Uitspraken

Toewijzing van de vorderingen van [eiser] houdt een beperking in van het in artikel 10 lid 1 EVRM neergelegde grondrecht van gedaagden op vrijheid van meningsuiting. Dit recht kan slechts worden beperkt, indien dit bij wet is voorzien en noodzakelijk is in een democratische samenleving, bijvoorbeeld ter bescherming van de goede naam en de rechten van anderen (zie artikel 10 lid 2 EVRM). Van een beperking die bij wet is voorzien is sprake, indien de uitlatingen van de Volkskrant onrechtmatig zijn in de zin van artikel 6:162 van het Burgerlijk Wetboek (BW). Voor het antwoord op de vraag of dit het geval is, moeten alle wederzijdse – in beginsel gelijkwaardige – belangen tegen elkaar worden afgewogen. Het belang van de Volkskrant is er met name in gelegen dat zij zich in het openbaar kritisch, informerend, opiniërend en waarschuwend moet kunnen uitlaten over misstanden die de samenleving raken. Het belang van [eiser] is er met name in gelegen dat zijn persoon niet lichtvaardig wordt blootgesteld aan verdachtmakingen en dat zijn privacy niet onnodig wordt geschonden. Bij deze belangenafweging dienen alle omstandigheden van het geval in ogenschouw te worden genomen. Een van die omstandigheden is de mate waarin de inhoud van de publicatie steun vindt in het beschikbare feitenmateriaal.

Het door [eiser] gewraakte artikel in de Volkskrant is verschenen onder de kop ‘Ertirese intimidatie breidt zich uit’. De tweet van [eiser] (This could be a career ending case for the both of you @ [naam 1] and @ [naam 3]) is in het artikel genoemd als een van de voorbeelden waaruit de in de kop genoemde intimidatie moet blijken. Door [eiser] is dan ook aangevoerd dat de Volkskrant hem beschuldigt van intimidatie. Na de bezwaren van (de raadsman van) [eiser] tegen het artikel heeft de Volkskrant de onder 2.6 en 2.8 van dit vonnis genoemde berichten geplaatst. Hierin is opgenomen dat als de Volkskrant de indruk dat [eiser] een Eritreeër is en een aanhanger van het Eritrese regime heeft gewekt dit ten onrechte is gebeurd. Uit die twee berichten volgt volgens [eiser] niet dat de Volkskrant de beschuldiging van intimidatie aan het adres van [eiser] wegneemt. Derhalve ligt in dit kort geding de vraag voor of de Volkskrant [eiser] beschuldigt van intimidatie en zo ja, of deze beschuldiging door de beugel kan. Dat het volgens het artikel gaat om Eritrese intimidatie, betekent voorshands niet dat de Volkskrant voldoende aannemelijk zou moeten maken dat de (beweerde) door [eiser] gepleegde intimidatie in opdracht van het regime in Eritrea heeft plaatsgevonden. Ook op grond van andere feiten of omstandigheden kan de uitlating dat [eiser] zich schuldig heeft gemaakt aan “Eritrese” intimidatie mogelijk gerechtvaardigd zijn.

Volgens [eiser] is de inhoud van de tweet volstrekt neutraal. Op de vraag van de voorzieningenrechter ter zitting waarom hij de tweet in de openbaarheid heeft gebracht, heeft hij geantwoord dat hij sinds mei 2015 contact heeft met [naam 2] , dat hij met [naam 2] mee is geweest bij het doen van aangifte tegen [naam 1] en [naam 3] wegens smaad en laster en dat [naam 2] naar aanleiding van het kort geding van [naam 2] tegen [naam 1] contact heeft gezocht met [eiser] . Verder heeft [eiser] op de vraag van de voorzieningenrechter geantwoord dat hij als onafhankelijk journalist creatief moet zijn om met mensen in contact te komen en dat hij om die reden veelvuldig gebruik maakt van Twitter.

De Volkskrant heeft aangevoerd dat de inhoud van de tweet in het geheel niet “volstrekt neutraal” is en gezien moet worden in de context van andere tweets en gedragingen van [eiser] en van andere twitteraars onder wie [naam 2] . In de periode van mei 2015 tot en met januari 2016 heeft [eiser] 106 tweets aan [naam 3] gericht en 81 aan [naam 1] . Ook de tweet This could be a career ending case for the both of you is direct aan [naam 1] en [naam 3] gericht. Deze tweet heeft een dreigende ondertoon en is zonder meer als intimiderend aan te merken. Dit is niet louter de subjectieve beleving van [naam 1] en [naam 3] , aldus de Volkskrant. Ook heeft de Volkskrant aangevoerd dat zij van de tweet melding mag maken omdat dit is gedaan in het kader van een publiek debat over een ernstige misstand. Bovendien wordt een tweet door de twitteraar zelf in de openbaarheid gebracht, met als doel maximale aandacht.

Met de Volkskrant is de voorzieningenrechter voorshands van oordeel dat de gewraakte tweet niet op zichzelf kan worden beoordeeld maar in de context moet worden gezien van andere tweets en gedragingen van [eiser] . Op grond van de grote hoeveelheid tweets die door de Volkskrant als productie 1 in het geding is gebracht, is in dit kort geding voldoende aannemelijk geworden dat [eiser] sympathiseert met [naam 2] en stelling neemt tegen [naam 1] en [naam 3] . [eiser] is met [naam 2] meegegaan naar het politiebureau om aangifte te doen tegen [naam 1] en [naam 3] en heeft hierover op 22 mei 2015 een tweet in de openbaarheid gebracht. De tweet die [naam 2] hierover heeft gestuurd is door [eiser] (net als tal van andere tweets van [naam 2] ) geretweet. Op 23 mei 2015 heeft [eiser] een tweet aan [naam 2] gericht waarin hij hem mededeelt dat hij ook een klacht kan indienen tegen [naam 3] bij de Raad voor de Journalistiek. Deze tweet is ook gericht aan [naam 1] . [naam 3] wordt in verschillende tweets van [eiser] “de les gelezen” dat zij geen gebruik mag maken van anonieme bronnen. Voorts heeft [eiser] tweets van ene [naam 4] geretweet (zie pagina 10 van productie 1 van de Volkskrant) waarin onder meer is opgenomen “Stop 21 century linchin of @ [naam 2] by racists @ [naam 1] @ [naam 3]” en
“@ [naam 2] being attacked by racists @ [naam 1] @ [naam 3] We must defend him!”. Eén dag voor de zitting in het kort geding tussen [naam 2] en [naam 1] heeft [eiser] de volgende tweet naar [naam 1] en [naam 3] gestuurd: “Hoor net van @ [naam 2] dat hij verklaringen heeft die bronnen onderuit halen. Tot morgen! @ [naam 3] (…) @ [naam 1]”. Nadat in het kort geding tussen [naam 2] en [naam 1] vonnis is gewezen heeft [eiser] getwitterd: “Er is nog steeds geen duidelijk bewijs getoont dat @ [naam 2] en spion is voor Eritrea of dat er info is door gespelt (...)” en “Ik begrijp niet hoe iemand een spil van een regiem noemen onder VvMU valt (…)”.

De tweet This could be a career ending case for the both of you @ [naam 1] and @ [naam 3] kan naar het oordeel van de voorzieningenrechter in de door de Volkskrant geschetste context als “intimidatie” worden aangemerkt, waardoor het voorshands gerechtvaardigd is dat de Volkskrant de tweet als een van de voorbeelden noemt in een breder artikel dat gaat over intimidatie. Hierbij is van belang dat de Volkskrant in het artikel, waarin de naam van [eiser] niet wordt genoemd, niet direct de beschuldiging aan het adres van [eiser] uit, maar er melding van maakt hoe de tweet op [naam 1] en [naam 3] is overgekomen. Gezien hetgeen hiervoor onder 4.5 is overwogen acht de voorzieningenrechter het voorshands eveneens gerechtvaardigd dat de Volkskrant de tweet koppelt aan “Eritrese” intimidatie. Hiervoor is voldoende dat is gebleken dat [eiser] sympathie heeft voor [naam 2] (die op zijn beurt als een sympathisant van het regime in Eritrea kan worden aangemerkt) alsmede voor derden die het regime in Eritrea gunstig gezind zijn. In dit kader wordt verwezen naar de tweet die [naam 2] in juni 2015 heeft gestuurd over de demonstratie in Genève tegen het rapport van de Human Rights Council van de Verenigde Naties waarin melding wordt gemaakt van ernstige schendingen van de mensenrechten in Eritrea. Deze tweet is geretweet door [eiser] .

De conclusie tot zover is dat van ernstige beschuldigingen aan het adres van [eiser] die geen steun vinden in het beschikbare feitenmateriaal geen sprake is. Het artikel wordt dan ook niet onrechtmatig jegens [eiser] geacht, waardoor de onder 4.1 genoemde belangenafweging in het voordeel van gedaagden uitvalt. De Volkskrant heeft terecht aangevoerd dat zij een ernstige (publieke) misstand aan de kaak heeft gesteld en dat zij hiermee de grenzen van de vrijheid van meningsuiting niet heeft overschreden. Daar staat weliswaar tegenover dat publicatie van de tweet in het artikel mogelijk voor [eiser] nadelige gevolgen kan hebben, maar die tweet is door [eiser] zelf in de openbaarheid gebracht.

Dat de Volkskrant jegens [eiser] geen wederhoor heeft toegepast maakt het voorgaande niet anders. Het enkel achterwege laten van wederhoor leidt niet zonder meer tot onrechtmatigheid van een gewraakte publicatie. Dat geldt ook in dit geval. [eiser] heeft in dit geding niet aannemelijk gemaakt dat wederhoor, indien de Volkskrant hiertoe was overgegaan, zou hebben geleid tot een andere inhoud van het artikel. De vraag van de voorzieningenrechter waarom hij, twee dagen vóór het kort geding van [naam 2] tegen [naam 1] , de tweet heeft verstuurd indien deze niet als intimidatie zou zijn bedoeld, heeft [eiser] immers niet afdoende kunnen beantwoorden (zie 4.3).

Ook het beroep van [eiser] op de Wbp en zijn portretrecht leidt er niet toe dat zijn vorderingen (in enige vorm) kunnen worden toegewezen. Afgezien van het feit dat de afgebeelde tweet (en het portret) van de website van de Volkskrant zijn verwijderd, valt voorshands niet in te zien dat een twitterbericht een persoonsgegeven is. Door op Twitter de openbaarheid te zoeken, gaat de gebruiker bovendien akkoord met de voorwaarden van Twitter, die hergebruik door derden toestaan en aanmoedigen. [eiser] heeft er zelf voor gekozen de tweet (met zijn portret) de wereld in te sturen en de bedoeling hiervan is maximale aandacht. Tegen die achtergrond kan een beroep op privacy dan ook niet slagen.

[eiser] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van de Volkskrant, [gedaagde sub 2] , [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 4] (gezamenlijk) worden begroot op:

- griffierecht € 1.929,00

- salaris advocaat € 816,00

Totaal € 2.745,00