Uitspraken

Insluiten

Volgens verzoeker biedt de verleende zorgmachtiging geen ruimte voor insluiting op de

kamer gedurende de dag en biedt ook de Beginselenwet verpleging ter beschikking gestelden, hierna te noemen Bvt, daartoe geen ruimte, nu de insluiting werd

veroorzaakt door personeelsgebrek en niet was gelegen in (wan)gedrag van verzoeker.

Als de huisregels al onverkort van toepassing zijn (geweest) op verzoeker, dan bieden ook die huisregels geen bevoegdheid tot insluiting gedurende de dag, daar daarin slechts is geregeld dat wordt ingesloten van 22 uur tot 08.15 uur. In het behandelplan van verzoeker was met betrekking tot insluiting gedurende de dag niets geregeld.

Hoewel verweerder tijdens de procedure bij de klachtencommissie heeft gesteld dat er geen sprake is geweest van beperking van de bewegingsvrijheid, lijkt het verzoeker in strijd met de erkenning dat gedurende in ieder geval twee dagen werd besloten tot eerdere insluiting op grond van personeelsgebrek. Verzoeker stelt zich daarnaast op het standpunt dat het onjuist is dat hem geen besluit art. 8:9 Wvggz werd uitgereikt.

Toezicht tijdens bezoek

Verzoeker maakt bezwaar tegen het monitoren van bezoek (van zijn vriendin en vader gezamenlijk) door de kliniek terwijl de zorgmachtiging daartoe geen bevoegdheid geeft.

Verzoeker heeft daarnaast aangevoerd dat er mogelijk minder verstrekkende maatregelen

hadden kunnen worden genomen.

Verzoeker stelt als volgt: ‘Zo de Bvt al van toepassing is, laat art. 37 Bvt ook geen toezicht toe, nu uit niets is gebleken, en dat ook niet is gesteld, dat bezoek zonder toezicht gevaar zou kunnen opleveren voor het bezoek’.

Verzoeker stelt zich op het standpunt dat de argumenten van verweerder en de klachtencommissie onbegrijpelijk, althans onvoldoende (duidelijk) gemotiveerd zijn omdat zich nooit eerder incidenten hebben voorgedaan tijdens het verblijf van verzoeker in de kliniek en/of met zijn bezoek. Naar de mening van verzoeker is door het instellen van toezicht inbreuk gemaakt op het recht op familie leven. Een beslissing tot beperking van dat recht ex art. 8:9 Wvggz is aan verzoeker niet uitgereikt en had daarom niet genomen mogen worden.

Kamercontrole

In de zorgmachtiging is de vorm van zorg ‘het onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedrag-beïnvloedende middelen en gevaarlijke voorwerpen’ expliciet afgewezen.

Op 5 januari 2023 heeft een algemene controle van de verblijfsruimte van verzoeker plaatsgevonden. Verzoeker stelt zich op het standpunt dat de zorgmachtiging zwaarder moet wegen dan de huisregels. Ten onrechte is geen beslissing genomen op grond van art. 8:9 Wvggz, zodat een geldige titel voor deze controle ontbreekt.

Verzoeker is van mening dat de klachtencommissie ten onrechte niet is ingegaan

op het argument van verzoeker dat kamercontrole kennelijk niet gericht was op onderzoek

naar gedrag-beïnvloedende middelen of gevaarlijke voorwerpen, maar een algemene

kamercontrole betrof, terwijl in de zorgmachtiging niet was voorzien in een kamercontrole

met dat doel.

Oordeel klachtencommissie

Klacht 1: Insluiting

Verzoeker is in de periode van 29 december 2022 tot 19 januari 2023 meermaals overdag ingesloten. Hij stelt dat dit niet in de zorgmachtiging als vorm van verplichte zorg is opgenomen. Tevens stelt hij dat de Bvt daartoe geen ruimte biedt, nu de insluiting werd veroorzaakt door personeelsgebrek en niet was gelegen in (wan)gedrag van verzoeker.

De Bvt geeft basisrechten, waarbij men, als daar niet aan voldaan wordt, een maatregel uitgereikt zou moeten worden. Er is in dit geval geen sprake geweest van een beperking van de bewegingsvrijheid in de zin van artikel 31 Bvt, want verzoeker heeft het recht behouden om in ieder geval vier uren met medepatiënten door te brengen. Dat is ook zijn basisrecht, waar niet aan getoornd is. Dat betekent dat dit op grond van de Bvt geen beklagwaardige beslissing is, waardoor wij vragen om deze klacht niet-ontvankelijk te verklaren.

Ten overvloede staat het vast dat verzoeker zich nog steeds bevond in beveiligingsniveau 4, het [naam zorgaanbieder] , ondanks de zorgmachtiging. Om de handhaving van de orde en veiligheid in de inrichting mogelijk te maken, moet af en toe de afweging gemaakt worden of het verantwoord is om patiënten op de afdeling te hebben. Dit kan resulteren in een insluiting, wat uiteraard tot een minimum beperkt is.

Klacht 2: Begeleid bezoek

Verzoeker heeft in de periode van 29 december 2022 tot 19 januari 2023 eenmaal bezoek gehad, hetgeen in begeleide vorm heeft plaatsgevonden. Hij stelt dat dit een verdergaande maatregel is dan in zijn zorgmachtiging als vorm van verplichte zorg is opgenomen. Verzoeker voert verder aan dat er mogelijk minder verstrekkende maatregelen hadden kunnen worden genomen en dat artikel 37 Bvt geen toezicht toelaat, nu uit niets is gebleken dat bezoek zonder toezicht gevaar zou kunnen opleveren voor het bezoek.

Verzoeker is beperkt op basis van de Bvt, waardoor we niet toekomen aan verplichte zorg op grond van de Wvggz. Op grond van artikel 37 Bvt: Hoofdstuk VII ‘Contact met de buitenwereld’, wordt het bezoek van patiënt (reeds geruime tijd) begeleid. Dit toezicht kan uitgeoefend worden, indien dit noodzakelijk is met het oog op een in artikel 35, derde lid, van de Bvt genoemd belang. Ook legitimeren de huisregels toezicht op bezoek op grond van het belang van voorkoming van strafbare feiten, bescherming van de maatschappij tegen verzoekers gevaarlijkheid voor de veiligheid van anderen en de handhaving van de orde of de veiligheid in de kliniek. Gelet op hetgeen uit het dossier naar voren komt - met name de mogelijke relatie met verzoekers delictgedrag - is de beslissing om toezicht te houden op verzoekers bezoek begrijpelijk omdat het behandelteam (te) weinig zicht op verzoeker en de risico’s heeft.

Er hebben tijdens het behandeltraject van verzoeker meerdere risicotaxaties plaatsgevonden, die allen een hoog recidiverisico vertoonden. Verzoeker heeft een relatie met een 19 jaar jongere vrouw met een verstandelijke beperking, wie in zorg is binnen een instelling voor verstandelijk gehandicapten. Mede hierdoor ontstonden bij de kliniek zorgen over de gelijkwaardigheid van de relatie en de dynamiek tussen verzoeker en zijn vriendin. Om te kunnen beoordelen of onbegeleid bezoek verantwoord was, wilde de kliniek de aard van de relatie verder onderzoeken en nagaan of er sprake is van een gelijkwaardige, gezonde relatie. De kliniek wilde inzien hoe de verhoudingen lagen en zich ontwikkelden voor het waarborgen van veiligheid, nu en in de toekomst. Bovendien achtte de kliniek het noodzakelijk om inzicht te krijgen in het seksueel functioneren van verzoeker, om zo te kunnen inschatten of er mogelijk sprake is van delictgedrag. Verzoeker heeft daarvoor gedurende de jaren verschillende therapieën gevolgd. In alle therapieën komt zijn gebrek aan openheid naar voren. Wanneer gesproken wordt over contact met minderjarigen, trekt verzoeker duidelijk een muur op en kan hij zich moeilijk openstellen. Als er over belangrijke onderwerpen gesproken wordt, reageert hij enkel sociaal wenselijk. Gezien de recidiverende problematiek van verzoeker was en is het van groot belang dat hij volledige openheid biedt, te meer omdat verschillende risicotaxatie-instrumenten een hoog recidiverisico hebben vastgesteld. Door deze houding kreeg het behandelteam (te) weinig zicht op verzoeker en de risico’s. Hij wekte de indruk dat hij structureel geen (volledige) openheid van zaken gaf en is daarmee onvoorspelbaar in gedrag voor het behandelteam. Onbegeleid bezoek werd daarmee nog altijd als risicovol gezien, ook wanneer de vader van verzoeker erbij was. De kliniek draagt de verantwoordelijkheid voor al het bezoek wat binnen de kliniek komt en kan niet die verantwoordelijkheid bij vader neerleggen. Bovendien is voor toezicht houden ook van belang dat er daadwerkelijk gezien wordt hoe de dynamiek is, dat kan niet achteraf aan de vader van verzoeker gevraagd worden. De kliniek dient zelf toezicht te houden om risico’s in te schatten, dat is ook onderdeel van de behandeling.

Het toezicht op het bezoek is verzoeker mondeling medegedeeld, zoals de Bvt en de huisregels dat ook vereisen. De klacht dient daarmee ongegrond verklaard te worden.

Klacht 3: Kamercontrole

Verzoeker heeft in de periode van 29 december 2022 tot 19 januari 2023 eenmaal een kamercontrole gehad, namelijk op 5 januari 2023. Hij stelt dat dit niet in de zorgmachtiging als vorm van verplichte zorg is opgenomen. Hij is voorts van mening dat de zorgmachtiging zwaarder moet wegen dan de huisregels en de Bvt, omdat het individuele belang voorrang moet hebben op het algemene belang.

Op grond van de in de zorgmachtiging van toepassing verklaarde Bvt (artikel 29 Bvt: Hoofdstuk V ‘Controle en geweldgebruik’) en de huisregels kan er een onderzoek persoonlijke verblijfsruimte plaatsvinden. Volgens het formulier kamercontrole is deze controle de periodieke controle geweest, in het kader van algemeen toezicht op de aanwezigheid van verboden voorwerpen in de persoonlijke verblijfsruimte van verpleegde, tevens gelegitimeerd middels de huisregels van de kliniek. Wat er wel of niet in de zorgmachtiging staat ten aanzien van de kamercontrole, is niet van belang, nu de Wvggz opzij wordt geschoven door de van toepassing verklaarde hoofdstukken van de Bvt, verzoeker verbleef immers in het [naam zorgaanbieder] . Zou hij in een Wvggz-accommodatie verblijven (zoals hij nu doet), dan is de Bvt niet langer toepasbaar en is een kamercontrole niet mogelijk. De klacht dient daarom in onderhavige situatie ongegrond verklaard te worden.

Verzoek tot schadevergoeding

Aangezien volgens de kliniek de eerste klacht niet-ontvankelijk verklaard dient te worden en de klachten betreffende het begeleide bezoek en de kamercontrole ongegrond, ziet verweerder geen reden tot het toekennen van een schadevergoeding. Verzoeker is niet in zijn belangen geschaad.

De advocaat van verzoeker heeft betoogd dat in de instelling “via een achterdeur” vormen van zorg worden toepast die niet zijn toegewezen op grond van de zorgmachtiging. De advocaat stelt daarbij dat de Wvggz prevaleert boven de Bvt. Bovendien is bij geen van de verleende zorgvormen een beslissing ex art. 8:9 Wvggz aan verzoeker uitgereikt. Verzoeker licht toe dat alleen werd aangegeven dat insluiten nodig was in verband met te weinig bezetting van personeel. Ten aanzien van toezicht tijdens bezoek acht de advocaat fysiek toezicht geen legitieme reden (en dat geldt zowel op grond van de Wvggz als de Bvt) om te voorkomen dat de vriendin van verzoeker zwanger raakt. Bovendien zou een minder ingrijpende maatregel, zoals cameratoezicht, ook hebben kunnen volstaan.

Ten aanzien van de kamercontrole heeft verzoeker verklaard dat de controle niet van te voren was aangekondigd. Verzoeker heeft het vermoeden dat de onverwachte controle te maken had met de discussie die zijn vader tijdens het bezoek daags daarvoor heeft gehad met een sociotherapeut.

Namens [naam zorgaanbieder] is verklaard dat er sprake is van een rechtspositie waarbij de Wvggz én de Bvt van toepassing zijn. Vaak is het een combinatie van beiden wetten. Bij de drie klachten in kwestie prevaleren echter de beheersbevoegdheden op grond van de Bvt.

De klacht tegen het ‘insluiten’ wordt verzocht niet-ontvankelijk te verklaren omdat er geen sprake is geweest van insluiten omdat verzoeker meer dan vier uur in contact is geweest met medepatiënten. Dat uit veiligheidsoverwegingen door een beperkte bezetting is overgegaan tot het beperken van het contact tussen verzoeker en medepatiënten, doet daar niets aan af.

[naam zorgaanbieder] heeft verder gesteld dat de kliniek verantwoordelijk is voor de veiligheid van bezoekers en dat op grond van de Bvt handhaving van orde geldt. De vader en de vriendin van verzoeker hebben verzoeker ook afzonderlijk van elkaar bezocht. Het fysieke toezicht had overigens niet puur sec te maken met mogelijke seksuele contacten tussen verzoeker en de verstandelijk beperkte vriendin van verzoeker, maar met zorgen over de gelijkwaardigheid van de relatie van verzoeker en zijn vriendin. Gebleken is dat de behandelaren moeilijk grip krijgen op verzoeker. Er is weinig openheid.

Ondanks diverse therapieën wordt het recidiverisico hoog ingeschat en wordt de relatie tussen verzoeker en zijn vriendin risicovol geacht.

Het fysieke toezicht is naast de veiligheid, ook nodig om inzicht te krijgen in het seksueel functioneren en de dynamiek tussen verzoeker en zijn vriendin, waarbij ook rekening wordt gehouden met de toekomst van beiden. Ook op de huidige afdeling (FPA met beveiligingsniveau 3) wordt het toezicht voortgezet, weliswaar via camera’s. Bij de [naam zorgaanbieder] is er overigens altijd sprake van fysiek toezicht.

Ten aanzien van de kamercontrole heeft [naam zorgaanbieder] gesteld dat de kamercontrole geen controle op indicatie was, maar dat het een reguliere planning betrof van controles zoals die geregeld worden uitgevoerd in de kliniek.