Uitspraken

De stelling van [verzoeker] dat Google in strijd heeft gehandeld met de eisen van een goede procesorde, faalt. Google heeft ter zitting alle feiten en omstandigheden in haar verweerschrift naar voren gebracht waarop zij zich tot haar verdediging beroept. Dat staat haar vrij.

Bij de beoordeling van het geschil wordt vooropgesteld dat er onvoldoende aanleiding is om te anticiperen op de Algemene Verordening Gegevensbescherming die met ingang van 25 mei 2018 in werking zal treden. Hetgeen partijen over en weer in dat kader naar voren hebben gebracht, behoeft dan ook geen beoordeling.

Niet in geschil is dat de activiteit van de zoekmachine van Google, die erin bestaat door derden op het internet gepubliceerde of opgeslagen informatie te vinden, automatisch te indexeren, tijdelijk op te slaan en, ten slotte, in een bepaalde volgorde ter beschikking te stellen aan internetgebruikers, moet worden gekwalificeerd als “verwerking van persoonsgegevens” in de zin van artikel 2, aanhef en onder b en d, van de Privacyrichtlijn (Richtlijn 95/46/EG) wanneer die informatie persoonsgegevens bevat. Google heeft te gelden als de verantwoordelijke voor de verwerking van de persoonsgegevens die zij met haar zoekmachine indexeert (HvJEU 13 mei 2014, C-131/12 Google Spain/Costeja, r.o. 41).

Het vorenstaande geldt dus ook voor de onderhavige, hiervoor in 2.3 en 3.1 vermelde, persoonsgegevens/publicaties betreffende [verzoeker]. Tegen deze achtergrond heeft [verzoeker] zijn vordering primair gebaseerd op artikel 16 Wbp. Daarin staat, ter uitwerking van Richtlijn 95/46, kort gezegd en voor zover in dit geding van belang, dat de verwerking van strafrechtelijke persoonsgegevens is verboden. In de daaropvolgende bepalingen van de Wbp worden uitzonderingen op dit verbod toegestaan. Tot die uitzonderingen behoort artikel 22 lid 1 Wbp, waarin staat dat het verbod strafrechtelijke persoonsgegevens te verwerken als bedoeld in artikel 16, niet van toepassing is indien de verwerking geschiedt door organen die krachtens de wet zijn belast met de toepassing van het strafrecht, alsmede door verantwoordelijken die deze hebben verkregen krachtens de Wet politiegegevens of de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens.

Omdat blijkens de wetsgeschiedenis onder strafrechtelijke persoonsgegevens als bedoeld in artikel 16 Wbp mede strafrechtelijke verdenkingen moeten worden verstaan, en de hiervoor 2.3 en 3.1 bedoelde publicaties zodanige verdenkingen bevatten, zou een letterlijke lezing van artikel 16 in verbinding met 22 Wbp tot de slotsom leiden dat de vordering van [verzoeker] reeds op deze grond toewijsbaar is. Google is immers niet een orgaan dat krachtens de wet is belast met de toepassing van het strafrecht, en evenmin een verantwoordelijke die over de onderhavige publicaties de beschikking heeft verkregen krachtens de Wet politiegegevens of de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens.

Echter, de vraag rijst of artikel 16 Wbp wel van toepassing is op (exploitanten van) zoekmachines. Een bevestigend antwoord op deze vraag heeft immers verstrekkende gevolgen voor Google en de door haar geëxploiteerde zoekmachine. Hierdoor zou Google zonder meer gehouden zijn tot inwilliging van verwijderingsverzoeken als het onderhavige. Daarmee zou afbreuk worden gedaan aan de belangrijke maatschappelijke functie van zoekmachine(s) in het wereldomspannende internet. Dit bevat immers een letterlijk onmetelijke hoeveelheid informatiebronnen/data die bovendien voortdurend wordt aangevuld. Zoekmachines zijn in dit licht een onmisbaar hulpmiddel om de internetgebruiker behulpzaam te zijn bij het vinden van de informatie waarnaar hij/zij op zoek is. De vervulling van deze functie van een zoekmachine zou categorisch onmogelijk worden gemaakt voor zover het gaat om het vinden van publicaties waarin het publiek wordt ingelicht over strafrechtelijke persoonsgegevens betreffende medeburgers, indien het beroep van [verzoeker] op artikel 16 Wbp zou slagen. Een zo categorische beperking is niet goed te verenigen met het algemene belang.

In dit verband heeft Google zich beroepen op de zogenoemde journalistieke exceptie. Hoewel het gerechtshof Den Haag in zijn arrest van 23 mei 2017 ECLI:NL:GHDHA:2017:1360 in een vergelijkbare context een zodanig beroep van Google heeft gehonoreerd, wordt dit verweer niet gevolgd.

De rechtbank dient dus tegen de achtergrond van het vorenstaande zelfstandig een oordeel te geven over het in 4.9 weergegeven verweer van Google. Dit verweer slaagt omdat de essentiële functie van zoekmachines in de huidige, wereldwijd door het internet verbonden, samenlevingen, onaanvaardbaar zou worden beperkt als het voor exploitanten van zoekmachines categorisch zou zijn verboden aan het publiek koppelingen ter beschikking te stellen naar publicaties waarin wordt bericht over strafrechtelijke verdenkingen tegen, of strafrechtelijke veroordelingen van medeburgers.

De aldus bestaande leemte moet worden ingevuld door (een zo nodig analoge) toepassing van de in de artikelen 36 en 40 Wbp neergelegde criteria, die een casuïstistische beoordeling mogelijk maken, zij het met inachtneming van de hierna te vermelden uitgangspunten.

De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 24 februari 2017, ECLI:NL:HR:2017:316 (X/Google) onder meer, onder verwijzing naar het hiervoor in 4.3 vermelde Costeja-arrest van het HvJEU, geoordeeld dat de grondrechten van een natuurlijk persoon als bedoeld in de artikelen 7 en 8 Handvest (het recht op eerbiediging van het privéleven en het recht op bescherming van persoonsgegevens) in de regel zwaarder wegen dan, en dus voorrang hebben op, het economisch belang van de exploitant van de zoekmachine en het gerechtvaardigde belang van de internetgebruikers die mogelijk toegang kunnen krijgen tot de desbetreffende zoekresultaten. Dat kan in bijzondere gevallen anders zijn, afhankelijk van de aard van de betrokken informatie en de gevoeligheid ervan voor het privéleven van de betrokkene en van het belang dat het publiek erbij heeft om over deze informatie te beschikken, wat met name wordt bepaald door de rol die deze persoon in het openbare leven speelt. In dit licht bestaat de mogelijkheid dat de exploitant van een zoekmachine op grond van artikelen 36 en 40 Wbp is gehouden om desverlangd ervoor te zorgen dat bepaalde resultaten niet in een lijst van zoekresultaten verschijnen, namelijk als deze feitelijk onjuist zijn, voor het doel van de verwerking onvolledig of niet ter zake dienend of bovenmatig zijn dan wel anderszins in strijd met een wettelijk voorschrift, dan wel indien zwaarwegende en gerechtvaardigde redenen, die verband houden met de persoonlijke situatie van verzoeker, zich ertegen verzetten dat hem betreffende gegevens het voorwerp van een verwerking vormen. Deze verplichting kan ook bestaan indien de publicaties op zichzelf rechtmatig zijn.

Bij de hier te verrichten afweging is in de eerste plaats van belang dat de aard van de betrokken publicaties is dat daarin melding wordt gemaakt van tegen [verzoeker] gerezen verdenkingen in verband met de afwikkeling van de nalatenschap van wijlen [naam 1]. Deze nalatenschap en de afwikkeling daarvan staat al jarenlang in de publieke belangstelling in verband met de gestelde rol van [naam 1] als “[gestelde rol naam 1]” en diens nauwe connecties met [naam 2], die een bij uitstek publieke figuur is. Volgens de publicaties had [verzoeker] een zakelijke relatie met [naam 1]. Voorts staat vast dat hij ook een zekere rol speelde in de sociale omgeving waarin [naam 2] zich bewoog. Het publiek heeft een groot belang om hierover te worden geïnformeerd. Dit belang verdient met name erkenning ten opzichte van diegenen die overwegen een zakelijke relatie met [verzoeker] aan te gaan, en zich voordien zoveel mogelijk willen informeren over zijn eerdere zakelijke contacten.

In dit verband is voorts van belang dat [verzoeker] zakelijk nog steeds actief is, en dat de gewraakte URL’s verwijzen naar publicaties die uitsluitend betrekking hebben op (het zakelijk handelen van) [verzoeker] en niet ook op andere personen.

In de hier te verrichten afweging is mede van belang dat de onderhavige URL’s de enige zoekresultaten zijn die verwijzen naar straf- en fiscaalrechtelijke verdenkingen van [verzoeker]. Verwijdering zal ertoe leiden dat deze, voor het publiek relevante, informatie in de praktijk onvindbaar - althans moeilijk vindbaar - wordt. Hierdoor kan een onevenwichtig beeld ontstaan over (het zakelijk handelen van) [verzoeker], nu de overige URL’s in de zoekresultatenlijst verwijzen naar publicaties over zijn succesvolle transacties.

Bij het vorenstaande komt verder dat [verzoeker] weliswaar in het algemeen niet actief de publiciteit zoekt, maar toch een zekere rol speelt in het openbare leven, en in die zin is aan te merken als een public figure. Hij heeft zich immers enkele malen laten interviewen in landelijke media en komt voorts voor in de zogenoemde Quote 500 lijst van rijkste Nederlanders. Niet is gesteld of gebleken dat hij daartegen bezwaar heeft gemaakt.

Hiertegenover staat dat het beschikbaar maken en houden voor het publiek van de desbetreffende koppelingen, kan leiden tot negatieve consequenties voor het zakelijke en het privéleven van [verzoeker].

Bij afweging van hetgeen hiervoor in 4.13-4.17 is vermeld, tegen de in 4.18 vermelde negatieve consequenties, is de rechtbank van oordeel dat aan de eerstvermelde omstandigheden een aanzienlijk zwaarder gewicht toekomt dan aan de laatstvermelde omstandigheid.

Het vorenstaande brengt mee dat in deze zaak sprake is van een “bijzonder geval” als in de hiervoor in 4.12 geciteerde overwegingen bedoeld, dat rechtvaardigt een uitzondering te maken op het uitgangspunt dat de grondrechten van een natuurlijk persoon als bedoeld in de artikelen 7 en 8 Handvest (het recht op eerbiediging van het privéleven en het recht op bescherming van persoonsgegevens) in de regel zwaarder wegen dan, en dus voorrang hebben op, het economisch belang van de exploitant van de zoekmachine en het gerechtvaardigde belang van de internetgebruikers die mogelijk toegang kunnen krijgen tot de desbetreffende zoekresultaten. Dit betekent dat de vordering wordt afgewezen.

Hoewel dit een verzoekschriftprocedure betreft, is een proceskostenveroordeling op haar plaats. [Verzoeker] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Google worden begroot op:

- griffierecht € 618,00

- salaris advocaat € 904,00 (2,0 punten * € 452,00)

Totaal € 1.522,00