Uitspraken

[eiseres] heeft een spoedeisend belang bij beoordeling van haar vorderingen, omdat Noordkaap de aflevering binnenkort wil uitzenden.

Ofschoon [eiseres] naar eigen zeggen onder bewind staat, mag zij in dit kort geding zelfstandig procederen. Alleen wanneer het gaat om handelingen die de onder bewind staande goederen betreffen, vertegenwoordigt de bewindvoerder de rechthebbende in en buiten rechte (zie artikel 1:441 lid 1 Burgerlijk Wetboek). Dat is hier niet het geval.

[eiseres] vordert een uitzending te verbieden als die niet voldoet aan bepaalde door haar gestelde voorwaarden. Dat komt neer op preventieve censuur. Noordkaap heeft terecht aangevoerd dat een dergelijk verbod alleen kan worden gegeven in uitzonderlijke omstandigheden. Daarvan kan slechts sprake zijn als de publicatie voor de betrokkenen tot onherstelbare schade zal leiden en, indien de publicatie pas achteraf onrechtmatig zou worden geacht, de nadelige gevolgen van de openbaarmaking niet meer kunnen worden hersteld door middel van een op dat moment uit te spreken veroordeling.

Daarnaast geldt dat het antwoord op de vraag of de vorderingen van [eiseres] kunnen worden toegewezen moet worden gevonden door het maken van een afweging tussen haar belang bij bescherming van haar persoonlijke levenssfeer en bescherming van eer en goede naam, en het belang van Noordkaap bij vrijheid van meningsuiting. Het moet Noordkaap in beginsel vrijstaan zich kritisch en waarschuwend uit te laten over misstanden die de samenleving raken.
[eiseres] mag niet zonder voldoende feitelijke grondslag worden beschuldigd van oplichtingspraktijken. Dat haar meer dan gemiddelde bescherming toekomt vanwege een verhoogde kwetsbaarheid, is voorshands niet aannemelijk. Zij stelt weliswaar dat zij een beperking heeft – kennelijk een verstandelijke beperking – maar zij heeft die stelling niet verder toegelicht, zodat daarvan niet kan worden uitgegaan.

Bij de belangenafweging moeten alle omstandigheden van het geval worden betrokken. De omstandigheden die voor deze zaak met name van belang zijn zullen hierna worden besproken.

Tussen partijen is niet in geschil dat misleiding en oplichting via dating- en andere websites een misstand is die de samenleving raakt en dat [naam 3] , om wie het in de voorgenomen uitzending gaat, flink het slachtoffer is geworden van een dergelijke oplichting.

[eiseres] voert als belangrijk verweer dat niet zij maar [naam 2] [naam 3] heeft opgelicht. Zij zou er pas kort geleden achter zijn gekomen dat [naam 2] [naam 3] achter haar rug om heeft benaderd. Wat zich tussen [naam 2] en [naam 3] heeft afgespeeld, onttrok zich aan haar blikveld, aldus [eiseres] .
Zij heeft in dat verband genoemd (i) dat [naam 3] en [naam 2] contact hebben gehad via het privé-emailadres en het privé telefoonnummer van [naam 2] , (ii) dat [naam 3] betalingen heeft verricht naar bankrekeningen van [naam 2] en mogelijk ook zijn moeder en (iii) dat ook [naam 2] toegang had tot het e-mailadres dat zij heeft gebruikt om contact met [naam 3] te hebben. [eiseres] zou zelf slechts
€ 4.261,00 van [naam 3] hebben ontvangen als betaling voor ‘door haar geleverde diensten’.

Dit verweer gaat niet op. [naam 3] kon niet beter weten dan dat hij steeds met een en dezelfde persoon (‘ [schuilnaam] ’) van doen had en dat dit [eiseres] was, die hij een paar keer in levende lijve heeft ontmoet. [eiseres] is samen met [naam 2] naar de laatste afspraak gekomen en in het toen door hen met [naam 1] gevoerde telefoongesprek wisten zij beiden precies waarover hij het had toen hij [eiseres] beschuldigde van oplichting, wat bovendien grif werd erkend. [naam 2] zat dus gewoon in het complot. Verder komt het voor rekening en risico van [eiseres] als zij haar ‘zakenpartner’ (met een vrouwenstem) namens ‘ [schuilnaam] ’ met [naam 3] laat bellen of mailen en hem haar bankpas meegeeft zonder verder te controleren wat daarmee gebeurt. Handgeschreven briefjes die van [naam 2] afkomstig zouden zijn maken dat niet anders.

Uitgangspunt is dat het aan de journalist is om de vorm van een uiting te bepalen. In de uitzending beschuldigt [naam 1] [eiseres] in stellige bewoordingen van oplichting, maar voor die beschuldiging had hij goede gronden, zoals hiervoor is gebleken. Hij laat zich tegenover haar niet diffamerend of onnodig grievend uit.
Dat hij ervoor heeft gekozen beelden van [eiseres] te tonen om aan de oplichting een gezicht te geven is niet zonder enige grond. Zij is immers de enige die [naam 3] heeft ontmoet. [eiseres] wordt overigens alleen in beeld gebracht met een wipe om haar onherkenbaar te maken. De inkleding van de verdenkingen kan dan ook de toets der kritiek doorstaan.

[eiseres] gaat ervan uit dat zij bij uitzending zal worden herkend, maar dat is voorshands niet aannemelijk. De uitzending wijst immers verschillende keren in een andere richting dan die van [eiseres] . Zo wordt een foto getoond waarop het gewipede gezicht van ‘ [schuilnaam] ’ te zien zou zijn (de echte voor- en achternaam van [eiseres] worden niet genoemd). [eiseres] zelf stelt dat dit niet een foto van haar is. Door de wipe heen is te zien dat het inderdaad niet gaat om een portretfoto van [eiseres] : de huidskleur is anders. Verder meldt [naam 3] in de uitzending dat ‘ [schuilnaam] ’ één kind heeft, terwijl [eiseres] er drie heeft. Weliswaar ligt de parkeerplaats in [woonplaats] , waar [naam 1] ‘ [schuilnaam] ’ heeft opgewacht, vlakbij de woning van haar moeder, bij wie zij regelmatig over de vloer komt, maar in de uitzending meldt ‘ [schuilnaam] ’ dat zij met de trein en de bus uit Amsterdam is gekomen en uiteindelijk blijkt zij met de auto te zijn. Daardoor ontstaat de indruk dat de locatie in [woonplaats] niet haar gebruikelijke leefomgeving is.

De enige aanwijzingen in de richting van [eiseres] zijn de opnamen van de auto waarin zij is komen aanrijden – die auto is van haar – en de opnamen van de confrontatie en het telefoongesprek. Van het type auto, een zwarte Kia Picanto, zijn er veel in Nederland. Op zichzelf genomen biedt de auto dus onvoldoende houvast voor indirecte herkenning. Bij het tonen van de beelden van ‘ [schuilnaam] ’ is haar gezicht door middel van een wipe onherkenbaar gemaakt. Wat nog wel van haar te zien is – haren, postuur en kleding – is niet zo opmerkelijk of uitgesproken dat zij aan de hand daarvan zal worden herkend door een publiek van enige omvang. Haar stemgeluid is alleen door een telefoon te horen en de geluidskwaliteit is niet erg goed, zodat niet te verwachten is dat zij aan de hand daarvan zal worden herkend. Voor zover personen uit haar familie en kennissenkring haar aan een combinatie van factoren toch zullen herkennen, geldt dat het verlies van goede naam een voorzienbaar gevolg is van haar eigen handelen.

[eiseres] stelt dat haar niet op behoorlijke wijze gelegenheid is geboden tot het geven van een weerwoord. In zijn algemeenheid bestaat er geen absoluut recht op wederhoor in het geval van negatieve publicaties. Overigens heeft Noordkaap [eiseres] de afgelopen maanden bij herhaling gelegenheid tot weerwoord geboden, Uiteindelijk is het daar niet van gekomen, omdat [eiseres] als voorwaarde stelde dat zij de uitzending eerst zou mogen bekijken, met het argument dat zij pas dan in staat zou zijn om adequaat te reageren. Noordkaap heeft aan die voorwaarde niet willen voldoen en hoefde dat ook niet te doen. In zoverre heeft [eiseres] het (deels) aan zichzelf te wijten dat de uitzending geen weerwoord van haar bevat.

Overigens lijkt inzage vooraf ook niet nodig te zijn geweest, gelet op de eis. Daarin heeft [eiseres] de omstandigheden opgesomd die wat haar betreft in de uitzending moeten worden vermeld. Kort gezegd zijn dat het sepot, de betrokkenheid van [naam 2] die haar zou vrijpleiten, en de stelling dat zij slechts betaling voor verleende diensten heeft ontvangen.

Aan het slot van de uitzending is benoemd dat de zaak ‘volgens de advocaat van ‘ [schuilnaam] ’ is geseponeerd. Op het moment van de montage beschikten de programmamakers nog niet over de sepotbeslissing. Door deze vermelding hebben zij zoveel mogelijk rekening gehouden met het belang van [eiseres] om dat sepot te noemen. Voor het overige kan het weerwoord van [eiseres] niet afdoen aan de sterke aanwijzingen en haar eigen verklaring tegenover [naam 1] , dat zij [naam 3] heeft voorgelogen om hem geld afhandig te maken. Dat Noordkaap dat weerwoord niet heeft willen verwerken, levert geen onrechtmatigheid op.

Alle feiten en omstandigheden in aanmerking genomen moet het belang van Noordkaap bij uitingsvrijheid zwaarder wegen dan het belang van [eiseres] bij bescherming van haar privacy. De inbreuk die de uitzending zal maken op haar persoonlijke levenssfeer voldoet daarmee aan de noodzakelijkheidstoets van artikel 8 lid 2 EVRM en van onrechtmatig handelen door Noordkaap is geen sprake. Voor een preventief verbod tot uitzending bestaat al helemaal geen grond. De vorderingen zullen worden afgewezen.

[eiseres] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Noordkaap worden begroot op:

- griffierecht € 626,00

- salaris advocaat 980,00

Totaal € 1.606,00