dat in conventie komt vast te staan dat [A] daarmee geen inbreuk heeft gemaakt op het auteursrecht of niet-ingeschreven Gemeenschapsmodel van Basil, en de Basil Denton-mand niet slaafs heeft nagebootst. Omdat een beslissing in conventie omtrent het niet-ingeschreven Gemeenschapsmodel wordt aangehouden hangende bewijslevering door [A] en aktewisseling door partijen, zal de rechtbank een oordeel over de voorwaardelijke vordering in reconventie eveneens aanhouden.

4.29.

Ten aanzien van de Sabah-manden stelt [A] dat Basil onrechtmatig heeft gehandeld onder meer omdat Basil niet tijdig de eis in de hoofdzaak heeft ingesteld zodat het beslag van rechtswege is komen te vervallen (‘van onwaarde is geworden’) en - zo begrijpt de rechtbank het betoog van [A] - omdat is gebleken dat [A] met de Sabah-manden geen inbreuk heeft gemaakt of anderszins onrechtmatig jegens Basil heeft gehandeld en Basil in dat oordeel heeft berust door geen incidenteel beroep in te stellen tegen het vonnis.

4.30.

Wat betreft de stelling van [A] dat zij met de Sabah- (en Bali-) manden geen inbreuk heeft gemaakt op rechten van Basil overweegt de rechtbank als volgt.

4.31.

Artikel 1019g Rv bepaalt, voor zover relevant, aanhef onder b, dat de rechter degene die het bewijsbeslag heeft laten leggen kan gelasten degene die daardoor is getroffen op passende wijze te compenseren “indien het beslag onterecht is gelegd of het beslag is opgeheven, (..) of indien wordt vastgesteld dat er geen inbreuk was of dreigde”. Artikel 19 van de APV heeft tot gevolg dat genoemde aansprakelijkheid ook ontstaat bij (achteraf) onterecht ingestelde douanemaatregelen. Het is de bedoeling van de wetgever geweest algemene procesrechtelijke regels ook van toepassing te laten zijn op Titel 15 (de artikelen 1019 Rv en verder) voor zover daar in die titel niet van wordt afgeweken. Ten aanzien van voorlopige maatregelen in het algemeen, daaronder begrepen conservatoire beslagen, geldt dat degene die de maatregelen heeft laten toepassen uit onrechtmatige daad aansprakelijk is voor de schade die de door de maatregel getroffen partij heeft geleden (vergelijk HR 13 januari 1995, ECLI:NL:HR:1995:ZC1608) als de maatregel achteraf onterecht blijkt te zijn geweest.

4.32.

[A] heeft in het kader van haar eis in reconventie gesteld dat zij met het exploiteren van de Sabah-manden geen inbreuk maakt / heeft gemaakt op de rechten van Basil. Ter onderbouwing van die stelling heeft zij onder meer verwezen naar het kort geding-vonnis waarbij haar vorderingen ten aanzien van de Sabah-manden zijn afgewezen, alsmede het feit dat Basil in zoverre in het vonnis heeft berust. De aldus gemotiveerde stelling dat de Sabah-manden niet onder de beschermingsomvang van de door Basil ingeroepen rechten vallen, is door Basil (in het geheel) niet bestreden, zodat de rechtbank bij deze vaststelt dat er geen sprake is/was van (dreigende) inbreuk in de zin van artikel 1019g Rv door het exploiteren van de Sabah-manden. Daarom is aan de voorwaarden voor een passende compensatie in de zin van die bepaling voldaan. De onvoorwaardelijke vordering van [A] is wat betreft de Sabah-manden dus toewijsbaar.

4.33.

Een beslissing in conventie zal worden aangehouden tot na bewijslevering en aktewisseling. De zaak wordt wat betreft de voorwaardelijke vorderingen in reconventie aangehouden in afwachting van de uitkomst van de zaak in conventie. Nu niet is gebleken van een specifiek spoedeisend belang van [A] bij onmiddellijke toewijzing van de onvoorwaardelijke vordering in reconventie zal de rechtbank ook iedere beslissing in reconventie aanhouden.