Uitspraken

Misleiding

Met betrekking tot het dwangmiddel misleiding overweegt de rechtbank dat [medeverdachte 1] [slachtoffer 1] naar Nederland heeft laten komen onder het voorwendsel dat zij hier zou kunnen werken als manicure of oppas, alsmede dat [medeverdachte 1] toen [slachtoffer 1] in Nederland was al na enkele weken heeft aangegeven dat er geen werk voor [slachtoffer 1] was en dat [slachtoffer 1] wel in de prostitutie kon gaan werken. De rechtbank constateert dat [medeverdachte 1] al jaren in Nederland woonde. [medeverdachte 1] heeft verklaard34 dat zij aan geld kwam door hairextensions te plaatsen of als ze een relatie had, door geld van haar partner te krijgen. Als dit niet lukte, ging ze in de prostitutie werken. Uit het voorgaande leidt de rechtbank af dat [medeverdachte 1] er zelf niet in is geslaagd om - zonder verblijfs- en werkvergunning - in Nederland een inkomen te verwerven in de schoonheidsbranche. Van concrete feiten of omstandigheden waaruit blijkt dat [medeverdachte 1] reden had te denken dat de situatie voor [slachtoffer 1] anders zou zijn en dat zij daadwerkelijk werk als manicure of oppas zou kunnen vinden en daaruit voldoende inkomsten zou kunnen verwerven is niet gebleken. Integendeel, de rechtbank stelt vast dat [medeverdachte 1] uit eigen ervaring wist dat [slachtoffer 1] hoogstwaarschijnlijk in een situatie zou komen te verkeren zonder inkomsten en zonder zicht op ander werk dan prostitutie.

De rechtbank wijst in dit verband ook op de verklaring van [slachtoffer 3]35 waarin zij aangeeft dat [medeverdachte 1] regelt dat vrouwen naar Europa komen om - in [medeverdachte 1] 's woorden - "programma te doen", wat wil zeggen zich te prostitueren.

Ook uit de verklaring36 van [medeverdachte 2] blijkt dat [medeverdachte 1] meerdere vrouwen naar Nederland heeft gehaald die vervolgens in de prostitutie terechtkwamen.

Gelet op het voorgaande ziet de rechtbank het naar Nederland halen van [slachtoffer 1] als onderdeel van een zich herhalend patroon waarbij [medeverdachte 1] Braziliaanse vrouwen naar Nederland laat komen met het doel om hen in de prostitutie te laten werken. Door [slachtoffer 1] desondanks voor te houden dat zij, [slachtoffer 1] , in Nederland ander werk dan prostitutiewerk kon gaan doen om in haar onderhoud te voorzien, heeft [medeverdachte 1] [slachtoffer 1] naar het oordeel van de rechtbank misleid.

Misbruik van uit feitelijke omstandigheden voorvloeiend overwicht en misbruik van een kwetsbare positie

Met betrekking tot het dwangmiddel misbruik van een kwetsbare positie geldt dat dit begrip in lid 6 van artikel 237f Sr inmiddels is gedefinieerd in die zin dat daaronder mede wordt begrepen “een situatie waarin een persoon geen andere werkelijke of aanvaardbare keuze heeft dan het misbruik te ondergaan.” De rechtbank is van oordeel dat aan voornoemd bestanddeel ook ten tijde van het ten laste gelegde deze betekenis toekwam.

Met betrekking tot het dwangmiddel misbruik van uit feitelijk overwicht voorvloeiend overwicht geldt blijkens de wetsgeschiedenis37 dat, waar het de prostitutie betreft, dit misbruik kan worden verondersteld indien de prostitué(e) in een situatie verkeert of komt te verkeren die niet gelijk is aan de omstandigheden waarin een mondige prostitué(e) in Nederland pleegt te verkeren. Daarbij kan onder meer worden gedacht aan schulden, aangegaan om de reis naar Nederland te betalen. De afbetalingsverplichting kan van dien aard zijn dat de betrokkene gedwongen is zich te blijven prostitueren. Meer in het algemeen kan worden gesteld dat het niet kunnen beschikken over eigen financiële middelen als een uitbuitingssituatie moet worden aangemerkt. De omstandigheid dat de prostitué(e) niet kan beschikken over haar paspoort of dat haar visum is verlopen, brengt de betrokkene eveneens in de hier bedoelde afhankelijke situatie. In de wetsgeschiedenis wordt voorts opgemerkt dat vrijwilligheid ontbreekt, indien de prostitué(e) niet of slechts in verminderde mate de mogelijkheid heeft een bewuste keuze te maken met betrekking tot het al dan niet voortzetten van zijn of haar relatie met de exploitant.

In de jurisprudentie38 wordt uit deze wetsgeschiedenis afgeleid dat, indien zich die laatste situatie voordoet degene die de betrokkene tot prostitutie heeft gebracht niet een beroep erop kan doen dat zijn opzet niet erop gericht was dat de betrokkene zich heeft overgegeven aan prostitutie als gevolg van (het gebruik van) het overwicht dat uit de desbetreffende feitelijke verhoudingen voortvloeide. Wel zal degene die betrokkene in de prostitutie heeft gebracht zich bewust moeten zijn van de relevante feitelijke omstandigheden waaruit het overwicht op betrokkene voortvloeit, dan wel verondersteld moet worden voort te vloeien, in die zin dat tenminste voorwaardelijk opzet ten aanzien van die omstandigheden aanwezig moet zijn en uit de bewijsmiddelen moet kunnen worden afgeleid. Uit de omstandigheid dat het slachtoffer illegaal in Nederland verblijft, volgt dat een afhankelijke positie - door de wetgever als een uitbuitingssituatie aangemerkt - mag worden verondersteld.

Voor het bewijs van door "misbruik" handelen is toereikend dat de dader zich bewust moet zijn geweest van de relevante feitelijke omstandigheden van de betrokkene waaruit het overwicht voortvloeit, dan wel verondersteld moet worden voort te vloeien, in die zin dat tenminste voorwaardelijk opzet ten aanzien van die omstandigheden bij hem aanwezig moet zijn. Datzelfde geldt voor gevallen waarin sprake is van een kwetsbare positie van het slachtoffer.

De rechtbank constateert dat [medeverdachte 1] [slachtoffer 1] onder valse voorwendselen naar Nederland heeft gehaald, dat [slachtoffer 1] geen verblijfsvergunning had en derhalve na een verblijf van drie maanden in Nederland - dus vanaf enig moment in februari 2012 - illegaal was, dat zij geen legaal inkomen in Nederland kon verwerven en dat zij geen Nederlands of Engels sprak. De rechtbank stelt vast dat [slachtoffer 1] dientengevolge in hoge mate afhankelijk was van [medeverdachte 1] die wel de Nederlandse taal sprak, al lange tijd in Nederland woonde en hier in tegenstelling tot [slachtoffer 1] huisvesting en inkomsten had. In het bijzonder voor inkomsten en huisvesting was [slachtoffer 1] afhankelijk van [medeverdachte 1] . Voorts constateert de rechtbank dat [slachtoffer 1] een schuld bij [medeverdachte 1] had in verband met het terugbetalen van het vliegticket, dat [medeverdachte 1] bepaalde wanneer [slachtoffer 1] moest werken en dat [slachtoffer 1] de helft van haar verdiensten aan [medeverdachte 1] moest afstaan.

Deze omstandigheden maken naar het oordeel van de rechtbank dat er sprake was van een situatie waarin zij geen andere reële keuze had dan in de prostitutie te gaan werken en dat haar situatie niet gelijk was aan de omstandigheden waarin een mondige prostitué(e) in Nederland pleegt te verkeren. [slachtoffer 1] verkeerde aldus in een uitbuitingssituatie en [medeverdachte 1] maakte daar misbruik van.

Vervolgens is de rechtbank van oordeel dat verdachte hiervan op de hoogte was.

Uit de verklaringen van verdachte blijkt dat hij op de hoogte was van het feit dat [slachtoffer 1] uit Brazilië kwam, dat zij geen Nederlands of Engels sprak, dat zij geen legaal inkomen in Nederland kon verwerven en dat zij in de illegale prostitutie werkte. Ook wist verdachte dat [medeverdachte 1] (escort)afspraken voor [slachtoffer 1] maakte en dat [medeverdachte 1] bepaalde dat [slachtoffer 1] verdachte moest betalen. Voorts blijkt uit de verklaring van verdachte39 dat hij aan [slachtoffer 1] kon zien dat ze gespannen was en dat er wat aan de hand was. Verdachte meende dat het niet goed zat tussen [medeverdachte 1] en [slachtoffer 1] en dacht dat ze een geschil hadden. Het viel verdachte op dat [medeverdachte 1] veel trok aan [slachtoffer 1] en [slachtoffer 1] vaak ophaalde, waarna [slachtoffer 1] vermoeid en ingedoken weer terugkwam.

Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat verdachte zich bewust was van de kwetsbare positie van [slachtoffer 1] en van de relevante feitelijke omstandigheden van [slachtoffer 1] waaruit het overwicht van zowel [medeverdachte 1] als verdachte voortvloeide. Door [slachtoffer 1] onder deze omstandigheden toch te (blijven) huisvesten - en daarmee een werkplek te bieden - en naar escortafspraken te (blijven) brengen en zich hiervoor te laten betalen, heeft verdachte naar het oordeel van de rechtbank (opzettelijk) misbruik gemaakt van [slachtoffer 1] 's kwetsbare positie en het uit feitelijke omstandigheden voortvloeiende overwicht.

Ten aanzien van de term uitbuiting overweegt de rechtbank als volgt. In lid 2 van artikel 237f Sr is bepaald dat onder uitbuiting in ieder geval uitbuiting in de prostitutie valt. De Hoge Raad41 heeft ten aanzien van overige uitbuiting geoordeeld dat niet in algemene termen is te beantwoorden wanneer sprake is van uitbuiting en dat dit antwoord sterk is verweven met de omstandigheden van het geval. Hierbij komt in elk geval betekenis toe aan de aard en duur van de tewerkstelling, de beperkingen die zij voor de betrokkene meebrengt en het (economisch) voordeel dat daarmee door de tewerksteller wordt behaald.

De rechtbank is van oordeel dat bij de beantwoording van de vraag of sprake is van uitbuiting, ook als het gaat om gedwongen prostitutie, enige betekenis toekomt aan het (economisch) voordeel dat wordt behaald of beoogd. De rechtbank ziet het profiteren van de werkzaamheden van een ander als één van de wezenlijke elementen van uitbuiting.

Gelet op de aard van het werk en de inbreuk op de lichamelijke integriteit kan ingeval van gedwongen prostitutie evenwel al bij een zeer gering behaald of beoogd (economisch) voordeel de conclusie worden getrokken dat sprake is van uitbuiting.

Ten aanzien van het oogmerk van uitbuiting overweegt de rechtbank dat hiervoor is vereist dat het handelen van verdachte, naar hij moet hebben beseft, als noodzakelijk en dus door hem gewild gevolg meebracht dat de ander werd of zou kunnen worden uitgebuit.42

Uit de bewijsmiddelen komt naar voren dat [slachtoffer 1] er met toepassing van dwangmiddelen toe is gebracht om zich te prostitueren. De aard van deze werkzaamheden maakt dat deze een grote - zo niet de grootst mogelijke - inbreuk op haar persoon en lichamelijke integriteit voor haar met zich meebracht. Bovendien was haar bewegingsvrijheid in die zin beperkt dat zij elk moment gebeld kon worden en beschikbaar moest blijven voor prostitutiewerkzaamheden. Ten aanzien van het door de verdachten behaalde economisch voordeel constateert de rechtbank dat [slachtoffer 1] de helft van haar verdiensten aan [medeverdachte 1] moest geven toen ze in en vanuit de woning van verdachte werkte. [slachtoffer 1] moest daarnaast per week € 50,00 huur aan verdachte betalen en verdachte kreeg € 40,00 voor escortritten in de omgeving van [pleegplaats 1] en € 50,00 à 60,00 daarbuiten.

Het op deze wijze financieel voordeel behalen uit werkzaamheden die door een ander in de prostitutie worden verricht, terwijl er sprake is van dwang, zoals de rechtbank hiervoor reeds heeft overwogen, leidt tot uitbuiting als bedoeld in artikel 273f Sr. Dat het voordeel van verdachte niet aanzienlijk was, staat naar het oordeel van de rechtbank niet in de weg aan de vaststelling van uitbuiting. Dat een deel van de opbrengsten van verdachte voortkwam uit de verhuur van een kamer die hij ook aan een andere huurder - niet zijnde een prostitué(e) - had kunnen verhuren, evenmin.

De rechtbank is derhalve van oordeel dat sprake was van uitbuiting van [slachtoffer 1] , door [medeverdachte 1] .

Uit hetgeen hiervoor is overwogen vloeit voort dat [medeverdachte 1] heeft gehandeld met het oogmerk van uitbuiting. Dat ook verdachte het oogmerk van uitbuiting had, vloeit naar het oordeel van de rechtbank voort uit het feit dat verdachte wist dat [slachtoffer 1] zich in een uitbuitingssituatie bevond - zoals reeds overwogen bij de bespreking van de dwangmiddelen misbruik van een kwetsbare positie en misbruik van uit feitelijke omstandigheden voortvloeiend overwicht - en [slachtoffer 1] desondanks tegen betaling heeft gehuisvest en naar escortafspraken heeft gebracht.

De rechtbank stelt voorop dat uit de jurisprudentie43 blijkt dat de betrokkenheid aan een strafbaar feit als medeplegen kan worden bewezen verklaard indien is komen vast te staan dat bij het begaan daarvan sprake is geweest van een voldoende nauwe en bewuste samenwerking. Deze kwalificatie is slechts dan gerechtvaardigd als de bewezenverklaarde - intellectuele en/of materiële - bijdrage aan het delict van de verdachte van voldoende gewicht is. Bij de vorming van het oordeel dat sprake is van de voor medeplegen vereiste nauwe en bewuste samenwerking, kan rekening worden gehouden met onder meer de intensiteit van de samenwerking, de onderlinge taakverdeling, de rol in de voorbereiding, de uitvoering of de afhandeling van het delict en het belang van de rol van de verdachte, diens aanwezigheid op belangrijke momenten en het zich niet terugtrekken op een daartoe geëigend tijdstip.

De rechtbank is van oordeel dat verdachte zelf een - naar het oordeel van de rechtbank wezenlijk - deel van de uitvoeringshandelingen heeft verricht zoals strafbaar gesteld in het kader van de in artikel 273f Sr, eerste lid, sub 1, 4, en 6 vermelde vormen van mensenhandel alsmede de in lid 1 sub 9 vermelde vorm van mensenhandel.

Zo blijkt uit de vastgestelde feiten/bewijsmiddelen dat verdachte [slachtoffer 1] - tegen betaling - heeft gehuisvest en daarmee een werkplek geboden, erotische foto's van haar heeft gemaakt en haar - tegen betaling - naar escortafspraken heeft gebracht. Verdachte heeft deze uitvoeringshandelingen verricht, zich bewust zijnde van de kwetsbare positie van [slachtoffer 1] en het uit feitelijke omstandigheden voortvloeiende overwicht dat hij (en [medeverdachte 1] ) op [slachtoffer 1] had(den). Daarom kan, anders dan gesteld door de officier van justitie en de raadsman, de rol van verdachte niet worden aangemerkt als slechts die van medeplichtige, maar dient de verdachte naar het oordeel van de rechtbank als medepleger te worden beschouwd.

De omstandigheid dat [medeverdachte 1] de regie voerde en dat verdachte vooral in opdracht van [medeverdachte 1] handelde, zoals blijkt uit de verklaringen van zowel verdachte als [slachtoffer 1] , maakt dit niet anders. Weliswaar volgt hieruit dat het initiatief bij [medeverdachte 1] lag, maar dat neemt niet weg dat wel degelijk sprake was van een nauwe en bewuste samenwerking tussen verdachte en [medeverdachte 1] en dat de rol van verdachte van zodanig gewicht was, dat maakt dat sprake is van medeplegen. Dat [slachtoffer 1] reeds (door [medeverdachte 1] ) werd uitgebuit toen verdachte haar leerde kennen, doet evenmin af aan de (latere) deelneming van verdachte.

Gelet op het voorgaande acht de rechtbank medeplegen van alle onder 1. primair en 2. ten laste gelegde sub-onderdelen van mensenhandel ten aanzien van [slachtoffer 1] bewezen.

Het oordeel van de rechtbank met betrekking tot het onder 3. en 4. ten laste gelegde

De rechtbank overweegt dat indien wordt uitgegaan van de verklaringen van [slachtoffer 2] en [getuige 2] , daaruit zou kunnen volgen dat [slachtoffer 2] in de tenlastegelegde periode door - in ieder geval - [medeverdachte 1] door toepassing van dwangmiddelen (misbruik van een kwetsbare positie en misbruik van uit feitelijk overwicht voortvloeiende verhoudingen) is gedwongen in de prostitutie te werken en een (groot) deel van haar verdiensten heeft moeten afstaan.

De rechtbank is echter van oordeel dat - zou uitbuiting van [slachtoffer 2] in die periode worden vastgesteld - er buiten de verklaringen van [slachtoffer 2] geen aanvullend bewijs is voor een wezenlijk aandeel van verdachte in die uitbuiting dan wel wetenschap van die uitbuiting bij verdachte.

Voorts overweegt de rechtbank dat de verklaringen van [slachtoffer 2] niet op alle onderdelen consistent zijn. Zo heeft [slachtoffer 2] wisselend verklaard over de bedreigingen die door verdachte zouden zijn geuit. Ook heeft [slachtoffer 2] in haar slachtofferverklaring aangegeven dat zij opgesloten was, dat zij constant gecontroleerd werd en dat zij geen moment echt alleen kon zijn. De rechtbank constateert dat dit niet blijkt uit eerdere door [slachtoffer 2] afgelegde verklaringen en evenmin overeenkomt met verklaringen van andere betrokkenen. De rechtbank neemt verder in aanmerking dat de verklaringen van [slachtoffer 2] inhoudende dat zij na aankomst op Schiphol naar de woning van verdachte in [pleegplaats 1] is gebracht en pas enige tijd later naar [pleegplaats 4] is gegaan, ook niet overeenstemmen met de verklaringen van anderen.

Alles overwegend is de rechtbank van oordeel dat er onvoldoende wettig en overtuigend bewijs is voor het onder 3. primair en subsidiair en 4. ten laste gelegde en zal de rechtbank verdachte hiervan vrijspreken.