Uitspraken

[appellanten] c.s. hebben bij de voorzieningenrechter gevorderd om [geïntimeerde] te gebieden dat hij aan crematorium Kranenburg verzoekt om de asbus aan [appellanten] c.s. ter beschikking te stellen.

[geïntimeerde] heeft tegen die vordering verweer gevoerd en als tegenvordering verzocht om te verklaren voor recht dat de asbus aan hem als opdrachtgever afgegeven had moeten worden en dat de gerechtelijk bewaarder die derhalve ook aan hem dient af te geven. Verder verzoekt [geïntimeerde] te bepalen dat hij de as naar eigen beslissing een bestemming zal kunnen geven.

De voorzieningenrechter heeft bij vonnis van 21 oktober 2021 beide vorderingen afgewezen en bepaald dat ieder van de partijen de eigen proceskosten dient te dragen.
Ten aanzien van de vordering van [appellanten] c.s. heeft hij, samengevat, overwogen dat die geen recht doet aan de te respecteren belangen van de broers en de moeder van de overledene. Over de vordering van [geïntimeerde] heeft hij overwogen dat het niet zonder meer aan [geïntimeerde] als opdrachtgever is om te beslissen over de bestemming van de as, maar dat hij daarbij onder meer rekening zal moeten houden met de kennelijke of vermoedelijke wens van de overledene.

Het hof sluit zich aan bij het oordeel van de voorzieningenrechter dat in een zaak als deze het spoedeisende belang van partijen bij hun vorderingen uit de aard van de zaak voortvloeit. Partijen hebben in hoger beroep van het (ontbreken van) spoedeisende belang overigens ook geen kwestie meer gemaakt. Daarbij merkt het hof nog op dat de omstandigheid dat [appellanten] c.s. er na het leggen van het conservatoire leveringsbeslag ook voor hadden kiezen om hun vordering in te stellen in een bodemprocedure, aan hun vordering nog niet het spoedeisende karakter ontneemt.

[geïntimeerde] heeft betwist dat het de wens van de overledene was om begraven te worden. Tegenover hem, [naam1] en zijn moeder heeft de overledene daar volgens [geïntimeerde] nooit iets over gezegd. Volgens [geïntimeerde] wist hij niet beter dan dat de overledene atheïst was en heeft hij uit het feit dat de overlijdensverzekering een minimale dekking bood -een zogenaamde “crematiepolis” (omdat die geen dekking geeft voor de extra kosten van een begrafenis)-, afgeleid dat de overledene gecremeerd wilde worden. In ieder geval kon hij daaruit niet een wens om begraven te worden afleiden. Volgens [geïntimeerde] is hij aanvankelijk meegegaan in de wens van [appellanten] c.s. dat de overledene begraven wilde worden, maar is hij daar over gaan nadenken nadat hij opdrachtgever was geworden en daarmee ook garant diende te staan voor de extra kosten van een begrafenis. Bovendien had inmiddels zijn moeder, die een goede band met de overledene had gehad, hem laten weten geen begrafenis te willen, omdat zij vanwege pleinvrees het graf van haar overleden zoon niet meer zou kunnen bezoeken. Daarbij wilde zijn moeder ook graag een stoffelijk aandenken aan haar zoon in de vorm van iets van zijn as. Hoewel [geïntimeerde] naar zijn zeggen op zichzelf geen bezwaar had tegen een begrafenis en ook de extra kosten daarvan wel voor zijn rekening had willen nemen, meende hij in die situatie met een crematie het meest te voldoen aan de vermoedelijke wens van de overledene. Daarvan uitgaande zou het volgens [geïntimeerde] vermoedelijk ook de wens van de overledene zijn geweest om zijn as te doen verdelen. De wens van [appellanten] c.s. om die as volledig in hun bezit te verkrijgen strookt daar niet mee, aldus [geïntimeerde] .

Daarmee vindt het hof dat er voorshands onvoldoende aanleiding is om af te wijken van het in de wet neergelegde uitgangspunt dat de asbus van de overledene aan [geïntimeerde] ter hand moet worden gesteld. Die vordering van [geïntimeerde] is dus toewijsbaar en die van [appellanten] c.s. zal worden afgewezen. Voor veroordeling van [appellanten] c.s. om aan de gerechtelijk bewaarder te verzoeken de asbus aan [geïntimeerde] ter hand te stellen op straffe van een dwangsom, zoals [geïntimeerde] heeft gevorderd, bestaat echter geen grond. In plaats daarvan zal worden bepaald dat de gerechtelijk bewaarder de asbus met de bijbehorende documentatie aan [geïntimeerde] ter hand zal dienen te stellen, zoals door [geïntimeerde] bij de rechtbank ook nog was gevorderd. Met het oog op het verstrekkende en mogelijk onomkeerbare gevolg van afgifte van de asbus aan [geïntimeerde] zal het hof, rekening houdend met de mogelijkheid van een bodemprocedure waarin de rechter tot een ander oordeel zou kunnen komen, die afgifte echter in tijd clausuleren zoals hierna in het dictum van deze uitspraak bepaald. Verder bestaat, anders dan hijzelf heeft gevorderd, ook geen grond om [geïntimeerde] te veroordelen om de as na afgifte aan hem te verdelen onder [appellanten] c.s. en zijn eigen moeder. Verdelen is een constitutieve handeling die niet in kort geding kan worden opgedragen. In plaats daarvan zal [geïntimeerde] worden veroordeeld tot het ter beschikking stellen van de as. Eveneens met het oog op het verstrekkende en mogelijk onomkeerbare gevolg daarvan zal ook die ter beschikking stelling in tijd worden geclausuleerd, op de wijze zoals in het dictum bepaald.

Voor zover [appellanten] c.s. nog getuigenbewijs hebben aangeboden van verschillende van hun stellingen gaat het hof daaraan voorbij. Als uitgangspunt geldt, gelet op de aard van het kort geding, dat in deze procedure in het algemeen geen plaats is voor uitgebreide bewijslevering. Er is niet voldoende gesteld of gebleken dat er in deze zaak redenen zijn om van dat uitgangspunt af te wijken. Bovendien is ook geen bewijs aangeboden van stellingen die als zij vast zouden komen te staan, in het licht van wat hiervoor is overwogen tot een andere beslissing zouden kunnen leiden.

Bij het ter beschikking stellen van de as wordt nog het volgende opgemerkt.
Als, zoals hier, de wens van de overledene over zijn asbestemming niet vastligt, dient bij de bepaling van wat vermoedelijk diens wens zou zijn geweest, zoveel als redelijkerwijs mogelijk is, aangesloten te worden bij de wensen van de nabestaanden, rekening houdend met hun gevoelens. Normaal gesproken zal dat namelijk ook stroken met wat de overledene gewild zou hebben. Het zou daarom wenselijk zijn als [appellante2] en [appellante1] , als dochters van de overledene, en de moeder van de overledene na deze uitspraak over die asbestemming alsnog overeenstemming weten te bereiken, al dan niet onder leiding van een onafhankelijke derde (zoals bijvoorbeeld een erkende mediator). Mocht dat onverhoopt niet lukken, dan zal [geïntimeerde] nadat de asbus aan hem ter hand is gesteld over die bestemming zelf een keus moeten maken, zoveel mogelijk aansluitend bij wat in zijn beleving in die situatie de vermoedelijke wens van de overledene zal zijn geweest. Op voorhand valt echter niet uit te sluiten dat over de bestemming van de as van de overledene in een bodemprocedure nog een rechterlijk oordeel zal worden gevraagd. Een door de betrokkenen bereikte overeenstemming over de asbestemming of een rechterlijk oordeel daarover in een bodemprocedure gaat boven wat

De in principaal hoger beroep opgeworpen grieven falen en de grief van [geïntimeerde] slaagt gedeeltelijk. Het bestreden vonnis zal worden vernietigd, behalve voor wat betreft de compensatie van de proceskosten, die in stand wordt gelaten. Er zal opnieuw recht worden gedaan zoals hierna in het dictum bepaald.