Uitspraken

Op [datum] is in het papieren dagblad Metro (hierna: Metro) en op de website www.metronieuws.nl een column geplaatst van de hand van toenmalig Metro-columniste [naam 1] met als titel “ [naam titel] ”. De column luidt, voor zover relevant:

“(…) Aanranding wil ik het niet noemen, dat vind ik flauw. Al is dat technisch gezien eigenlijk precies wat er is gebeurd. Maar wat er precies is gebeurd, probeer ik nog op een rijtje te krijgen, en waarom het is gebeurd weet ik ook niet helemaal. Wel weet ik dat dit soort dingen elke dag gebeuren. En dat al die meisjes zich net als ik nu afvragen: “Heb ik dit zelf uitgelokt?” Natuurlijk klinkt dat raar, maar ik zou het ook stom vinden om er zomaar vanuit te gaan dat ik er sowieso niks aan kon doen. Dat de man altijd de schuld heeft, omdat hij nu eenmaal sterker is. (…) Aan de andere kant, terwijl ik dit schrijf staat ‘Trouble’ van Taylor Swift op repeat, voel ik me superrot (zie voorgaande punt), tel ik vijf blauw-groene plekken, kan ik mijn nek niet goed draaien en niet op mijn linkerzij liggen. En dat is helemaal niet oké. (…)

Ik weet ook wel dat hij me geen pijn wilde doen, niet expres. Want wat voor mannen blijkbaar echt onweerstaanbaar is, is het woord ‘nee’. Hard-to-get schijnt een heel leuk spelletje te zijn, maar…ik speelde helemaal geen spelletje. Waar het op neerkwam is dat de man in kwestie – die ik tot overmaat van ramp stiekem ook nog best wel lief en leuk vond – gewoon bezet was en daarom bij mij uit de buurt moest blijven. Dat heb ik ook gezegd. Een stuk of dertig keer. Maar hoe stelliger ik hem afwees, hoe stelliger hij werd. Toch lukte het me om hem van me af te houden, en geloof me als ik zeg dat mij dat ook heel veel zelfbeheersing kostte. Bijna was er niks aan de hand geweest, want ik fietste gewoon naar huis die avond. Maar we kwamen elkaar twee kilometer verder weer tegen, en dat eindigde dus met mij tegen een hek. In de armen van die supersterke sexy Neanderthaler waar ik als verwarde feministe eerder om had gevraagd. Blijkbaar werkt het woord ‘nee’ heel goed. Voor ‘iets’ in ieder geval. Vooral als je het bijna helemaal meent.”

In een column van [naam 1] van [datum] met als titel “ [naam titel] ”, die in Metro en op www.metronieuws.nl is geplaatst, staat, voor zover van belang:

“(…) Ik snap dat ze geen vuile was buiten willen hangen, zoals ik dat laatst eigenlijk ook niet wilde doen toen ik schreef over de onvrijwillige zoenpartij die leidde tot een inmiddels ontstoken wervelgewricht. Maar het was wel nodig. Want dit soort dingen zijn niet normaal. (…)”

De column van [naam 1] van [datum] met als titel “ [naam titel] ”, die in Metro en op www.metronieuws.nl is geplaatst, luidt, voor zover relevant:

“(…) Ik vermoed in ieder geval sterk dat de jongen die mij vorig jaar aanviel en aanrandde (zie Metro-column “ [naam titel] ”) dat niet had gedaan als hij niet zo’n onzeker, miserabel ventje was dat denkt dat hij moet bedriegen en mishandelen om iemand in z’n bed te krijgen. (…)”

Op [naam titel] is in Metro en op www.metronieuws.nl een column van [naam 1] geplaatst met als titel “ [naam titel] ”. De column luidt, voor zover relevant:

“Hij lispelde dat ik hem gek maakte. Ik sputterde dat hij een vriendin had. Hij vond dat ik mijn bek moest houden. Ik werd opgetild, over een hek geworpen als een gevild schaap, gebeten, zo hard aan mijn haren getrokken dat mijn hoofd naar achteren klapte en ruw aangerand. Hij won. Ik riep ‘nee’. Niemand luisterde.

De politie zei dat ik goed moest nadenken over de consequenties van een aangifte. De fysiotherapeut zei dat ik twee ontstoken ruggenwervels had en de pijn nog wel even zou voelen. Mijn rug zeurt ruim twee jaar later nog steeds. De psycholoog zei dat ik mezelf een proces moest besparen. Mijn vriendinnen riepen dat ik hem naar de rechtszaal moest slepen. Maar mijn geweten zei dat ik niemand wilde beschadigen en dat hij gewoon moest stoppen met meisjes belagen. Ik vertelde hem wat hij precies had verneukt. Hij zei dat ‘ie geen tijd had voor gejank, rechten had gestudeerd en me kapot zou maken in een rechtszaak. Iets zei me dat dit wellicht niet zo’n empathisch persoon was. De comedyclub waar hij werkt zei de grappenmaker te hebben aangesproken op zijn enthousiaste gebruik van de bar. Maar de geruchten zeggen dat er nog steeds geen comédienne naar binnen durft. Wat kun je daarvan zeggen. Om nog maar niet te beginnen over het feit dat dit soort gekken zo vaak macht en status bezitten en het me een smaadklacht zou opleveren als ik zijn naam onthul. Maar zwijgen doe ik al een tijdje.

De politie zegt nog steeds dat ik beter echt niet aan een aangifte kan beginnen. (…)

(…) Ik wil niet veel zeggen; iedereen moet zelf kiezen voor aangifte, of niet. Ik zeg niet dat ik wel durf. Maar kom op zeg: zolang we massaal worden genaaid en luisteren naar ‘bek houden’ heeft het stemmetje dat zegt dat het onze eigen schuld is, gewonnen. (…) Iedereen zegt er van alles over. Maar wat zeg jij ervan: moet ik aangifte doen?”

[naam 1] heeft op [naam titel] om [tijd] op haar Twitter-account het volgende bericht geplaatst:

“ [titel bericht] ”, met een link naar een video op YouTube van [eiser] getiteld “ [naam titel] ” uit zijn show [naam show] .

Op [naam titel] om [tijd] is op www.metronieuws.nl een column geplaatst van [naam 2] (hierna [naam 2] ) met als titel [naam titel] ”. In de column staat onder meer:

“Metro-collega (…) [naam 1] vroeg zich af of ze aangifte moet doen tegen de man die haar beet, aan haar haren trok en aanrandde. De politie zegt: denk goed na. De psycholoog: bespaar jezelf de ellende. De dader: ik maak je kapot.

(…) [ [naam 1] , vzr.] zegt niet dat de verdachte [beroep] [naam 3] is. Ik ook niet. Wel dat aangifte slechts een streepje extra in de statistieken wordt.

Op [datum] speelt die knakker in Den Haag. Even [naam 4] vragen of -ie mee wil.

Met wat vrienden. Alleen voor een goed gesprek natuurlijk. Anders gaat ie wéér slachtoffer spelen…”

Onder deze column staat onder het kopje “Gerelateerd nieuws” een link naar de column van [naam 1] van [naam titel] .

Op [datum] is op www.metronieuws.nl een artikel verschenen van [andere columniste, rechtbank] met als titel “ [naam titel] ”. In de column staat, voor zover relevant:

“De column van (…) [naam 1] , die maandag verscheen in deze krant, leverde een storm van reacties op. Zij stelde hierin de vraag wel of geen aangifte van een aanranding te doen die twee jaar geleden plaatsvond. (…)

[naam 1] zelf is blij dat haar column zoveel aandacht heeft gegenereerd voor het taboe rondom aanranding en de emotionele en juridische gevolgen daarvan. Of ze nu wel of geen aangifte gaat doen, daar is ze nog niet uit. “Het wordt niet voor niets afgeraden: hij krijgt dan mijn gegevens en het laatste wat ik ons beiden gun is een kil onmenselijk gevecht voor de rechter. Ik ben niet uit op wraak, maar rechtvaardigheid. (…)”

Onder deze column staat onder het kopje “ [naam titel] ” een link naar de column van [naam 2] van [naam titel] en een link naar de column van [naam 1] van [naam titel] .

Bij vonnis van in kort geding van 3 augustus 2015 (verder: het kortgedingvonnis) heeft de voorzieningenrechter van deze rechtbank, voor zover hier van belang, overwogen en beslist:

“(…)

De voorzieningenrechter overweegt als volgt.

Anders dan TMG heeft betoogd is de voorzieningenrechter van oordeel dat de column van [naam 1] van [naam titel] herleidbaar is geworden tot [eiser] . TMG heeft er weliswaar terecht op gewezen dat in de column de naam van [eiser] niet wordt genoemd noch de comedyclub waar hij werkt, maar er wordt wel melding gemaakt van het feit dat het gaat om een ‘grappenmaker die bij een comedyclub werkt en rechten heeft gestudeerd’. [naam 1] heeft voorts na het plaatsen van de column een bericht op Twitter gepost (“ [naam titel] ”) met daarbij een youtube-filmpje van [eiser] . Hoewel TMG, zoals zij terecht heeft aangevoerd, hiervoor niet aansprakelijk is, is de column van [naam 1] van [naam titel] door deze tweet wel herleidbaar geworden tot [eiser] . Daarbovenop komt dan nog de column van [naam 2] , die ook op die bewuste [naam titel] is geplaatst en waarin wél de voornaam van [eiser] wordt genoemd, alsmede twee van zijn speeldata. Ook staat onder de column van [naam 2] een verwijzing naar (onder meer) de column van [naam 1] van [naam titel] . TMG heeft weliswaar aangevoerd dat de column van [naam 2] op [datum] van haar website is verwijderd, maar dat neemt niet weg dat de column enkele dagen op de website heeft gestaan en de column van [naam 1] van [naam titel] mede hierdoor herleidbaar is tot [eiser] . Dat de column herleidbaar is (geworden) tot [eiser] blijkt overigens ook uit het feit dat (in ieder geval) één lezer [eiser] heeft herkend (zie 2.8.). TMG heeft de reactie van deze lezer geopenbaard op haar website, zodat vanaf dat moment voor eenieder die de website bezoekt aannemelijk is dat het om [eiser] gaat.

De voorzieningenrechter stelt voorop dat het een columnist(e) zoals [naam 1] in beginsel vrij staat te schrijven over persoonlijke ervaringen. Dit neemt echter niet weg dat, zoals reeds in 4.1. is overwogen, ook in een column niemand lichtvaardig mag worden beschuldigd en dat beschuldigingen steun dienen te vinden in het beschikbare feitenmateriaal. Over de vraag of de inhoud van de column steun vindt in het beschikbare feitenmateriaal overweegt de voorzieningenrechter het volgende.

[naam 1] schrijft in haar columns dat zij kennelijk in [datum] (door [eiser] ) is aangerand, mishandeld en bedreigd (hierna het Incident). Ter staving van deze beschuldigingen heeft TMG een psychologisch rapport van [datum] van [naam 1] overgelegd, waarin het Incident gedetailleerd zou zijn beschreven, alsmede een verslag van de fysiotherapeut van [naam 1] met betrekking tot haar nek- en rugklachten. Verder stelt TMG dat [naam 1] het Incident met haar moeder, haar maatschappelijk werkster en een collega heeft besproken, hetgeen zij ter zitting desgevraagd hebben beaamd. [eiser] betwist dat het Incident zoals door [naam 1] beschreven heeft plaatsgevonden. Volgens [eiser] heeft hij alleen met [naam 1] gezoend en is het daarbij gebleven. De voorzieningenrechter is van oordeel dat het thans beschikbare feitenmateriaal onvoldoende aanknopingspunten biedt voor de in de column geuite beschuldigingen aan het adres van [eiser] . Het feit dat [naam 1] rug- en nekklachten heeft en haar verhaal heeft gedaan bij meerdere personen, waaronder in een psychologisch onderzoek, is naar het oordeel van de voorzieningenrechter voorshands onvoldoende. De voorzieningenrechter acht hierbij van belang dat het gaat om beschuldigingen van zeer ernstige strafbare feiten die grote gevolgen kunnen hebben, die niet lichtvaardig mogen worden gedaan en waartegen [eiser] zich zou moeten kunnen verweren. Hiermee zegt de voorzieningenrechter overigens niet dat de beschuldigingen niet waar kunnen zijn. Het is aan politie en justitie om, nadat [naam 1] aangifte heeft gedaan, hetgeen zij van plan is (alsnog) te doen, uit te zoeken wat er zich in [datum] tussen [naam 1] en [eiser] heeft afgespeeld en te beoordelen of strafrechtelijke vervolging dient plaats te vinden.

De conclusie luidt dan ook dat de in de column van [naam titel] geuite beschuldigingen aan het adres van [eiser] onvoldoende steun vinden in het thans beschikbare feitenmateriaal. Aangezien het hier wel ernstige, de reputatie van [eiser] aantastende beschuldigingen betreffen, wordt de betreffende column onrechtmatig jegens [eiser] geacht. Het had op de weg van TMG gelegen om, na het plaatsen van het Twitterbericht door [naam 1] op [naam titel] en zeker na het verschijnen van de column van [naam 2] en de reactie van [naam 5] , de betreffende column alsnog te verwijderen. Dit heeft zij niet gedaan. De hiervoor in 4.1. genoemde belangenafweging valt daarom in het voordeel van [eiser] uit, waarmee een inperking van de uitingsvrijheid van TMG, door middel van veroordeling tot verwijdering van voornoemde column van haar website, in dit geval gerechtvaardigd is. (…).

(…)

Wat betreft de overige vorderingen van [eiser] overweegt de voorzieningenrechter als volgt.

Het gevorderde (publicatie)verbod voor de toekomst is naar het oordeel van de voorzieningenrechter te onbepaald en te veelomvattend om te kunnen worden toegewezen. Uit hetgeen hiervoor is overwogen volgt immers dat de vraag of een uitlating onrechtmatig is in de meeste gevallen niet in zijn algemeenheid kan worden beantwoord en afhankelijk is van verschillende factoren. Deze vordering wordt dan ook afgewezen.

(…)”

[eiser] vordert, na vermindering van eis ter zitting, voor zover mogelijk bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:

I. primair en subsidiair ingetrokken;

II. te verklaren voor recht dat TMG met de in het lichaam van de dagvaarding omschreven handelwijze onrechtmatig jegens [eiser] heeft gehandeld en dat zij aansprakelijk is voor de als gevolg daarvan door [eiser] geleden en nog te lijden schade;

III. TMG te verbieden zich tot het moment dat [eiser] daarvoor bij een in kracht van gewijsde gegane, onherroepelijke uitspraak van de rechter is veroordeeld zowel impliciet als expliciet te (doen) beschuldigen van de vermeende verkrachting, aanranding, mishandeling en/of bedreiging van [naam 1] , op straffe van een dwangsom van € 10.000,00 per overtreding, te betalen per dag, een gedeelte van de dag daaronder begrepen, dat een overtreding voortduurt, althans een in goede justitie te bepalen verbod;

IV. ingetrokken;

V. ingetrokken;

VI. TMG te veroordelen tot het betalen van een bedrag aan schadevergoeding van € 100.000, dan wel een in goede justitie te bepalen bedrag, in beide gevallen vermeerderd met de wettelijke rente vanaf het moment van dagvaarden tot het moment van betaling;

VII. de voorzieningen te treffen die de rechtbank in goede justitie aangewezen acht, al dan niet verzwaard met een dwangsom;

VIII. met veroordeling van TMG in de kosten van deze procedure, waaronder de nakosten.

[eiser] stelt daartoe – samengevat – dat een onschuldige zoenpartij met [naam 1] door haar ten onrechte is opgeblazen tot seksueel wangedrag. Daarnaast is uit de tweet van [naam 1] en anderen, en uit de reacties op metronieuws.nl, te herleiden dat [naam 1] over [eiser] schrijft. Dit alles heeft de voorzieningenrechter in augustus 2015 onrechtmatig gevonden. Tot zijn verrassing werd [eiser] in [datum] wederom geconfronteerd met een column van [naam 1] , die herleidbaar is naar hem. In deze column heeft zij nog ernstigere bewoordingen gebruikt en hem van verkrachting beschuldigd. De beschuldigingen zijn herhaald door derden in tweets en in reacties op de website metronieuws.nl. Daarbij wordt soms de hashtag van het account van [eiser] op Twitter gebruikt zodat hij direct wordt geconfronteerd met de beschuldigingen en zwartmakerij. Niet alleen in de dagelijke omgang maar ook tijdens zijn stand-up optredens blijven deze ingrijpende beschuldigingen [eiser] achtervolgen. Ook door collega’s en zijn vriendin wordt [eiser] aangesproken over de onterechte beschuldigingen door [naam 1] . Door dit alles is en wordt [eiser] aangetast in zijn eer, goede naam en reputatie. Dit betekent dat hij immateriële schade heeft geleden en lijdt, te begroten op het gevorderde bedrag van

€ 100.000. Een aanknopingspunt voor deze begroting van zijn immateriële schade is onder meer de advertentiewaarde van de columns van [naam 1] in het dagblad Metro. Die advertentiewaarde bedraagt € 73.000. Aldus steeds [eiser] .