Uitspraken

Naked Espresso heeft vanwege de aard van de zaak een spoedeisend belang bij haar vorderingen.

Voorop staat dat de coronacrisis, gelet op de omvang daarvan en de gevolgen voor de economie en de maatschappij, in beginsel moet worden aangemerkt als een onvoorziene omstandigheid. Partijen hadden deze pandemie en de gevolgen daarvan niet in de overeenkomst verdisconteerd en mochten dat redelijkerwijs over en weer ook niet denken. Het bepaalde in artikel 17 van de huurovereenkomst, inhoudend dat Naked Espresso als huurder ervoor aansprakelijk is en ervoor instaat dat zij (blijvend) zal voldoen aan alle overheidswege opgelegde (handhavings-) maatregelen, eisen en/of andere aanschrijvingen verband houdend met de exploitatie van het gehuurde, maakt dat niet anders. Dit beding ziet klaarblijkelijk op de gebruikelijke overheidsmaatregelen die verband houden met de uitoefening van het bedrijf van Naked Espresso. Er is geen reden om te veronderstellen dat partijen daarbij ook het van overheidswege sluiten van alle horecagelegenheden in het kader van een pandemie voor ogen zullen hebben gehad.

Verder is aannemelijk dat Naked Espresso voor haar omzet voor een substantieel deel afhankelijk is van toeristen, met name gezien de ligging van haar zaak in hartje centrum van Amsterdam. Dat haar koffiebar het vooral moet hebben van ‘afhaalklanten’ doet daaraan niet af.

Vooralsnog is onvoldoende aannemelijk dat de bescheiden omzet over de maanden januari tot 15 maart 2020 moet worden toegeschreven aan de coronacrisis. In die periode golden nog weinig of geen reisbeperkingen en was over slachtoffers van corona nog weinig bekend. Uit de correspondentie tussen partijen (zie 2.6) komt bovendien naar voren dat Naked Espresso al langer in de problemen zat, ook in de maanden daarvoor. Netterdam heeft in dit verband erop gewezen dat de omzet van Naked Espresso over januari 2020 niet veel afweek van die over januari 2019.
Er is dan ook geen aanleiding om Netterdam te verplichten in te stemmen met een lagere huur over deze periode. Hierop stranden de vorderingen van Naked Espresso, voor zover deze gaan over de periode van januari tot 15 maart 2020.

In de periode van 15 maart 2020 tot 1 juni 2020 was in Nederland een zogenoemde ‘intelligente lockdown’ afgekondigd, waarbij de gehele horeca gesloten was. Hoewel ook in die periode van de afhaalfunctie beperkt gebruik kon worden gemaakt, is aannemelijk dat de toeloop van klanten/toeristen voor de koffiebar ten gevolge van de coronacrisis ook bij Naked Espresso minimaal was.
De huurachterstand vanaf dat moment kan daarom grotendeels worden toegeschreven aan de gedaalde omzet vanwege de coronacrisis. Partijen zijn daarover dan ook in overleg gegaan om nadere afspraken te maken. Dat heeft geresulteerd in de Regeling, die op 14 april 2020, middenin de Lockdown en juist met het oog op de crisis, tot stand is gekomen. Partijen hebben dus beoogd om voor deze bij het aangaan van de huurovereenkomst onvoorziene omstandigheid een regeling te treffen.

Uit de gegevens van de Kamer van Koophandel blijkt dat [betrokkene eiseres 1] sr. als indirect bestuurder van Naked Espresso zelfstandig bevoegd is, zonder externe beperkingen. Netterdam heeft in dat verband ook nog gewezen op artikel 17 van de statuten van Naked Espresso Holding, waaruit dat ook blijkt. Anders dan Naked Espresso heeft betoogd, is er dan ook geen grond om aan te nemen dat [betrokkene eiseres 1] sr. niet bevoegd zou zijn geweest om Naked Espresso bij het aangaan van de Regeling te vertegenwoordigen of daarbij alleen als ‘privépersoon’ zou hebben gehandeld. Naked Espresso is in beginsel dan ook aan de Regeling gebonden.

Volgens Naked Espresso is de Regeling onder druk tot stand gekomen, namelijk onder dreiging van ontruiming. Daarnaast zou Netterdam Naked Espresso hebben voorgespiegeld dat de situatie snel weer normaal zou zijn, wat onjuist bleek te zijn.

Weliswaar kan worden aangenomen dat Naked Espresso zich, vanwege de al langer bestaande omzetproblemen in combinatie met de coronacrisis in een nijpende positie bevond, maar voorshands is niet aannemelijk geworden dat Netterdam daarvan misbruik heeft gemaakt. Netterdam heeft erop gewezen dat het gehuurde uit vijf verdiepingen bestaat en dat de afgesproken huur dus niet alleen betrekking heeft op de koffiebar. De aanleiding voor het tot stand komen van de Regeling was dus niet uitsluitend de coronacrisis. Verder komt uit de correspondentie naar voren dat de gesprekken die aan de Regeling voorafgingen in een gemoedelijke sfeer verliepen (zie 2.8 en 2.9). Netterdam heeft aangevoerd dat [betrokkene eiseres 2] jr. steeds bij het overleg betrokken was, en ook dat vindt steun in de correspondentie. De andere zoon was bij de bedrijfsvoering niet betrokken. Verder meldt Naked Espresso zelf in haar brief van 30 juni 2020 (2.12), dat zij erg geschrokken was van de toen aangekondigde ontbinding van de huurovereenkomst. Dat valt moeilijk te rijmen met haar stelling dat in een eerder stadium al met een snelle ontruiming werd gedreigd. Bovendien kan een mededeling dat een huurachterstand kan leiden tot ontbinding van de huur en ontruiming, in het algemeen niet als het toepassen van een ongeoorloofd drukmiddel worden aangemerkt, zoals Netterdam terecht heeft aangevoerd.

Ook is niet aannemelijk geworden dat Netterdam een verkeerde voorstelling van zaken zou hebben gegeven door te zeggen dat de coronacrisis snel voorbij zou zijn. Daar komt bij dat Netterdam niet in de positie is, althans niet meer dan Naked Espresso, ook een professionele partij, om daarover gezaghebbende uitspraken te doen, aangezien zij op dat punt geen bijzondere deskundigheid bezit.

Al met al is dan ook onvoldoende aannemelijk dat een beroep op misbruik van omstandigheden, of dwaling, in een eventuele bodemprocedure zal slagen. De Regeling is dus rechtsgeldig en Naked Espresso moet de daarin vervatte afspraken in beginsel nakomen.

Wel kan worden aangenomen dat beide partijen tijdens het aangaan van de Regeling veronderstelden dat het niet heel lang zou duren voordat de situatie weer zou zijn genormaliseerd. Zij hebben afgesproken dat op 1 juli 2020 de achterstallige huur geheel moest zijn voldaan en dat daarna weer tijdig de volledige huur zou worden betaald. Kennelijk was hun verwachting dat de situatie vanaf juli 2020 weer de goede kant zou opgaan. De cijfers over de (afname van de) besmettingen en dergelijke ondersteunden dat vervolgens ook, waarna met ingang van 1 juni 2020 de maatregelen werden versoepeld en de horeca weer open kon.

Inmiddels is, in ieder geval vanaf 1 oktober 2020, de situatie door toename van het aantal besmettingen, met name in Amsterdam, weer drastisch veranderd en lijkt het weer noemenswaardig aantrekken van de aantallen bezoekers en toeristen verleden tijd en voor de nabije toekomst ijdele hoop. Deze laatste ontwikkeling hebben partijen bij het aangaan van de regeling duidelijk niet voorzien. Het voert daarom te ver om aan te nemen dat het bepaalde onder het kopje ‘kwijting’ - waarin staat dat Naked Espresso Netterdam ‘overigens niet kan aanspreken in verband met de gevolgen van voornoemd virus (onder handhaving van het standpunt dat u ter zake geen enkele vordering op ons heeft)’ – zou betekenen dat Naked Espresso voor eens en voor altijd afstand heeft gedaan van de mogelijkheid om een beroep te doen op met de coronacrisis samenhangende omstandigheden. Een dergelijk gevolg zou in de huidige situatie naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zijn. Een beroep op onvoorziene omstandigheden kan overigens contractueel niet worden uitgesloten.

Het voorgaande leidt ertoe dat (voldoende aannemelijk is dat de bodemrechter zal oordelen dat) Naked Espresso voor de periode tot en met september 2020 aan de Regeling gebonden is. Daarop stranden de vorderingen van Naked Espresso voor zover het gaat om de huur over deze periode.

Voor de periode vanaf 1 oktober 2020 ligt dat anders.

Voor zover Naked Espresso zich heeft beroepen op een gebrek aan het gehuurde, geldt, dat in artikel 11.3 van de bij de huurovereenkomst behorende algemene bepalingen, opschorting of huurprijsvermindering is uitgesloten. Daarop hoeft dan ook niet te worden ingegaan.

Resteert het beroep op onvoorziene omstandigheden.

Voldoende aannemelijk is dat vanwege de situatie in Amsterdam ten gevolge van het toegenomen aantal besmettingen de omzet van Naked Espresso over het vierde kwartaal van 2020 – onvoorzien – niet veel beter zal zijn dan ten tijde van de lockdown. Nu geen van beide partijen hiervan een verwijt kan worden gemaakt, ligt het voor de hand het financiële nadeel dat daarvan het gevolg is voorshands gelijk over hen te verdelen. De overeenkomst geeft geen aanleiding tot een bijzondere risicoverdeling. Het financiële nadeel van een pandemie is heel iets anders dan het nadeel van het ontbreken van vergunningen en dergelijke, dat volgens de huurovereenkomst voor risico van de huurder komt.

Voor een verplichting van Netterdam om in te stemmen met een omzetafhankelijke huur bestaat geen enkele grond. Zij heeft terecht aangevoerd dat de vordering van Naked Espresso op dit punt te ver afstaat van de oorspronkelijke overeenkomst van partijen, dat het ondernemersrisico daarmee immers volledig zou worden afgewenteld op Netterdam en dat een dergelijke ingreep bovendien de grenzen van het kort geding te buiten gaat. Wel is voldoende aannemelijk dat de rechter in een eventuele bodemprocedure zal oordelen dat Netterdam over het vierde kwartaal in 2020 geen aanspraak zal mogen maken op meer dan 50% van de huur. De situatie in 2021 is nog te ongewis om daarop vooruit te lopen. Tegen die tijd kan dat bovendien worden meegenomen in een bodemprocedure.

In dit kort geding kunnen uiteraard alleen voorlopige voorzieningen worden getroffen. Het meerdere omvat het mindere. De voorzieningen zullen dan ook worden beperkt tot een veroordeling van Netterdam om te gehengen en gedogen dat Naked Espresso haar verplichting tot het betalen van de huur gedeeltelijk opschort, vooralsnog met 50% over de maanden oktober tot en met december 2020, totdat een rechter daarover anders heeft beslist.

Netterdam heeft geen rechtsmaatregelen getroffen of boetes in rekening gebracht, toen Naked Espresso de huur niet tijdig betaalde. Van haar wordt niet verwacht dat zij incassoprocedures begint, boetes aanzegt of rente in rekening brengt over het gedeelte van de huur dat volgens dit vonnis voorlopig niet hoeft te worden voldaan. Een verbod daartoe met dwangsom is dan ook niet nodig. Voor het overige voert het gevorderde verbod te ver.

Voor het stellen van prejudiciële vragen aan de Hoge Raad is geen aanleiding. In dit kort geding gaat het er immers om dat op basis van alle omstandigheden van het geval op korte termijn een passende voorziening wordt getroffen.

Het komt erop neer dat alle vorderingen van Naked Espresso worden afgewezen, met uitzondering van de in rechtsoverweging 5.19 bedoelde voorziening.

Nu beide partijen over en weer gedeeltelijk in het (on)gelijk zijn gesteld, zullen de proceskosten worden verrekend, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt.

Als de in het ongelijk gestelde partij wordt Naked Espresso veroordeeld in de proceskosten, die, vanwege de samenhang met het geding in conventie, worden begroot op nihil.