Uitspraken

Het beroep dat [eiser] doet op rechtstreekse of afgeleide toepasselijkheid van het Sociaal Plan 2017 gaat niet op. Van rechtstreekse toepassing kan geen sprake zijn omdat het door reorganisatiemotieven ingegeven besluit tot vervallenverklaring van zijn functie van teamleider en de eerste stappen in het kader van de daaruit voorvloeiende begeleiding naar een andere functie in de tweede helft van het jaar 2016 zich geheel onder de vigeur van dit ‘oude’ sociaal plan voltrokken hebben. Dat plan voorzag er in dat voor de te vervallen functies zo spoedig mogelijk een preventief mobiliteitsprogramma gestart zou worden om boventalligheid in de toekomst zo veel mogelijk te voorkomen / te beperken. Dit allemaal vooruitlopend op een definitief reorganisatiebesluit in brede zin (dat ten aanzien van de EAD eerst op 9 mei 2017 tot stand kwam). Gesteld noch gebleken is dat [eiser] zich verzet heeft tegen de hem op 11 oktober 2016 gedane aanzegging van het in werking treden van de preventieve mobiliteitsfase of anderszins bezwaar aangetekend heeft tegen het (onder voorbehoud van formalisering van het reorganisatiebesluit) vervallen verklaren van zijn functie. Voor zover er al twijfel bij [eiser] mocht hebben bestaan over de consequenties van deze eerste stappen, is hem bij brief van 3 maart 2017 (prod.9 bij exploot) verzekerd dat het Sociaal Plan 2016 op zijn situatie van toepassing verklaard was per 11 oktober 2016 en dat de duur van de premobiliteit voor wat betreft de reorganisatie van EAD verlengd zou worden tot 1 mei 2017. Bijgevolg kunnen ook de financiële aspecten van de plaatsing in een andere functie (ook al is deze pas per 1 juni 2017 geëffectueerd) niet opeens beheerst worden door een in 2017 met twee vakbonden aangegaan sociaal plan voor een volgende fase van de reorganisatie. In dat Sociaal Plan 2017 is immers niet afgesproken dat de werking daarvan (of van de financiële paragrafen) zich mede zou uitstrekken tot ‘lopende gevallen’. Het is dan ook inconsequent (en zoals Mosae dit typeert: een geval van ‘cherrypicking’) dat [eiser] zich enerzijds verenigt met de in het Sociaal Plan 2016 voorziene eerste fases van het interne mobiliteitsproces dat moest leiden én geleid heeft tot interne herplaatsing bij Mosae in een aanvaardbare, voldoende passend geachte andere functie, maar anderzijds de financiële gevolgen wenst te onttrekken aan de werking van datzelfde plan. Evenzeer geforceerd is de eerst bij repliek ontplooide redenering dat het met de ondernemingsraad overeengekomen ‘oude’ plan de werknemer [eiser] in geen enkel opzicht bindt. Als het al niet zo is, zoals Mosae in haar dupliek verdedigt, dat de ondernemingsraad handelde overeenkomstig een bij cao gedelegeerde bevoegdheid, zodat hij met het aangaan van een sociaal plan (als ondernemingsovereenkomst) werknemers die aan de cao gebonden waren, ook onder de werking van aan een dergelijke overeenkomst bracht, dan moet uit vrijwillige medewerking van [eiser] aan de persoonlijke implementatie van onderdelen van dat plan afgeleid worden dat hij ook de consequentie dient te aanvaarden: niet het latere sociaal plan, maar het plan van 2016 reguleert de wijze van financiële compensatie van een achteruitgang in beloningsniveau in de aanvaarde nieuwe functie.

Het feit dat de ondernemingsraad in zijn advisering over het voorgenomen besluit tot reorganisatie aandacht gevraagd heeft voor de personele gevolgen (aanvankelijk slechts gericht op de tabellen voor het bepalen van uitwisselbaarheid van functies, later toegespitst op de financiële aspecten van de functieverandering van de twee EAD-medewerkers), maakt dit niet anders. De OR heeft daarmee niet gezegd dat op deze twee medewerkers (daarom) de compensatieregeling van het Sociaal Plan 2017 toegepast moet worden. Nog daargelaten dat de OR daar niet bindend over kon beslissen. Net zo min was Mosae gehouden om na het aantekenen van bezwaar door [eiser] tegen de wijze van compensatie die vervat was in het besluit van 15 mei 2017 (prod.12 bij exploot), het oordeel d.d. 10 juli 2017 te volgen van de Begeleidingscommissie Sociaal Plan voor zover deze commissie de ondernemer adviseerde om de financiële gevolgen van de herplaatsing van [eiser] te verzachten door toepassing te geven aan art.3.2 van het Sociaal Plan 2016. Toch heeft Mosae dit advies ter harte genomen, waarover later. Niet geheel van belang ontbloot is dat de commissie als haar oordeel uitsprak dat Mosae in het geval van [eiser] dit plan ‘in strikte zin’ correct toegepast had. De door de commissie substantieel geachte effecten die dit voor [eiser] had, zouden in de ogen van de commissie - met aandacht voor leeftijd en kostwinnerschap - via de hardheidsclausule van art.3.2 - verzacht kunnen worden. Een niet nader afgebakende mogelijkheid tot afwijken van de hoofdregel ter voorkoming van een onbillijke situatie is aldus in overweging gegeven.

Terecht heeft de begeleidingscommissie geen of weinig aandacht besteed aan het ook in de bezwaarfase door / namens [eiser] gedane beroep op het ontbreken van een beding tot eenzijdige wijziging van de arbeid / functie / arbeidsvoorwaarden (art. 7:613 BW). [eiser] bestrijdt immers niet dat de doorgevoerde maatregelen in het kader van reorganisatie ingegeven waren door omstandigheden die de werkgever noodzaakten tot diepgaande organisatorische ingrepen. Evenmin weerspreekt hij dat dit in zijn geval tot een redelijk te achten functieverandering op een iets lager ingeschaald niveau heeft moeten leiden. Toetsing aan de twee eerste criteria van de op art. 7:611 BW gebaseerde Taxi Hofman-doctrine leidt dan ook tot een ten aanzien van de opstelling van werkgever Mosae tot een tweevoudige beoordeling ‘redelijk’. De werkgever mocht in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs tot wijziging besluiten en haar voorstel tot functieverandering als zodanig was eveneens als redelijk te kwalificeren. Het derde te onderzoeken redelijkheidscriterium behelst de vraag in hoeverre van [eiser] gevergd kon worden dat hij in redelijkheid ook de voor hem aan de functieverandering verbonden financiële nadelen zou aanvaarden. Die vraag, in de praktijk neerkomend op afweging van de wederzijds bij de functieverlaging en dito beloningsreductie betrokken belangen, was kennelijk ook voor de begeleidingscommissie leidend en vormde voor Mosae richtsnoer bij de heroverweging van haar besluit op basis van dat advies.

[eiser] neemt Mosae kwalijk dat zij in die heroverweging niet ver genoeg gegaan is door het op 15 mei 2017 gedane compensatievoorstel tot integrale inkomensaanvulling gedurende elf maanden (via een persoonlijke toeslag) op billijkheidsgronden ‘slechts’ aan te vullen met een extra voorziening in de sfeer van pensioenopbouw. Wel onderkent hij dat Mosae, strikt redenerend langs de lijnen van het Sociaal Plan 2016, slechts tien in plaats van elf volledige dienstjaren in aanmerking had kunnen nemen. Omdat de bij brief van 9 augustus 2017 na heroverweging aangeboden aanvulling van die toeslagregeling weliswaar impliceert dat ongewijzigde pensioenopbouw tot de pensioenleeftijd gegarandeerd kan worden, maar van de werknemer vraagt dat deze daaraan van zijn kant bijdraagt met de werknemersbijdrage in de daarvoor verschuldigde extra pensioenpremie, heeft [eiser] die geste afgewezen. Zijn redenering luidt dat hij dan niet alleen met ingang van 1 mei 2018, als de toeslagbetaling stopt, maandelijks ongeveer 13,6% aan loon minder ontvangt maar ‘daar bovenop nog eens € 35,80 netto maandelijks achteruitgaat’ in besteedbaar inkomen (tot of tot en met september 2020 als [eiser] AOW-gerechtigd wordt).

De te beantwoorden vraag is of [eiser] het met zijn kritiek bij het juiste eind heeft, althans of van Mosae te vergen ware dat zij hem in nog verdergaande mate tegemoetkomt. De kantonrechter gaat er in dit verband van uit dat Mosae het na verwerping door [eiser] niet ingetrokken voorstel ook nu nog gestand wil en kan doen. Hij kan immers niet meegaan in de opvatting dat een tijdelijke (extra) reductie van het besteedbare inkomen met € 35,80 aan premie voor ongewijzigde pensioenopbouw het aanvullende voorstel van Mosae onredelijk maakt. Noch dat de twee elkaar aanvullende vormen van compensatie in deze vorm bij afweging van de wederzijds betrokken belangen de balans in het nadeel van Mosae doen doorslaan. [eiser] had zich moeten realiseren dat met dit compromisvoorstel uitzicht ontstaat op een hoger uitgesteld inkomen in het najaar van 2020 en dat het redelijk te achten is dat hij daarvoor een periode van goed twee jaar een beperkte extra werknemerspremie opzijzet (de rest wordt door Mosae gefinancierd). Hij doet zichzelf tekort als hij deze mogelijkheid zou verwerpen, maar de keuze is nu eenmaal aan hem. Als hij de voorkeur geeft aan tijdelijk een iets hoger netto maandinkomen, handhaaft hij het tot nu toe betrokken standpunt, maar daarvoor in de plaats krijgt hij dan van de kant van Mosae niets extra’s aangeboden. De kantonrechter respecteert deze opstelling van Mosae omdat hij de wijze van hantering van de in het sociaal plan opgenomen hardheidsclausule slechts marginaal toetst en ook overigens van oordeel is dat met het belang van [eiser] in voldoende mate rekening gehouden is. De aangepaste tewerkstelling maakt dat [eiser] kort voor zijn pensioen niet brodeloos geworden is en de betrekkelijk ruime (aan de duur van de arbeidsovereenkomst gerelateerde) overgangsperiode van elf maanden houdt in dat met het aan de ‘demotie’ verbonden inkomensverlies - zij het niet onbeperkt - rekening gehouden is. De leeftijd van [eiser] maakt dit niet anders, juist omdat die leeftijd de voornaamste aanleiding gevormd heeft voor de ontwikkeling van een aanvullend pensioenvoorstel dat op betrekkelijk korte termijn effect gaat hebben. Wellicht zal [eiser] zich het nut daarvan bij nader inzien ook realiseren en opnieuw in overleg treden met Mosae over de invulling.

De voorgaande overwegingen resulteren tezamen in een algehele afwijzing van de vorderingen van [eiser] . Om billijkheidsredenen en in verband met de aard van de vooralsnog te continueren relatie van partijen zullen desondanks de proceskosten in het geheel gecompenseerd worden.