Uitspraken

Een deel van alle rechterlijke uitspraken wordt gepubliceerd op rechtspraak.nl. Dit gebeurt gepseudonimiseerd.

Deze uitspraak is gepseudonimiseerd volgens de pseudonimiseringsrichtlijn

ECLI:NL:RBGEL:2019:5946

Rechtbank Gelderland
17-07-2019
19-12-2019
355067
Hoger beroep: ECLI:NL:GHARL:2020:177
Civiel recht
Eerste aanleg - enkelvoudig,Kort geding,Op tegenspraak

Kort geding. Rechtmatigheid perspublicaties. Feitelijke grondslag van de berichtgeving. De publicaties worden onrechtmatig geoordeeld. De uitgever moet rectificeren.

Rechtspraak.nl

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK GELDERLAND

Team kanton en handelsrecht

Zittingsplaats Arnhem

zaaknummer / rolnummer: C/05/355067 / KG ZA 19-254

Vonnis in kort geding van 17 juli 2019

in de zaak van

1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

SOLIDITRY B.V.,

gevestigd te Amsterdam,

2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

THUISBORG FINANCE B.V.,

gevestigd te Arnhem,

3. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

VONDELLAAN VASTGOED BEHEER B.V.,

gevestigd te Amsterdam,

4. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

SPRINGROW LEGAL B.V.,

gevestigd te Amsterdam,

5. de stichting

STICHTING DE BEWAARDER,

gevestigd te Amsterdam,

6. de naamloze vennootschap

N.V. DE GARANTIE,

gevestigd te Badhoevedorp,

7. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

BUSINESSPLAN SALES CONSULTANTS B.V.,

gevestigd te Badhoevedorp,

8. [naam eiser 8],

wonende te [woonplaats] ,

eisers,

advocaat mr. M. Jansen te Arnhem,

tegen

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

PERSGROEP NEDERLAND B.V.,

gevestigd te Amsterdam,

gedaagde,

advocaten mrs. O.G. Trojan en W. Kroeze te Den Haag.

Partijen zullen hierna enerzijds gezamenlijk Soliditry c. s. , en afzonderlijk Soliditry, Thuisborg, Vondellaan, Springrow, De Bewaarder, De Garantie en Businessplan en [naam eiser 8] , en anderzijds de Persgroep worden genoemd.

1 De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

  • -

    de dagvaarding

  • -

    de conclusie van antwoord

  • -

    de brief met bijlagen van Soliditry c. s. van 1 juli 2019

  • -

    de mondelinge behandeling

  • -

    de pleitnota van Soliditry c. s.

  • -

    de pleitnota van de Persgroep.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2 De feiten

2.1.

[naam eiser 8] is de bestuurder en enig aandeelhouder van Soliditry B.V., welke vennootschap op haar beurt de bestuurder en enig aandeelhouder is van Thuisborg, Vondellaan, Springrow, De Garantie en Businessplan. Soliditry is ook de bestuurder van De Bewaarder.

2.2.

Springrow is een juridisch adviesbureau. In Thuisborg wordt beoogd een onderneming te drijven die met door beleggers ingelegd geld woningen van ouderen koopt die vervolgens aan deze ouderen worden verhuurd en na afloop van de huur worden verkocht. Vondellaan drijft een onderneming waarin woonruimte aan arbeidsmigranten wordt verhuurd.

2.3.

De Persgroep is uitgever van onder andere het dagblad De Gelderlander. Zij exploiteert daarnaast de websites Gelderlander.nl, Destentor.nl, AD.nl en Topics.nl.

2.4.

Bij arresten van 12 juni 2019 heeft het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden twee voormalige leidinggevenden van Centurion Vastgoed B.V. (verder: Centurion) tot gevangenisstraffen van 6 en 5 jaar veroordeeld wegens onder meer en kort gezegd, feitelijk leiding geven aan de oplichting door Centurion van een groot aantal beleggers voor een bedrag van in totaal € 26.093.555 (ECLI:NL:GHARL:2019:4891 en -2). Uit deze arresten wordt geciteerd:

In de periode 12 december 2008 tot 13 februari 2014 is [verdachte] statutair bestuurder geweest van Centurion.(…) Op 31 juli 2014 is Centurion door de rechtbank Gelderland failliet verklaard.

In de periode voorafgaand aan 20 oktober 2011 heeft Centurion beleggingsproducten onder de naam “Obligatielening I, II en III” op de markt gebracht. Met de gelden van de inleggers zijn gronden gekocht in Costa Rica onder de projectnaam “Vista Verde”. Dit project was geen succes en heeft in 2010/2011 geleid tot een tekort gelegen tussen de 2,5 en 3,4 miljoen euro.

In de periode vanaf 20 oktober 2011 lag de focus van Centurion op het binnenhalen van nieuw geld. In die periode heeft Centurion een 13-tal producten op de markt gebracht onder de namen: Obligatielening IV, V en VI, Gemina, CWC en CWC+, CWW, CWW+, Goldplan, VIP-plan I, II en III en Rendementsplan.

Zij heeft dit gedaan door middel van het verkopen van deze producten aan meer dan 600 particulieren. Beleggers hebben voor een bedrag van € 26.093.555,- aan gelden, vorderingen en eigendomsrechten ingelegd. Een bedrag van € 21.471.662,- is door middel van bancaire overboekingen binnengekomen en een bedrag van € 4.621.893,- betreft omzetting van vorderingen in beleggingsproducten en (gedeeltelijke) eigendomsoverdracht van door Centurion aangekochte kavels. (…)

Het in de periode na 20 oktober 2011 van de inleggers per bank ontvangen geldbedrag ad € 21.471.662,- heeft Centurion vervolgens als volgt aangewend:

- een bedrag van € 5.067.335 is uitbetaald in Costa Rica, waaronder een bedrag van € 103.525,- aan Soul Provider S. A.,

- een bedrag van € 1.528.526,- is betaald aan eerdere inleggers (Obligaties II en III),

- een bedrag van € 2.368.998,- is betaald aan eerdere kaveleigenaren,

- een bedrag van € 1.957.009,- is betaald aan de inleggers van de overige producten.

Daarnaast is € 1.444.488,- besteed aan het project Saint Kitts en is er in totaal voor een bedrag groot € 6.866.236,- aan operationele kosten gemaakt.

Aan de verdachten [verdachte] , [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] is aan salaris, onkosten en andere uitgaven in totaal een bedrag van € 2.543.089,- betaald.

(…)

Potentiële beleggers zijn door middel van advertenties benaderd voor het afnemen van één of meer beleggingsproducten met betrekking tot Centurion. Bij getoonde interesse werd door medewerkers van Centurion vervolgens de brochure toegestuurd en telefonisch en/of persoonlijk contact opgenomen met beleggers. De brochure had als doel het informeren van beleggers over het project, de financiële vooruitzichten van Centurion en de kenmerken van de uit te geven beleggingsproducten en de daaraan verbonden zekerheden. Verdachte is nauw betrokken geweest bij het opstellen van de inhoud van de brochure.

Bij een aantal producten (Obligatielening IV, V, en VI en Gemina) is nadrukkelijk gesteld dat controle en toezicht op de besteding van gelden, met name of het aangekochte onroerende goed wel overeenkomt met hetgeen wordt beloofd, (periodiek) zal plaatsvinden door een onafhankelijke Nederlandse registeraccountant. Voorts is aangegeven dat er behoudens de in de investeringsbegroting en in de rendementsprognose genoemde kosten geen overige kosten zouden zijn. Betalingen van inleggelden vinden plaats op een bankrekening van de Stichting Derdengelden Centurion, los staand van Centurion. De door Centurion aan te kopen kavels zouden volledig in eigendom komen van Centurion. Tevens werd telkenmale aangegeven dat sprake was van “ (een) project waar (Centurion) reeds meerdere malen succesvol investeerde”. De accountantsrapportages zouden aan de AFM zijn verstrekt.

Aan beleggers is medegedeeld dat taxaties zouden geschieden door onafhankelijke experts of beëdigd makelaars/taxateurs.

De in de tenlastelegging genoemde beleggers hebben verklaard dat zij op basis van de brochure en de daarin opgenomen/vermelde zekerheden zijn overgegaan tot het inleggen van gelden.

Aan de hand van de in het dossier aanwezige bewijsmiddelen constateert het hof dat er door Centurion vanaf 11 oktober 2011 is gehandeld in strijd met de in de brochures en overig materiaal beschreven zekerheden. (…)

Tot oktober 2011 heeft Centurion drie producten op de markt gebracht (Obligatielening I, II en III). Van de inleg van die producten is het project Vista Verde gestart. Dit project was echter verliesgevend en heeft geleid tot een verlies van enkele miljoenen. Dit verlies is ten laste gebracht van de vanaf 11 oktober 2011 door Centurion op de markt gebrachte nieuwe beleggingsproducten. De inleggers zijn van deze verrekening, anders dan door de verdediging is betoogd, niet op een duidelijke wijze op de hoogte gesteld. (…)

Anders dan aan de beleggers werd voorgehouden werd de met de ingelegde gelden in Costa Rica aangekochte grond geen eigendom van Centurion Vastgoed maar van Centurion Projects & Development S. A. (CPD), waarvan [medeverdachte 2] en [verdachte] voor ieder 50% eigenaar van waren. (Dit geldt ook voor het product CWC). Uit de jaarrekening 2013 van CPD blijkt dat er voor 5.5 miljoen is geïnvesteerd in Costa Rica, maar tevens blijkt dat CPD een negatief eigen vermogen heeft van € 2.852.154. Bij een eventueel faillissement van CPD zou Centurion slechts een concurrente vordering hebben op CPD.

Daarnaast zijn inleggelden gebruikt voor andere projecten dan tijdens de verkoop aan beleggers werd voorgehouden.

Hoewel het bij het Saint Kitts project weliswaar om vastgoed lijkt te gaan, heeft deze investering niets te maken met Costa Rica en is dit project evenmin gekoppeld aan een van de genoemde beleggingsproducten. Aldus is ook dit beleggingsgeld op een andere wijze aangewend dan bij de verkoop van de producten is voorgespiegeld. (…)

Soul Provider S. A. is een Costa Ricaans bedrijf van [medeverdachte 1] , op naam van zijn toenmalige vriendin [vriendin medeverdachte 1] . Niet kon worden vastgesteld dat de betalingen aan dit bedrijf vervolgens op enigerlei wijze in Costa Rica ten behoeve van de aankoop of ontwikkeling van vastgoed van Centurion is besteed.

Voorts is een deel van de inleggelden aangewend voor het opstarten van Centauro Real Estate B.V., zijn er (privé) advocaatkosten van [verdachte] (onder meer) in verband met een strafzaak van [verdachte] betaald, is met geld van Centurion een vennootschap opgericht ten behoeve van de zwager van [verdachte] , zijn er tandartskosten van [medeverdachte 1] betaald en zijn leaseauto’s gefinancierd.

Ten slotte is op grond van het dossier en het onderzoek ter terechtzitting komen vast te staan dat voornoemde controle en toezicht door een registeraccountant en onafhankelijke taxaties door een beëdigd taxateur niet of niet op een wijze hebben plaatsgevonden als in de brochures werd voorgespiegeld.

Van “eerdere succesvolle investeringen” is niets gebleken. Evenmin is gebleken dat Centurion Vastgoed inkomsten uit verhuur of verkoop van kavels, villa’s en of appartementen heeft gehad, zodat de conclusie voor de hand ligt dat alle rentebetalingen aan de beleggers eveneens uit de ingelegde gelden is gefinancierd.

Ondanks het handelen in strijd met de gestelde zekerheden en alle andere beloften is Centurion doorgegaan met het benaderen van potentiele beleggers, zonder de brochure aan te passen of hieromtrent op andere wijze correcte informatie te verschaffen aan potentiële beleggers. Door zo te handelen heeft Centurion de beleggers misleid. (…)

Het hof is van oordeel dat verdachte en de medeverdachten door de combinatie van de hiervoor 6.1 en 6.2 genoemde handelingen, meer beloften aan de inleggers, met name die beloften die zien op de zekerheden die verbonden waren aan de producten en het doel van de inleg, hebben geschonden door de inleggelden voor andere doelen aan te wenden dan in de brochures werd omschreven. Daarmee hebben Centurion Vastgoed B.V. en verdachte en de medeverdachten als feitelijke leidinggevers de grens van het strafrecht overschreden en zich schuldig gemaakt aan oplichting, te weten het door een samenweefsel van verdichtsels beleggers bewegen tot het inleggen van gelden in de producten van Centurion.

(…)

Afwezigheid van alle schuld (…)

Het is juist dat door Centurion vele adviseurs zijn ingeschakeld, bijvoorbeeld voor het aanpassen van memoranda, de contacten met de AFM en ten behoeve van de financiële administratie. Maar de kern van het verwijt is dat de aangetrokken gelden niet zijn besteed conform toezeggingen in de prospectussen en andere uitingen jegens beleggers op het moment dat zij inlegden. Op de aanwending van de ingelegde gelden hadden de door Centurion ingeschakelde deskundigen geen invloed. Ook op het moment dat men gewaarschuwd was door de AFM of door interne medewerkers dat men handelde in strijd met de hetgeen in de brochures stond omschreven, zijn verdachte en zijn mededaders gewoon op de ingeslagen weg door gegaan. Er is zelfs een e-mail waarin wordt voorgesteld om de eigen beloning per maand fors te verhogen (…)

Het is niet aannemelijk geworden dat beleggers ten tijde van hun inleg op de hoogte waren van het verlies in Vista Verde. Integendeel, het aanbiedingsmateriaal voor Obligatielening IV (D-041) meldt onder het kopje “Trackrecord” dat Centurion eerder drie obligatieleningen heeft uitgegeven waarbij de eerste twee leningen vervroegd zijn afgelost en waarbij de klanten zelfs een hoger rendement dan beloofd hebben ontvangen. Tevens wordt vermeld dat Centurion de obligatiehouders van obligatielening III ook volledig heeft terugbetaald, één jaar eerder dan beloofd. Dat het project Vista Verde (waarop de obligatieleningen I en II betrekking hadden) verlieslatend was, wordt nergens vermeld. Evenmin wordt duidelijk gemaakt dat de genoemde aflossing bestond uit hetzij gelden die uit andere obligatieleningen waren verkregen, hetzij obligaties in andere projecten. Het hof constateert dat pas later, kennelijk onder druk van de AFM, informatie over het verlies van Vista Verde is opgenomen in beleggersmemoranda. Weliswaar verwijst Centurion in latere brochures naar haar website waarop de memoranda zouden zijn te vinden, maar dat heeft Centurion er niet van weerhouden om de misleidende informatie over de eerste drie obligatieleningen in haar brochures op te nemen. (Doc-136 onder “Trackrecord”).

De verdediging wijst nog op document D-127, een brochure in Goldplan. De verdediging kan worden toegegeven dat daarin wordt vermeld dat het project Vista Verde onverkoopbaar was. Maar ook hier wordt voorgewend dat de beleggers in de obligatieleningen I, II en III zijn afgelost zonder te vermelden hoe. In de brochure wordt voorgewend dat “Centurion met eigen geld het project “Pacific Gardens” heeft ontwikkeld en met de verkoop van dit project alle kaveleigenaren meer heeft kunnen leveren dan wat zij in eerste aanleg gekocht hadden. Geen enkele investeerder is erop achteruit gegaan bij deze ontwikkeling en alle beleggers zijn terugbetaald”. (Dezelfde tekst is ook te vinden in het directieverslag Centurion Vastgoed 2011 d.d. 19 december 2012, D-322). Zoals uit de bewijsmiddelen blijkt, is dat alles onjuist.

2.5.

Springrow heeft in ieder geval vanaf 2011 werkzaamheden voor Centurion verricht. Tot de processtukken behoren e-mails waaruit volgt dat [naam eiser 8] namens Springrow voor Centurion een memorandum aan de AFM stuurt, meehelpt bij het werven van personeel voor Centurion, en Centurion adviseert over een aanvraag bij de AFM, over de tekst van de intrekking van een vergunningaanvraag bij de AFM, over het prospectus, de voorwaarden, een inschrijfformulier en brochureteksten met betrekking tot producten van Centurion, over eventuele nieuwe producten van Centurion, over de standaard arbeidsovereenkomst van Centurion, over de formele kanten van de samenwerking met Centauro Real Estate B.V. en Duizendstraal (in verband met de vrijstelling van verplichtingen uit de Wft) waaronder de tekst van een informatie memorandum en een raamovereenkomst, over uitbreiding van de deelname van Centurion in New Ottley’s Holding Ltd. (een project op St. Kitts) en over de implicaties van een door Duizendstraal voorgesteld project in Bermuda.

2.6.

Bij e-mail van 17 december 2013 heeft [naam eiser 8] aan Centurion geschreven:

Bijgaand eerste concepten inschrijfformulieren en aanpassing brochureteksten.(…) Zou jij voorstellen en aanvullingen in het concept brochuretekst willen opnemen.

Uit de bij die mail gevoegde concept-brochure wordt geciteerd:

Trackrecord

Centurion heeft in het verleden diverse obligatieleningen uitgegeven. Deze leningen zijn vervroegd afgelost, waarbij de klanten zelfs een hoger rendement dan beloofd hebben ontvangen.

Obligatielening I

Looptijd: 36 maanden Rente: 8,4% per jaar

Inschrijving: succesvol voltekend Aflossing: volledig afgelost

Bijzonderheden: de obligaties in Obligatielening 1 werden door Centurion voor het eerst in februari 2009 uitgegeven. Eind 2009 was deze obligatielening volledig uitverkocht. Vanwege het enorme verkoopsucces van het project zijn alle investeerders vervroegd uitbetaald: al binnen een periode van anderhalf jaar. Het rendement was gemiddeld 11,4% in één jaar.

Obligatielening II

Looptijd: 30 maanden Rente: 8% per jaar

Inschrijving: succesvol voltekend Aflossing: volledig afgelost

Bijzonderheden: na het succes van Obligatielening 1 is Centurion in april 2010 gestart met Obligatielening II. Na slechts zeven maanden was deze volledig uitverkocht. Op 15 december 2011 is deze geheel afgelost, na een gemiddelde looptijd van 14 maanden.

Obligatielening III

Looptijd: 24 maanden Rente: 7,8% per jaar

Inschrijving: succesvol voltekend Aflossing: volledig afgelost

Bijzonderheden: in januari 2011 is Centurion gestart met de uitgifte van Obligatielening III. Inmiddels heeft Centurion alle obligatiehouders terugbetaald op 3 mei 2012, één jaar eerder dan beloofd.

2.7.

Bij e-mail van 30 december 2013 heeft [naam eiser 8] aan onder anderen Centurion onder meer het volgende bericht:

Mijn excuses mocht het (eerder) niet gecommuniceerd zijn (geworden), maar ik kan in het IM (informatiememorandum, rb) ook geen zaken opnemen wanneer ik sterk de indruk krijg dat het niet de feiten juist zou weergeven.

2.8.

Bij e-mail van 27 december 2013 heeft [naam eiser 8] het volgende aan Centurion geschreven:

De afgelopen drie maanden hebben wij gewerkt met prioriteiten lijstjes.

De werkzaamheden zijn tot nu toe steeds meer gebleken dan vooraf werd verwacht.

Ik heb jou daar op 24 december jl. ook over gemailed. Te doen is als ik het goed zie in de meest gewenst volgorde het volgende:

1. Brief AFM

2. Informatiebrieven beleggers Centurion producten

3. Ondersteuning BDO goedgekeurd prospectus

4. Ondersteuning VWG Centauro memorandum

5. Ondersteuning Michiel reizen St.Kitts/Parijs

6. Centauro financiële producten

7. Centauro memorandum

8. Overeenkomsten Centauro voor o.g. ontwikkeling

9. Centurion VIP-product en memoranda (3x)

10. Update Centurion verzamelmemorandum

11. Overeenkomst Centauro - Centurion

12. Overeenkomst M. van Drunen Beheer - Centurion

13. Inrichting vennootschappen St. Kitts/NOH

14. Kennis controle document

15. Bevestigingsbrieven Centurion producten

Afgezien van besprekingen en studie is dat 1 werkdag per item. Dat gaat ten koste van de kwaliteit van advisering, het toezicht op compliance en de informatievoorziening aan derden.

Transacties en besprekingen worden nauwelijks gedocumenteerd, waar dat wel in het belang van de vennootschap is. Echter, nu ontbreekt de tijd daarvoor eenvoudigweg. Er is geen ruimte voor due diligence, compliance checks of studie.

De afgelopen drie maanden heb ik structureel overgewerkt en ik heb Dago uit eigen zak betaald. Maar inmiddels is wel gebleken dat de vraag naar meer diensten alleen maar groter wordt, vooral waar Centurion het werk doorverkoopt of kan doorverkopen aan Centauro. Graag jouw ideeën/voorstel hierover.

2.9.

[naam eiser 8] was, blijkens daarvan opgemaakte notulen, voor Centurion aanwezig bij vergaderingen in Arnhem op 8 en 18 oktober 2013 over het project Ottley’s Plantation St. Kitts.

2.10.

Het businessplan van Thuisborg van 30 juni 2014 vermeldt op pagina 21 [naam eiser 8] als een van de oprichters, naast twee later veroordeelde leidinggevenden van Centurion.

2.11.

Tot de processtukken behoren facturen waarbij Springrow over de jaren 2011 tot en met 2014 ter zake van werkzaamheden en een schikking vele tienduizenden euro’s bij Centurion in rekening brengt.

2.12.

Bij beslissing van 25 augustus 2017 heeft de Accountantskamer klachten van in een Stichting verenigde gedupeerden en van de curator van Centurion over het handelen van accountants van Centurion gedeeltelijk gegrond verklaard en aan twee betrokken accountants tuchtrechtelijke maatregelen opgelegd. Uit deze beslissing wordt geciteerd:

Aflossingen leningen

4.12

Ter onderbouwing van het verwijt van klagers dat [naam] ten onrechte de indruk heeft gewekt dat Centurion de gelden van de beleggers behoorlijk investeerde en dat deze investeringen goed rendeerden, verwijzen klagers ook naar de door [naam] afgegeven controleverklaringen en assurance-rapporten over de aflossingen van de obligatieleningen I, II en III. Deze zijn afgegeven op 12 mei 2011, 1 februari 2012 respectievelijk 19 juli 2012. Volgens klagers heeft [naam] in zijn controleverklaringen vermeld dat de overzichten over de aflossingen van de obligatieleningen I, II en III in alle van materieel belang zijnde aspecten juist zijn opgesteld, terwijl Van Mullem (zo blijkt uit een e-mailbericht van hem aan De Rijk van 25 januari 2012) heeft vastgesteld dat Centurion veel meer obligaties II en III heeft uitgegeven dan zij als maximum aan haar beleggers heeft beloofd. Klagers wijzen er voorts op dat betrokkenen in de conceptmanagementletter van augustus 2012 hebben vastgesteld dat Centurion zware verliezen lijdt en dat er diverse andere misstanden bij Centurion waren. [naam] had daarom, zo stellen klagers, de met het afgeven van de controleverklaringen en de assurance-rapporten gewekte indruk dat de desbetreffende investeringen succesvol waren afgerond, moeten wegnemen.

4.12.1

Te dier zake heeft [naam] bepleit dat de opgaven over de aflossingen waarbij de controleverklaringen zijn afgegeven, en de assurance-rapporten uitsluitend gaan over de aflossingen, en dat de verkregen controle- respectievelijk assurance-informatie toereikend is als onderbouwing van de juistheid van de opgave en de grondslag voor het assurance rapport.

4.12.2

De Accountantskamer merkt hierover allereerst op dat de hier bedoelde controleverklaringen uitsluitend vermelden dat de overzichten van de aflossingen in alle van materieel belang zijnde aspecten juist zijn opgesteld. De verklaringen houden dus niet in dat de overzichten volledig zijn, met andere woorden dat alle verstrekte leningen, aflossingen en vergoedingen die in de overzichten hadden moeten worden vastgelegd. hierin ook zijn vastgelegd. [naam] heeft dusdoende, wat er ook zij van de volledigheid van de overzichten, niet tot uitdrukking gebracht of de overzichten überhaupt zonder materiële afwijkingen (wat betreft zowel juistheid als volledigheid) zijn opgesteld, zoals vanzelfsprekend (en naar ook blijkt uit de controleverklaringen zelf gelet op de tekst onder het kopje “Verantwoordelijkheid van de accountant”) de doelstelling is van het afgeven van een accountantsverklaring bij een dergelijk overzicht.

4.12.3

Omtrent de hier aan de orde zijnde assurance-rapporten stelt de Accountantskamer vast dat betrokkene de opdracht daartoe van Centurion niet schriftelijk heeft vastgelegd. Daarom valt des te meer op dat betrokkene in zijn assurance-rapport over obligatielening I concludeert dat deze lening is afgelost, en in zijn assurance-rapporten over de leningen II en III concludeert dat deze volledig zijn afgelost. Deze conclusies wijken af van de gelijktijdig afgegeven controleverklaringen en zijn daarmee niet duidelijk. Hiermee heeft betrokkene andermaal niet voldaan aan het bepaalde in paragraaf 46 van standaard 3000 van de NVCOS.

(…)

Voorts heeft [naam] als bijlage bij zijn rapport heeft toegevoegd een gedetailleerd overzicht van het onroerend goed in eigendom. Hij heeft deze bijlage voor waarmerkingsdoeleinden geparafeerd met de naam van zijn accountantsorganisatie, maar daarop niet vermeld dat hij geen accountantscontrole of beoordelingsopdracht heeft uitgevoerd. Hiermee heeft betrokkene de indruk gewekt dat hij de gegevens en getallen in de bijlage heeft gecontroleerd, terwijl hij ter zitting heeft erkend dat dat niet het geval is geweest. Op deze wijze heeft betrokkene in strijd met randnummer 15 van het Stramien voor Assurance-opdrachten de gebruikers van deze bijlage in verwarring gebracht over zijn werkzaamheden aangaande de bijlage. Daarnaast heeft [naam] in het rapport opgemerkt dat op het in het overzicht opgenomen cijfermateriaal geen accountantscontrole is toegepast en dat geen beoordelingsopdracht is uitgevoerd, maar hij heeft niet (zoals is voorgeschreven in paragraaf 18 onder k. van standaard 4400 van de NVCOS) vermeld dat hij, indien hij aanvullende werkzaamheden, een controle- of een beoordelingsopdracht zou hebben uitgevoerd, wellicht andere onderwerpen zou hebben geconstateerd die voor rapportering in aanmerking zouden zijn gekomen.

2.13.

Op 1 juli 2019 heeft [naam leidinggevende Centurion] , één van de veroordeelde leidinggevenden van Centurion, ten overstaan van notaris L.D. Pels Rijcken onder ede onder meer het volgende verklaard:

Rond de jaarwisseling van het jaar tweeduizend negen/tweeduizend tien

(2009/2010) zijn wij er (…) op gewezen dat het door Centurion aangekochte project Vista Verde’ nooit zou kunnen worden wat wij voor ogen hadden en dus ook niet kon worden wat Centurion aan haar kavelkopers verkocht had. (…)

Op Vista Verde hadden wij circa honderdnegentigduizend vierkante meter (190.000m2) bouwgrond verkocht, met de afspraak dat wij deze kavels zouden voorzien van infrastructuur. Nu wij erachter waren gekomen dat deze kavels, nooit, of op zijn minst met een vertraging van jaren, ontwikkeld konden worden, hebben wij het geld dat op dat moment op de rekening van de Stichting Derdengelden Centurion stond, gebruikt om grond aan te kopen op het project ‘Lomas del Mar’. Later is de naam van de gekochte kavels omgedoopt tot ‘Pacific Gardens at Lomas del Mar’.

In die tijd (begin tweeduizend tien (2010)) hebben wij er heel bewust voor gekozen om ons zowel in Costa Rica als in Nederland te laten bijstaan door juridische adviseurs. In Costa Rica hebben wij de beste advocaat gezocht en in Nederland hebben wij er voor gekozen om ons te laten bijstaan door de heer [naam eiser 8] van Springrow Legal.

Ik heb [naam eiser 8] vanaf het eerste moment dat ik hem sprak in de eerste maanden van tweeduizend tien (2010), uitvoerig verteld over het mislukken van het project Vista Verde. Dit mislukken was de reden dat [naam eiser 8] is binnengehaald. [naam eiser 8] is aanwezig bij herstructureringsgesprekken. In deze gesprekken is meermaals gesproken over het mislukken van Vista Verde. Ik ben zelf bij deze gesprekken aanwezig geweest. (…)

Vanuit eigen waarneming kan ik bevestigen dat, zelfs wanneer wij met derde partijen werkten, [naam eiser 8] betrokken werd bij de communicatie en aanwezig was bij, zo schat ik, zo’n vijfenzeventig procent (75%) van al deze gesprekken. In de jaren tweeduizend elf (2011), tweeduizend twaalf (2012, tweeduizend dertien (2013) is [naam eiser 8] bij steeds meer gesprekken aanwezig geweest, tot het punt dat hij bij letterlijk alle directiegesprekken die over herstructurering productontwikkeling gingen.

Vanaf begin tweeduizend tien (2010) is dus uitvoerig met [naam eiser 8] gesproken over het Vista Verde verhaal. Dit kan ik met zekerheid zeggen, omdat [naam eiser 8] ons geadviseerd en begeleid heeft vanaf dat moment. (…) Uit de overhandigde documenten blijkt dat [naam eiser 8] zich al in tweeduizend tien (2010) bemoeide me onze eerste AFM vergunning aanvraag, maar ik wil benadrukken dat de heer [naam eiser 8] al sinds begin tweeduizend tien (2010) betrokken is geweest.

(…)

De heer [naam eiser 8] was al sinds begin tweeduizend tien (2010) op de hoogte van het mislukken van het project Vista Verde en heeft nimmer tegen ons gezegd dat wij dat, ondanks het feit dat de ‘voorverkoop’ van kavels wel succesvol was, niet als een succes hadden mogen presenteren. Deze gedraging heeft hij ingezet in tweeduizend tien (2010) en voortgezet door de jaren heen. Dit kan ik uit eigen waarneming bevestigen.

De heer [naam eiser 8] was op de hoogte van de eerdere mislukking en heeft beleggersmemoranda opgesteld waarin er toch een succes gemeld werd.

(…)

Beleggers van Centurion stortten hun geld op de rekening van de Stichting Derdengelden Centurion. In het jaar tweeduizend dertien (2013) stond er veel geld op deze rekening, geld dat niet direct gebruikt kon worden, omdat er vertragingen in de vergunningverlening zijn ontstaan.

In het jaar tweeduizend dertien (2013) heeft de heer Duizendstraal zich gemeld bij Centurion. Na een onderzoek, gedaan door [naam eiser 8] , kwam het advies om één (1) project met Duizendstraal te gaan doen. (…)

In de eerste helft van tweeduizend dertien (2013) is [naam eiser 8] een héél belangrijke speler binnen het Centurion-team geworden. Hij organiseerde vergaderingen, schreef hier de agenda voor en heeft voor honderdduizenden euro’s gefactureerd aan advieswerkzaamheden. Dit is wel iets anders dan ‘slechts één (1) van de vijf (5) advieskantoren zijn’. Hij heeft zich bemoeid met het aanstellen van een nieuwe directeur. Uit eigen waarneming kan ik tot elf juli tweeduizend dertien bevestigen dat de heer [naam eiser 8] beslissingen adviseerde op directieniveau.

Ná juli tweeduizend dertien (2013) heeft Duizendstraal aangegeven meer geld nodig te hebben voor het project, omdat een optie op te kopen vastgoed zou verlopen als er niet aan betalingsverplichtingen (voortvloeiend uit eerder gemaakte afspraken door Duizendstraal) kon worden voldaan.

[naam eiser 8] heeft in de periode juli tweeduizenddertien (2013) tot einde Centurion geadviseerd aan Snijtsheuvel dat geld, dat niet direct nodig was voor het project in Costa Rica, gebruikt kon worden voor het project Saint Kitts. Ondanks het feit dat ik niet betrokken meer was, ben ik in januari tweeduizend veertien (2014) uitvoerig bijgepraat door de heer [naam eiser 8] en de zittende directie van Centurion. Ik was toen zéér verbaasd over het feit dat er zoveel geld was gevloeid naar het Saint Kitts-project en heb hier in eerste instantie Ferdinand Snijtsheuvel op aangesproken. Uit eigen waarneming kan ik bekrachtigen dat de bewering van Ferdinand, namelijk dat [naam eiser 8] had geadviseerd dat dit mocht en kon, een juiste is. In dit gesprek (januari tweeduizend veertien (2014)) heeft de heer [naam eiser 8] ons ‘gerustgesteld’. Hij had het zo goed in verzamelmemoranda opgenomen dat het volgens hem ‘juridisch legitiem’ was om geld te gebruiken van de beleggers van Centurion voor het project op Saint Kitts. De verzamelmemoranda die [naam eiser 8] erna heeft opgemaakt, bekrachtigen dit feit. Hierin is opgenomen dat gelden voor andere projecten gebruikt mochten worden. Op basis van dit advies is, blijkt nu, één miljoen vierhonderdduizend euro (EUR 1,400,000,--) overgemaakt naar een project dat niets met Costa Rica te maken heeft gehad. De rechtbank en het Hof vinden dit zéér kwalijk. [naam eiser 8] had dit nooit mogen adviseren, zeker niet met de kennis die hij op dat moment voorhanden had. Hij werkte haast fulltime bij Centurion.

2.14.

[naam eiser 8] heeft ten behoeve van Thuisborg een lijst met (potentiële) klanten van Centurion gekocht van een oud medewerker van Centurion.

2.15.

Tot de gedingstukken behoort een niet ondertekend document getiteld “Verklaring ex-werknemer Thuisborg”. Daarin staat onder meer het volgende:

Bij deze verklaar ik (als ex-werknemer) mijn bevindingen bij Thuisborg. Alles dat ik verklaar heb ik zelf waargenomen of van (meerdere) andere werknemers van Thuisborg gehoord, of gezien in documenten van Thuisborg.

In de eerste periode na oprichting werd door Thuisborg niks in vastgoed geïnvesteerd. Dus

geen inkomsten voor Thuisborg. Bij de werknemers van Thuisborg was bekend wat de

maandelijkse operationele kosten ongeveer waren. Hier werd regelmatig over gesproken, en

kon ook op basis van de omstandigheden (zoals het pand, aantal auto’s en werknemers)

prima worden geschat.

In de eerste periode zullen de maandelijkse operationele kosten rond de 30.000 - 50.000

EUR hebben gezeten. Deze kosten bestonden uit bijvoorbeeld huur, salaris voor de

werknemers, leaseauto’s, en kantoorkosten.

In 2016 is er door Thuisborg voor ongeveer 1.000.000 EUR aan obligaties uitgegeven. Zodra er een nieuwe investeerder binnen was gehaald, werd dit (de naam en het geïnvesteerde bedrag) op een groot whiteboard op kantoor opgeschreven. In 2016 is er niet geïnvesteerd in vastgoed. Dus geen inkomsten voor Thuisborg. In dit jaar zullen de maandelijkse operationele kosten rond de 50.000 - 75.000 EUR hebben gezeten. De stijging van de operationele kosten kwam door de groei van Thuisborg, dus meer personeelskosten etc. Met een (gemiddeld) rendement van 6% dat Thuisborg de beleggers had toegezegd, zullen de rendementsuitkeringen voor het in 2016 opgehaalde geld rond de 15.000 EUR per kwartaalzijn geweest.

Dat is dus 60.000 EUR per jaar. De operationele kosten waren, geschat en gemiddeld,

60.000 EUR per maand. Dit betekent dat na 12 maanden 780.000 EUR was uitgegeven (en

er dus nog maar 120.000 EUR over was). Thuisborg had tot november 2017 geen vastgoed

aangekocht. Er kwam tot dat moment dus geen geld binnen, behalve het geld dat beleggers

geïnvesteerd hadden.

In 2017 zal er aanzienlijk meer geld zijn binnen gehaald dan de jaren ervoor. Een exact

bedrag is mij niet bekend, maar dit zal ongeveer 1.500.000 EUR zijn geweest. In dit jaar is er geïnvesteerd in 1 woning. Dit pand is aangekocht in november 2017. Vanaf dit moment heeft Thuisborg maandelijkse (huur)inkomsten van 450 EUR. In dit jaar zullen de maandelijkse (operationele) kosten rond de 100.000 - 150.000 EUR per maand zijn geweest, een flinke stijging door onder andere de verhuizing van Thuisborg naar een monumentale villa. Ook ging een deel naar personeel, leaseauto’s, advieskosten, aankopen van belbestanden en overige. Per kwartaal zal er inmiddels gemiddeld rond de 20.000 - 25.000 EUR aan rendement zijn uitgekeerd.

Vanaf 1 juni 2018 tot maart 2019 heeft Thuisborg 5.000.000 EUR aan obligaties uitgegeven. Dit bedrag herinner ik me omdat we onder de AFM-grens van 5.000.000 moesten blijven. We hebben toen ook enkele maanden geen nieuwe investeerders mogen accepteren. De operationele kosten zullen gelijk zijn gebleven gezien er niet veel is veranderd. De vastgoed portefeuille is nog steeds klein, naar mijn weten zo’n 3 â 5 (goedkope) panden die per stuk maandelijks ongeveer 800 à 1.000 EUR aan huur opleveren. In de periode dat ik hier werkzaam ben geweest is het een aantal keer aan ons duidelijk gemaakt dat er moeite was met het betalen van rekeningen en rendementen. Ook hebben wij hierdoor wel eens op ons loon moeten wachten omdat de heer [naam eiser 8] prioriteit stelde aan rendementsuitkeringen. De heer [naam eiser 8] voorzag dat beleggers vragen zouden kunnen stellen als ze hun rendement niet kregen wat een groter risico voor hem was dan bijvoorbeeld klagend personeel. Het is meerdere keren in vergaderingen naar voren gekomen dat er meer geld moest worden opgehaald omdat er meer geld uitging dan binnen kwam. Er was op de werkvloer altijd veel spanning voor het personeel en de druk die op ons werd gelegd om te verkopen was dan ook aanzienlijk. In deze vergaderingen kregen we meestal een verhaaltje van [naam eiser 8] van hoe het gaat en waar we (Thuisborg) naartoe moeten. Als wij dan met vragen kwamen kregen wij zelden een antwoord dat duidelijkheid gaf over waar het bedrijf stond.

Dit zorgde altijd voor spanning binnen het kantoor. De meeste spanning ontstond als we

tijdens de lunchpauze buiten stonden te praten. Iedereen had vragen, en ook een mening of

we wel of niet goed bezig waren. Vragen als ‘waarom is er pas 1 huis gekocht terwijl er zoveel geld binnen was gekomen’ kwamen vaak voorbij.

Er was twijfel bij iedereen en in de pauze werd dat vaak duidelijker dan in de vergadering.

(…)

Door Vondellaan Vastgoed, een ander bedrijf van de heer [naam eiser 8] , zijn een aantal woningen aangekocht en verhuurd. De woningen die bij Vondellaan zijn aangekocht zijn rechtstreeks per woning gefinancierd door 1 investeerder. Deze investeerder krijgt een mooi rendement en het eerste recht van hypotheek.

Onderpand voor de beleggers van Thuisborg was er tot november 2017 niet, bestaat nu uit de enkele panden die een heel stuk minder waard zijn dan het geld dat door alle beleggers is geïnvesteerd.

Het voorgaande werpt enkele vragen op:

Hoe kan het zijn dat een bedrijf met nauwelijks inkomsten en enorm hoge operationele kosten rendement kan uitkeren aan haar beleggers?

Het antwoord is vrij simpel: Dat kan niet! Het ‘rendement’ kan alleen betaald worden uit de inleg van de beleggers zelf, of uit inleg van latere investeerders.

Ondertussen zal er ruim meer dan 6.500.000 EUR geïnvesteerd zijn. Als men uitgaat van

een (gemiddeld) rentepercentage van 6%, dan moet Thuisborg elk kwartaal 97.500 EUR aan rendement uitkeren. De operationele kosten per kwartaal bedragen ten minste 300.000

EUR. Conservatief geschat heeft Thuisborg dus bijna 400.000 EUR per kwartaal nodig. De exacte huuropbrengsten van de aangeschafte pandjes ken ik niet, maar gezien de lage aanschafwaarde zullen die inkomsten gering zijn (per pand waarschijnlijk minder dan 1.000 EUR per maand).

Als men aanneemt dat Thuisborg 5 panden heeft, en voor ieder pand 1.000 EUR per maand aan huur ontvangt, dan komt er per kwartaal dus 15.000 EUR binnen. Het is duidelijk dat de inkomsten niet genoeg zijn om het rendement van te betalen, laat staan ook de operationele kosten.

Hoeveel onderpand is er nu eigenlijk voor de beleggers van Thuisborg?

Het antwoord is: één appartementje in Rotterdam die 450 EUR huur per maand oplevert, en de paar pandjes die recentelijk zijn aangeschaft.

De heer [naam eiser 8] kan het altijd mooi vertellen maar een echt duidelijk antwoord zal men niet krijgen als er naar de feiten wordt gevraagd.

Volg de geldstromen en men ziet al snel genoeg dat hier iets niet klopt.

2.16.

De Gelderlander heeft artikelen gepubliceerd over de oplichting door Centurion. De betrokken leidinggevenden zijn daarbij als sprinkhanen aangeduid. Op of omstreeks 22 mei 2019 zijn in De Gelderlander en op de in 2.3. bedoelde websites vier samenhangende artikelen verschenen met de volgende koppen: “‘Arnhemse jurist brein achter fraudenetwerk’”, “Fraude beleggingen De onzichtbare sprinkhaan die steeds de dans ontspringt”, “‘Ik distantieer mij van de Sprinkhanen’” en “Orde schrikt van juristenbureau dat ‘Sprinkhanen’ helpt: ‘Advocaat is beschermde titel’”. In de eerste drie artikelen komen de volgende passages voor:

“Een 48-jarige advocaat uit Arnhem is al jarenlang het juridische brein achter diverse oplichtingsbedrijven. Zijn juristenbureau Springrow Legal was huisjurist bij frauduleuze beleggingsfondsen, die nietsvermoedende investeerders miljoenen hebben afgetroggeld. Inmiddels runt de jurist vanuit Arnhem zelf beleggingsbedrijven.”

“Veel van de malafide beleggingsfondsen zijn inmiddels door de FIOD opgerold. Ze behoren tot het Gelderse ‘Sprinkhanen-netwerk’: een groep die steeds nieuwe frauduleuze beleggingsbedrijven opstart. Klanten worden verleid om hun spaargeld, pensioen, of erfenis in bijvoorbeeld vakantievilla’s, medicijnen tegen kanker, windmolens, warmtepompen of zonnepanelen te steken. In werkelijkheid is sprake van een piramidespel: de eerste beleggers worden uitbetaald met het geld van latere investeerders. Bij veel van deze Sprinkhanenbedrijven was de Arnhemse advocaat de juridische huisadviseur.”

““De naam Springrow Legal komt wel heel vaak naar voren in de strafrechtelijke onderzoeken naar grootschalige beleggingsfraude, zei de advocaat-generaal van het Openbaar Ministerie (OM) in het requisitoir, waarin ze haar strafeis (vijf en zes jaar cel) tegen twee ex-directeuren van Centurion onderbouwede.”

“De handelen en wandel van deze advocaat worden door het OM en FIOD met argusogen bekeken, bevestigen bronnen.”

“Een Arnhemse jurist is het brein achter de ‘Sprinkhanenbende’, denkt het OM. Die bende houdt zich bezig met beleggingsfraude. De jurist zelf is inmiddels druk doende zijn sporen te wissen.”

“De Arnhemmer staat aan het hoofd van een groep ondernemingen. Zij bedrijf Soliditree werd in 2011 opgericht en was actief in beleggingen in teakhout. De Vereniging Vastgoed Participanten plaatste het bedrijf in 2008 op een lijst van potentieel malafide beleggingsfondsen.”

“Thuisborg moest de volgende melkkoe worden na Centurion. De namen van Centurion-directeuren [naam] en [naam] staan als oprichter vermeld op het concept-businessplan van 30 juni 2014.”

“Klanten komen in eerste instantie terecht in Badhoevedorp. In werkelijkheid zit het verkoopteam aan de Wassenaarseweg in Arnhem.”

“Alle gelden komen terecht op één derdenrekening. Ook Centurion kende die constructie, waardoor gelden buiten de onderneming en het bereik van de beleggers komen te liggen. De stichting blijkt bovendien te handelen in bitcoins. Gehoopt wordt daarmee buitenlandse investeerders voor vastgoed in Nederland aan te trekken.”

“Ook probeert hij kortlopende schulden (1,6 miljoen euro) om te buigen in langlopende schulden. Beleggers kunnen daardoor niet op korte termijn hun geld opeisen.”

“De eerste werknemer van Thuisborg was [naam] Hij is één van de hoofdverdachten in een andere grote oplichtingszaak Noordenwind en Hollandsche Wind.”

“ [naam] zei tegen de Fiod de gang van zaken bij Thuisborg niet meer te vertrouwen toen een belegger Thuisborg om een hypotheekgarantie vroeg. Die kan ik niet leveren zei de directeur van Thuisborg tegen [naam] ”

De artikelen zijn omlijst met illustraties van levende en klaarblijkelijk verdelgde sprinkhanen. Ook zijn sprinkhanen te zien die een woning en een spaarvarken aan het opeten zijn.

2.17.

Bij vonnis van 28 juni 2019 heeft Rechtbank Amsterdam [naam] , die korte tijd werknemer van Thuisborg was, wegens onder meer oplichting van investeerders in Noordenwind en Hollandsche Wind voor een totaalbedrag van € 8.681.557 veroordeeld tot een gevangenisstraf van 4 jaar (ECLI:NL:RBAMS:2019:4493).

2.18.

Het artikel met de titel “Orde schrikt van juristenbureau dat ‘Sprinkhanen’ helpt: ‘Advocaat is beschermde titel’” is inmiddels verwijderd van de website Gelderlander.nl. Op die site is [naam eiser 8] niet meer als advocaat aangeduid en is ook verwijderd dat Solidtree op een lijst van potentieel malafide beleggingsfondsen is geplaatst.

2.19.

Investeerders hebben zich met vragen over de artikelen, al dan niet nadat zij daarop attent waren gemaakt in een e-mail met onbekende afzender, bij Thuisborg gemeld, van wie er één haar inleg van € 100.000 heeft teruggeëist.

3 Het geschil

3.1.

Soliditry c.s. vordert samengevat - dat de voorzieningenrechter,

1. De Persgroep, versterkt met een dwangsom, zal verbieden de in 2.16. bedoelde artikelen nog langer te publiceren,

2. De Persgroep, versterkt met een dwangsom, zal verbieden enige andere uitlating te doen met de strekking dat eisers aan het hoofd staan van of het brein zijn van een criminele organisatie en/of dat eisers worden gelieerd aan partijen die De Persgroep met sprinkhanen aanduidt en/of dat eisers producten of diensten aanbieden die niet bonafide zijn, zonder over solide bewijsmateriaal te beschikken en zonder 96 uur voorafgaand aan publicatie eisers volledige inzage in de beoogde publicatie te verschaffen,

3. eisers, versterkt met een dwangsom, zal bevelen een rectificatie te publiceren, waarnaar internetkoppelingen betreffende de artikelen zullen verwijzen,

4. De Persgroep zal veroordelen om € 25.000,00, althans een in goede justitie te bepalen bedrag, vermeerderd met rente aan Soliditry c.s. te betalen, als voorschot op de door Soliditry c.s. geleden schade,

met veroordeling van De Persgroep in de proceskosten.

3.2.

Soliditry c.s. baseert haar vorderingen kort gezegd erop dat De Persgroep met publicatie van de artikelen jegens Soliditry c.s. een onrechtmatige daad pleegt die aan De Persgroep kan worden toegerekend. De gepubliceerde boodschap is op onzorgvuldige wijze tot stand gekomen en in meerdere opzichten onjuist en beschadigend voor de reputatie van Soliditry c.s. en daarom in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, aldus Soliditry c.s.

3.3.

De Persgroep voert verweer. Zij betwist dat de publicaties onjuist en onrechtmatig zijn en beroept zich daarbij op het door art. 10 EVRM gewaarborgde recht op vrije meningsguiting.

3.4.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4 De beoordeling

4.1.

Er bestaat geen aanleiding de conclusie van antwoord en de daarbij gevoegde bijlagen buiten beschouwing te laten omdat deze omvangrijke stukken kort voor de mondelinge behandeling zijn ingediend, zoals Soliditry c.s. heeft verzocht en de Persgroep heeft betwist. Soliditry c.s. heeft geen gebruik willen maken van het aanbod van de voorzieningenrechter om de behandeling op een later moment voort te zetten zodat aan haar procedurele bezwaar tegemoet kon worden gekomen. Zij heeft vonnis gevraagd.

4.2.

Het gaat in deze zaak om een botsing van twee fundamentele rechten, namelijk aan de zijde van De Persgroep het recht op vrijheid van meningsuiting en aan de zijde van Soliditry c.s. het recht op eer en goede naam en op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer zoals bedoeld in art. 8 EVRM, dat ook aan rechtspersonen bescherming biedt. Het antwoord op de vraag welk van deze beide rechten in het onderhavige geval zwaarder weegt, moet worden gevonden door een afweging van alle ter zake dienende omstandigheden van het geval. Bij deze afweging komt niet in beginsel voorrang toe aan het door art. 10 EVRM gewaarborgde recht op vrijheid van meningsuiting. Ditzelfde geldt voor de door art. 8 EVRM beschermde rechten. De afweging dient bovendien in één keer te geschieden. Het oordeel dat een van beide rechten, gelet op alle terzake dienende omstandigheden, zwaarder weegt dan het andere recht, brengt mee dat daarmee de inbreuk op het andere recht voldoet aan de noodzakelijkheidstoets van het tweede lid van art. 8 en 10 EVRM. (Vgl. HR 18 januari 2008, ECLI:NL:HR:2008:BB3210, NJ 2008/274.)

4.3.

Onder meer de volgende factoren kunnen bij de afweging van belang zijn:

a. de aard van de gepubliceerde verdenkingen en de ernst van de te verwachten gevolgen voor degene op wie die verdenkingen betrekking hebben;

b. de ernst - bezien vanuit het algemeen belang - van de misstand welke de publicatie aan de kaak beoogt te stellen;

c. de mate waarin ten tijde van de publicatie de verdenkingen steun vonden in het toen beschikbare feitenmateriaal;

d. de inkleding van de verdenkingen, gezien in verhouding tot de onder a. t/m c. bedoelde factoren;

e. de mate van waarschijnlijkheid dat, ook zonder de verweten publicatie via de pers, in het algemeen belang het nagestreefde doel langs andere, voor de wederpartij minder schadelijke wegen met een redelijke kans op spoedig succes bereikt had kunnen worden;

f. een mogelijke beperking van het door de perspublicatie te veroorzaken nadeel voor degene die erdoor wordt getroffen, in verband met de kans dat het betreffende stuk, ook zonder de verweten terbeschikkingstelling aan de pers, in de publiciteit zou zijn gekomen. (Vgl. HR 24 juni 1983, NJ 1984/801.)

4.4.

De in de artikelen aan de kaak gestelde grootschalige oplichting van investeerders met een piramidespel is een ernstige maatschappelijke misstand. Met de aandacht die De Persgroep daarvoor in de artikelen heeft gevraagd wordt op zichzelf beschouwd dan ook een aanmerkelijk belang gediend. Keerzijde van de ernst van deze misstand is dat degenen die in de pers van betrokkenheid bij de misstand worden beschuldigd ook ernstige gevolgen te duchten heeft, zoals De Persgroep erkent. De reputatie van Soliditry c.s. en het voortbestaan van de door haar gedreven ondernemingen staat hier op het spel. Het komt er dan op aan, zoals uit het partijdebat ook volgt, of de beweringen in de door De Persgroep gepubliceerde artikelen voldoende steun vinden in de feiten. Het is in de eerste plaats aan De Persgroep om deze feitelijke grondslag van haar beweringen genoegzaam te onderbouwen.

4.5.

Bij haar beoordeling dienen de artikelen en illustraties in onderling verband en samenhang te worden bezien, waarbij de koppen van de artikelen niet los kunnen worden gezien van de inhoud ervan en waarin ook de context van de beweringen en bij de gemiddelde lezer gewekte suggesties moeten worden betrokken. In het oog moet verder worden gehouden dat de artikelen op een door de betreffende journalisten te bepalen aantrekkelijke manier mogen worden gepresenteerd, echter zonder daarbij de feiten te verdraaien. Het enkele feit dat Soliditry c.s. voor publicatie geen inzage in de tekst van de artikelen is verleend laat de afweging niet in haar voordeel uitvallen. [naam eiser 8] is in de artikelen niet bij naam genoemd. Over zijn persoon zijn in de artikelen wel zodanige feiten verschaft dat de lezer eenvoudig kan nagaan om wie het gaat. Tegen deze achtergrond is het volgende van belang.

4.6.

De kern van de boodschap van de artikelen is niet alleen dat [naam eiser 8] via Springrow heeft bedacht hoe de oplichting van beleggers door Centurion juridisch kon worden gefaciliteerd, maar ook dat [naam eiser 8] zelf vormgever dan wel bedenker is van de manier waarop beleggers in Centurion werden opgelicht en dus behoort tot de sprinkhanen, oplichters van wie een aantal reeds tot lange gevangenisstraffen is veroordeeld. Het ontspringen van de dans betekent immers in de context van de artikelen dat [naam eiser 8] ook een oplichter is, maar daarvoor niet strafrechtelijk wordt vervolgd. [naam eiser 8] wordt aldus neergezet als een crimineel. Deze zware beschuldiging wordt in de artikelen zonder enige terughoudendheid als een feit gepresenteerd.

4.7.

Uit de stukken blijkt dat [naam eiser 8] vanaf 2011 als adviseur direct betrokken was bij de activiteiten van Centurion, maar voor betrokkenheid in de zin van juridisch brein, laat staan als een van de oplichters binnen Centurion, bestaan onvoldoende aanknopingspunten. Uit de in 2.5 tot en met 2.11. bedoelde stukken komt niet afdoende naar voren dat [naam eiser 8] de bedenker was van de juridische kant van de oplichtingpraktijken, laat staan een bedenker van de oplichtingspraktijken zelf. Weliswaar was hij betrokken bij het opstellen van brochures met, naar het gerechtshof heeft vastgesteld, misleidende informatie, maar niet is gebleken dat [naam eiser 8] deze informatie zelf heeft opgesteld, alleen dat hij deze heeft aangepast, waarbij [naam eiser 8] bij één gelegenheid heeft aangegeven geen onwaarheden te willen opnemen. Van belang is verder dat tussen partijen in deze procedure niet in geschil is dat [naam eiser 8] pas om juridisch advies is gevraagd nadat het vastgoedproject ‘Vista Verde’ op Costa Rica onuitvoerbaar bleek. Met het oorspronkelijke businessplan van Centurion heeft Soliditry c.s. geen bemoeienis gehad. De hier bedoelde stukken bevatten dan ook geen aanwijzing dat Soliditry c.s. nauwer bij de zwendel betrokken was dan door middel van juridisch advies over door anderen bedachte praktijken.

4.8.

De verklaring van De Rijk dient met de nodige terughoudendheid te worden beschouwd. De Rijk is immers een van de veroordeelde leidinggevenden van Centurion en heeft er dus belang bij zijn aandeel in de zwendel af te zwakken ten koste van Soliditry c.s. Nog los daarvan bieden zijn verklaringen echter evenmin voldoende aanknopingspunten voor het aanmerken van [naam eiser 8] als bedenker van de oplichtingspraktijken. In tegendeel. De Rijk verwijt [naam eiser 8] dat hij de directie van Centurion niet ervoor heeft gewaarschuwd dat die directie – en dus niet [naam eiser 8] – het project ‘Vista Verde’ niet als succes had mogen presenteren. Hij verklaart bovendien dat [naam eiser 8] beslissingen op directieniveau, bijvoorbeeld beslissingen over het project St. Kitts, adviseerde, niet dat [naam eiser 8] daarover meebesliste. Dit past bij de overweging van het gerechtshof dat de door Centurion ingeschakelde deskundigen geen invloed hadden op de aanwending van de ingelegde gelden. Dat Soliditry c.s. tot op heden, voor zover in deze procedure is gebleken, niet strafrechtelijk is vervolgd of door gedupeerden van Centurion aansprakelijk is gesteld voor de schade, sluit daarbij eveneens aan.

4.9.

Uit de beslissing van de Accountantskamer komt naar voren dat juistheid, volledigheid en duidelijkheid van controleverklaringen en assurance-rapporten van de accountant van Centurion te wensen over laten, onder weer waar het de conclusie betreft dat de obligatieleningen I, II en III volledig zijn afgelost. Voorts volgt uit deze beslissing dat de accountants een gedetailleerd overzicht van het onroerend goed in eigendom van Centurion voor waarmerkingsdoeleinden hebben geparafeerd en zo ten onrechte de indruk hebben gewekt dat dit overzicht was gecontroleerd op juistheid. De Persgroep heeft niet betwist dat Springrow en [naam eiser 8] zich bij hun advisering, zoals zij stellen, op informatie van deze accountant hebben verlaten. Dit is een contra-indicatie voor de kwalificatie van [naam eiser 8] of Springrow als mede-bedenker van de zwendel, zoals in de artikelen als feit wordt geponeerd.

4.10.

Men kan serieuze vraagtekens zetten bij de jarenlange juridische advisering van de directie van een onderneming die veel mensen voor veel geld heeft opgelicht. De portee van de artikelen is echter een andere, namelijk dat [naam eiser 8] zelf een oplichter is. Dat is wat anders. Voor die kwalificatie heeft De Persgroep onvoldoende aanknopingspunten verschaft.

4.11.

Hier komt nog het volgende bij. De (mogelijk) feitelijk juiste beweringen dat [naam eiser 8] van het tableau is geschrapt, dat geen hypotheek gegeven kon worden, dat een ex-werknemer van Thuisborg verdacht wordt van oplichting, dat Soliditree actief was in beleggen in teakhout, dat [naam eiser 8] met de twee veroordeelde directeuren de boogde oprichters waren van Thuisborg, dat beleggers via Badhoevedorp in Arnhem terecht kwamen, dat Soliditry in bitcoins handelde, dat het geïnvesteerde geld op een derdengeldenrekening kwam te staan en dat de opeisbaarheid van schulden wordt verdaagd, zullen vanwege hun redactie en de context van de artikelen bij de gemiddelde lezer de dwingende suggestie wekken dat Soliditry c.s. zaken doet die het daglicht niet kunnen verdragen. Dit, terwijl dat uit deze feiten op zichzelf en welbeschouwd niet kan volgen, nog daargelaten dat deze stellingen gemotiveerd worden tegengesproken. Aldus wordt bijgedragen aan het door de artikelen opgeroepen beeld van Soliditry c.s., althans Soliditry, Thuisborg, Springrow en [naam eiser 8] , als oplichters. Een beeld dat wordt versterkt met de illustraties van sprinkhanen waarmee de lezer het leidend voorwerp van de artikelen zal associëren.

4.12.

Voor haar bewering dat [naam eiser 8] inmiddels druk doende is zijn sporen uit te wissen en dat het OM denkt dat [naam eiser 8] het brein is achter de Sprinkhanenbende heeft De Persgroep evenmin hard kunnen maken. Niet in geschil is dat [naam eiser 8] nog steeds als bestuurder van Springrow in het handelsregister is vermeld. Hij heeft enkel bevorderd dat hij, zoals feitelijk juist is, in boekhoudsoftware niet zelf als de bestuurder van de dochtervennootschappen van Springrow staat vermeld.
Dat het Openbaar Ministerie denkt dat de ‘Arnhemse jurist het brein is achter de ‘Sprinkhanenbende’, heeft De Persgroep niet aannemelijk kunnen maken. Het is gebleven bij de stelling dat medewerkers van het OM en de FIOD de handel en wandel van ‘deze advocaat met argusogen bekeken. Daar staat echter tegenover dat noch het OM noch de Stichting Beleggersbelangen Centurion in deze al jarenlang spelende (straf)zaken tegen de inmiddels veroordeelde voormalige leidinggevende en accountants van Centurion aanleiding heeft gezien tot het treffen van maatregelen tegen [naam eiser 8] en/of zijn vennootschappen.

Ook de bewering dat [naam eiser 8] bij veel van de ‘Sprinkhanenbedrijven’ de juridische huisadviseur was volgt onvoldoende uit de feiten. [naam eiser 8] heeft drie van de 17 als Sprinkhanenbedrijven betitelde ondernemingen geadviseerd. Ook de kwalificatie van ‘huisadviseur’ is te zwaar aangezet, nu deze bedrijven zich ook hebben bediend van andere adviseurs, waaronder accountants. Het gegeven dat [naam eiser 8] en/of zijn ondernemingen Centurion in veel dossiers heeft geadviseerd en bij vele vergaderingen aanwezig was en ook forse declaraties heeft ingediend, rechtvaardigt de kwalificatie niet.

4.13.

De Persgroep heeft al teruggenomen dat [naam eiser 8] thans nog advocaat is en dat Soliditree op een lijst van potentieel malafide beleggingsfondsen is geplaatst. Ook heeft zij het artikel met de kop “Orde schrikt van juristenbureau dat ‘Sprinkhanen’ helpt: ‘Advocaat is beschermde titel’” verwijderd van de website Gelderlander.nl. Klaarblijkelijk ziet zij zelf de feitelijke onjuistheid van deze berichtgeving in.

4.14.

Over Thuisborg heeft Soliditry c.s. ter zitting verklaard dat de omstandigheden in de huidige, sterke onroerend goed markt voor het verdienmodel van Thuisborg ongunstig zijn en dat de ingelegde gelden al enige tijd worden besteed in Vondellaan waarvoor het economisch tij wel gunstig is. Soliditry c.s. heeft echter niet kunnen wijzen op concrete verdiensten in Thuisborg dan wel Vondellaan die ook maar enigszins de in de buurt komen van de operationele kosten van deze ondernemingen van volgens Soliditry c.s. tezamen ongeveer € 80.000,00 per maand. Thuisborg ontvangt € 450,00 huur per maand en Vondellaan creëert maandelijks een omzet van enige duizenden euro’s, aldus Soliditry c.s. ter zitting. Deze omstandigheden, die aansluiten bij de met behoedzaamheid te beschouwen anonieme verklaring van een ex-werknemer van Thuisborg, roepen vragen op over de haalbaarheid op langere termijn van het verdienmodel van Thuisborg en over de door de investeerders in Thuisborg gelopen risico’s en de wijze waarop deze gelden worden belegd en beheerd. Dat sprake is van oplichting door Soliditry c.s., althans door Thuisborg, Vondellaan en [naam eiser 8] , of dat Thuisborg de volgende melkkoe en een malafide beleggingsfonds is, volgt daaruit echter niet. Met de tekst van de artikelen en de illustraties van een sprinkhaan die een woning en een spaarvarken opeet wordt wel die boodschap aan de lezer overgebracht. Ook hiervoor ontbreekt een genoegzame feitelijke grondslag.

4.15.

De slotsom is dat de in 4.2. bedoelde afweging in het nadeel van De Persgroep uitvalt en dat publicatie van de artikelen jegens Soliditry c.s. dus onrechtmatig is.

Het verbod de artikelen nog langer te publiceren is toewijsbaar.

Het geclausuleerde publicatieverbod voor de toekomst voor artikelen is toewijsbaar als na te melden. Gelet op de onrechtmatige wijze waarop De Persgroep haar vrijheid van meningsuiting tot op heden jegens Soliditry c.s. heeft benut, zal de gevorderde verplichting tot voorafgaande inzageverlening worden toegewezen.

De rectificatie is toewijsbaar zoals gevorderd, evenals het gevorderde bevel om internetlinks naar de artikelen, te laten verwijzen naar de rectificatie. Archivering van het verloop van de onderhavige kwestie is afdoende gewaarborgd met archivering van de gedrukte exemplaren van De Gelderlander en met archivering door derden van de inhoud van het world wide web.

Voor een veroordeling tot betaling van een voorschot op materiële schadevergoeding bestaat in dit kort geding geen aanleiding. Een voldoende spoedeisend belang bij betaling van een geldsom in dit verband heeft Soliditry c.s. niet gesteld, nog daargelaten dat dit kort geding zich niet leent voor onderzoek naar causaal verband tussen de onrechtmatige publicaties en door Soliditry c.s. gestelde schade, welk verband wordt betwist.

Als voorschot op de vergoeding van immateriële schade van Soliditry c.s. wegens aantasting in eer en goede naam acht de voorzieningenrechter de betaling van een bedrag van € 5.000,00 passend. Aannemelijk is dat de reputatie van in ieder geval Soliditry, Springrow, Thuisborg en [naam eiser 8] is aangetast doordat zij zonder genoegzame feitelijke grondslag zijn neergezet als oplichters. Daarbij wordt in aanmerking genomen dat er zowel bij de advisering van Centurion als bij de haalbaarheid van het verdienmodel van Thuisborg door de Persgroep terecht de nodige vragen zijn opgeworpen, die steun vinden in de door De Persgroep gepresenteerde feiten.

De gevorderde dwangsom is toewijsbaar en zal worden gemaximeerd op een bedrag van € 100.000,00.

4.16.

De Persgroep zal als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Soliditry c.s. worden begroot op:

- betekening oproeping € 86,40

- griffierecht 639,00

- salaris advocaat 980,00

Totaal € 1.705,40

5 De beslissing

De voorzieningenrechter

5.1.

verbiedt de Persgroep om vanaf twee werkdagen na de betekening van dit vonnis de in 2.16. van dit vonnis genoemde artikelen nog langer te publiceren,

5.2.

verbiedt De Persgroep om vanaf twee werkdagen na de betekening van dit vonnis, enige andere uitlating te doen met de strekking dat Soliditry c.s., afzonderlijk of gezamenlijk,

1. aan het hoofd staat van of het brein is van een criminele organisatie, en/of

2. op enige wijze wordt gelieerd aan de partijen die door De Persgroep worden aangeduid

als ‘sprinkhanen’, en/of

3. producten of diensten aanbiedt die niet bonafide zijn,

zonder daartoe te beschikken over solide bewijsmateriaal en zonder de betreffende publicaties eerst minimaal 96 uur voor beoogde publicatie volledig ter inzage aan Soliditry c.s. te hebben gegeven.

5.3.

beveelt De Persgroep om binnen twee werkdagen na de betekening van dit vonnis, op de voorpagina van de Gelderlander en op de website van Gelderlander.nl, alsook op de websites van Destentor.nl, Ad.nl en Topics.nl, alsmede in alle (andere) media van De Persgroep waarin de in 2.16. van dit vonnis genoemde artikelen geheel of gedeeltelijk zijn gepubliceerd, de volgende rectificatie te publiceren:

Rectificatie: Uitlatingen over Springrow Legal, Soliditree en de directeur-eigenaar

Wij hebben op 22 mei 2019 in dit medium meerdere berichten geplaatst over Springrow Legal, Soliditree en de aan deze ondernemingen verbonden directeur-eigenaar. In deze berichten hebben wij gesteld dat deze ondernemingen en hun directeur het brein zouden zijn van een oplichtersbende, gelieerd zouden zijn aan de “sprinkhanen”-bende, en dat de diensten van deze partijen onbetrouwbaar zouden zijn.

Deze beschuldigingen missen feitelijke grondslag. De voorzieningenrechter van de Rechtbank Gelderland heeft geoordeeld dat deze uitlatingen onrechtmatig zijn. Hij heeft de Persgroep onder meer tot het plaatsen van deze rectificatie veroordeeld. Daarnaast is De Persgroep veroordeeld tot betaling van een schadevergoeding aan Soliditree c.s.

Wij verzoeken u deze eerdere artikelen dan ook te negeren.

De Hoofdredactie.”,

voor wat betreft de offline media eenmalig in hetzelfde medium als waarin de artikelen zijn geplaatst en voor wat betreft de online media voor de duur van een week, zonder verdere aanvullingen of commentaar, een en ander in een normaal lettertype en op vergelijkbare (prominente) plaats als de plaats waarin de artikelen in het betreffende medium zijn gepubliceerd, alsmede — bij de betreffende online media — op de homepage althans met een link op de homepage naar de rectificatie.

5.4.

beveelt De Persgroep om binnen twee werkdagen na de betekening van dit vonnis voor alle online media waarin de artikelen zijn gepubliceerd de betreffende oorspronkelijke URL’s te doen verwijzen naar de onder 5.3. genoemde rectificatie op de website van het betreffende online medium (zodanig dat bezoekers die de oorspronkelijke URL aanklikken bij de rectificatie en niet bij een foutmelding uitkomen),

5.5.

veroordeelt De Persgroep om Soliditry c.s. een bedrag van € 5.000,00 (zegge: vijfduizend euro), te betalen, als voorschot voor de door Soliditry c.s. geleden immateriële schade, te vermeerderen met wettelijke rente als bedoeld in art. 6:119 BW over het toegewezen bedrag met ingang van twee werkdagen na de datum van betekening van dit vonnis tot de dag van volledige betaling,

5.6.

veroordeelt de Persgroep om aan Soliditry c.s. een dwangsom te betalen van € 10.000,00 voor iedere afzonderlijke overtreding van de in 5.1. tot en met 5.4. gegeven verboden en bevelen, of - naar keuze van Soliditry c.s. - van € 1.000,00 voor iedere dag of gedeelte daarvan dat Persgroep een of meer van deze verboden of bevelen geheel of gedeeltelijk overtreedt, in beide gevallen tot een maximum van € 100.000,00 is bereikt,

5.7.

veroordeelt de Persgroep in de proceskosten, aan de zijde van Soliditry c.s. tot op heden begroot op € 1.705,40,

5.8.

verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,

5.9.

wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. D. Vergunst en in het openbaar uitgesproken op 17 juli 2019.

De gegevens worden opgehaald

Hulp bij zoeken

Er is een uitgebreide handleiding beschikbaar voor het zoeken naar uitspraken, met onder andere uitleg over:

Selectiecriteria

De Rechtspraak, Hoge Raad der Nederlanden en Raad van State publiceren uitspraken op basis van selectiecriteria:

  • Uitspraken zaken meervoudige kamers
  • Uitspraken Hoge Raad en appelcolleges
  • Uitspraken met media-aandacht
  • Uitspraken in strafzaken
  • Europees recht
  • Richtinggevende uitspraken
  • Wraking

Weekoverzicht

Selecteer een week en bekijk welke uitspraken er in die week aan het uitsprakenregister zijn toegevoegd.