Uitspraken

Het [geïntimeerde] heeft de kantonrechter verzocht, indien en voor zover moet worden aangenomen dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst tussen partijen ingevolge artikel 7:671b lid 1, onderdeel a, van het Burgerlijk Wetboek (BW), de arbeidsovereenkomst met werknemer te ontbinden op grond van artikel 7:669 lid 3, onderdeel e, subsidiair onderdeel g en meer subsidiair onderdeel h BW.

[appellant] heeft afwijzing van het verzoek verzocht. Hij heeft op zijn beurt de kantonrechter verzocht voor zover de arbeidsovereenkomst zou worden ontbonden, bij wege van tegenverzoek om toekenning van een vergoeding in verband met de tussentijdse beëindiging van de arbeidsovereenkomst en een billijke vergoeding, voorts om bij de ontbinding rekening te houden met een opzegtermijn van één maand en het [geïntimeerde] te veroordelen tot betaling van de wettelijke rente over de verzochte vergoedingen, met veroordeling van het [geïntimeerde] in de kosten van de procedure.

Het hof heeft de feiten opnieuw vastgesteld. Daarmee heeft [appellant] geen belang bij
de grieven I tot en met VI.

Het hof begrijpt het standpunt van het [geïntimeerde] aldus dat alle door haar genoemde feiten en omstandigheden ook ten grondslag worden gelegd aan het beroep op de zogenoemde h-grond (artikel 7:669 lid 3 onderdeel h BW). Het hof zal deze feiten en omstandigheden in zijn beoordeling betrekken. Het hof stelt voorop dat in hoger beroep tussen partijen vaststaat dat een arbeidsovereenkomst is gesloten.

Het hof stelt voorts voorop dat in deze zaak niet ter beoordeling voorligt of het [geïntimeerde] de arbeidsovereenkomst met [appellant] als leraar mocht beëindigen louter op grond van zijn (veronderstelde) politieke opvattingen en overtuiging. Bij gelegenheid van de mondelinge behandeling heeft het [geïntimeerde] benadrukt dat daarvan ook geen sprake is geweest en dat het haar ging om de door [appellant] gedane uitingen en, zo begrijpt het hof, hetgeen daarop is gevolgd. Het hof kan [appellant] volgen in zijn standpunt dat het [geïntimeerde] daarover in de correspondentie en uitlatingen van haar zijde destijds niet altijd even duidelijk is geweest. Dit doet er evenwel niet aan af dat het hof van het voorgaande dient uit te gaan.

De daarvoor relevante feiten beginnen met de commotie die is ontstaan rond zijn (tweede) stage op de school in het kader van de studie van [appellant] als docent geschiedenis. Er vinden dan twee incidenten plaats. Het eerste intern en het tweede mede extern. Het eerste incident betreft het feit dat [appellant] in het kader van zijn stage en eindscriptie aan alle docenten een enquête toezendt, waarin zij verzocht worden vragen te beantwoorden over hun ervaringen ten aanzien van radicalisering van studenten. Diverse docenten beklagen zich over die vragen bij de schoolleiding. [appellant] voert aan dat hij niet eigengereid heeft gehandeld, zoals hem wordt verweten, maar dat hij hierover overleg heeft gevoerd met een van de leidinggevenden en dat dit kennelijk niet bij iedereen van de schoolleiding bekend is. Het [geïntimeerde] laat daarop de zaak rusten maar verlangt wel dat de verwerking van de enquête vooraf wordt voorgelegd aan locatiedirecteur [directeur] , die uiteindelijk de teksten aanpast nu conclusies werden getrokken die niet gedragen werden door de onderzoeksresultaten.

Het tweede incident bleef, anders dan het vorige, niet louter intern. Naar aanleiding van klachten van ouders over door [appellant] tegenover de leerlingen beweerdelijk gedane uitlatingen, die als discriminerend werden ervaren, hebben leerlingen [appellant] gegoogeld. Zij zijn daarbij gestuit op een foto waarop [appellant] te zien is als aanwezig bij het gerechtsgebouw in Almelo , voorafgaand aan de behandeling van een strafrechtelijke procedure tegen de voorman van de NVU.

Het [geïntimeerde] heeft in die fase zelf onderzoek doen verrichten, vooral op het internet, naar [appellant] en daarbij is de hiervoor onder 3.3. genoemde informatie betreffende uitlatingen van [appellant] op het internet in 2013 en 2014 bekend geworden. Dit heeft geleid tot een gesprek tussen [appellant] en de schoolleiding van het [geïntimeerde] . [appellant] heeft zijn aanwezigheid bij de genoemde rechtszaak daarop desgevraagd afgedaan als toeval en gebaseerd op interesse vanuit zijn opleiding tot historicus. Hij heeft over de gewraakte uitlatingen op het internet in hoger beroep onder meer verklaard dat die uitingen niet heel diplomatiek (nrs. 3, 8 en 9) respectievelijk genuanceerd waren (nr. 7), maar dat dit niet betekent dat hij rechts extremistisch is. Een deel van de uitlatingen is inmiddels door [appellant] ook van het internet verwijderd. Ook destijds in het gesprek met de schoolleiding heeft [appellant] de genoemde situaties op vergelijkbare wijze verklaard. [appellant] heeft overigens de feitelijke juistheid dat sprake was van de vermelde uitingen niet bestreden.

Het hof is met de kantonrechter van oordeel dat de door [appellant] publiekelijk gedane uitlatingen niet passen bij hetgeen het [geïntimeerde] van een docent op haar school verwacht, te weten het bekleden van een voorbeeldfunctie die moet passen bij de missie en de onderwijsvisie van de school, waarbij de docent zelf dient te zorgen voor een respectvolle omgang met anderen, verdraagzaamheid en tolerantie. [appellant] heeft die rol van de docent ook niet bestreden en hij heeft dit uitgangspunt blijkens zijn sollicitatiebrief ook onderschreven waar hij spreekt over ‘wederzijds respect’ als belangrijk onderdeel van het onderwijs. De school heeft evenwel naar het oordeel van het hof mogen concluderen dat de publiekelijke uitlatingen van [appellant] in het recente verleden niet overeenstemden met dit uitgangspunt en zij mocht daaraan zwaarwegende betekenis hechten.

Door deze onvolledige informatieverstrekking heeft [appellant] het [geïntimeerde] op het verkeerde been gezet en kon hij aan dat sollicitatiegesprek niet het gerechtvaardigde vertrouwen ontlenen dat het inmiddels allemaal wel goed zou zitten en dat het verleden uitsluitend met de - in zijn ogen opgeloste - discussie over de scriptie van doen had. Daarbij betrekt het hof dat ook het e-mailbericht van [appellant] van 13 mei 2015 aan [directeur] , naar aanleiding van de commotie over de door de googelende leerlingen opgekomen informatie, in elk geval evenmin volledig was zo niet, gelet op de erkenning in hoger beroep (zie hiervoor sub 5.4), feitelijk deels onjuist.

Van het [geïntimeerde] mag niet worden verlangd dat zij een docent te werk stelt door wiens recente maatschappelijk optreden en publiekelijke uitlatingen (naar vorm en inhoud) in 2015 grote onrust en commotie is ontstaan onder leerlingen, ouders en docenten, welke onrust en commotie aanhielden. De vrees was gerechtvaardigd dat het in stand laten van de arbeidsovereenkomst met [appellant] , voor leerlingen in de weg zou staan aan een voor het onderwijs vereiste rustige klimaat terwijl daardoor ook het vereiste vertrouwen van ouders in de school zou worden aangetast. Onder de gegeven omstandigheden mocht het [geïntimeerde] die belangen zwaarder laten wegen dan het individuele belang van [appellant] bij het desondanks continueren van de arbeidsovereenkomst. Dat het [geïntimeerde] die afweging niet reeds ten tijde van de tostandkoming van de arbeidsovereenkomst kon maken, vindt vooral haar oorzaak in de omstandigheid dat [appellant] niet van meet af aan alle relevante informatie open met het [geïntimeerde] heeft gedeeld. Het [geïntimeerde] mocht daarom de arbeidsovereenkomst alsnog beëindigen.

Het betreft aldus de combinatie van het recente karakter van de voorafgaande gebeurtenissen, de verzwijging daarvan en de gerechtvaardige verwachting van grote onrust onder leerlingen, ouders en docenten, die de doorslag geeft. Het hof is van oordeel dat aldus sprake is van een voldragen zelfstandige ontbindingsgrond in de zin van artikel 7:669 lid 3 aanhef en sub h BW. Het gaat immers om een redelijk grond in het belang van het functioneren van de school. Daarmee faalt grief VIII. Anders dan [appellant] ziet het hof, gelet op de ontstane situatie en de (te verwachten) publiciteit, geen mogelijkheden voor herplaatsing van [appellant] . Hij heeft ook nagelaten dit standpunt feitelijk te onderbouwen. Daarmee faalt ook grief IX.

Met grief X komt [appellant] op tegen het oordeel van de kantonrechter dat de CAO VO (hierna: de CAO) van toepassing is als gevolg waarvan de arbeidsovereenkomst tussentijds kan worden opgezegd op grond van artikel 10.a.5 CAO en de arbeidsovereenkomst met ingang van 1 oktober 2016 wordt ontbonden. Het hof overweegt als volgt. De omstandigheid dat het [geïntimeerde] aanvankelijk het standpunt heeft ingenomen dat geen arbeidsovereenkomst tot stand is gekomen, staat er, anders dan [appellant] heeft betoogd, niet aan in de weg dat naast het tot stand komen van de arbeidsovereenkomst (hetgeen nu tussen partijen vaststaat), ook de CAO toepasselijk is geworden. Niet bestreden is de stelling van het [geïntimeerde] en de overweging van de kantonrechter dat in de vacature naar de onderhavige CAO is verwezen. De stelling van het [geïntimeerde] dat tijdens het sollicitatiegesprek expliciet verwezen is naar de toepasselijkheid van de CAO is door [appellant] evenmin voldoende gemotiveerd weersproken, de enkele omstandigheid dat hij zich dat niet kan herinneren is daartoe onvoldoende. Tenslotte wordt ook op de website van het [geïntimeerde] verwezen naar de CAO. Daarmee heeft het [geïntimeerde] beoogd de CAO van toepassing te doen zijn op te sluiten arbeidsovereenkomsten, hetgeen [appellant] heeft moeten begrijpen en het [geïntimeerde] heeft mogen verwachten. Aldus moet de CAO als tussen partijen overeengekomen worden beschouwd en is daarmee toepasselijk. Niet in het geding is dat deze CAO de mogelijkheid kent van tussentijdse beëindiging van de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. Het hof verenigt zich daarmee met hetgeen de kantonrechter in het bestreden vonnis in de rechtsoverwegingen 4.2.9, 5.1, 4.3 en 5.3 heeft overwogen en maakt dit oordeel tot het zijne. Daarmee faalt grief X. Ook de meer subsidiair verzochte vergoedingen op basis van artikel 7:671b lid 9 aanhef en onder a en b BW in verband met tussentijdse beeindiging van de arbeidsovereenkomst stuiten af op het voorgaande.

Voor toewijzing van hetgeen [appellant] primair en subsidiair heeft verzocht is gelet op het vooroverwogene aldus geen plaats. De stelling van [appellant] bij gelegenheid van de mondelinge behandeling in hoger beroep dat de omvang van de dienstbetrekking een andere was dan in de uitspraak van de kantonrechter tot uitgangspunt is genomen, kan [appellant] niet baten. Niet alleen staat hieraan de tweeconclusieregel in de weg en dient een wijziging van verzoek in beginsel in het eerste processtuk in hoger beroep plaats te vinden, maar tevens ziet de wijziging kennelijk alleen op loon over de periode ná 1 oktober 2016 zodat de periode daaraan voorafgaand, waarover salaris is betaald, niet in het geding is. Daarnaast geldt dat de wijziging uitsluitend ziet op de verzoeken tot toewijzing van een billijke vergoeding die, zoals hierna zal worden overwogen, niet toewijsbaar is.

Met grief XI komt [appellant] op tegen de afwijzing van de verzochte billijke vergoeding wegens ernstige verwijtbaarheid van de werkgever. Het hof is met de kanton-rechter van oordeel dat weliswaar het handelen van het [geïntimeerde] wellicht niet in alle opzichten helder en consistent is geweest, maar dat geen sprake is van ernstig verwijtbaar handelen van de werkgever als bedoeld in artikel 7:671b lid 8 aanhef en sub c BW.

Voor zover [appellant] toewijzing van een billijke vergoeding bepleit omdat hij zou zijn weggezet als een rechts-extremist, stuit dat af op hetgeen hiervoor onder 5.2 en 5.3 is overwogen. Van een verboden onderscheid is niet gebleken. Ook de stelling dat het [geïntimeerde] het heeft laten aankomen op een procedure met alle publiciteit van dien kan [appellant] niet baten. Niet alleen heeft [appellant] in eerste aanleg de keuze van het voeren van een kort geding gemaakt maar ook onbestreden is gebleven de stelling van het [geïntimeerde] bij gelegenheid van de mondelinge behandeling in hoger beroep dat partijen ten tijde van het kort geding gepoogd hebben een regeling te treffen om publiciteit te voorkomen, waaruit blijkt dat het [geïntimeerde] daartoe kennelijk in beginsel bereid was. Voorts is onbestreden gebleven dat ook het [geïntimeerde] verrast was door de massale publiciteit die na de zitting is ontstaan en dat zij maar op zeer beperkte schaal is ingegaan op verzoeken van de media om een reactie. Dat deze reactie feitelijk onjuist was, dan wel in het kader van deze toch tamelijk buitengewone kwestie onnodig grievend was, is niet gebleken. Het [geïntimeerde] heeft voorts niet in de hand op welke wijze de media de door het [geïntimeerde] verstrekte informatie openbaar maken. Deze verantwoordelijkheid berust niet primair bij het [geïntimeerde] . Het stond tenslotte het [geïntimeerde] , mede gelet op de ontstane publiciteit, vrij haar achterban - inclusief de raad van advies - op zakelijke wijze omtrent deze situatie te informeren. Grief XI faalt. Aan een vergoeding wordt dan ook niet toegekomen.

Grief XII komt op tegen de proceskostenveroordeling in eerste aanleg. Nu [appellant] in het ongelijk is gesteld, ligt veroordeling van [appellant] in de proceskosten in de rede.

Nu hetgeen te bewijzen is aangeboden, mits bewezen, niet tot een ander oordeel kan leiden, gaat het hof aan het bewijsaanbod voorbij.

Het hoger beroep faalt.

Het hof zal [appellant] als de (overwegend) in het ongelijk te stellen partij in de kosten van het hoger beroep veroordelen.
De kosten voor de procedure in hoger beroep aan de zijde van het [geïntimeerde] zullen tot aan deze beschikking worden vastgesteld op € 718,- voor griffierecht en op € 1.788,-voor salaris advocaat overeenkomstig het liquidatietarief (2 punten, tarief II in hoger beroep).