Uitspraken

Standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft veroordeling voor het primair ten laste gelegde gevorderd. Zij heeft daartoe naar voren gebracht dat op grond van de medische verklaringen, waaronder de verklaring van de deskundige ter terechtzitting, en de verklaring van aangever kan worden aangenomen dat aangever door de handeling van verdachte een schedelbasisfractuur heeft opgelopen. Dit letsel dient als zwaar lichamelijk letsel te worden aangemerkt. Ook indien niet wordt aangenomen dat sprake is van een schedelbasisfractuur, maar enkel van licht traumatisch hersenletsel, is sprake van zwaar lichamelijk letsel. Daarbij heeft de officier van justitie in aanmerking genomen dat dergelijk letsel volgens de neuroloog niet moet worden onderschat en daarnaast dat aangever tot op de dag van vandaag last heeft van terugkerende hoofdpijn waardoor hij wordt beperkt in zijn dagelijkse bezigheden.

Volgens de officier van justitie kan worden bewezen dat verdachte voorwaardelijk opzet heeft gehad op het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel. Uitgaande van de verklaring van aangever en het feit dat zwaar lichamelijk letsel is opgetreden, kan worden aangenomen dat verdachte met zijn voet forse druk heeft uitgeoefend op het hoofd van aangever, terwijl laatstgenoemde met zijn hoofd op een betonnen vloer lag. Dit handelen heeft het risico in zich dat zwaar lichamelijk letsel ontstaat, nu het een feit van algemene bekendheid is dat het hoofd een kwetsbaar onderdeel van het lichaam is en dat geweld gericht op dat lichaamsdeel een groot risico op zwaar lichamelijk letsel met zich brengt. Verdachte was zich er blijkens zijn eigen verklaring ook van bewust dat het hoofd een kwetsbaar onderdeel van het lichaam is en heeft door zijn handelwijze dat risico op de koop toegenomen.

Standpunt van de verdediging

De raadsman heeft betoogd dat verdachte integraal moet worden vrijgesproken. Daartoe heeft de raadsman diverse verweren gevoerd.

Allereerst heeft de raadsman zich op het standpunt gesteld dat de conclusies over het letsel niet eenduidig zijn en dat niet onomstotelijk kan worden vastgesteld dat sprake is geweest van een schedelbasisfractuur. Aangezien het wel vastgestelde licht traumatisch hersenletsel niet als zwaar lichamelijk letsel is aan te merken, kan het primair en meer subsidiair ten laste gelegde niet bewezen worden.

Daarnaast heeft de raadsman bepleit dat niet te bewijzen is dat sprake is van causaal verband tussen het letsel en het handelen van verdachte. De raadsman heeft hierbij naar voren gebracht dat verdachte consistent is in zijn verklaring dat hij slechts op het hoofd van het slachtoffer heeft geleund zonder door te drukken. De verschillende belastende elementen in de verklaring van aangever, waaronder het doordrukken met de voet, worden niet ondersteund door andere verklaringen noch door enig objectief bewijsmateriaal. Het ontbreken van zichtbaar uitwendig letsel voedt de twijfel over de toedracht van het letsel, terwijl ook niet bekend is wat aangever heeft gedaan na het incident bij de Commissie tot Overdracht van Corpskennis (de COCK) en voordat hij naar het ziekenhuis ging.

Ook kan volgens de raadsman niet worden bewezen dat verdachte heeft gehandeld met voorwaardelijk opzet op zwaar lichamelijk letsel, omdat er onvoldoende bekend is over de mate van druk waarmee verdachte zijn voet op of tegen het hoofd van aangever zou hebben geplaatst en er geen wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar de druk die moet worden uitgeoefend om tot zwaar lichamelijk letsel te komen in geval van een min of meer statische gedraging. Dat maakt dat niet op grond van algemene ervaringsregels of op basis van wetenschappelijke onderzoeksresultaten kan worden geconcludeerd dat er in het algemeen een aanmerkelijk risico op zwaar lichamelijk letsel is, noch dat verdachte van een dergelijke aanmerkelijke kans op de hoogte zou moeten zijn.

Ten aanzien van de meer subsidiair impliciet ten laste gelegde mishandeling heeft de raadsman betoogd dat in de context van de ontgroening past dat aspirant-leden situaties moeten ondergaan die een min of meer hevige onlust veroorzakende gewaarwording in of aan het lichaam doen ontstaan en die ook wel tot pijn leiden. Doordat de deelnemers hiervoor impliciet toestemming hebben gegeven is geen sprake van wederrechtelijkheid en daarmee ook niet van mishandeling.

Oordeel van de rechtbank

Gedraging

Uit bovenstaande bewijsmiddelen volgt dat verdachte op 25 augustus 2016 een geschoeide voet op het hoofd van aangever heeft geplaatst. Aangever lag op dat moment op zijn buik, waarbij zijn rechterwang zich op de betonnen vloer bevond. Verdachte heeft hierbij druk uitgeoefend op de linkerzijde van het hoofd van aangever.

Verdachte heeft verklaard dat hij zijn voet op het hoofd van aangever heeft gezet ter intimidatie van aangever en dat hij daarbij niet, zoals aangever heeft verklaard, heeft doorgedrukt. Van de andere aanwezigen bij de bijeenkomst heeft niemand iets verklaard over de door verdachte al dan niet gebruikte kracht. De rechtbank constateert dat de inschatting van de bij de betreffende gedraging uitgeoefende druk door omstanders ook moeilijk moet zijn geweest, gelet op de wijze waarop en de omstandigheden waaronder de handeling is uitgevoerd. Anders dan bij een stampende of schoppende beweging, is bij het plaatsen van een voet op of tegen het hoofd niet goed zichtbaar met welke kracht dit wordt gedaan nu de voet zich immers reeds op het hoofd bevindt. Voor de beantwoording van de vraag in welke mate verdachte druk op het hoofd van aangever heeft uitgeoefend, is de rechtbank derhalve in de eerste plaats aangewezen op de verklaringen die aangever en verdachte hierover hebben afgelegd.

Aangever, die de handeling heeft moeten ondergaan, heeft verklaard dat hij voelde dat verdachte een voet op zijn slaap zette en doordrukte en dat de druk in zijn hoofd zich heel snel, al na een seconde, opbouwde. Aangever heeft reeds kort na het voorval tegenover anderen verklaard dat verdachte op zijn hoofd is gaan staan en niet is gebleken dat hij zijn verklaring ten nadele van verdachte heeft willen aandikken. Sterker nog, aanvankelijk wilde aangever niet eens aangifte doen. Hoewel, zoals door de raadsman is aangevoerd, niet alle onderdelen van de verklaring van aangever worden ondersteund door andere bewijsmiddelen, maakt dat nog niet dat aangever ten aanzien van de door hem gevoelde druk niet gevolgd kan worden. Ten aanzien van de plaats waar de voet van verdachte zou hebben gestaan, hebben de andere getuigen niet of niet eenduidig verklaard. De rechtbank constateert in dat verband dat de verklaring van verdachte daarover evenmin door andere verklaringen wordt ondersteund. De rechtbank gaat daarom wat dit betreft uit van de verklaring van aangever, aangezien hij degene is die dat heeft gevoeld.

Het betoog van de raadsman dat het opmerkelijk is dat geen van de getuigen heeft verklaard te hebben gehoord dat aangever heeft geschreeuwd toen de voet op zijn hoofd was geplaatst, terwijl dit volgens aangever wel is gebeurd, is evenmin een reden om aan de verklaring van aangever te twijfelen. Waar aangever het heeft over schreeuwen, hoeft dat in dit geval niet letterlijk te worden opgevat. Verdachte heeft in dit verband immers zelf verklaard dat hij aangever op het moment dat hij zijn voet op het hoofd van aangever had geplaatst, hoorde jammeren, zuchten en steunen, hetgeen ook door een andere aanwezige is gehoord.

Uit het ontbreken van uitwendig letsel bij aangever kan naar het oordeel verder niet de conclusie worden getrokken dat er níet is doorgedrukt, nu het ontstaan daarvan sterk zal afhangen van het deel van het gezicht en de grootte van het oppervlak dat op de grond ligt en de kracht die op dat oppervlak wordt uitgeoefend. Ook in hetgeen de raadsman hierover heeft aangevoerd ziet de rechtbank daarom geen aanleiding om aan de verklaring van aangever op het punt van de ervaren druk te twijfelen.

De rechtbank acht de verklaring van aangever al met al betrouwbaar en zal die dan ook als uitgangspunt nemen. De rechtbank gaat er derhalve vanuit dat verdachte nadat hij zijn voet op het hoofd van aangever heeft geplaatst, enige seconden heeft doorgedrukt.

Letsel

Na toenemende hoofdpijnklachten is aangever op 27 augustus 2016 op de spoedeisende hulp van het ziekenhuis terechtgekomen. Als diagnose is door de neuroloog licht traumatisch hersenletsel gesteld. Alhoewel een breuk op de beelden van de CT-scan niet is waargenomen en -zo begrijpt de rechtbank- daarmee ook niet door de neuroloog kon worden vastgesteld, wordt door de neuroloog beschreven dat mogelijk sprake is geweest van een schedelbasisfractuur, gezien de progressieve hoofdpijn en braken verergerd door overeind komen met het vochtverlies uit het oor. Dit vochtverlies uit het oor is niet door behandelend medisch personeel geconstateerd. Wel hebben diverse personen uit de directe omgeving van aangever het door aangever genoemde vochtverlies uit het oor waargenomen. Nu voor de bij aangever ontstane en medisch vastgestelde ziekteverschijnselen, inclusief het tijdstip waarop deze zich manifesteerden, geen andere verklaring valt te geven en deze ziekteverschijnselen er zozeer op wijzen dat er sprake is geweest van een schedelbasisfractuur, gaat de rechtbank daarvan uit. Daarin past ook het door derden geconstateerde verlies van vocht uit het oor van aangever. Dat het bestaan van een schedelbasisfractuur niet is bevestigd op een CT-scan doet daaraan niet af, aangezien bekend is dat op scans niet altijd een bevestiging van klinische diagnostiek wordt verkregen, zoals ook door de deskundige ter terechtzitting is verklaard.

Naar het oordeel van de rechtbank is een schedelbasisfractuur naar haar aard zodanig ernstig dat dit ook naar gewoon spraakgebruik als zwaar lichamelijk letsel kan worden aangeduid. Het letsel van aangever dient dan ook als zwaar lichamelijk letsel te worden beschouwd.

Causaal verband

De beantwoording van de vraag of causaal verband bestaat tussen de door verdachte verrichte gedraging en het bij aangever opgetreden letsel, dient te geschieden aan de hand van de maatstaf of de schedelbasisfractuur redelijkerwijs als gevolg van de handeling van verdachte, te weten het met geschoeide voet uitoefenen van druk op het hoofd van aangever, terwijl deze met zijn hoofd op een betonnen vloer lag, aan verdachte kan worden toegerekend.

De rechtbank overweegt dat in het onderhavige geval na de gedraging van verdachte aangever de volgende dag, na ongeveer 30 uren, hevige hoofdpijnklachten kreeg en geen licht meer kon verdragen. De klachten hebben zich derhalve niet direct na de gedraging in alle hevigheid gemanifesteerd. Niettemin is de rechtbank van oordeel dat het letsel redelijkerwijs als gevolg van de gedraging van verdachte aan hem kan worden toegerekend. De rechtbank neemt hierbij in aanmerking dat aangever heeft verklaard dat hij op het moment dat verdachte een voet op zijn hoofd plaatste vrijwel meteen een heel hoge druk op zijn hoofd en direct daarna hoofdpijn voelde. De gedraging van verdachte, uitgevoerd op het hoofd, te weten een kwetsbaar onderdeel van het lichaam, is naar haar aard geschikt om het gevolg teweeg te brengen en deze is bovendien van dien aard dat zij het vermoeden wettigt dat deze heeft geleid tot het intreden van het gevolg. Volgens de deskundige is het ook heel voorstelbaar dat bij een kleine schedelbasisfractuur met kleine bloeding de ziekteverschijnselen pas later optreden, zoals hier het geval is geweest. Voorts acht de rechtbank van belang dat uit de medische gegevens volgt dat aangever een blanco medische voorgeschiedenis heeft en dat het niet aannemelijk is geworden dat er vooraf of nadien nog andere incidenten hebben plaatsgevonden die tot het ontstaan van een schedelbasisfractuur bij aangever hebben kunnen leiden. Aangever heeft verklaard dat hem rond die periode geen andere incidenten zijn overkomen die dit hoofdletsel kunnen verklaren, terwijl het verweer van de raadsman ter zake ook niet verder reikt dan het wijzen op de mogelijkheid dat er iets anders heeft plaatsgevonden, zonder dat concrete gebeurtenissen worden benoemd. Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat het letsel van aangever met tenminste de vereiste aanzienlijke mate van waarschijnlijkheid door de gedraging van verdachte is veroorzaakt.

Opzet

Uit het dossier volgt niet dat verdachte zogenoemd "vol" opzet had op het toebrengen van het zwaar lichamelijk letsel. Daarom moet worden beoordeeld of verdachte voorwaardelijk opzet had op dit gevolg.

Voorwaardelijk opzet op een bepaald gevolg -zoals hier zwaar lichamelijk letsel- is aanwezig indien de verdachte zich willens en wetens heeft blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat dit gevolg zal intreden. Voor de vaststelling dat de verdachte zich willens en wetens heeft blootgesteld aan zo’n kans is niet alleen vereist dat de verdachte wetenschap heeft van de aanmerkelijke kans dat het gevolg zal intreden, maar ook dat hij die kans ten tijde van de gedraging bewust heeft aanvaard.

Naar het oordeel van de rechtbank roept het uitoefenen van druk op een hoofd dat zijdelings op een betonnen vloer ligt, een aanmerkelijke kans in het leven dat het slachtoffer ten gevolge daarvan zwaar lichamelijk letsel oploopt. Het hoofd is een kwetsbaar en vitaal onderdeel van het lichaam. Een verwonding aan het hoofd kan snel tot zwaar lichamelijk letsel leiden. Gelet op zijn eigen verklaring is verdachte zich daarvan ook bewust geweest. Aan het voorgaande doet naar het oordeel van de rechtbank niet af dat wetenschappelijk onderzoek naar de druk die nodig is om een schedelbasisfractuur te veroorzaken ontbreekt.

De rechtbank is van oordeel dat de gedraging van verdachte, zoals de rechtbank deze bewezen acht, bovendien naar haar uiterlijke verschijningsvorm kan worden aangemerkt als zozeer te zijn gericht op het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel aan aangever dat het

-behoudens contra-indicaties, waarvan in casu niet is gebleken- niet anders kan dan dat verdachte die kans bewust heeft aanvaard.

Gelet op het voorgaande acht de rechtbank wettig en overtuigend bewezen dat verdachte de hem primair ten laste gelegde voltooide zware mishandeling heeft begaan.

Vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd dat verdachte ter zake van het primair ten laste gelegde wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf van 91 dagen, waarvan 90 dagen voorwaardelijk met een proeftijd van 3 jaren en een taakstraf voor de duur van 180 uren, subsidiair 90 dagen vervangende hechtenis.

Standpunt van de verdediging

De raadsman heeft gepleit voor een algehele vrijspraak van hetgeen verdachte is ten laste gelegd en heeft zich niet uitgelaten over de eventuele oplegging van een straf.

Oordeel van de rechtbank

Bij de bepaling van de straf heeft de rechtbank rekening gehouden met de aard en de ernst van het bewezen en strafbaar verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan, de persoon van verdachte zoals deze naar voren is gekomen uit het onderzoek op de terechtzitting en de over hem opgemaakte rapportage, het verdachte betreffende uittreksel uit de justitiële documentatie, alsmede de vordering van de officier van justitie en het pleidooi van de raadsman.

De rechtbank heeft in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen.

Tijdens de ontgroeningsperiode van de studentenvereniging [naam studentenvereniging] heeft verdachte zijn voet op het hoofd van een aspirant-lid gezet en vervolgens druk uitgeoefend, als gevolg waarvan deze zwaar lichamelijk letsel, te weten een schedelbasisfractuur en licht traumatisch hersenletsel, heeft opgelopen. Door zijn handelen heeft verdachte in forse mate inbreuk gemaakt op de lichamelijke integriteit en de gezondheid van het slachtoffer. Verdachte heeft het slachtoffer niet alleen pijn toegebracht, maar ook vernederd. Uit de door het slachtoffer opgemaakte slachtofferverklaring volgt dat hij zelfs nu nog de gevolgen ondervindt van het handelen van verdachte.

Verdachte heeft dit feit gepleegd terwijl hij voorzitter was van de COCK. Bij deze commissie moesten aspirant-leden die zich in de ogen van ouderejaars op enigerlei wijze tijdens de introductieperiode zouden hebben misdragen zich verantwoorden. Vanwege een door het slachtoffer voorafgaand aan de introductieperiode aan verdachte gegeven tikje, heeft verdachte hem voorgedragen voor de betreffende bijeenkomst. Deze commissie was volgens de bepalingen van [naam studentenvereniging] gehouden aan allerlei regels. Een van de belangrijkste regels daarvan, het zich onthouden van fysiek contact, is door verdachte -en overigens niet door hem alleen- op grove wijze geschonden. Het volgens de vereniging vereiste toezicht van andere dan COCK-leden ontbrak en ook de onderlinge controle van de leden van de COCK heeft gefaald. Zoals uit de verklaring van verdachte en uit het dossier valt af te leiden was fysiek contact ook in eerdere jaren bij de COCK en op andere bestraffingsmomenten tijdens de introductietijd gebruikelijk. Het gedrag van verdachte heeft aldus plaatsgevonden in een setting waarbinnen enige mate van geweld kennelijk acceptabel werd geacht, hetgeen door en namens verdachte ter terechtzitting min of meer naar voren is gebracht als een verzachtende omstandigheid. Naar het oordeel van de rechtbank wordt met dat laatste door de verdediging miskend dat geweld in geen enkele setting door de maatschappij wordt geaccepteerd, zoals ook wel mag blijken uit de commotie die deze zaak in de maatschappij teweeg heeft gebracht. Verdachte heeft ter terechtzitting naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende blijk gegeven van zijn eigen verantwoordelijkheid en meer in het bijzonder van die als voorzitter en heeft zich, zo valt ook uit het dossier af te leiden, te veel laten leiden door een persoonlijk akkefietje tussen hem en het latere slachtoffer. De rechtbank rekent hem aan dat hij binnen het ontgroeningsritueel misbruik heeft gemaakt van de machtspositie die hij ten opzichte van het slachtoffer innam.

De rechtbank houdt verder ook nadrukkelijk rekening met het gegeven dat juist omdat dit incident heeft plaatsgevonden in een ontgroeningsperiode en bij de studentenvereniging [naam studentenvereniging] , die toch al in de belangstelling van de media stond (en staat), deze strafzaak een meer dan gemiddelde aandacht in de pers en op sociale media heeft gehad. Dit heeft op alle betrokkenen, maar zeker ook op verdachte een enorme impact gehad. Dit terwijl het voor hem de eerste keer is dat hij met justitie in aanraking komt, in die zin dat hij blijkens het uittreksel uit de justitiële documentatie niet eerder voor een vergelijkbaar strafbaar feit is veroordeeld.

In het reclasseringsadvies staat omtrent het recidiverisico beschreven dat er in het leven van verdachte momenteel geen aanwijsbare risicofactoren zijn die de kans op nieuw delictgedrag doen vergroten. Zo zijn er bij verdachte geen aanwijzingen gevonden voor een structurele agressieproblematiek. De sociale context, waarbij sprake is geweest van normvervaging binnen het groepsgedrag, heeft bij het plegen van het delict volgens de reclassering een belangrijke rol gespeeld. Van een dergelijke sociale context is momenteel echter geen sprake meer nu verdachte niet langer actief lid is bij een studentenvereniging, noch verkeert in een (machts)positie waarbij hij verantwoordelijkheid heeft over anderen. Daarnaast hebben de impact van de vervolging en de (media-)aandacht die de zaak heeft gekregen de kans op nieuw grensoverschrijdend gedrag doen laten afnemen. Ook de praktische zaken in het leven van verdachte zijn op orde. De reclassering ziet derhalve geen indicatie voor gedragsbeïnvloeding of bemoeienis vanuit de reclassering.

De rechtbank overweegt dat gelet op de Oriëntatiepunten voor straftoemeting van het LOVS in beginsel de oplegging van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf geïndiceerd is. Alles afwegende acht de rechtbank dat in dit geval niet aangewezen en zal zij een voorwaardelijke gevangenisstraf opleggen in combinatie met een onvoorwaardelijke taakstraf. Gelet op het bepaalde in artikel 22b van het Wetboek van Strafrecht kan de rechtbank daarmee echter niet volstaan, zodat daarnaast een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 1 dag wordt opgelegd. De rechtbank ziet aanleiding een hogere taakstraf op te leggen dan door de officier van justitie is gevorderd, omdat een hogere onvoorwaardelijke taakstraf naar het oordeel van de rechtbank meer recht doet aan de ernst van het feit. De op te leggen voorwaardelijke gevangenisstraf, die niet zozeer wordt opgelegd om recidive te voorkomen, als wel om de ernst van het feit tot uitdrukking te brengen, is in het verlengde daarvan van kortere duur dan is gevorderd.