Uitspraken

Deze zaak gaat in conventie in de kern om de uitleg van de bestemmingsbepaling in artikel 2, eerste lid, van de Akte van 1970 en om de uitleg van een deel van de in artikel 11 van de Akte van 1970 ten gunste van terrein I en ten laste van de terreinen II en III gevestigde erfdienstbaarheden.

De Koperen Ploeg, Svitzer Euromed en Havenwind hebben aangevoerd dat Larendael niet ontvankelijk is in haar primair gevorderde verklaringen voor recht, omdat aan de gevorderde verklaringen voor recht door Larendael geen vordering tot het verrichten van een prestatie is verbonden en Larendael geen zelfstandig procesbelang heeft om alleen een verklaring voor recht te vorderen. De rechtbank volgt De Koperen Ploeg, Svitzer Euromed en Havenwind daarin niet.

Ter zitting heeft Larendael toegelicht dat haar belang bij het nu alleen vorderen van een verklaring voor recht er met name in gelegen is om duidelijkheid te krijgen over de erfdienstbaarheden, hoe die moeten worden uitgelegd en op welke percelen die rusten. Larendael stelt zonder die duidelijkheid niet verder te kunnen met haar plannen voor terrein I. Met het maken van concretere plannen zijn aanzienlijke kosten gemoeid. Ook is volgens Larendael in het bestuursrechtelijke vergunningentraject een patstelling ontstaan vanwege de discussie tussen partijen over de erfdienstbaarheden.

De rechtbank neemt als uitgangspunt bij de beantwoording van de vraag wat de inhoud is van de in de Akte van 1970 opgenomen bestemmingsbepaling en de in die akte gevestigde erfdienstbaarheden, dat het daarbij aankomt op de partijbedoeling voor zover die in de notariële akte tot uitdrukking is gebracht, en dat deze bedoeling moet worden afgeleid uit de in de akte gebezigde bewoordingen, uit te leggen naar objectieve maatstaven in het licht van de gehele inhoud van de akte (zie o.a. HR 19 april 2013, ECLI:NL:HR:2013:BZ2904). De ratio van deze objectieve uitlegmaatstaf is het voor registergoederen geldende stelsel van publiciteit. Derden moeten kunnen afgaan op hetgeen in een – in de openbare registers ingeschreven – akte is vermeld ter zake van de overdracht van een registergoed of van de vestiging van een beperkt recht op een registergoed.

In overeenstemming met artikel 22 van de Akte van 1970 zijn onder andere de in artikel 2, eerste en tweede lid, van de Akte van 1970 opgenomen bepalingen over de bestemming van terrein I als kettingbeding opgenomen in artikel 5.2.1. van de akte waarbij terrein I aan Larendael is geleverd. Larendael heeft die verplichtingen en beperkingen in de artikelen 5.4 en 5.5 van de leveringsakte aanvaard. Het recht van Larendael om als eigenaar vrijelijk over terrein I te beschikken wordt daardoor beperkt.

Artikel 2, eerste en tweede lid, van de Akte van 1970 luidt als volgt (onderstreping door de rechtbank):

1. Het terrein I is bestemd voor het daarop vestigen van een bedrijf, dat ten doel heeft het herstellen en bouwen van schepen, machines en werktuigen met alles wat daartoe behoort, het exploiteren van droogdokken, scheepswerven en de daaraan inhaerente fabrieken en het verrichten van alle handelingen, welke in de ruimste zin daarmee in verband staan, daaruit voortvloeien of daaraan bevorderlijk kunnen zijn.

2. De koper zal op het terrein I geen woningen bouwen dan die welke noodzakelijk zijn voor de uitoefening van het in lid 1 bedoelde bedrijf.

De door Larendael onder I, sub a, gevorderde verklaring voor recht komt erop neer dat artikel 2, eerste en tweede lid, van de Akte van 1970 zo moet worden uitgelegd dat zij op terrein I een scheepswerf kan stichten en exploiteren, waaronder mede begrepen woningen die ten dienste staan van het werk en de werknemers van de scheepswerf.

Geoordeeld wordt dat de onder I, sub a, gevorderde verklaring voor recht niet toewijsbaar is. De reden daarvoor is dat, zoals onder meer door de Gemeente en het Havenbedrijf terecht is aangevoerd, Larendael met de gevorderde verklaring voor recht een ruimer gebruik van terrein I voorstaat dan een objectieve uitleg van artikel 2, eerste en tweede lid, van de Akte van 1970 toestaat. Larendael vraagt immers een verklaring voor recht om woningen te mogen bouwen die “ten dienste staan van het werk en de werknemers van de scheepswerf”, terwijl het tweede lid van artikel 2 van de Akte van 1970 bepaalt dat op terrein I geen andere woningen worden gebouwd “dan die welke noodzakelijk zijn” voor de uitoefening van de scheepswerf. Met de woorden “ten dienste staan van” staat Larendael een ruimer gebruik van terrein I voor dan de bestemmingsbepaling toelaat. De onder I, sub a, gevorderde verklaring voor recht is daarmee niet toewijsbaar. Bij een verklaring voor recht dat Larendael terrein I mag benutten voor de realisatie van de nodige voorzieningen zodat zij een scheepswerf kan stichten en exploiteren heeft Larendael geen belang. Het staat immers niet ter discussie dat zij dit binnen de daarvoor geldende regels en afspraken mag.

Onder I, sub b, vordert Larendael een verklaring voor recht dat de Akte van 1970 zo moet worden uitgelegd dat zij het recht heeft om terrein II, voor zover in eigendom bij de Gemeente, geheel of gedeeltelijk te vergraven tot water. Larendael stelt dat zij daartoe op grond van artikel 3, eerste lid, van de Akte van 1970 bevoegd is. Artikel 3, eerste lid, van de Akte van 1970 bepaalt het volgende:

Met artikel 11, eerste lid, van de Akte van 1970 is op het in artikel 3 verleende recht een erfdienstbaarheid gevestigd ten gunste van terrein I en ten laste van terrein II.

De onder I, sub b, gevorderde verklaring voor recht is niet toewijsbaar.

Nog daargelaten dat niet gesteld of gebleken is dat Larendael de in artikel 3, eerste lid, als voorwaarde genoemde overeenstemming met Rijkswaterstaat of de Dienst der Domeinen (nu: het Rijksvastgoedbedrijf) over vergraving van terrein II heeft bereikt, is allereerst van belang dat Larendaels vordering ziet op terrein II “voor zover in eigendom bij de Gemeente”. Larendael vordert dus een verklaring voor recht die ziet op alle percelen in terrein II waarvan de Gemeente nu eigenaar is. Daarmee miskent Larendael dat de in artikel 3, eerste lid, van de Akte van 1970 opgenomen erfdienstbaarheid alleen ziet op die percelen in terrein II waarvan de Gemeente in 1970 eigenaar was. Voor de vestiging van een erfdienstbaarheid is namelijk, naast een geldige titel en een notariële akte, beschikkings-bevoegdheid vereist. De Gemeente was in 1970 slechts beschikkingsbevoegd ten aanzien van het kadastrale perceel in terrein II waarvan zij op dat moment eigenaar was, derhalve een gedeelte van het kadastrale perceel dat nu bekend is als gemeente Sloten, sectie K, nummer 4078. Alleen op een deel van dat perceel is de in artikel 3, eerste lid, genoemde erfdienstbaarheid gevestigd. Niet op de in terrein II gelegen kadastrale percelen gemeente Sloten, sectie K, 3901, 3902 en 4093 die de Gemeente respectievelijk in 1990, 2001 en 2008 in eigendom heeft verworven. Gelet op het bepaalde in de artikelen 3:97 en 3:98 BW kon daarop in 1970 geen toekomstige erfdienstbaarheid worden gevestigd. Op het gedeeltelijk in terrein II gelegen kadastrale perceel gemeente Sloten, sectie K, nummer 4094, dat toen en ook nu nog eigendom is van de Staat, is die erfdienstbaarheid dus ook niet gevestigd.

Dat de in de Akte van 1970 gevestigde erfdienstbaarheden slechts op een deel van terrein II zijn gevestigd, blijkt bovendien ook uit artikel 11 van die akte. Daarin staat dat de erfdienstbaarheden worden gevestigd op “terrein II, respectievelijk op terrein III, als lijdende erven, voorzover deze terreinen thans geen eigendom zijn van het Rijk, respectievelijk het Waterschap De Groote IJpolder”. Op basis van de akte en raadpleging van de kadastrale gegevens was kenbaar dat het toenmalige perceel 2058 (waaruit de latere percelen 3901, 3902, 4093 en 4094 zijn ontstaan) destijds eigendom was van het Rijk, zodat ook kenbaar was dat op dat perceel geen erfdienstbaarheid is gevestigd.

Uitsluitend ten laste van een deel van terrein II, namelijk een gedeelte van het huidige perceel 4078, is in 1970 dus een erfdienstbaarheid gevestigd ten gunste van terrein I. Die erfdienstbaarheid was naar objectieve maatstaven in tijd beperkt, zodat Larendael daar geen rechten meer aan kan ontlenen. Artikel 3, eerste lid, van de Akte van 1970 bepaalt namelijk dat de koper bevoegd is voor eigen rekening terrein II geheel of gedeeltelijk tot water te vergraven “vooruitlopend op de plannen van Rijk en Gemeente tot verbreding van het Noordzeekanaal”.

Bij de uitleg daarvan is van belang dat de Akte van 1970 weliswaar in 1970 notarieel is gepasseerd, maar dat de onder meer in artikel 3 aan de koper toegekende rechten, gelet op de inhoud van artikel 1, uitgaan van de situatie zoals die bestond op 1 januari 1961. In artikel 1, eerste lid, heeft de koper terrein I namelijk aanvaard in de staat waarin het werd opgeleverd op 1 januari 1961 (hetgeen ook bevestiging vindt in artikel 25). Op dat moment was het Noordzeekanaal nog niet verbreed. Dit laatste blijkt niet alleen uit de toenmalige feitelijke situatie ter plaatse maar ook uit het tweede lid van artikel 1, waarin staat dat de koper bekend is met de plannen tot verbreding van het Noordzeekanaal. Bezien tegen de achtergrond van de gehele inhoud van de Akte van 1970 moeten de in de artikel 3 verleende erfdienstbaarheden dus worden uitgelegd in het licht van de situatie zoals die bestond op 1 januari 1961. ADM en de Gemeente hebben zich in de Akte van 1970 blijkens de inhoud daarvan voor wat betreft de vestiging van de erfdienstbaarheden van onder meer artikel 3 immers gericht naar de situatie per 1 januari 1961.

Samengevat: Artikel 3, eerste lid, van de Akte van 1970 moet naar objectieve maatstaven zo worden uitgelegd dat in ieder geval in 1969 voor de koper van terrein I de bevoegdheid is geëindigd om tot gehele of gedeeltelijke vergraving tot water van terrein II over te gaan. Ten tijde van het passeren van de Akte van 1970 en het vestigen van de erfdienstbaarheid bestond die bevoegdheid voor ADM dus niet meer. Voor Larendael als opvolgend eigenaar van terrein I bestaat de bevoegdheid tot het geheel of gedeeltelijk vergraven van terrein II dus ook niet meer. De onder I, sub b, gevorderde verklaring voor recht is daarmee niet toewijsbaar.

Onder I, sub c, vordert Larendael een verklaring voor recht dat zij terrein III, voor zover in eigendom bij de Gemeente, geheel of gedeeltelijk mag vergraven tot water. Larendael stelt dat zij daartoe op grond van artikel 4, eerste en tweede lid, van de Akte van 1970 bevoegd is. Artikel 4, eerste lid en tweede lid, van de Akte van 1970 bepalen, voor zover hier van belang, het volgende (onderstreping door de rechtbank):

1. Koper heeft het recht het op de tekening met zwarte arcering aangeduide gedeelte van terrein III voor zijn rekening tot water te vergraven teneinde de noordwestelijke dokhaven in verbinding te brengen met het Noordzeekanaal (…).

2. Indien koper vóór de aanleg van de eerst tot uitvoering komende tunnel de zuidoostelijke dokhaven of het gegraven dok langs het Noordzeekanaal tot stand wil brengen, zich tegenover de Gemeente verplicht de hiervoor benodigde werkzaamheden te beginnen binnen een jaar na daartoe aan de Gemeente de wens te hebben kenbaar gemaakt en de ter zake van de Rijkswaterstaat en de Dienst der Domeinen vereiste toestemming heeft verkregen, is de Gemeente gehouden zo spoedig mogelijk doch uiterlijk binnen drie jaar nadat koper de werkzaamheden aan een aannemer heeft gegund, voor haar rekening zorg te dragen, dat het poldergemaal, woningen en ander opstallen worden verwijderd (…) en dat op andere wijze wordt voorzien in de bemaling van de Grote IJ-polder. Na voltooiing van deze verwijdering zal koper bevoegd zijn terrein III geheel of gedeeltelijk tot water te vergraven. (…)

Met artikel 11, eerste lid, van de Akte van 1970 zijn op de in artikel 4, eerste en tweede lid, tweede zin, verleende rechten erfdienstbaarheden ten gunste van terrein I en ten laste van terrein III gevestigd.

De in artikel 4 aan de koper toegekende erfdienstbaarheden hebben uitsluitend betrekking op die percelen van terrein III waarvan de Gemeente in 1970 eigenaar was. Het gaat dan om (gedeelten van) de volgende tot terrein III behorende percelen: 2953, 3107 tot en met 3111 en 4076 tot en met 4078. De in artikel 4 aan de koper toegekende erfdienstbaarheden zijn, mede gelet op het bepaalde in artikel 11, niet gevestigd op de huidige percelen 2224, 3902 en 4094, omdat de Gemeente daarvan in 1970 geen eigenaar was.

Verder geldt hetgeen hiervoor is overwogen in het kader van de uitleg van artikel 3 eveneens voor de uitleg van de in artikel 4 ten behoeve van de koper van terrein I gevestigde erfdienstbaarheden. Ook bij de vestiging van die erfdienstbaarheden hebben ADM en de Gemeente zich in de Akte van 1970 gericht naar de situatie per 1 januari 1961. Ook artikel 4, eerste en tweede lid, tweede zin, van de Akte van 1970 moet dus worden uitgelegd in het licht van de situatie zoals die bestond op 1 januari 1961.

In het eerste lid van artikel 4 is aan de koper het recht verleend om het op de tekening met zwarte arcering aangeduide gedeelte van terrein III tot water te vergraven teneinde de noordwestelijke dokhaven in verbinding te brengen met het Noordzeekanaal. Op 1 januari 1961 was terrein III grotendeels nog land. In februari 1960 was ADM met de ontgravingen tot water begonnen. Binnen terrein III heeft ADM daarbij het op de kaart behorende bij de Akte van 1970 met zwart gearceerde gedeelte vergraven tot water. Op 23 augustus 1961 waren die werkzaamheden gereed en is door ADM een verbinding naar het Noordzeekanaal gerealiseerd.

Ten tijde van het passeren van de Akte van 1970 en het vestigen van een erfdienstbaarheid op het in artikel 4, eerste lid, verleende recht tot vergraving, hadden die vergraving en de verbinding van de noordwestelijke dokhaven met het Noordzeekanaal dus reeds plaatsgevonden. Uit de bewoordingen in artikel 4, eerste lid, blijkt niet dat daarin aan de koper een verdergaand recht is verleend dan om eenmalig tot vergraving en verbinding met het Noordzeekanaal over te gaan. Van dat eenmalige recht heeft ADM gebruik gemaakt. Hieruit volgt dat ten tijde van het passeren van de Akte van 1970 het in artikel 4, eerste lid, verleende recht reeds was uitgewerkt. Larendael kan derhalve daaraan geen rechten ontlenen.

Evenmin kan Larendael nog rechten ontlenen aan het in artikel 4, tweede lid, tweede zin, van de Akte van 1970 aan de koper verleende bevoegdheid tot vergraving tot water van andere gedeelten van terrein III. Uit de bewoordingen van de eerste zin van het tweede lid van artikel 4 blijkt namelijk dat de in tweede zin verleende bevoegdheid ziet op de situatie dat “de koper vóór de aanleg van de eerst tot uitvoering komende tunnel de zuidoostelijke dokhaven of het afgegraven dok langs het Noordzeekanaal tot stand wil brengen”. De hier bedoelde tunnel is de Hemspoortunnel die onder terrein III doorloopt. De werkzaamheden aan de Hemspoortunnel zijn in 1983 voltooid. De situatie dat sprake kon zijn van vergraving tot water van terrein III vóór de aanleg van de Hemspoortunnel is dus op dat moment geëindigd. De in artikel 4, tweede lid, tweede zin, opgenomen erfdienstbaarheid om in terrein III tot vergraving van percelen land over te gaan die in 1970 in eigendom waren bij de Gemeente is dus in 1983 eveneens geëindigd.

Op het vierde lid van artikel 4 van de Akte van 1970, waarin aan ADM rechten zijn verleend die zien op de situatie van ná de aanleg van de Hemspoortunnel, kan Larendael geen beroep doen. In artikel 11 van de Akte van 1970 wordt het vierde lid van artikel 4 namelijk niet genoemd. Daarop is dus geen recht van erfdienstbaarheid gevestigd, noch is daaraan in de Akte van 1970 een kettingbeding verbonden. Artikel 4, vierde lid, van de Akte van 1970 is daarmee een recht dat destijds door de Gemeente alleen aan ADM persoonlijk is verleend. Larendael kan daaraan als opvolgend eigenaar dus geen rechten ontlenen.

Uit het voorgaande volgt dat ook de onder I, sub c, door Larendael gevorderde verklaring voor recht niet toewijsbaar is.

Daarmee komt de rechtbank toe aan de onder I, sub d en e, gevorderde verklaringen voor recht.

De onder I, sub d, gevorderde verklaring voor recht ligt in het verlengde van de vordering onder I, sub b en c, en veronderstelt dat Larendael bevoegd is de terreinen II en III tot water te vergraven. Uit het over de vordering onder I, sub b en c, gegeven oordeel volgt dat Larendael die bevoegdheid tot vergraven niet heeft. In zoverre is dus vordering I, sub d, ook niet toewijsbaar. Voor zover die vordering mede moet worden opgevat als betrekking hebbend op die delen van de terreinen II en III die door ADM in het verleden tot water zijn vergraven en nu nog steeds water zijn, geldt het volgende.

De onder I, sub d en e, gevorderde verklaringen voor recht baseert Larendael op artikel 5, eerste lid, van de Akte van 1970. De tekst hiervan luidt:

In artikel 11 van de Akte van 1970 is op de in artikel 5, eerste lid, gegeven bevoegdheid een erfdienstbaarheid ten gunste van terrein I en ten laste van de terreinen II en III gevestigd. De in artikel 5 aan de koper toegekende rechten hebben uitsluitend betrekking op die percelen van de terreinen II en III waarvan de Gemeente in 1970 eigenaar was. Die rechten strekken zich dus niet uit tot de gehele terreinen II en III. In zoverre is de vordering van Larendael te ruim geformuleerd.

Ten aanzien van die delen van de terreinen II en III waarop de erfdienstbaarheden van artikel 5 wel zijn gevestigd, geldt dat de daaraan te ontlenen bevoegdheden echter niet zo ruim zijn als Larendael stelt.

Larendael stelt primair dat zij op grond van artikel 5 als eigenaar van terrein I het recht heeft de terreinen II en III zonder enige belemmering te benutten door schepen welke naar of van haar dokken en hellingen op terrein I te varen, alsmede om op de terreinen II en III gebouwen, werken en beplantingen op te richten die voor de uitoefening van deze erfdienstbaarheid nodig zijn.

Uitgangspunt is dat de uitoefening van een erfdienstbaarheid op grond van artikel 5:74 BW op de voor het dienende erf op de minst bezwarende wijze moet geschieden. Larendael dient daarmee uiteraard ook te dulden dat anderen, waaronder de Gemeente als eigenaar van het grootste deel van de terreinen II en III en het Havenbedrijf als erfpachtgerechtigde, gebruik maken van de terreinen II en III. Daarbij geldt overigens dat dat gebruik Larendael niet op onredelijke wijze mag hinderen in de uitoefening van haar erfdienstbaarheid. Larendael heeft daarmee vanzelfsprekend niet een alleenrecht op het gebruik van de terreinen II en III. Larendael kan dus niet verlangen dat er geen enkele belemmering bestaat bij het varen over het gedeelte van de terreinen II en III waarop de erfdienstbaarheid rust. Een geheel onbelemmerd gebruik daarvan, zoals door Larendael primair onder d gevorderd, is daarmee niet toewijsbaar.

De vordering van Larendael ziet, voor zover haar uitleg over het ‘zonder belemmering benutten’ niet wordt gevolgd, op het ‘zonder een voor de normale exploitatie van een scheepswerf hinderlijke belemmering benutten voor schepen, welke naar of van zijn dokken, hellingen of kaden wensen te varen’. Uit artikel 5, eerste lid, van de Akte van 1970 in combinatie met voornoemd artikel 5:74 BW vloeit voort dat de Gemeente en anderen Larendael niet op onredelijke wijze mogen hinderen bij het benutten van de tot water vergraven gedeelten van de terreinen II en III door schepen, welke naar of van de dokken, hellingen of kaden van Larendael wensen te varen en voor het te water laten van schepen. Nu dit door de Gemeente (en de andere partijen in deze procedure) niet wordt betwist heeft Larendael in zoverre geen belang bij een beperkte toewijzing van het subsidiaire deel van de onder d gevorderde verklaring voor recht.

Ten aanzien van de vordering onder e, die ziet op het bebouwen en beplanten van de terreinen II en III, geldt het volgende. In artikel 5, eerste lid, van de Akte van 1970 staat dat aan de eigenaar van terrein I als heersend erf het recht is verleend om door tot water vergraven gedeelten van de terreinen II en III te varen om eigen dokken, hellingen of kaden te bereiken en die tot water vergraven gedeelten te gebruiken voor het te water laten van schepen. Een bevoegdheid voor de eigenaar van terrein I om in de terreinen II en III gebouwen, werken en beplantingen op te richten die voor de uitoefening van de erfdienstbaarheid nodig zijn, wordt daarin niet genoemd, kan daaruit naar objectieve maatstaven niet worden afgeleid en zou strijdig zijn met de verplichting de erfdienstbaarheid te benutten op de voor het dienende erf minst bezwarende wijze.

Artikel 5:75 BW lid 2 omvat een bevoegdheid voor de eigenaar van het heersende erf om op het dienende erf gebouwen, werken en beplantingen aan te brengen die voor de uitoefening van de erfdienstbaarheid noodzakelijk zijn. Larendael heeft tegenover de gemotiveerde betwisting door de Gemeente en het Havenbedrijf niet onderbouwd dat het voor de uitoefening van de erfdienstbaarheid tot het varen naar en van terrein I en voor het te water laten van schepen noodzakelijk is om gebouwen, werken en beplantingen op de terreinen II en III op te richten. Vordering I, sub e, is dus niet toewijsbaar.

Uit hetgeen hiervoor is geoordeeld, volgt dat alle gevorderde verklaringen voor recht zullen worden afgewezen. Daarmee wordt toegekomen aan de subsidiaire vordering van Larendael.

Larendael vordert dat op de voet van de artikelen 6:258 BW, 6:248 BW en/of 6:259 BW de bestemmingsbepaling in artikel 2 van de Akte van 1970 wordt geschrapt, althans zodanig wordt gewijzigd dat deze overeenkomt met de publiekrechtelijke bestemming van terrein II. Ter zitting heeft Larendael desgevraagd verklaard dat haar subsidiaire vordering een verschrijving bevat, in die zin dat in het slot van de subsidiaire vordering wordt bedoeld dat de bestemming overeenkomt met de publiekrechtelijke bestemming van terrein I. De rechtbank leest de vordering aldus verbeterd.

Larendael stelt dat schrapping, dan wel wijziging, van de bestemmingsbepaling nodig is, omdat het in de Akte van 1970 beoogde gebruik van terrein I als scheepswerf eenvoudigweg niet meer daadwerkelijk mogelijk is als de akte niet op de door Larendael gevorderde wijze wordt uitgelegd. Larendael heeft in dat kader aangevoerd dat het sinds de sluiting van de ADM-werf al decennialang geen enkele partij is gelukt om op terrein I een nieuwe scheepswerf te exploiteren en dat de Gemeente dit ook onder ogen heeft gezien door in het sinds 2013 geldende bestemmingsplan Amerikahaven ter plaatse de bestemming ‘havengebonden bedrijven’ toe te staan. Larendael stelt dat het algemeen belang bij gebruik van terrein I als scheepswerf is komen te vervallen en dat de Gemeente Larendael daarom niet meer mag houden aan de bestemmingsbepaling in de Akte van 1970.

De Gemeente en het Havenbedrijf hebben daartegen aangevoerd dat Larendael haar stelling dat een scheepswerf op terrein I niet meer mogelijk is onvoldoende heeft onderbouwd. Opvolgend eigenaren na ADM hebben niet daadwerkelijk geprobeerd om daar een scheepswerf te exploiteren. Zo heeft Chidda c.s. geprobeerd om een cacao-overslag op terrein I te realiseren, maar niet een scheepswerf, aldus de Gemeente. Daarnaast betwist de Gemeente dat met de invoering van het huidige ter plaatse geldende bestemmingsplan is erkend dat een scheepswerf op het voormalige ADM-terrein bedrijfseconomisch niet haalbaar zou zijn. Een scheepswerf valt immers onder de publiekrechtelijke bestemming ‘havengebonden activiteiten’. Verder heeft de Gemeente aangevoerd dat zij ook andere dan planologische belangen heeft bij de handhaving van de bestemmingsbepaling, waaronder financieel-economische belangen die samenhangen met het recht tot eerste koop in artikel 20 van de Akte van 1970. In dat kader heeft de Gemeente erop gewezen dat zowel de Amsterdamse gemeenteraad als de provincie Noord-Holland de Gemeente hebben opgeroepen om de mogelijkheid van een scheepswerf in het Noordzeekanaalgebied te behouden en dat het ADM-terrein hiervoor qua locatie en bestemming bij uitstek geschikt is. De Gemeente stelt dat zij daarmee nog steeds een belang heeft bij de instandhouding van de bestemmingsbepaling in de Akte van 1970.

Geoordeeld wordt dat Larendael tegenover het verweer van de Gemeente en het Havenbedrijf onvoldoende heeft onderbouwd dat een ongewijzigde instandhouding van de bestemmingsbepaling hier naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet van haar kan worden gevergd. Van belang daarvoor is allereerst dat in de akte waarbij terrein I op 30 augustus 2021 aan Larendael is geleverd onder paragraaf 5 “Bijzondere lasten en beperkingen” in artikel 5.2.1. de bepalingen uit de Akte van 1970 zijn opgenomen, waaronder de bestemmingsbepaling in artikel 2, eerste lid, van de Akte van 1970. Larendael was bij de levering van terrein I dus bekend met die aan terrein I verbonden bestemmingsbeperking en heeft die in de leveringsakte ook uitdrukkelijk aanvaard. Larendael kon er ook mee bekend zijn dat door allerlei omstandigheden, waaronder het feit dat de terreinen langdurig gekraakt zijn, al jarenlang feitelijk geen scheepswerf werd geëxploiteerd. Larendael heeft ook niet gesteld welke omstandigheden in dit geval als onvoorziene omstandigheden in de zin van artikel 6:258 BW zijn aan te merken.

Dat Larendael er nog niet in geslaagd is om de bestemming van artikel 2 te realiseren rechtvaardigt, mede gelet op de ruime formulering van deze bepaling, niet de conclusie dat dat niet daadwerkelijk mogelijk is. Larendael heeft zeer ambitieuze plannen en zij stuit op problemen bij de realisatie daarvan, maar daarmee is niet gezegd dat de vestiging en rendabele exploitatie van een scheepswerf redelijkerwijs niet uitvoerbaar zijn. Larendael heeft dit ook niet met een haalbaarheidsonderzoek of andere bedrijfseconomische gegevens onderbouwd.

Bij dit alles komt nog dat de gemeente met het door haar genoemde financieel-economisch belang bij handhaving van de bestemming uit de Akte van 1970, waaronder de oproep aan haar om in het Noordzeekanaalgebied de faciliteit van een scheepswerf te behouden, voldoende heeft onderbouwd dat er nog steeds een algemeen belang is bij handhaving van die bestemming op terrein I. Ook de subsidiaire vordering wordt daarom afgewezen.

Larendael zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van de Gemeente, het Havenbedrijf, de Staat en Railinfratrust worden voor ieder van hen begroot op:

- griffierecht € 676,00

- salaris advocaat € 1.228,00 (2 punten × tarief € 614,00)

- nakosten € 178,00 (plus de verhoging zoals vermeld in de beslissing)

Totaal € 2.082,00.

De kosten aan de zijde van Svitzer Euromed, De Koperen Ploeg en Havenwind worden gezamenlijk begroot op:

- griffierecht € 676,00

- salaris advocaat € 1.228,00 (2 punten × tarief € 614,00)

- nakosten € 178,00 (plus de verhoging zoals vermeld in de beslissing)

Totaal € 2.082,00.

Voor een proceskostenveroordeling ten gunste of ten laste van Decom ziet de rechtbank geen reden. Decom (waarvan de aandelen inmiddels door Larendael worden gehouden) heeft in deze procedure geen standpunt ingenomen. Zij heeft na op grond van 118 Rv te zijn opgeroepen geen conclusie van antwoord ingediend en evenmin is ter zitting namens Decom het woord gevoerd.

De wettelijke rente over de proceskosten wordt, voor zover door gedaagden gevorderd, toegewezen op de wijze zoals in de beslissing is vermeld. Datzelfde geldt voor de uitvoerbaarverklaring bij voorraad van de proceskostenveroordelingen.

De door het Havenbedrijf ingestelde vordering in reconventie ziet op hekwerken die Larendael aan de zuidwestzijde van terrein I, parallel met de Siciliëweg, heeft geplaatst. Het Havenbedrijf stelt dat die hekwerken door Larendael zijn geplaatst buiten de perceelsgrenzen van terrein I en dat deze staan op perceel 4078, dat in erfpacht is uitgegeven aan het Havenbedrijf. Het Havenbedrijf vordert dat Larendael wordt veroordeeld die hekwerken te verwijderen. Voor zover de vordering ziet op het verwijderen van ‘andere voorzieningen’ gaat de rechtbank ervan uit dat dit ziet op de tegen die hekken geplaatste paddenschermen.

Ter zitting is van de zijde van Larendael erkend dat de desbetreffende hekwerken (in ieder geval) 20 centimeter over de perceelsgrens zijn geplaatst. Dat Larendael met die hekwerken een inbreuk maakt op het recht van het Havenbedrijf als erfpachter staat daarmee vast. Anders dan Larendael meent, kunnen de hekwerken niet worden geschaard onder het bepaalde in artikel 6 lid 6 van de Akte van 1970, dat de bevoegdheid geeft om op enkele specifiek aangewezen plaatsen waterkeringen en andere ophogingen buiten de eigen terreingrens te hebben.

Larendael heeft weliswaar verklaard bereid te zijn de hekwerken weg te halen, maar heeft ter zitting gesteld dat zij dan wel verwacht dat een fietspad, een weg en duwbakken weg worden gehaald waarvan Larendael stelt dat die op haar eigendom zijn geplaatst. Uit laatstgenoemde voorwaarde blijkt onvoldoende de bereidheid van Larendael om vrijwillig tot verwijdering over te gaan. De vordering van het Havenbedrijf zal daarom worden toegewezen. Gelet op het verweer van Larendael zal de termijn waarbinnen Larendael aan de veroordeling tot verwijdering moet voldoen, worden gesteld op vier weken. De gevorderde dwangsom zal worden gemaximeerd.

Larendael zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van het Havenbedrijf worden begroot op € 1.328,00, bestaande uit € 1.228,00 aan salaris advocaat (2 punten × tarief € 614,00) en € 100,00 aan nakosten (plus de verhoging zoals is vermeld in de beslissing). De wettelijke rente over de proceskosten wordt toegewezen op de wijze zoals in de beslissing is vermeld.

De veroordelingen worden uitvoerbaar bij voorraad verklaard.