Uitspraken

Per aftrekpost gelden nadere regels en beperkingen. Verder geldt in het algemeen als voorwaarde dat tussen de uitgaven en de ziekte een direct verband moet bestaan en de uitgaven op de belastingplichtige moeten hebben gedrukt, dat wil zeggen: niet aan haar zijn vergoed. De limitatieve opsomming en de geldende nadere regels en beperkingen zullen tot gevolg hebben dat niet alle gemaakte kosten in aftrek worden toegestaan, ook al zijn deze voor belanghebbende als zwaar gehandicapte onvermijdelijk. De rechtbank is van oordeel dat dit evenwel geen discriminatie inhoudt van belanghebbende als zwaar gehandicapte ten opzichte van een gezond persoon waarvoor deze kosten niet noodzakelijk zijn. Dat kosten vanwege ziekte slechts in beperkte mate kunnen worden afgetrokken, is een keuze die in beginsel is voorbehouden aan de wetgever. De wetgever heeft daarbij naar het oordeel van de rechtbank zijn ruime beoordelingsvrijheid niet overschreden.

De bewijslast voor aftrek van specifieke zorgkosten rust op belanghebbende. Zij moet aannemelijk maken dat zij uitgaven heeft gedaan waarvoor aan de voorwaarden voor aftrek is voldaan. De rechtbank zal dit per aftrekpost beoordelen. De rechtbank begrijpt het nader stuk van belanghebbende zo dat de rechtbank voor de bedragen van de door belanghebbende bepleite aftrek kan uitgaan van het overzicht van 9 mei 2017 (zie 2.4). De inspecteur betwist niet dat belanghebbende uitgaven heeft gedaan tot de daarin opgenomen bedragen, maar wel dat – voor zover aftrek niet is toegestaan bij uitspraak op bezwaar – deze uitgaven voor aftrek in aanmerking komen.

Belanghebbende heeft in het overzicht vermeld dat zij in totaal € 1.221,10 aan geneesmiddelen, disposables en desinfectiemiddelen heeft besteed. Zoals belanghebbende zelf erkent zijn de kosten van disposables en desinfectiemiddelen ten onrechte onder de post farmaceutische middelen opgenomen. Deze middelen kunnen mogelijk alleen als overig hulpmiddel kwalificeren. De rechtbank zal deze kosten daarom bij de beoordeling van die aftrekpost meenemen en bij deze aftrekpost buiten beschouwing laten. In een brief van 15 september 2020 heeft belanghebbende nader gespecificeerd gesteld dat, naast een bedrag van € 141 dat de inspecteur reeds in aftrek heeft toegelaten, een bedrag van in totaal € 417,37 ziet op farmaceutische hulpmiddelen. Het gaat onder meer om Q10, magnesium, Royal Jelly, neusspray, paracetamol, amondelolie, CBD olie, natriumcarbonaat en probiotica.

De rechtbank begrijpt dat deze middelen voor belanghebbende noodzakelijk waren vanwege haar medische klachten. Echter, alleen voor wat betreft de paracetamols (€ 7,58 en € 12,18) is, gelet op de toelichting van belanghebbende dat de paracetamol gecombineerd met codeïne één geneesmiddel vormt en gelet op de overgelegde medicatie-overzichten, aannemelijk geworden dat deze in de situatie van belanghebbende op medisch voorschrift zijn verstrekt. Dat deze niet bij een apotheek zijn gekocht, maakt dat niet anders.2 De overige middelen zijn niet op voorschrift van een arts verstrekt. Daar heeft veelal alleen een advies van een arts aan ten grondslag gelegen. Voor een deel gaat het ook om producten die tevens voor andere doeleinden dan de behandeling of voorkoming van ziekte of aandoeningen worden gebruikt en dus niet als geneesmiddel kunnen worden aangemerkt. Als uitgangspunt komen daarom alleen de kosten voor de paracetamols (€ 7,58 en € 12,18) voor aftrek in aanmerking.

De rechtbank komt tot de slotsom dat belanghebbende recht heeft op een aftrek voor farmaceutische hulpmiddelen van in totaal (afgerond) € 161, namelijk € 141 (reeds toegekend door inspecteur) + € 7,58 + € 12,18 (paracetamols).

Belanghebbende verzoekt ook om aftrek van de kosten van het verblijf in het hotel tijdens de medische behandeling in het buitenland (€ 703,98). Zij heeft toegelicht dat ze meerdere infusen met zware pijnbestrijding en een ontstekingsremmer kreeg, en tussendoor meerdere dagen in bed lag wegens de zware bijwerkingen. De behandelingen vonden plaats op de hotelkamer onder toezicht van een vrouwelijke staf-member, omdat belanghebbende vanwege gezondheidsrisico’s niet in het ziekenhuis mocht worden opgenomen. Deze kamer bevond zich bij het hotel in een dependance van de kliniek van de artsen en tegenover het ziekenhuis. De arts van de kliniek kwam elke dag in het hotel en er was altijd dag en nacht een van de artsen aanwezig. Ook de medicatie werd in het hotel bezorgd.

Tussen partijen staat vast dat een medische behandeling heeft plaatsgevonden onder toezicht en begeleiding van een arts. De inspecteur betwist echter dat de behandeling in het hotel heeft plaatsgevonden en dat het ‘all-inclusive’ verblijf in het hotel te vereenzelvigen is met genees- en heelkundige hulp. De rechtbank ziet geen enkele aanleiding om te twijfelen aan de verklaring van belanghebbende en neemt de juistheid daarvan aan. Aangenomen wordt dat de aan de belastingplichtige in het hotel geboden diensten kwalificeren als onder medisch toezicht verleende medische- en verpleegkundige hulp. Het hotel is in dit geval aan te merken of gelijk te stellen met een verpleeginrichting, een ziekenhuis of zorgverlenende instelling. Onder deze omstandigheden vormen de door belanghebbende voor de verzorging en het verblijf betaalde uitgaven, uitgaven voor genees- en heelkundige hulp. Dit betekent dat het bedrag van € 703,98 voor aftrek in aanmerking komt.

Voorgaande geldt niet voor de kosten die verband houden met de ‘not fit to fly’-verklaring (€ 19,77 en € 21,75) en het verlengde verblijf in het hotel als gevolg van haar gezondheidstoestand die ten grondslag lag aan die verklaring (€ 1.243,76). De kosten voor het verlengen van het visum en het ophalen daarvan zijn geen kosten voor genees- en heelkundige hulp en staan in een te ver verwijderd verband met een medische behandeling om als zodanig in aftrek te worden gebracht. Verder volgt uit de verklaringen van belanghebbende niet dat tijdens het verlengde verblijf medische behandelingen of verzorging hebben plaatsgevonden onder medisch toezicht van een arts. Dat belanghebbende niet naar huis kon vliegen vanwege haar gezondheidstoestand, maakt niet dat deze kosten aftrekbaar zijn. De inspecteur heeft deze kosten daarom terecht in aftrek geweigerd.

Tot slot heeft belanghebbende ziektekosten opgenomen die zien op een operatie van schouderletsel van een van haar kinderen (€ 99,95 + € 390). De inspecteur heeft deze kosten niet in aftrek toegestaan, omdat hij op basis van de stukken niet kon vaststellen of de kosten door belanghebbende zijn voldaan en of deze niet zijn vergoed door de zorgverzekeraar. Belanghebbende heeft daarna geen nadere standpunten of stukken op dit punt ingebracht. De rechtbank acht niet aannemelijk dat sprake is van kosten voor genees- en heelkundige hulp die op belanghebbende hebben gedrukt.

Gelet op het voorgaande komt een bedrag van in totaal (afgerond) € 1.094 als kosten voor genees- en heelkundige hulp voor aftrek in aanmerking. Dit bedrag bestaat uit € 390 (reeds toegekend door de inspecteur) + € 703,98 (verblijf hotel tijdens medische behandeling).

8. Belanghebbende heeft in het overzicht € 374,89 aan uitgaven voor extra gezinshulp opgenomen, namelijk € 250 salaris zorgverlener + € 124,89 aan vrijwillige stortingen. De inspecteur heeft deze bedragen volledig als uitgaven voor extra gezinshulp aangemerkt. Gelet op de voor belanghebbende geldende drempel van € 357 bedraagt de aftrek dan € 18. De rechtbank acht dit juist en ziet geen reden om een hogere aftrek toe te staan.

9. Op grond van de wet komen hulpmiddelen voor het jaar 2016 alleen voor aftrek in aanmerking voor zover deze hulpmiddelen van een zodanige aard zijn dat zij hoofdzakelijk door zieke of invalide personen worden gebruikt. Voor de kwalificatie als hulpmiddel is het geen belemmering als het middel incidenteel ook buiten het verband van ziekte of handicap wordt gebruikt, maar de aard van het middel moet wel dusdanig zijn dat het normaliter alleen bedoeld is voor mensen met een ziekte of handicap. Voor deze voorwaarde en beperking van de aftrekbare kosten voor hulpmiddelen is door de wetgever bewust gekozen om discussies te voorkomen of bepaalde hulpmiddelen zijn aangeschaft vanwege ziekte of de persoonlijke voorkeur van de zieke.3 De rechtbank acht dit niet van redelijke grond ontbloot en daarmee niet in strijd met het non-discriminatiebeginsel.

De voorwaarde dat de hulpmiddelen van zodanige aard zijn dat zij hoofdzakelijk door zieke of invalide personen worden gebruikt, betekent dat vele hulpmiddelen die voor belanghebbende wegens ziekte noodzakelijk zijn, niet voor aftrek in aanmerking komen. Het gaat onder meer om de door belanghebbende aangeschafte saturatiemeter, [horloge] met hartslagmonitor, bloeddrukmeter, compressor, WifiLink/deuropener/remote camera, notebook, karretjes voor verzorgingsartikelen, verwijderingsbijdrage loeplamp, mobiele telefoonabonnementen voor de kinderen als mantelzorgers, zijslaappositioneringskussen, tas, camera voor 24-uursmonitoring, disposables, desinfectiematerialen, handschoenen en onderleggers. Deze hulpmiddelen bezitten geen bijzondere hoedanigheid als gevolg waarvan deze hoofdzakelijk door zieke of invalide mensen worden gebruikt.

De rechtbank heeft op de zitting het (oude) beleid van de Belastingdienst aan de orde gesteld, waarin was opgenomen dat de hiervoor genoemde voorwaarde niet geldt als een zaak een elementaire lichaamsfunctie overneemt.4 De inspecteur heeft in zijn nader stuk aangevoerd dat dit vanaf 1 januari 2014 met de wijziging van artikel 6.17, eerste en tweede lid, van de Wet IB 2001 niet langer wordt toegepast. Aangezien voormelde uitzondering in 2016 niet meer in de regelgeving is opgenomen en kennelijk ook geen beleid meer op dit punt bestaat, kan belanghebbende naar het oordeel van de rechtbank hier in deze procedure geen voordeel van hebben.

Verder zijn de kosten gemaakt samenhangend met de in 2013 aangeschafte rolstoel gelet op de expliciete uitsluiting in artikel 6.17, tweede lid, ten derde, van de Wet IB 2001 niet aftrekbaar. Aangezien belanghebbende erkent dat de kosten geen afschrijvingskosten zijn, kunnen de kosten ook niet op grond van de goedkeuring van de staatssecretaris van Financiën5 voor aftrek in aanmerking komen.

Tot slot zijn de contributies voor patiëntenverenigingen alleen aftrekbaar als de activiteiten van deze verenigingen zijn aan te merken als aan de leden verleende genees- of heelkundige hulp.6 Niet aannemelijk is dat dit geldt voor de dwarslaesie patiëntenvereniging en de vereniging Per Saldo, waar belanghebbende lid van was. Deze kosten komen daarom niet voor aftrek in aanmerking.

Conclusie is dat de door belanghebbende gemaakte kosten niet als uitgaven voor overige hulpmiddelen kunnen worden aangemerkt.

De kosten van vervoer voor een zieke of invalide voor het ondergaan van een medische behandeling, een bezoek aan een arts of een andere hulpverlener behoren in beginsel tot de uitgaven voor vervoer. Dit geldt ook als de medische behandeling in het buitenland plaatsvindt, indien bij de keuze daarvoor de grenzen van de redelijkheid niet worden overschreden. De rechtbank acht de kosten van het vervoer voor belanghebbende naar [land] aftrekbaar. Zij heeft daar een medische behandeling ondergaan die niet in Nederland beschikbaar is. De omstandigheid dat belanghebbende extra vervoerskosten heeft moeten maken, omdat zij als gevolg van de ‘not fit to fly’-verklaring niet met de geplande terugvlucht mee kon en een nieuw ticket moest kopen, maakt niet dat deze kosten een te ver verwijderde band hebben met de medische behandeling. De rechtbank stelt de kosten vast op € 326 (1/3 van € 978).

Ten aanzien van het busabonnement voert belanghebbende aan dat haar zoon vanwege een traumatische gebeurtenis niet op de fiets naar school durfde en zij vanwege haar medische situatie niet in staat was om hem zelf naar school te brengen. De rechtbank overweegt dat dit geen kosten betreffen die zijn gemaakt voor het ondergaan van een medische behandeling en dus niet op die grond aftrekbaar zijn. Andere vervoerskosten zijn alleen aftrekbaar als deze rechtstreeks als gevolg van de ziekte of invaliditeit zijn gemaakt en voor zover ze hoger zijn dan de kosten gemaakt door gezonde personen met een normaal bestedingspatroon die overigens wat inkomen, vermogen en gezinsomstandigheden betreft gelijk zijn aan belanghebbende. Aangezien een busabonnement ook tot het normale bestedingspatroon van een gezond persoon behoort, komen de kosten om die reden al niet voor aftrek in aanmerking.

Als vervoerskosten komt dus € 419 voor aftrek in aanmerking, namelijk € 93 (reeds door de inspecteur toegekend) + € 326 (vliegtickets).

11. Belanghebbende heeft recht op aftrek van in totaal € 8.303 aan specifieke zorgkosten. Dit bedrag kan als volgt worden gespecificeerd:

Het belastbaar inkomen uit werk en woning stelt de rechtbank vast op € 27.423, zijnde € 35.726 verminderd met de aftrek van uitgaven voor specifieke zorgkosten van € 8.303.