Uitspraken

Tegen de toewijzing van de vorderingen is [appellant] onder aanvoering van zeven grieven in hoger beroep gekomen. De grieven beogen het geschil in volle omvang aan het hof voor te leggen. Het hof ziet daarin aanleiding de grieven gezamenlijk behandelen.

[geïntimeerde] heeft zijn eis in zijn memorie van antwoord vermeerderd, in de zin dat hij in hoger beroep van [appellant] betaling vordert van een aanvullende immateriële schadevergoeding van € 25.000,-. [appellant] heeft ter gelegenheid van het pleidooi in hoger beroep op deze vermeerdering van eis gereageerd. Hij heeft daarbij de vordering inhoudelijk bestreden, maar tegen de gedane eisvermeerdering geen bezwaar gemaakt. Nu de eisvermeerdering ook ambtshalve door het hof niet in strijd met de eisen van een goede procesorde wordt geoordeeld, zal het hof recht doen op de bij memorie van antwoord gewijzigde eis.

In deze zaak gaat het, in de kern genomen, om botsing van twee hoogwaardige rechten, namelijk aan de ene kant het recht van [geïntimeerde] op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer tegen lichtvaardige verdachtmakingen in de pers, zoals verankerd in artikel 10 van de grondwet en artikel 8 van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) en aan de andere kant het recht van [appellant] om zich vrij te kunnen uiten over mogelijk maatschappelijke mistanden, gewaarborgd door artikel 7 van de grondwet en artikel 10 van het EVRM.

Wat betreft bij de afweging in aanmerking te nemen omstandigheden, zoekt het hof aanknoping bij de volgende in de rechtspraak geformuleerde gezichtspunten;

1. de aard van de gepubliceerde beschuldigingen en de ernst van de te verwachten gevolgen voor degene op wie die beschuldigingen betrekking hebben,

2. de ernst - bezien vanuit het algemeen belang - van de misstand die de publicaties aan de kaak beogen te stellen,

3. de mate waarin ten tijde van de publicaties de beschuldigingen steun vonden in het toen beschikbare feitenmateriaal,

4. e inkleding van de beschuldigingen, gezien in verhouding tot de onder a tot en met c genoemde factoren,

5. de mate van waarschijnlijkheid dat, ook zonder de verweten publicaties, het nagestreefde doel langs andere, voor de wederpartij minder schadelijke wegen met een redelijke kans op spoedig succes bereikt had kunnen worden,

6. de mate van zorgvuldigheid van het aan de publicaties ten grondslag gelegde onderzoek,

7. een mogelijke beperking van het door de perspublicatie te veroorzaken nadeel voor degene die erdoor wordt getroffen, in verband met de kans dat het betreffende stuk, ook zonder de verweten terbeschikkingstelling aan de pers, in de publiciteit zou zijn gekomen, en

8. de zwaarte van de opgelegde sanctie.

(zie o.a. HR 24 juni 1983, ECLI:NL:HR:1983:AD221, EHRM 7 februari 2012, ECLI:NL:XX:2012:BW0604 en EHRM 7 februari 2012, ECLI:NL:XX:2012:BW0603).

Het hof merkt verder op dat de omstandigheid dat [appellant] door de rechtbank en dit hof schuldig is bevonden aan het misdrijf "smaad" niet maakt dat een afweging als hiervoor bedoeld achterwege kan blijven (zie HR 11 mei 2012, ECI:NL:HR:2012: BV1031). Dit geldt ook indien zou komen vast te staan, zoals [appellant] onder grief 1 betoogt, dat de moord door [D] in de caravan van [geïntimeerde] zou zijn gepleegd. Ook in dat geval dient het recht van [geïntimeerde] op bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer afgewogen te worden tegen het recht op vrije meningsuiting van [appellant] .

Het hof zal hierna met inachtneming van de hiervoor genoemde gezichtspunten en de door partijen genoemde omstandigheden de vereiste afweging maken.

Vaststaat dat [geïntimeerde] in het boek en in de artikelen op de website van [appellant] met naam en toenaam wordt genoemd. De vermelding van de volledige naam van [geïntimeerde] in genoemde publicaties vormt naar het oordeel van het hof een inbreuk op zijn recht op bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer. Dit wordt door [appellant] op zich niet bestreden. [appellant] bestrijdt dat hij de eer en goede naam van [geïntimeerde] opzettelijk zou hebben aangetast (grief 2). Het antwoord op de vraag of [appellant] opzettelijk de naam en de goede eer van [geïntimeerde] zou hebben aangetast, kan gelet op de hier toe te passen maatstaf in het midden worden gelaten.

In het boek en de artikelen op de website rechtiskrom.wordpress.com, wordt [geïntimeerde] ervan beschuldigd de moord op Marianna Vaatstra te hebben gefaciliteerd en te hebben gefilmd. [geïntimeerde] is volgens het door [appellant] gepubliceerde bericht op zijn website rechtiskrom.wordpress.com, weergegeven onder 2.10, medeplichtig aan de moord op Marianne Vaatstra. In het boek en de publicaties op de website van [appellant] wordt onder andere gesuggereerd dat [geïntimeerde] bewijsmateriaal heeft vernietigd door zijn caravan, waarin de moord zou hebben plaatsgevonden, te verkopen en in brand te laten steken en door van zijn auto, waarin Marianne Vaatstra zou zijn vervoerd, een "pakketje" te laten maken. [geïntimeerde] wordt in het boek en de betreffende publicaties daarnaast beschuldigd van de handel in gestolen wapens. Gesuggereerd wordt dat [geïntimeerde] zich bezig heeft gehouden met het maken, dupliceren en verspreiden van porno films en zogenaamde "snuff movies", films van echte verkrachtingen en moorden. [geïntimeerde] wordt tot slot in verband gebracht met de moord op Jolanda Meijer.

De hier genoemde gepubliceerde uitingen, waarvan [appellant] niet betwist dat die van hem afkomstig zijn, zijn ieder afzonderlijk zeer ernstige beschuldigingen aan het adres van [geïntimeerde] , waarvan [appellant] op voorhand had moeten begrijpen dat de gevolgen daarvan voor [geïntimeerde] zeer verstrekkend zouden zijn. Vaststaat dat de gevolgen voor [geïntimeerde] ook zeer verstrekkend zijn geweest en nog steeds zijn omdat [appellant] zich niet houdt aan het verbod in het bestreden vonnis van 21 februari 2017. Door [geïntimeerde] is onbetwist gesteld dat hij door de publicaties van [appellant] fysiek is bedreigd en ernstig depressief is geraakt.

De beschuldigingen aan het adres van [geïntimeerde] zijn door [appellant] gepresenteerd als feiten. Het ernstige beschuldigende karakter van die (beweerde) feiten en de voorzienbare gevolgen daarvan op [geïntimeerde] , brengen naar het oordeel van het hof met zich dat [appellant] voorafgaand aan de publicaties zich ervan diende te vergewissen dat de (beweerde) feiten op het moment van publicatie voldoende vaststonden. Dit heeft [appellant] , zoals hierna zal blijken, niet of in ieder geval onvoldoende gedaan.

De meest vergaande beschuldiging betreft het (beweerde) feit dat de moord op Marianne Vaatstra in de caravan van [geïntimeerde] zou hebben plaatsgevonden. Deze beschuldiging is volgens de publicaties waarin deze wordt geuit, gebaseerd op een tweetal verklaringen van ex-asielzoekers die voorjaar 2014 onder ede bij de notaris zouden zijn afgelegd. Uit de stellingen van [appellant] begrijpt het hof dat het hier zou gaan om verklaringen van [E] en [F] . [E] zou hebben verklaard getuige te zijn geweest van de moord op Marianne Vaatstra door [D] in de caravan van [geïntimeerde] . [F] zou [D] die nacht een lift hebben gegeven en hebben verklaard dat Hassan onder het bloed zat, overstuur was en zou hebben verteld dat hij iemand had vermoord. De verklaringen zouden door de notaris in de kluis zijn bewaard.

Uit de berichten van [appellant] op zijn website, waaronder het onder 2.12 genoemde bericht van 16 oktober 2014, leidt het hof af dat [appellant] destijds van mening was dat de kluisverklaringen niet bestonden. [appellant] heeft, zoals door [geïntimeerde] onbetwist is gesteld, op dat moment geen nader onderzoek ingesteld naar wat beide getuigen destijds zouden hebben verklaard. [appellant] heeft dit na publicatie van de bewuste beschuldiging alsnog willen doen, maar dat heeft wat betreft [E] geresulteerd in een contactverbod en [F] heeft aangifte tegen hem gedaan. [E] heeft bovendien nadrukkelijk ontkend dat hij getuige zou zijn geweest van de moord op Marianne Vaatstra en dat hij dit tegenover [C] met zoveel woorden zou hebben verklaard.

[appellant] heeft, volgens eigen zeggen, in hoger beroep kopieën overgelegd van de genoemde kluisverklaringen. De in productie 2 overgelegde stukken betreffen, zoals [geïntimeerde] terecht stelt, geen kopieën van door een notaris onder ede opgemaakte verklaringen van [E] en [F] , maar een akte van depot. Hieruit blijkt dat [C] bij een notaris in Dongen is geweest en drie niet-geanonimiseerde concept-kluisverklaringen heeft overhandigd om te bewaren. De notaris heeft alleen de identiteit van [C] vastgesteld. Van enige verklaring onder ede is geen sprake.

Het hof concludeert op grond van het voorgaande dat er op het moment van de publicatie van het boek in mei 2014 en de daaropvolgende berichten van [appellant] in juli 2014, de kluisverklaringen van [E] en [F] ontbraken. De betreffende opmerking in het boek en op de website zijn dus ongefundeerd (niet gebaseerd op gedegen feitenonderzoek) en daarmee is de daarop gebaseerde beschuldiging tegenover [geïntimeerde] onrechtmatig. Juist omdat het hier een vergaande beschuldiging betreft had [appellant] , vóór tot publicatie over te gaan, nauwgezet feitenonderzoek dienen te verrichten.

De overige onder 4.9 genoemde zeer ernstige beschuldigingen worden door [appellant] in het geheel niet onderbouwd. Hij stelt slechts dat [M] zou kunnen verklaren dat er in de caravan van [geïntimeerde] dubieuze praktijken plaatsvonden door verkoop van soft drugs, maar daarvan wordt [geïntimeerde] in het boek en de overige publicaties niet beschuldigd. Voor die beschuldigingen ontbreekt iedere feitelijke basis en zij zijn daarom onrechtmatig tegenover [geïntimeerde] .

Het afbrekende effect van de onrechtmatige beschuldigingen wordt naar het oordeel van het hof verstrekt door de beledigende toon van de publicaties en gekozen incriminerende woorden, zoals "medeplichtig aan".

In het kader van de afweging is bovendien van belang dat de misstand die [appellant] met zijn publicaties aan de orde zegt te willen stellen niet zozeer betrekking heeft op [geïntimeerde] maar op de door [appellant] gestelde grootscheepse doofpotaffaire binnen politie, justitie en OM. Zonder nadere onderbouwing, die [appellant] niet heeft gegeven, ziet het hof niet in waarom het voor dat doel nodig was de volledige naam van [geïntimeerde] met woonplaats te vermelden. Naar het oordeel van het hof had in beginsel even goed kunnen worden volstaan met een (deels) geanonimiseerde of gefingeerde naam. De omstandigheid dat [geïntimeerde] in 2002 zelf de publiciteit zou hebben gezocht om "van praatjes af te komen", zoals [appellant] onder grief 3 aanvoert, rechtvaardigt niet dat hij meer dan twee jaar later door [appellant] onder zijn volledige naam in verband wordt gebracht met de hiervoor genoemde zeer ernstig beschuldigingen.

Grief 5, die erover klaagt dat de kantonrechter ten onrechte gewicht heeft toegekend aan de veroordeling van Jasper S, behoeft gelet op het voorgaande geen verdere bespreking. Het belang daarbij ontbreekt. De omstandigheid dat [appellant] tegen [geïntimeerde] aangifte heeft gedaan van een valse aangifte tegen [appellant] , speelt bij de beoordeling, anders dan [appellant] onder grief 7 betoogt, geen enkele rol.

Al deze omstandigheden afwegend, is het hof van oordeel dat de onvoldoende gefundeerde zeer ernstige beschuldigingen aan het adres van [geïntimeerde] , gelet op de emotionele schade die [geïntimeerde] daardoor heeft geleden en nog steeds lijdt, een ernstige aantasting vormt van zijn recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer, waaronder het door hem ingeroepen recht op bescherming van de goede naam. Het hof is van oordeel dat het recht van [geïntimeerde] om van een dergelijke inbreuk gevrijwaard te blijven, in het licht van de hiervoor genoemde omstandigheden zwaarder weegt dan het recht van [appellant] op vrijheid van meningsuiting. Daarbij neemt het hof aan dat [appellant] in zijn publicaties ook zonder het noemen van de volledige naam van [geïntimeerde] de door hem gestelde misstand op genoegzame wijze aan de kaak had kunnen stellen.

Een en ander rechtvaardigt het door de kantonrechter toegewezen verbod. Dat het verbod in de geschetste omstandigheden noodzakelijk en proportioneel is, is door [appellant] niet bestreden.

Resteert de door [geïntimeerde] gevorderde immateriële schadevergoeding van € 25.000,-, bovenop de door de kantonrechter toegewezen € 10.000,- in verband met de onrechtmatige uitlatingen van [appellant] na het vonnis van de kantonrechter. Ter onderbouwing van die vordering verwijst [geïntimeerde] naar de schendingen van het verbod die in de periode van februari 2017 tot en met september 2017 zouden hebben plaatsgevonden en op grond waarvan de voorzieningenrechter de dwangsommen ook heeft verhoogd. Gegeven het oordeel dat sprake is van onrechtmatige uitlatingen, bestaat op zichzelf grond voor een naar billijkheid vast te stellen schadevergoeding als bedoeld in artikel 6:106 lid 1 sub b BW, zoals de kantonrechter ook heeft gedaan. [geïntimeerde] is in zijn memorie kort en slechts in zeer algemene zin ingegaan op de gevolgen die de na het vonnis van 21 februari 2017 gepubliceerde artikelen voor hem hebben gehad. In eerste aanleg is door [geïntimeerde] al gesteld dat hij als gevolg van de publicaties in een langdurige depressieve toestand is komen te verkeren. Of en in hoeverre de klachten van [geïntimeerde] zijn verergerd door de publicaties na het vonnis van 21 februari 2017 kan door het hof niet worden vastgesteld. Gelet hierop acht het hof het door de kantonrechter toegewezen bedrag billijk nu door [geïntimeerde] ook geen grieven zijn gericht tegen het door de kantonrechter vastgestelde bedrag. Wel kunnen de door [geïntimeerde] genoemde schendingen mogelijk leiden tot het verbeuren van dwangsommen, maar dat is niet aan de orde in deze procedure.