Uitspraken

Op 19 december 2014 is naar aanleiding van de uitspraak van het CBb in De Volkskrant een artikel verschenen van de hand van de verslaggevers [de journalist] en [naam 2] met de kop: Onderzoek naar integriteit was onzorgvuldig. Dit artikel luidt als volgt.
Oud-burgemeester [burgemeester] van Schiedam haalde donderdag haar gelijk. Het integriteitsonderzoek dat haar de kop kostte was 'ongenuanceerd en onvolledig'. Onderzoeker [eiser] ging wel vaker in de fout.
Het integriteitsonderzoek dat de Schiedamse oud-burgemeester [burgemeester] in 2011 de kop kostte, was onzorgvuldig en niet objectief. De onderzoeker, voormalig KPMG-kopstuk [eiser] , wordt om die reden berispt.
Dit staat in een donderdag gepubliceerd vonnis van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). Volgens deze rechtbank zijn de conclusies die [eiser] trok over de Schiedamse burgemeester 'ongenuanceerd en onvolledig'. Ook bood [eiser] , een van de grondleggers van integriteitonderzoeken bij politici, haar 'niet op de juiste wijze gelegenheid om op een concept van het rapport te reageren'.
[eiser] concludeerde in 2011 dat [burgemeester] haar macht als burgemeester had misbruikt om een conflict met de aannemer die haar huis verbouwde te beïnvloeden. [burgemeester] wachtte het rapport niet af, stapte op, en is sindsdien mikpunt van hoon en spot - onder meer vanuit de Schiedamse gemeenteraad.

Het vonnis van donderdag is niet alleen een gevoelige nederlaag voor [eiser] , maar ook voor het door hem opgerichte Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten (BING) dat het onderzoek in Schiedam uitvoerde. BING - anders dan vaak wordt gedacht een commerciële instelling - deed het afgelopen decennium honderden onderzoeken bij lagere overheden, maar ligt steeds vaker onder vuur. Zo was de Accountantskamer recentelijk zeer kritisch over BING-onderzoeken naar vermeende misstanden in Wassenaar en Nieuwegein.
Geen van de rapporten heeft echter zoveel stof doen opwaaien als dat over Schiedam. 'Dit vonnis voelt als gerechtigheid en eerherstel, na meer dan drie jaar ellende', zegt [burgemeester] in een reactie. 'Ik ben in 2011 gevloerd door een roddelcampagne, die werd opgepikt door de gemeenteraad en tot officiële waarheid verheven door BING. Er was al die tijd niets van waar. Ik moet nog nadenken over verdere stappen, maar excuses aan mijn adres lijken in ieder geval op zijn plaats.'
Eerder deze maand werd [eiser] , die zich twee jaar geleden uitschreef als accountant, al geschorst door zijn voormalige beroepsgroep. In een rapport over [naam 3] - oud-bestuurder van de Maastrichtse woningcorporatie Servatius - trok [eiser] volgens de Accountantskamer zware conclusies, terwijl die 'geen enkel feitelijk aanknopingspunt bevatten'.

Het vonnis over Schiedam van donderdag betreft een hoger beroep. 'De uitspraak heeft ons verrast, zeker na de eerdere uitspraak van de Accountantskamer waarin alle klachten van mevrouw [burgemeester] ongegrond waren verklaard', reageert BING-directeur [naam 4] . 'Onze juristen buigen zich nu over de discrepantie tussen beide uitspraken, en de betekenis daarvan.'
Het CBb oordeelde donderdag eveneens dat de BING-onderzoekers onzorgvuldig waren ten opzichte van de gewezen Schiedamse topambtenaar [naam 5] . Die verloor zijn baan door het onderzoek, waarvan nu is vastgesteld dat het op vele vlakken rammelde.
De intussen gepensioneerde [eiser] , die recentelijk het boekje Ik ben integer, Jij bent integer schreef, wil niet reageren. De voormalige KPMG-accountant, die twaalf jaar geleden ook al eens werd berispt vanwege de manier waarop hij de bonnetjesaffaire van de Rotterdamse burgemeester [naam 6] had onderzocht, heeft zich twee jaar geleden uitgeschreven als accountant. BING-directeur [naam 4] deed eerder dit jaar hetzelfde. Volgens hem is het tuchtrecht van accountants niet geschikt om BING-onderzoeken mee te toetsen.

[eiser] vordert – kort gezegd – het volgende:
1. De Volkskrant te bevelen zich met onmiddellijke ingang te onthouden van beschuldigingen aan het adres van [eiser] van gelijke aard of strekking als in de in de dagvaarding genoemde publicaties;
2. De Volkskrant te veroordelen een rectificatie te plaatsen met de volgende tekst:
Volkskrant heeft onzorgvuldig bericht over BING onderzoek Schiedam

Het beeld dat De Volkskrant heeft opgeroepen in enkele artikelen in 2014, dat het onderzoek van

BING/ [eiser] onzorgvuldig was, dat de conclusies ‘onzorgvuldig en niet objectief’ en

‘ongenuanceerd en onvolledig’ waren, is niet correct. Ook is ten onrechte gesuggereerd in het artikel van 19 december 2014 dat dat BING/ [eiser] het rapport niet in wederhoor zou hebben voorgelegd aan [burgemeester] , de oud burgemeester van Schiedam.

[eiser] heeft naar aanleiding van het artikel van 19 december 2014 de Volkskrant tevergeefs verzocht een ingezonden brief te plaatsen. Nadat hij ook bij de ombudsvrouw van De Volkskrant geen gehoor vond, heeft hij vergeefs de hoofdredactie gewezen op een groot aantal onjuistheden en journalistieke tekortkomingen, zoals het kritiekloos en/of zonder eigen onderzoek ruimte bieden aan beschuldigende citaten en het niet plegen van wederhoor. [eiser] heeft vervolgens een klacht ingediend bij de Raad van de Journalistiek. Deze concludeerde dat de Volkskrant en de betrokken [de journalist] met betrekking tot het artikel van 19 december onzorgvuldig hebben gehandeld. De rectificatie die de Volkskrant naar aanleiding van die uitspraak publiceerde zette het onjuiste beeld naar de mening van [eiser] onvoldoende recht. Hij heeft de kortgedingrechter om een uitspraak gevraagd. In de uitspraak d.d. xxxx draagt de rechter De Volkskrant op een rectificatie

te plaatsen die het eerder opgeroepen onjuiste beeld corrigeert.

Nadat de Accountantskamer alle klachten van [burgemeester] gemotiveerd had afgewezen, heeft het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) een drietal klachten van formele aard ten dele gegrond verklaard en heeft het ten aanzien van een van de 17 conclusies van BING geoordeeld dat deze te ongenuanceerd en onvolledig was. De overige 16 conclusies van BING, waaronder enkele van ernstige aard zoals belangenverstrengelingen en machtsmisbruik, staan derhalve nog overeind. Dit omdat er niet over is geklaagd of omdat de klacht ongegrond is verklaard. Ook de klachten over de onderzoeksmethodiek zijn door het CBb ongegrond verklaard.

De hoofdredactie van De Volkskrant biedt aan de directie van BING en aan [eiser] haar excuses aan.;
3. De Volkskrant op te dragen haar columniste [naam 7] te informeren door middel van de dagvaarding in dit kort geding, het verweer daarop en dit vonnis;
4. De Volkskrant te veroordelen tot het betalen van een voorschot van
€ 100.000,- op de schadevergoeding voor geleden imagoschade en materiële schade (omzetverlies en vermindering van de waarde van de aandelen BING);
5. te bepalen dat bij niet-nakoming van de veroordeling ter zake het gevorderde onder 1 tot en met 4 De Volkskrant een dwangsom zal verbeuren van
€ 10.000,- per dag,
6. De Volkskrant te veroordelen in de kosten van dit geding.

[eiser] stelt hiertoe – samengevat weergegeven – dat in De Volkskrant meerdere artikelen over hem en [burgemeester] zijn verschenen. Eén van die artikelen is verschenen op 11 april 2014, naar aanleiding van de zitting bij het CBb. Hierin zijn onterechte beschuldigingen aan het adres van [eiser] opgenomen. Hetzelfde geldt voor een interview met [burgemeester] dat De Volkskrant heeft gepubliceerd in het Magazine van 21 juni 2014.
Op 18 december 2014 heeft het CBb uitspraak gedaan. Het CBb heeft slechts 4 van de 16 klachten van [burgemeester] (deels) gegrond verklaard. Slechts één van die vier gegronde klachten betrof een inhoudelijke conclusie van [eiser] , de overige 3 gegronde klachten hadden een formeel karakter. Het rapport van [eiser] over [burgemeester] staat dan ook nog voor 95% overeind. In het artikel van 19 december 2014 van De Volkskrant is echter in strijd met de waarheid opgenomen dat [burgemeester] van het CBb gelijk zou hebben gekregen en dat het integriteitsonderzoek van [eiser] naar [burgemeester] ongenuanceerd en onvolledig zou zijn geweest. Deze conclusies van De Volkskrant zijn onjuist en uiterst schadelijk voor de reputatie van [eiser] en BING. [eiser] heeft zich niet tegen deze conclusies kunnen verweren. Hem is geen wederhoor aangeboden. Op basis van de genoemde artikelen heeft [naam 7] bovendien een column geschreven (zie 2.8) waarin zij karaktermoord pleegt op [eiser] . De Raad voor de Journalistiek heeft geoordeeld dat [de journalist] onzorgvuldig heeft gehandeld met het artikel van 19 december 2014. Het kleine en onopvallende bericht dat De Volkskrant naar aanleiding van deze uitspraak op haar website heeft geplaatst bij het artikel van 19 december 2014 (zie 2.12) zet het door De Volkskrant geschapen onjuiste beeld niet recht. Evenmin neemt dit bericht de schade van [eiser] weg.

[eiser] voert voorts aan dat hij een ingezonden brief naar De Volkskrant heeft gestuurd, maar dat De Volkskrant heeft geweigerd deze te plaatsten. Ook op andere manieren heeft [eiser] gepoogd De Volkskrant er op minnelijke wijze toe te bewegen het negatieve beeld over hem recht te zetten. Zo heeft zijn toenmalige raadsman De Volkskrant bij brief van 17 april 2015 verzocht een rectificatie te plaatsen. De Volkskrant heeft hier echter niet aan mee willen werken. Omdat dit veel tijd heeft gekost, heeft [eiser] thans een spoedeisend belang bij toewijzing van zijn vorderingen in dit kort geding. Met een bodemprocedure gaat te veel tijd verloren. De grondslag van de vorderingen van [eiser] is dat de publicaties van De Volkskrant onrechtmatig zijn en ernstige (reputatie)schade tot gevolg hebben. In dit geval dient de bescherming van de eer en goede naam van [eiser] te prevaleren boven de vrijheid van meningsuiting van De Volkskrant. De vrijheid van meningsuiting is geen vrijbrief om lukraak keiharde beschuldigingen te uiten.