Uitspraken

Aan de verzetprocedure, waarin het bestreden eindvonnis van de rechtbank Overijssel, zittingsplaats Almelo, van 4 april 2018 is gewezen, is een verstekprocedure voorafgegaan.

In die procedure heeft genoemde rechtbank, onder zaak-/rolnummer C/08/205826 / HA ZA 17-349, bij verstek vonnis gewezen tussen [geïntimeerde] , als eiser, en [appellante] , als gedaagde, op 6 september 2017. De rechtbank heeft [appellante] daarbij veroordeeld tot betaling van de contractuele boete van € 25.250,00, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 16 mei 2017 tot en met de dag van algehele voldoening, en tot betaling van de proces- en nakosten.

Bij dagvaarding van 23 oktober 2017, met producties, heeft [appellante] verzet ingesteld

tegen het verstekvonnis en geconcludeerd dit vonnis te vernietigen en [geïntimeerde] niet-ontvankelijk te verklaren in zijn vorderingen althans deze af te wijzen, met veroordeling van [geïntimeerde] in de kosten van de verstekprocedure en in de kosten van het verzet.

De rechtbank heeft daartoe, samengevat, overwogen en geoordeeld als volgt.

Vaststaat dat Hamden bij e-mail van 12 april 2017, waarin de ontbindende voorwaarde is ingeroepen, geen documentatie heeft overgelegd. [appellante] heeft dan ook niet voldaan aan haar documentatieplicht als bedoeld in artikel 16 lid 3 van de overeenkomst. Door [appellante] is ook niet op een andere manier of op een later moment inzichtelijk gemaakt dat zij voldaan heeft aan de ingevolge diezelfde bepaling op haar rustende inspanningsverplichting voor het verkrijgen van de benodigde financiering voor de aankoop van de woning. Dit terwijl zij daar ruimschoots de tijd en gelegenheid voor heeft gehad. [appellante] heeft dan ook geen rechtsgeldig beroep op de ontbindende voorwaarde gedaan.

Vaststaat voorts dat [appellante] geen bankgarantie heeft gesteld of waarborgsom heeft gestort, zodat zij in die zin is tekortgeschoten in de nakoming van de overeenkomst en [geïntimeerde] de overeenkomst heeft mogen ontbinden. Als gevolg van de rechtsgeldige ontbinding van de overeenkomst door [geïntimeerde] , is [appellante] op grond van artikel 11 lid 2 van de overeenkomst de boete verschuldigd geworden. Matiging van de boete is niet aan de orde.

[appellante] heeft in hoger beroep gevorderd het bestreden eindvonnis in verzet te vernietigen, inhoudende dat het verstekvonnis wordt vernietigd, en, opnieuw recht doende,

[geïntimeerde] in zijn vorderingen niet-ontvankelijk te verklaren, althans hem deze vorderingen te

ontzeggen, althans deze alsnog af te wijzen, met veroordeling van [geïntimeerde] in de kosten van beide instanties, te vermeerderen met de nakosten en de wettelijke rente over de (na)kosten.

Vaststaat dat Hamden bij de e-mail van 12 april 2017, waarin hij namens [appellante] tijdig de ontbindende voorwaarde heeft ingeroepen, geen enkele documentatie heeft overgelegd. Niet in geschil is voorts dat door [appellante] ook niet anderszins of op een later moment inzichtelijk is gemaakt dat zij voldaan heeft aan haar inspanningsverplichting.

[appellante] heeft dan ook niet aan haar documentatieplicht als bedoeld in artikel 16 lid 3 van de overeenkomst voldaan, noch heeft zij [geïntimeerde] anderszins in ruimere zin de gelegenheid geboden zich een beeld te vormen over de vraag of [appellante] de ontbindende voorwaarde terecht heeft ingeroepen. Dit brengt met zich dat [geïntimeerde] het beroep op de ontbindende voorwaarde heeft kunnen afwijzen, overeenkomstig het bepaalde in het slot van artikel 16 lid 3 van de overeenkomst, dat luidt: “Indien de mededeling niet goed gedocumenteerd is, behoeft verkoper geen genoegen te nemen met ontbinding”. Van een rechtsgeldig beroep op de ontbindende voorwaarde door [appellante] is geen sprake.

Weliswaar werpt [appellante] nog tegen dat zij Hamden als deskundige heeft ingeschakeld om te handelen in het aankooptraject, zodat het niet verstrekken van documentatie niet in haar risicosfeer zou dienen te vallen, maar dit kan haar niet baten. [appellante] heeft tegen het oordeel van de rechtbank op dit punt geen ander argument aangevoerd dan reeds door haar in eerste aanleg is aangevoerd. Terecht heeft de rechtbank geoordeeld dat [appellante] , en niet Hamden, de contractspartij van [geïntimeerde] is, zodat [appellante] jegens [geïntimeerde] gehouden is om de verplichtingen voortvloeiend uit artikel 16 lid 3 van de overeenkomst na te komen. Indien Hamden zijn taak niet naar behoren heeft uitgevoerd, komt dit voor risico van [appellante] . [appellante] kan immers wel taken aan Hamden overdragen respectievelijk overlaten, maar zij blijft jegens [geïntimeerde] verantwoordelijk voor het voldoen aan de inspanningsverplichting die hier aan de orde is.

Bij akte houdende uitlating heeft [appellante] nog uiteengezet waarom zij Hamden (nog) niet in rechte heeft betrokken, maar deze uiteenzetting mist dus relevantie.

Verder voert [appellante] nog aan dat het niet verstrekken van de onderliggende documentatie van geringe betekenis is, waardoor zij tot ontbinding van de overeenkomst had mogen overgaan, maar ook dit betoog verwerpt het hof.

[appellante] heeft tegen het oordeel van de rechtbank op dit punt geen ander argument aangevoerd dan reeds door haar in eerste aanleg is aangevoerd. Het hof kan zich vinden in het oordeel van de rechtbank op dit punt. Dit oordeel komt erop neer dat er een belangrijke functie uitgaat van het vereiste om documentatie aan te leveren en dat daarmee wordt voorkomen dat (te) lichtvaardig tot aankoop van woningen wordt overgegaan, hetgeen niet alleen het belang van verkopers, maar van de huizenmarkt in het algemeen dient. Het hof maakt dit oordeel van de rechtbank tot het zijne.

Het hof stelt voorop dat het onderhavige boetebeding een volstrekt gebruikelijk beding bij koopovereenkomsten van woningen tussen particulieren betreft. Het is opgenomen in veel gebruikte standaardovereenkomsten, zoals de onderhavige, waarbij de overeenkomst is opgesteld met gebruikmaking van het model koopovereenkomst van de NVM.

Het boetebeding bevat een prikkel tot nakoming van wezenlijke verplichtingen die rusten op beide partijen bij een koopovereenkomst van woningen. In zoverre draagt het boetebeding naar zijn aard bij aan de rechtszekerheid, hetgeen van betekenis is bij het oordeel of de billijkheid in het onderhavige geval klaarblijkelijk eist dat de boete wordt gematigd. Het boetebeding is uitsluitend van toepassing op een als zwaarwegend te kwalificeren verzuim dat betrekking heeft op het niet meewerken aan de levering dan wel op het niet voldoen van de koopprijs van een woning. Dit brengt mee dat niet lichtvaardig tot matiging van de boete kan worden overgegaan.

Tegen die achtergrond zal het hof nu beoordelen of [appellante] in dat verband voldoende heeft aangevoerd om over te gaan tot matiging van de boete.

[appellante] heeft niet gesteld wanneer en hoe zij vóór de e-mail van 12 april 2017 aan [geïntimeerde] kenbaar heeft gemaakt dat het onzeker was of zij de financiering rond zou krijgen, zodat reeds daarom deze stelling bij de hiervoor beschreven toetsing geen gewicht in de schaal kan leggen. Daarbij komt dat een zodanige onzekerheid, wanneer deze bestond, van onvoldoende gewicht zou zijn om te kunnen bijdragen aan het oordeel dat de boete in de gegeven omstandigheden onaanvaardbaar is omdat [appellante] niettemin het boetebeding is aangegaan.

Ook als het hof veronderstellenderwijs uitgaat van de juistheid van de stelling van [appellante] dat zij een bijstandsuitkering geniet, is dit evenmin een omstandigheid die voldoende gewicht in de schaal legt.

Dat [geïntimeerde] aanzienlijk minder schade heeft geleden dan aan de hand van de hiervoor beschreven maatstaf nog te verenigen valt met de hoogte van de boete, zoals [appellante] betoogt, is gemotiveerd betwist. Daarbij heeft te gelden dat het enkele uiteenlopen van schade en boete onvoldoende grond is voor matiging van de boete. Alles overziende is het hof van oordeel dat [appellante] onvoldoende heeft gesteld om gelet op alle in genoemde maatstaf besloten gezichtspunten tot matiging van de boete te kunnen komen.

Aan het verzoek van [appellante] om ook in het kader van haar beroep op matiging van de boete rekening te houden met de inschakeling van Hamden als deskundige gaat het hof reeds op grond van het hiervoor onder 4.7 overwogene voorbij.

Voor zover [appellante] nog stelt dat zij met de boete dermate zwaar gestraft wordt voor het niet kunnen afnemen van de eigendom van de woning door toedoen van Hamden, dat dit strijd met de redelijkheid en billijkheid oplevert, passeert het hof deze stelling eveneens reeds op grond van het hiervoor onder 4.13 overwogene.