Uitspraken

Het Hof zal, om redenen van proceseconomie, beginnen met de behandeling van vraag III. Dit betreft de vraag of bij belanghebbende het in rechte te beschermen vertrouwen is gewekt dat de door hem in het jaar 2012 genoten lijfrente-uitkering in het desbetreffende jaar niet tot het belastbare inkomen uit werk en woning zou worden gerekend.

Belanghebbende wijst ter onderbouwing van zijn beroep op het vertrouwensbeginsel, onder andere, op de door hem ingediende klachtenbrief (zie onderdeel 2.11), een toezegging van de klachtenbehandelaar, het feit dat de aanslag IB/PVV 2008 conform de aangifte IB/PVV 2008 is opgelegd, de omstandigheid dat hij telefonisch aan medewerkers van de Belastingdienst heeft medegedeeld dat hij de in de jaren 2009 en 2010 ontvangen lijfrente-uitkeringen niet heeft opgenomen in de aangiften IB/PVV 2009 en 2010 en de omstandigheid dat de Inspecteur de aanslagen IB/PVV 2009, 2010 en 2011 conform de door belanghebbende ingediende aangiften heeft ingediend.

De Inspecteur betwist dat aan belanghebbende (in het verleden) een toezegging is gedaan waaraan belanghebbende het in rechte te beschermen vertrouwen mocht ontlenen dat de lijfrente-uitkering in het jaar 2012 niet in de IB/PVV-heffing zou worden betrokken. Voorts betwist de Inspecteur dat bij belanghebbende het in rechte te beschermen vertrouwen kan zijn gewekt dat de omstandigheid dat de Inspecteur de door belanghebbende ingediende aangiften IB/PVV 2008 tot en met 2011 heeft gevolgd, het gevolg is van een bewuste standpuntbepaling.

Naar het oordeel van het Hof slaagt belanghebbendes beroep op het vertrouwensbeginsel.

Het Hof legt aan dit oordeel ten grondslag dat belanghebbende in de klachtenbrief uitdrukkelijk en gemotiveerd aan de orde heeft gesteld dat hij – ten einde raad – de door hem in het jaar 2008 genoten lijfrente-uitkering niet in de aangifte IB/PVV 2008 heeft opgenomen, omdat volgens belanghebbende sprake is van een fout in het door de Belastingdienst gehanteerde aangifteprogramma waardoor ten onrechte IB/PVV werd berekend over deze uitkering. Gelet op de omstandigheid dat de klachtenbehandelaar – zoals de Inspecteur ter zitting heeft verklaard – namens de Inspecteur en onder diens verantwoordelijkheid handelt, heeft belanghebbende met voornoemde klachtenbrief uitdrukkelijk en gemotiveerd bij de Inspecteur aan de orde gesteld dat en met welke reden hij de lijfrente-uitkering in het desbetreffende jaar niet in de aangifte IB/PVV 2008 heeft aangegeven. Aangezien de klachtenbrief moet worden aangemerkt als het uitdrukkelijk en gemotiveerd bij de Inspecteur onder de aandacht brengen van de relevante feiten en omstandigheden met betrekking tot de lijfrente-uitkering, kan de inhoud van de door belanghebbende bedoelde telefonische contacten in het midden blijven.

Belanghebbende mocht er, gelet op de door hem aan de klachtenbehandelaar door middel van de klachtenbrief met dagtekening 13 maart 2009 verstrekte inlichtingen, op vertrouwen dat de Inspecteur op het moment van het opleggen van de voorlopige aanslag IB/PVV 2008 op 5 mei 2009, althans in ieder geval op het moment van het opleggen van de aanslag IB/PVV 2008 op 14 januari 2011, op de hoogte was van het feit dat en waarom hij de in dat jaar genoten lijfrente-uitkering niet in de aangifte IB/PVV 2008 had aangegeven. Gelet op de omstandigheid dat de Inspecteur, desondanks, de voorlopige aanslag IB/PVV 2008 en de aanslag IB/PVV 2008 overeenkomstig de door belanghebbende ingediende aangifte IB/PVV 2008 heeft opgelegd, kon bij belanghebbende de in rechte te beschermen indruk ontstaan dat deze gedragslijn berustte op een bewuste standpuntbepaling (vgl. Hoge Raad 13 december 1989, nr. 25.077, ECLI:NL:HR:1989:ZC4179, BNB 1990/119).

Aan het voorgaande doet niet af dat de Inspecteur ter zitting heeft verklaard dat hij op het moment van het opleggen van de voorlopige aanslag IB/PVV 2008 (5 mei 2009) en de aanslag IB/PVV 2008 (14 januari 2011) niet op de hoogte was van de materiële inhoud van de klachtenbrief en dat hij pas geruime tijd later, namelijk door middel van het door belanghebbende tegen de onderhavige aanslag bij brief met dagtekening 13 december 2014 gemaakt bezwaar, hiervan kennis heeft genomen. Naar het oordeel van het Hof dient deze omstandigheid – die kennelijk het gevolg is van de interne organisatie binnen de Belastingdienst – voor rekening en risico van de Inspecteur te blijven, aangezien gesteld noch gebleken is dat belanghebbende van deze omstandigheid op de hoogte was.

Het Hof voegt hieraan toe dat deze gedragslijn – namelijk het volgen van de door belanghebbende ingediende aangiften IB/PVV waarin de lijfrente-uitkering niet is aangegeven – ook gedurende de jaren 2009, 2010 en 2011 is voorgezet. Gelet op deze bestendige gedragslijn van de Inspecteur, welke bij belanghebbende, mede gelet op de afhandeling van het jaar 2008 na de klachtenbrief, de schijn van een bewuste standpuntbepaling door de Inspecteur heeft kunnen wekken, mocht belanghebbende erop vertrouwen dat de lijfrente-uitkering ook in het jaar 2012 niet in de heffing van IB/PVV zou worden betrokken.

Gesteld noch gebleken is dat het door voornoemde gedragslijn gewekte in rechte te beschermen vertrouwen voorafgaande aan het opleggen van de aanslag IB/PVV 2012 is opgezegd. Het Hof beantwoordt vraag III derhalve bevestigend.

Gelet op het voorgaande dient de aanslag verminderd te worden tot een berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning ter hoogte van € 52.100. Het Hof zal hierna bij de beantwoording van vraag I en II ingaan op de vraag of Nederland op grond van de nationale regeling respectievelijk het belastingverdrag een vermindering ter voorkoming van dubbele belasting dient te verlenen.

Bij beantwoording van de vragen I en II stelt het Hof voorop dat, gezien hetgeen hiervóór is overwogen, met betrekking tot de lijfrente-uitkering geen sprake is van een dubbele belastingheffing.

Met betrekking tot de belastbare inkomsten uit eigen woning stelt belanghebbende zich op het standpunt dat de Inspecteur deze inkomsten ten onrechte heeft aangemerkt als niet in Nederland te belasten inkomensbestanddelen in de zin van artikel 2, lid 1, van het UB IB 2001 juncto artikel 3, lid 1, van het UB IB 2001. Belanghebbende legt aan dit standpunt ten grondslag dat Nederland in het onderhavige jaar wel degelijk IB/PVV heeft geheven over de voordelen uit de eigen woning, door het eigenwoningforfait als bedoeld in artikel 3.112 van de Wet IB 2001 in de belastingheffing te betrekken.

Het Hof stelt met betrekking tot de belastingheffing over de belastbare inkomsten uit eigen woning voorop dat op grond van artikel 6, lid 1, van het belastingverdrag het heffingsrecht over de in de Verenigde Staten gelegen woning is toegewezen aan de Verenigde Staten.

Aangezien belanghebbende op grond van artikel 2.5 van de Wet IB 2001 gekozen heeft voor toepassing van de regels van de Wet IB 2001 voor binnenlandse belastingplichtigen wordt echter, in beginsel, het door belanghebbende genoten wereldinkomen belast, met dien verstande dat, voor zover relevant, op grond van artikel 2, lid 1, van het UB IB 2001 voorkoming van dubbele belasting wordt verleend voor de belasting die betrekking heeft op niet in Nederland te belasten inkomensbestanddelen. Uit artikel 3, lid 1, van het UB IB 2001 volgt dat de vermindering ter zake van niet in Nederland te belasten inkomstenbestanddelen gelijk is aan het bedrag dat tot de belasting die zonder de toepassing van de voorkomingsartikelen over het belastbare inkomen uit werk en woning verschuldigd zou zijn, in dezelfde verhouding staat als het gezamenlijke bedrag van de niet in Nederland te belasten bestanddelen van het noemerinkomen staat tot het noemerinkomen. Op grond van artikel 3, lid 5, van het UB IB 2001 wordt, voor zover relevant, onder noemerinkomen verstaan het inkomen uit werk en woning verminderd met de persoonsgebonden aftrek.

Indien belanghebbende zich op het standpunt stelt dat het negatieve saldo van het eigenwoningforfait (€ 1.680) en de ter zake van de eigen woning betaalde rente (-/- € 19.729) geen deel uitmaakt van het noemerinkomen als bedoeld in artikel 3, lid 1, van het UB IB 2001 oordeelt het Hof dat belanghebbende geen belang heeft bij deze stelling aangezien deze stelling niet kan leiden tot een vermindering van de onderhavige aanslag. Het saldo van het eigenwoningforfait en de ter zake van de eigen woning betaalde rente is namelijk negatief (-/- € 18.049) en heeft derhalve geleid tot een vermindering van het belastbare inkomen uit werk en woning.

Voor zover belanghebbende betoogt dat bij de berekening van het “noemerinkomen” terecht rekening is gehouden met het gesaldeerde (negatieve) saldo van het eigenwoningforfait en de ter zake van de eigen woning betaalde rente, terwijl onder het “niet in Nederland te belasten bestanddeel van het noemerinkomen” uitsluitend het eigenwoningforfait had dienen te worden begrepen, faalt deze stelling. Het Hof legt aan dit oordeel ten grondslag dat in artikel 3, lid 5, van het UB IB 2001 voor de definitie van het begrip “noemerinkomen” wordt verwezen naar het begrip “inkomen uit werk en woning” zoals gedefinieerd in de Wet IB 2001 en op grond van artikel 3.110 van deze wet onder het belastbare inkomen uit eigen woning wordt verstaan het saldo van het eigenwoningforfait en de op die voordelen drukkende aftrekbare kosten, waaronder rentekosten.

Gelet op de hierboven opgenomen definitie van het belastbaar inkomen uit eigen woning en ’s Hofs oordeel dat belanghebbendes beroep op het vertrouwensbeginsel met betrekking tot de lijfrente-uitkering slaagt, bedraagt het noemerinkomen € 52.170 en het niet in Nederland te belasten inkomen -/- € 18.049. Aangezien het niet in Nederland te belasten inkomen negatief is en derhalve geleid heeft tot een lager belastbaar inkomen uit werk en woning dan het geval zou zijn geweest zonder dit niet in Nederland te belasten inkomen, hoeft Nederland op grond van de voorkomingssystematiek zoals opgenomen in het UB IB 2001 geen voorkoming te verlenen.

Naar het oordeel van het Hof levert dit geen strijd op met het belastingverdrag. Het Hof legt aan dit oordeel ten grondslag dat in artikel 25, lid 2, van dit belastingverdrag, voor zover relevant, is opgenomen dat indien het heffingsrecht ter zake van een onroerende zaak is toegewezen aan de Verenigde Staten, doch deze onroerende zaak eveneens in Nederland in de belastingheffing wordt betrokken, Nederland voorkoming dient te verlenen, met dien verstande dat deze voorkoming verleend mag worden overeenkomstig de bepalingen zoals opgenomen in de Nederlandse wetgeving (derhalve in het UB IB 2001). De Hoge Raad heeft bij arrest van 31 januari 2014, nr. 12/02201, ECLI:NL:HR:2014:167 geoordeeld dat de enkele omstandigheid dat bij de toepassing van artikel 2.5 van de Wet IB 2001 het wereldinkomen als uitgangspunt wordt genomen voor het berekenen van het gemiddelde tarief waartegen het Nederlandse inkomen in de heffing wordt betrokken, niet betekent dat Nederland daarmee belasting heft over bestanddelen van het inkomen ter zake waarvan de heffingsbevoegdheid in een belastingverdrag aan een andere staat is toegewezen.

Het Hof beantwoord vragen I en II, gelet op het voorgaande, bevestigend.

Belanghebbende heeft voorts betoogd dat de uitspraak op bezwaar onvoldoende is gemotiveerd.

Gelet op de bevestigende beantwoording van vraag III, hetgeen tot gevolg heeft dat het hoger beroep gegrond verklaard wordt, behoeft vraag IV geen beantwoording meer.

Met betrekking tot de door belanghebbende vóór de zitting geuite wensen om het onderzoek aan het einde van de zitting te schorsen en de zaak aan te houden en hem een proces-verbaal van het onderzoek ter zitting te verschaffen gaat het Hof voorbij, omdat tijdens het onderzoek ter zitting ten aanzien van de vragen I en II, die in voor belanghebbende ongunstige zin worden beslist, niets is besproken. Hetgeen wel is besproken betreft vraag III, die in een voor belanghebbende gunstige zin is beslist, zodat belanghebbende niet is benadeeld door daarop niet te hebben kunnen reageren. Derhalve is er geen aanleiding om belanghebbende in de gelegenheid te stellen nader te laten reageren op hetgeen ter zitting is voorgevallen.

Voorts heeft belanghebbende het Hof verzocht de Inspecteur de aanwijzing te geven de aanslag IB/PVV 2013 op een zelfde wijze af te doen als volgt uit het oordeel van het Hof in onderhavige zaak. Aan dit verzoek kan het Hof niet voldoen aangezien de aanslag IB/PVV 2013 niet ter behandeling voor ligt.

De slotsom is dat het hoger beroep gegrond is. De uitspraak van de Rechtbank dient te worden vernietigd. Het Hof zal het beroep gegrond verklaren, de uitspraak van de Inspecteur vernietigen, de aanslag verminderen tot een berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 52.100 en de beschikking belastingrente dienovereenkomstig verminderen.

Omdat de uitspraak van de Rechtbank wordt vernietigd, dient de Inspecteur aan belanghebbende het door hem ter zake van de behandeling van het beroep bij de Rechtbank en het hoger beroep bij het Hof betaalde griffierecht ten bedrage van € 45 respectievelijk € 124 te vergoeden.

Hoewel het door belanghebbende ingestelde hoger beroep gegrond is, acht het Hof geen termen aanwezig de Inspecteur te veroordelen tot betaling van een tegemoetkoming in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 van de Awb.

Belanghebbende heeft namelijk niet aannemelijk gemaakt, en het Hof is ook ambtshalve niet gebleken, dat hij voor vergoeding in aanmerking komende kosten heeft gemaakt als bedoeld in artikel 1 van het Besluit proceskosten bestuursrecht.