Uitspraken

Subonderdeel 1.2 bevat kennelijk een overkoepelende klacht. Daarin wordt geklaagd dat ’s hofs oordelen (in rov. 2.22 en 2.24 TV en/althans) in rov. 3.6 EV onbegrijpelijk althans onvoldoende gemotiveerd zijn. De overwegingen uit rov. 3.6 EV zijn niet verenigbaar met ’s hofs eerdere overwegingen in rov. 2.22 en 2.24 TV. Dit wordt in het subonderdeel als volgt toegelicht. In rov. 2.22 TV verlangt het hof een onderscheid tussen enerzijds kosten ten behoeve van de doeleinden en anderzijds andere kosten ter afwikkeling van FCIB’s bankbedrijf. Enkel de kosten voor de doeleinden komen voor vergoeding in aanmerking voor zover redelijk, in redelijkheid gemaakt en op redelijke wijze doorbelast. In rov. 2.24 TV oordeelt het hof dat de onderbouwing door FCIB c.s. dat de kosten in het kader van de doeleinden zijn gemaakt onvoldoende was, waarmee het hof tot uitgangspunt neemt dat die redelijkheidstoetsen enkel moeten worden toegepast op kosten gemaakt voor de doeleinden en niet op andere kosten. In rov. 3.6 EV oordeelt het hof evenwel dat het geen scherp onderscheid verlangt tussen kosten gemaakt voor de doeleinden en andere kosten, en dat het er enkel om gaat dat de wijze waarop FCIB c.s. de totale kosten aan de doeleinden toerekent redelijk moet zijn. Het hof vervormt aldus in meerdere opzichten de aanvankelijke uitleg.

Subonderdeel 1.3 bevat, zo begrijp ik, een uitwerking van subonderdeel 1.2. Ten eerste verlangt het hof in rov. 2.22 en 2.24 TV wel een primair onderscheid tussen (i) te vergoeden kosten voor de doeleinden en (ii) niet te vergoeden andere kosten ter afwikkeling van FCIB’s bankbedrijf. Enkel op categorie (i) moest de drievoudige redelijkheidstoets toegepast worden.21 Dit onderscheid verlaat het hof in rov. 3.6 EV met de overweging dat een scherp onderscheid tussen kosten voor de doeleinden en andere kosten niet valt te maken. Die twee benaderingen zijn reeds onverenigbaar met elkaar en daarom onbegrijpelijk. Ten tweede introduceert het hof in rov. 3.6 EV een (nieuwe) toets waarin alleen hoeft te worden bepaald of de wijze waarop de totale kosten (ter afwikkeling van het bankbedrijf) aan de doeleinden kunnen worden toegerekend, redelijk is. Ook dit verhoudt zich niet begrijpelijk tot de eerdere uitleg door het hof, die zich juist niet richt op de totale kosten en bovendien geen toerekeningstoets inhoudt.

Ook subonderdeel 1.4 bevat, zo begrijp ik, een uitwerking van subonderdeel 1.2. Het is onbegrijpelijk dat het hof tot uitgangspunt neemt dat moet worden nagegaan of het redelijk was dat FCIB c.s. bij het doorbelasten is uitgegaan van het bedrag van $ 29.310.766,80. Het gaat er immers om welk deel van die kosten (voor zover gemaakt) heeft gezien op de doeleinden en welk deel op andere kosten ter afwikkeling van het bankbedrijf.

Subonderdeel 1.5 klaagt dat, voor zover het hof met zijn uitlegoordeel in rov. 3.6 EV heeft willen terugkomen van zijn eerdere uitlegoordeel in rov. 2.22 en 2.24 TV, het hof eraan voorbij ziet dat het die eerdere uitlegbeslissing uitdrukkelijk en zonder voorbehoud heeft gegeven en dus als bindende eindbeslissing kwalificeert, dat terugkomen van een bindende eindbeslissing slechts mogelijk is indien die beslissing berust op een feitelijke of juridische onjuiste grondslag, alsmede dat de rechter die voornemens is terug te komen van een bindende eindbeslissing partijen de gelegenheid moet geven zich daarover uit te laten. In ieder geval is ’s hofs oordeel in rov. 3.6 EV onvoldoende gemotiveerd, omdat het niet motiveert dat en waarom zijn uitlegoordeel in rov. 2.22 TV zou zijn gebaseerd op een onjuiste feitelijke of juridische grondslag. Bovendien heeft het hof partijen niet in de gelegenheid gesteld zich over het terugkomen van die beslissing uit te laten, en hun stellingen daarop aan te passen.

Ik stel het volgende voorop. In rov. 2.20 TV heeft het hof onder andere overwogen dat FCIB c.s. de inhouding van 15% van het banktegoed heeft gebaseerd op art. A2.2.17 en A2.2.19 van de algemene voorwaarden, dus de kostenbedingen. FCIB c.s., zo overweegt het hof, stelt dat het gaat om de vereffeningskosten die zij daadwerkelijk heeft gemaakt en heeft de aard en omvang van de kosten onderbouwd met overzichten die zij als producties 20-21 in eerste aanleg heeft overgelegd. FCIB c.s. stelt onder verwijzing naar die overzichten dat de totale kosten in de periode van 1 april 2007 tot en met 31 december 2013 gelijk waren aan $ 29.310.766,80 en dat dit 15% is van het totale banksaldo op 31 december 2013, aldus nog steeds het hof. Vermeldenswaard, zo voeg ik toe, is dat FCIB c.s. vooral in eerste aanleg ook heeft gesproken over een aanspraak op vergoeding van “schade”, bestaand uit kosten die de bank heeft moeten maken om de gelden op de bankrekeningen van de non-compliant rekeninghouders te blijven aanhouden.22

Ik maak nu een sprongetje naar het eindvonnis. Nadat het hof (a) in rov. 3.4 EV oordeelt dat FCIB c.s. voldoende heeft onderbouwd dat zij in de periode 2007-2013 daadwerkelijk kosten heeft gemaakt in de orde van grootte van $ 27 miljoen,24 en (b) in rov. 3.5 EV oordeelt het redelijk te achten dat FCIB c.s. in die periode deze kosten heeft gemaakt,25 komt het hof (c) in rov. 3.6-3.7 EV tot het oordeel het redelijk te achten dat FCIB c.s. bij het doorbelasten aan de non-compliant rekeninghouders is uitgegaan van het in rov. 3.2 genoemde bedrag van $ 29.310.766,80.26, 27Onder c gaat het hof ook (en voor het eerst in het eindvonnis) in op het onderscheid tussen enerzijds kosten gemaakt door FCIB c.s. voor de doeleinden en anderzijds andere kosten gemaakt door FCIB c.s. voor de afwikkeling van het bankbedrijf, waarover nader onder 3.6.5-3.6.10 hierna. Bezien tegen deze achtergrond begrijp ik dat ’s hofs oordeel onder b betrekking heeft op twee aspecten. Ten eerste: de grondslag van de (volgens het oordeel onder a) daadwerkelijk gemaakte kosten28 (kon FCIB c.s. die kosten in redelijkheid maken voor de afwikkeling van FCIB’s bankbedrijf?). Ten tweede: de omvang van die kosten (waren die kosten op zichzelf ook in omvang redelijk?). Daarbij is nog niet aan de orde in hoeverre die kosten zijn gemaakt voor de doeleinden. Die laatste kwestie snijdt het hof, zoals gezegd, voor het eerst aan in rov. 3.6(-3.7) EV. Daarna oordeelt het hof (d) in rov. 3.8 EV dat FCIB c.s. de vergoeding op een redelijke wijze heeft verdeeld over de diverse non-compliant rekeninghouders, door bij al die rekeninghouders een vast percentage van het banktegoed in rekening te brengen (15%) ongeacht de hoogte van hun banktegoed en ongeacht andere bijzonderheden, zoals de mate waarin zij aan de uitkeringsprocedure hadden meegewerkt of de redenen waarom zij dat niet hadden gedaan. Dat wordt gevolgd (e) in rov. 3.9 EV door de slotsom dat de kostenvergoeding van 15% van de banktegoeden voldoet aan de in het tussenvonnis geformuleerde drievoudige redelijkheidstoets, alsook dat, anders dan Corbiere c.s. heeft aangevoerd, daarvoor niet nodig is dat FCIB c.s. per kostensoort stelt en bewijst dat de kosten daadwerkelijk door FCIB zijn gemaakt voor de doeleinden.

Ik bezie die gewraakte passage nu nader.

Denkbaar, maar niet kenbaar, is dat het hof daarin onder andere heeft willen constateren dat het in de daaraan voorafgaande passage in rov. 3.6 EV genoemde “onderscheid”29 nog niet meebrengt dat door FCIB c.s. opgegeven afzonderlijke kostenposten (zoals personeelskosten in periode t) altijd ofwel integraal tot de ene categorie kosten ofwel integraal tot de andere categorie kosten behoren. Het kan immers heel wel zo zijn dat een bepaalde kostenpost (zoals dus personeelskosten in periode t) slechts ten dele behoort tot de ene categorie kosten, die voor vergoeding aanmerking komt, en ten dele tot de andere categorie kosten, die niet voor vergoeding in aanmerking komt. In zoverre ontbreekt dan dus een ‘scherp onderscheid’: niet tussen de twee kostencategorieën (die het hof wel degelijk scherp heeft onderscheiden in het tussenvonnis), wél tussen de eventuele componenten van afzonderlijke kostenposten. Dit is te verenigen met het tussenvonnis. Zie onder 3.6.2-3.6.3 hiervoor.

Rov. 2.24(-2.25) TV laat zien dat naar ’s hofs oordeel uit de door FCIB c.s. overgelegde kostenoverzichten niet zonder meer bleek in hoeverre het daarbij ging om kosten gemaakt voor de doeleinden, oftewel om “kosten die zien op het open-/aanhouden van de rekeningen en ter afwikkeling en vereffening van de daarop aangehouden tegoeden als zojuist bedoeld.” Ook expliciteerde het hof daarin dat het op die overzichten aan een onderbouwing van die kosten ontbrak. Daarom kreeg FCIB c.s. van het hof de mogelijkheid ter toelichting en onderbouwing op die punten een akte te nemen, waarop Corbiere c.s. bij antwoordakte mocht reageren. Aldus is FCIB c.s. onder meer in de gelegenheid gesteld uit te leggen bij welke kostenposten in de door FCIB c.s. overgelegde kostenoverzichten het (partieel) gaat om kosten die zien op het open-/aanhouden van de rekeningen en ter afwikkeling en vereffening van de daarop aangehouden tegoeden, alsmede te onderbouwen dat die kosten daadwerkelijk zijn gemaakt. FCIB c.s. heeft vervolgens op 26 april 2022 een akte na tussenvonnis genomen, waarin zij aankondigde “gedetailleerd” in te gaan op de kosten die FCIB aan de rekeninghouders heeft doorbelast met oog ook voor de aard van de desbetreffende kosten (nr. 2.6), en vervolgens is ingegaan op de verschillende kostenposten (nrs. 2.9-2.23). Corbiere c.s. heeft daarop uitvoerig gereageerd in een antwoordakte na tussenvonnis van 16 augustus 2022. In paragraaf III daarvan is Corbiere c.s. ingegaan op afzonderlijke kostenposten, eveneens met oog voor de aard van de desbetreffende kosten. Zoals het hof in rov. 3.6 EV ook constateert, kan men (dus) “[v]an diverse soorten kosten (…) redelijkerwijs van mening verschillen over de vraag of en zo ja, hoe die moeten worden toegerekend aan de doeleinden.” Dat moet derhalve worden beoordeeld, met inachtneming ook van de aard van de desbetreffende kosten. Alleen zo kan de ‘drievoudige redelijkheidstoets’ als bedoeld in rov. 2.22 en 2.24(-2.25) TV volledig worden toegepast.

In zoverre slagen de subonderdelen 1.1-1.4: daarmee wordt rov. 3.6 EV succesvol bestreden, waardoor ook rov. 3.7 EV - dat voortbouwt op althans onverbrekelijk samenhangt met rov. 3.6 EV - onderuit gaat. Het hof meent in rov. 3.6(-3.7) EV dat het niet meer behoefde toe te komen aan het partijdebat - derhalve ook aan de stellingen van Corbiere c.s. - over die (mate van) ‘doorbelastbaarheid’ van afzonderlijke kostenposten, met inachtneming ook van de aard van de desbetreffende kosten, omdat het hof in het tussenvonnis niet iets anders zou hebben bedoeld dan het ervan maakt in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.5 en 3.6.8 hiervoor. Dit presenteert het hof36 als een uitleg van rov. 2.22 en 2.24(-2.25) TV, in het bijzonder de daarin vervatte bindende eindbeslissing. Die uitleg is gezien 3.6.1-3.6.9 hiervoor echter onbegrijpelijk, want niet te rijmen met wat het hof in rov. 2.22 en 2.24(-2.25) TV heeft overwogen en geoordeeld. Ik lees in het bestreden oordeel dus niet dat het hof daarmee beoogt terug te komen van die eindbeslissing. Blijkens rov. 3.6, laatste zin EV gooit het hof het in rov. 3.6(-3.7) EV juist over de boeg van wat het ter zake al zou hebben bedoeld in het tussenvonnis en bouwt het dáárop voort in het eindvonnis: een continuüm dus, geen breuklijn, in ’s hofs ogen. Daarop wijst ook dat het hof partijen niet de gelegenheid heeft gegeven zich uit te laten over een voornemen van het hof die eindbeslissing te heroverwegen, omdat die eindbeslissing berust op een onjuiste feitelijke of juridische grondslag.37 Daarom faalt subonderdeel 1.5, bij gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis. Tot slot subonderdeel 1.6: dit treft doel. Gezien 3.6.1-3.6.9 hiervoor geeft het hof met die (onbegrijpelijke) uitleg in het bestreden oordeel een ontoelaatbare verrassingsbeslissing, nu Corbiere c.s. - gelijk FCIB c.s. - daarmee na het tussenvonnis gelet ook op het verloop van het partijdebat in redelijkheid geen rekening diende te houden en, zoals gezegd, ook geen rekening heeft gehouden.38 Dit behoeft geen verdere toelichting.

Het subonderdeel draait om de vraag of het hof, gegeven diens uitleg van de kostenbedingen in rov. 3.6 EV (over de band van uitleg van het tussenvonnis) die anders, want breder is dan diens uitleg van die bedingen in het tussenvonnis, in het eindvonnis (kenbaar) opnieuw had moeten bezien of die aldus in het eindvonnis uitgelegde bedingen de toets van kennelijke onredelijkheid respectievelijk art. 6:248 lid 2 BW kunnen doorstaan. Ik meen dat Corbiere c.s. (voldoende) belang mist bij het subonderdeel, nu genoemde uitleg door het hof van de kostenbedingen in rov. 3.6 EV (over de band van uitleg van het tussenvonnis), welke uitleg dus vertrekpunt vormt in het subonderdeel, door haar al met succes is bestreden in cassatie. Zie onder 3.6-3.6.10 hiervoor. Daarmee komt reeds de bodem aan het subonderdeel te ontvallen. Het behoeft daarom geen verdere bespreking.

De passage “op de vereffeningskosten van de daarop aangehouden tegoeden” komt in rov. 2.22 TV niet voor.39 Het hof vermeldt in rov. 2.22 TV alleen iets over “kosten (…) ter afwikkeling en vereffening van de daarop [de rekeningen, A-G] aangehouden tegoeden”. Corbiere c.s. tilt nu “vereffeningskosten” uit een niet aldus in rov. 2.22 TV voorkomende passage en klaagt over een niet in het tussenvonnis voorkomend oordeel van het hof waarin “alle vereffeningskosten” op grond van de kostenbedingen in rekening mogen worden gebracht bij de rekeninghouders.40 Daarmee strandt het subonderdeel reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het tussenvonnis.

Die strandt op het volgende.

Uit wat Corbiere c.s. hier aanvoert, blijkt niet dat het hof in het bestreden oordeel miskent dat een partij die zich ter onderbouwing van een vordering beroept op producties in de processtukken zelf duidelijk moet maken op welke feiten uit die producties een beroep wordt gedaan.43 In rov. 3.3 EV vat het hof samen wat FCIB c.s. bij akte na tussenvonnis naar voren heeft gebracht, waaronder (volgens het hof) de onderbouwing van de aangepaste opstelling met loonverzamelstaten, grootboekrekeningen, declaraties en facturen. FCIB c.s. heeft in de akte na tussenvonnis (van 27 pagina’s) wel een en ander uiteengezet met betrekking tot wat zij daaraan ontleent.44 Het is mogelijk dat daaraan iets schort, maar Corbiere c.s. maakt hier, bezien tegen de achtergrond van wat FCIB c.s. naar voren heeft gebracht, in ieder geval niet afdoende duidelijk waaruit de door haar bedoelde miskenning door het hof in het eindvonnis blijkt. Dit wordt nog niet anders door de enkele verwijzing in de klacht naar een vindplaats in de antwoordakte na tussenvonnis zijdens Corbiere c.s.,45 waarin zij bovendien met geen woord is ingegaan op de akte na tussenvonnis zijdens FCIB c.s.46

Voor zover Corbiere c.s. bedoelt dat de rechter behoudens een expliciete en specifieke vermelding in een processtuk van een aan een productie ontleend feit nóóit acht mag slaan op de (overige) inhoud van de desbetreffende productie en die (overige) inhoud nóóit aan zijn beslissing ten grondslag mag leggen, slaagt dit niet. Zo strikt is het nou ook weer niet. Volgens art. 128 lid 1, eerste zin Rv kan de rechter immers mede feiten aan zijn beslissing ten grondslag leggen “die in het geding te zijner kennis zijn gekomen”, náást feiten die zijn “gesteld”.47 Dit vindt zijn grens in het vereiste van hoor en wederhoor.48 Over een schending dáárvan wordt hier door Corbiere c.s. niet geklaagd.

Die strandt voor zover daarin wordt aangevoerd dat niet valt in te zien waarom de in rov. 3.4 EV opgesomde vier gezichtspunten relevant zijn. Onmiskenbaar substantieert het hof daarmee dat het in de rede ligt dat FCIB c.s. daadwerkelijk aanzienlijke kosten heeft gemaakt in verband met de afwikkeling van FCIB’s bankbedrijf, waaraan niet afdoet dat die gezichtspunten op zichzelf nog niets zeggen over het precieze bedrag van die kosten. Die gezichtspunten kunnen aldus begrijpelijkerwijs bijdragen aan het oordeel in rov. 3.4 EV dat FCIB c.s. haar stelling dat zij in de periode 2007-2013 daadwerkelijk kosten heeft gemaakt in de orde van grootte van $ 27 miljoen voldoende heeft “onderbouwd”, en dat de betwisting van die stelling door Corbiere c.s. onvoldoende is “onderbouwd”.49

De klacht strandt bovendien op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis, voor zover in de klacht wordt aangevoerd dat niet valt in te zien waarom die gezichtspunten het bestreden oordeel “kunnen dragen”. Het hof overweegt immers niet dat die gezichtspunten zijn oordeel dragen. Aan die gezichtspunten gaat vooraf: “Bij dit oordeel slaat het Hof ook acht op het volgende:”, etc. Dit wijst onmiskenbaar erop dat het hof die gezichtspunten als bijkomende argumenten beschouwt, dus in aanvulling op wat het uiteenzet in rov. 3.2-3.4, eerste drie zinnen EV. Zie ook onder 3.18.1 hiervoor.

Vooropgesteld: de vraag in hoeverre de (onderhavige) kosten specifiek verband houden met de doeleinden is in rov. 3.4-3.5 EV nog niet aan de orde. Dit punt adresseert het hof eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor. Voor zover het subonderdeel iets anders tot uitgangspunt neemt, strandt het op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis. Ik stel verder voorop dat het hof in rov. 3.4-3.5 EV terecht ervan lijkt uit te gaan dat de beoordeling van de stellingen van FCIB c.s. en de beoordeling van de betwisting daarvan door Corbiere c.s. in essentie één beoordeling betreft, nu het gaat om communicerende vaten.54 Ook het subonderdeel lijkt daarvan uit te gaan. Dit rechtvaardigt een gezamenlijke bespreking van de in het subonderdeel onder (i)-(iii) weergegeven argumenten/klachten.

Gezien 3.23.2 hiervoor, en bezien tegen de achtergrond van de in het subonderdeel onder (ii)-(iii) bedoelde stellingen, klaagt Corbiere c.s. hier m.i. terecht dat het hof blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting althans een ontoereikende motivering. En wel door te hoge eisen te stellen aan de op Corbiere c.s. rustende betwistingslast althans doordat zonder nadere motivering, die ontbreekt, in rov. 3.4-3.5 EV (en elders in het eindvonnis) onduidelijk blijft waarom uit het partijdebat kan worden opgemaakt dat de door FCIB c.s. opgegeven kosten van FCIB’s groeps- en zustervennootschappen alle daadwerkelijk zijn gemaakt én redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt,55 niettegenstaande die stellingen van Corbiere c.s. (waarop FCIB c.s. vervolgens niet meer gericht heeft gereageerd).56 Kort gezegd: het gaat om grote bedragen, algemeen en niet zelden vaag geformuleerde stellingen van FCIB c.s. en door haar overgelegde producties die niet zelden vragen oproepen, met daar tegenover concrete en uitgewerkte stellingen van Corbiere c.s. met reële en sprekende punten die, ook waar het de redelijkheid van de desbetreffende kosten betreft, kenbare en adequate aandacht van het hof verlangden, maar in het eindvonnis niet (voldoende) hebben gekregen. Zie onder 2.21 sub a-b hiervoor. Kennelijk ziet het hof, aan het slot van rov. 3.5 EV, “vraagtekens” die verband houden met “integriteit” van personen die bij de groeps- en zustervennootschappen betrokken waren,57 al is onduidelijk (i) wat het hof daarmee nu precies bedoelt en (ii) waarom het hof daar dan precies overheen stapt (dit “voor lief” neemt).58 Deze overweging - ook al gaat het om een redelijkheidsoordeel - wijst dus juist op vraagtekens en levert geen dekkende motivering op, want zij is te dun om wezenlijk te raken aan de stellingen van Corbiere c.s.59 Dit een en ander onderstreept tevens dat het enkele feit dat FCIB niet is “vastgelopen”, anders dan het hof overweegt in rov. 3.5, laatste zin EV, nog niet betekent dat ‘dus’ aangenomen moet worden dat “de diensten” (ik begrijp: al hetgeen waarvoor FCIB c.s. ter zake kosten heeft opgegeven) “wel zijn verricht” door die groeps- en zustervennootschappen.

Voor zover het subonderdeel redeneert vanuit een feit van algemene bekendheid,60 strandt het reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis. Daarin heeft het hof - zie rov. 3.5, aanhef en vierde gedachtestreepje EV - het oog op de verwante, maar te onderscheiden figuur van de algemene ervaringsregel (“Naar algemene ervaringsregels”, etc.).61

Voor zover het subonderdeel wel redeneert vanuit laatstgenoemde figuur, strandt het eveneens. In het bestreden oordeel, dat draait om diensten met gebruik van geautomatiseerde banksystemen en wisseling van dienstverlener, doelt het hof slechts op de mogelijkheid van hogere kosten voor zulke diensten bij zo’n wisseling. Zie onder 2.21 sub b hiervoor.62 M.i. geeft deze - weinig spectaculaire - overweging geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting over algemene ervaringsregels en behoefde zij evenmin nadere motivering.63 Daaraan doet niet af wat het subonderdeel ter zake aanvoert, zo het daarbij het bestreden oordeel al juist leest en aldus feitelijke grondslag heeft.

Het subonderdeel strandt reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis. In rov. 3.5 EV - daarin staat het bestreden oordeel - beantwoordt het hof niet de vraag of de kosten daadwerkelijk zijn gemaakt, maar of de kosten redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt. Dit is iets anders. Zie onder 3.6.4 hiervoor.

Volgens subonderdeel 2.8 is ’s hofs oordeel dat de personeelskosten zijn gemaakt en in redelijkheid zijn gemaakt bovendien onvoldoende begrijpelijk gemotiveerd, omdat FCIB c.s. daaromtrent enkel heeft gesteld dat die kosten zijn samengesteld uit “salarissen, ziektekostenverzekeringen, pensioenen en eventuele andere secundaire voorwaarden van het personeel van FCIB”, terwijl Corbiere c.s. ter betwisting daarvan - alsmede ter betwisting dat de kosten in het kader van de doeleinden zijn gemaakt - op het volgende heeft gewezen.

Vooropgesteld: de vraag in hoeverre de (onderhavige) kosten specifiek verband houden met de doeleinden is in rov. 3.4-3.5 EV nog niet aan de orde. Dit punt adresseert het hof eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor. Voor zover subonderdeel 2.8 - zie in het bijzonder onder (i) - iets anders tot uitgangspunt neemt, strandt het reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis.

In lijn daarmee strandt ook klacht a. In rov. 2.22 TV geeft het hof voorbeelden van “andere kosten”, die FCIB niet mag doorbelasten aan rekeninghouders. Zie onder 3.6.2 hiervoor. Waar het hof in rov. 3.5 EV overweegt dat “[p]ersoneelskosten [hoog] waren in 2013, omdat er toen veel personeel afvloeide”, is dit onderdeel van iets anders: de vraag of de totale kosten (voor de afwikkeling van FCIB’s bankbedrijf), zoals door FCIB c.s. opgegeven, redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt.65 De tegenstrijdigheid tussen rov. 2.22 TV en rov. 3.5 EV die de klacht veronderstelt, is er bijgevolg niet.

Dan de rest, dus klacht b en subonderdeel 2.8 voor het overige. Deze lopen ook vast.

De grootboekrekeningen die FCIB c.s. als producties 54b-54d (bij haar akte na tussenvonnis) ter zake van de personeelskosten heeft overgelegd, zijn gedetailleerd. Deze producties onderkent het hof in rov. 3.4 EV. Daarop bouwt het voort in rov. 3.5 EV. Op welke relevante punten zij zonder nadere toelichting niet te begrijpen zijn (zodat niet valt te toetsen of die kosten daadwerkelijk zijn gemaakt en of zij redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt), heeft Corbiere c.s. niet concreet duidelijk gemaakt op de vindplaatsen waarnaar zij hier verwijst.66

In rov. 3.4, aanhef en laatste gedachtestreepje EV stelt het hof onder meer vast dat gedurende de afwikkeling van de noodregeling diverse soorten operationele kosten doorliepen, zoals die kosten van personeel,67 kantoorruimte en IT (terwijl daar geen inkomsten meer tegenover stonden). Dit werkt naar de aard door in rov. 3.5 EV. En wordt door de subonderdelen niet bestreden.

Daarbij zij bedacht dat de noodregeling in 2006 is uitgesproken. Vanaf welk moment FCIB het bankbedrijf niet meer uitoefent en doende is met de afwikkeling van het bankbedrijf. Aldus reeds het hof in rov. 2.2.7 TV. Het ligt voor de hand dat het hof daarvan ook in rov. 3.4-3.5 EV uitgaat. Dit wordt door de subonderdelen niet bestreden.

Met de overweging in rov. 3.5 EV dat personeelskosten hoog waren in 2013, omdat er toen veel personeel afvloeide, doelt het hof - in lijn met de stellingname van FCIB c.s. - op extra kosten om bestaand personeel van FCIB ‘aan boord te houden’.68 Daaraan zien de subonderdelen voorbij.

Het is niet op voorhand uitgesloten dat (personeels)kosten voor kerstdiners, nieuwjaarsborrels en cafébezoek, alsook kosten van zustervennootschappen, daadwerkelijk ten behoeve van FCIB zijn gemaakt en redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt.69 Corbiere c.s. heeft in hoger beroep, op genoemde vindplaatsen, niet concreet duidelijk gemaakt waarom op dit punt zou moeten worden getwijfeld.70

De stelling dat FCIB’s werknemers zich in 2007-2013 (eerst en vooral) hebben beziggehouden met alle andere rekeninghouders heeft Corbiere c.s. betrokken op de vraag of het redelijk is alle kosten volledig door te belasten aan de rekeninghouders die eind 2013 nog een rekening aanhielden.71 Die vraag adresseert het hof niet in rov. 3.4-3.5 EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor.

Bij het voorgaande zij nog bedacht dat het hof eerst in rov. 3.6-3.7 EV ingaat op de vraag of het redelijk was bij het doorbelasten van kosten aan rekeninghouders uit te gaan van het in rov. 3.2 EV genoemde bedrag van ruim $ 29 miljoen. In welk verband het hof aandacht besteedt aan het eerder gemaakte onderscheid tussen enerzijds kosten voor de doeleinden en anderzijds andere kosten voor de afwikkeling van FCIB’s bankbedrijf. In rov. 3.4-3.5 EV speelt dit onderscheid nog niet. Zie onder 3.6.4 hiervoor.

Gelet op dit een en ander valt m.i. niet vol te houden dat wat klacht b en subonderdeel 2.8 voor het overige aanvoeren, de conclusie rechtvaardigt dat het hof met het bestreden oordeel blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting of ontoereikende motivering als bedoeld in de klacht en het subonderdeel.

Het subonderdeel strandt reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis, voor zover het subonderdeel veronderstelt dat ’s hofs bestreden oordeel enkel steunt op rov. 3.4, aanhef en laatste gedachtestreepje EV. Dit laatste is niet het geval. Zie onder 3.19-3.19.2 hiervoor.

Het subonderdeel loopt eveneens vast voor zover het ervan uitgaat dat de subonderdelen 2.7-2.8 slagen. Dit vertrekpunt is onjuist. Zie onder 3.30-3.30.11 hiervoor.

Overigens valt zonder nadere toelichting, die ontbreekt, evenmin in te zien waarom het in de subonderdelen 2.7-2.8 aangevoerde reeds meebrengt dat de bestreden overweging in rov. 3.4, aanhef en laatste gedachtestreepje EV72 op zichzelf de toets der kritiek in cassatie niet kan doorstaan. Te minder in het licht van 3.30-3.30.11 hiervoor.

Vooropgesteld: de vraag in hoeverre de (onderhavige) kosten specifiek verband houden met de doeleinden is in rov. 3.4-3.5 EV nog niet aan de orde. Dit punt adresseert het hof eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor. Voor zover het subonderdeel iets anders tot uitgangspunt neemt, strandt het reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis.

De in het subonderdeel bedoelde stellingen van Corbiere c.s. onder (ii) en (iv) zijn m.i., afgezet ook tegen de door FCIB c.s. aangevoerde samenstelling van de post kantoorkosten, en in ieder geval in onderling(e) verband en samenhang bezien, als essentieel aan te merken bij de beantwoording van de vraag of de opgegeven kantoorkosten alle daadwerkelijk zijn gemaakt en redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt.76 Deze stellingen, die ik teruglees in het procesdossier (en waarop FCIB c.s. vervolgens niet meer gericht heeft gereageerd),77 wijzen immers ten minste deels op (potentiële) knelpunten ter zake. Zij behoefden daarom een kenbare en adequate respons van het hof. Die ontbreekt evenwel, ook in rov. 3.4-3.5 EV. Inzake kantoorkosten lees ik in rov. 3.4 EV alleen iets bij het laatste gedachtestreepje (en dit is ter zake ontoereikend),78 in rov. 3.5 EV niets.

De in het subonderdeel bedoelde “stelling” van Corbiere c.s. onder (i) is m.i. niet als essentieel aan te merken, bij gebreke aan enige concretisering daarvan door haar (ook in hoger beroep): wat is dan precies niet te begrijpen daaraan? Zo ziet het hof het kennelijk ook. Het hof hoefde, zo meen ik, op die “stelling” niet nader te responderen. De in het subonderdeel bedoelde stelling van Corbiere c.s. onder (iii) wordt evenmin met succes opgebracht, reeds omdat die in wezen scharniert rond een argument - te weten: het jaar van aanschaf van het desbetreffende activum is hier bepalend - dat het hof op vanzelfsprekende gronden verwerpt. Dat geeft niet blijk van een onjuiste rechtsopvatting en behoefde dus ook geen nadere motivering. In het algemeen wordt, anders dan Corbiere c.s. veronderstelt, onder (i) het optreden van schade en het maken van kosten in een bepaalde periode niet hetzelfde verstaan als (ii) het aangaan van verplichtingen of het doen van uitgaven; het eerste is mogelijk zonder het tweede, het tweede hoeft niet temporeel samen te vallen met het eerste.79 Waardevermindering van een activum in een bepaalde periode pleegt als afschrijving te worden geboekt en leidt tot afschrijvingskosten in die periode, ook al is bij die afschrijvingskosten geen sprake van een uitgave (op dat moment).80 Gelet ook op 3.6.2-3.6.3 hiervoor moet worden aangenomen dat het hof hier, bij de uitleg van de kostenbedingen, niets anders heeft beoogd. Er is immers geen indicatie voor dat het hof, hoewel dat op zichzelf rechtens mogelijk is waar het de uitleg en toepassing van een beding betreft, zou hebben willen afwijken van een gebruikelijke benadering van kosten-/schadebegroting. Corbiere c.s. draagt in dat verband in ieder geval ook niets aan.

Gezien 3.35.2 hiervoor klaagt Corbiere c.s. hier m.i. terecht dat het hof blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting althans een ontoereikende motivering. En wel door te hoge eisen te stellen aan de op Corbiere c.s. rustende betwistingslast althans doordat zonder nadere motivering, die ontbreekt, in rov. 3.4-3.5 EV (en elders in het eindvonnis) onduidelijk blijft waarom uit het partijdebat kan worden opgemaakt dat de door FCIB c.s. opgegeven kantoorkosten alle daadwerkelijk zijn gemaakt én redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt, niettegenstaande de in het subonderdeel bedoelde stellingen van Corbiere c.s. onder (ii) en (iv). Hieraan doet niet af dat het in rov. 3.5 EV gaat om een redelijkheidsoordeel.

Vooropgesteld: de vraag in hoeverre de (onderhavige) kosten specifiek verband houden met de doeleinden is in rov. 3.4-3.5 EV nog niet aan de orde. Dit punt adresseert het hof eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor. Voor zover het subonderdeel iets anders tot uitgangspunt neemt, strandt het reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis.

De in het subonderdeel bedoelde stellingen van Corbiere c.s. onder (ii).a-c en (iii) zijn m.i., afgezet ook tegen de door FCIB c.s. aangevoerde samenstelling van de post kosten voor IT en ‘overige kosten’, en in ieder geval in onderling(e) verband en samenhang bezien, als essentieel aan te merken bij de beantwoording van de vraag of de opgegeven kosten voor IT en ‘overige kosten’ alle daadwerkelijk zijn gemaakt en redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt.89 Deze stellingen, die ik teruglees in het procesdossier (en waarop FCIB c.s. vervolgens niet meer gericht heeft gereageerd),90 wijzen immers ten minste deels op (potentiële) knelpunten ter zake. Zij behoefden daarom een kenbare en adequate respons van het hof. Die ontbreekt evenwel, ook in rov. 3.4-3.5 EV. Inzake kosten voor IT en ‘overige kosten’ lees ik in rov. 3.4 EV alleen iets bij het laatste gedachtestreepje (en dit is ter zake ontoereikend),91 in rov. 3.5 EV niets.92

De in het subonderdeel bedoelde “stelling” van Corbiere c.s. onder (i) is m.i. niet als essentieel aan te merken, bij gebreke aan enige concretisering daarvan door haar (ook in hoger beroep): wat is dan precies niet te begrijpen daaraan? Zo ziet het hof het kennelijk ook. Het hof hoefde, zo meen ik, op die “stelling” niet nader te responderen. Dit laatste geldt eveneens voor de in het subonderdeel bedoelde stelling van Corbiere c.s. onder (ii).d. In zoverre strandt het subonderdeel in lijn met 3.35.3 hiervoor. Dit behoeft geen verdere toelichting.

Gezien 3.40.2 hiervoor klaagt Corbiere c.s. hier m.i. terecht dat het hof blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting althans een ontoereikende motivering. En wel door te hoge eisen te stellen aan de op Corbiere c.s. rustende betwistingslast althans doordat zonder nadere motivering, die ontbreekt, in rov. 3.4-3.5 EV (en elders in het eindvonnis) onduidelijk blijft waarom uit het partijdebat kan worden opgemaakt dat de door FCIB c.s. opgegeven kosten voor IT en ‘overige kosten’ alle daadwerkelijk zijn gemaakt én redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt, niettegenstaande de in het subonderdeel bedoelde stellingen van Corbiere c.s. onder (ii).a-c en (iii). Hieraan doet niet af dat het in rov. 3.5 EV gaat om een redelijkheidsoordeel.

Daarbij komt, zo klaagt subonderdeel 2.18, dat het hof in rov. 3.4 EV geen nadere overweging wijdt aan de juridische kosten. Het oordeel dat deze kosten zijn gemaakt, rust slechts op de overweging dat de kosten voldoende zijn onderbouwd en onvoldoende onderbouwd zijn betwist. Het hof heeft aan de juridische kosten in het kader van de vraag of zij zijn gemaakt dus geen inhoudelijke overweging gewijd. Dit had in het licht van “voornoemd partijdebat” wel van het hof verwacht mogen worden. In ieder geval heeft het hof in het licht van dit partijdebat te hoge eisen gesteld aan de op Corbiere c.s. rustende betwistingslast.

Vooropgesteld: de vraag in hoeverre de (onderhavige) kosten specifiek verband houden met de doeleinden is in rov. 3.4-3.5 EV nog niet aan de orde. Dit punt adresseert het hof eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor. Voor zover de subonderdelen iets anders tot uitgangspunt nemen, stranden deze reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis. Ik stel verder voorop dat de subonderdelen alleen ten strijde trekken tegen rov. 3.4 EV, meer in het bijzonder ’s hofs daarin vervatte oordeel dat de door FCIB c.s. opgegeven juridische kosten daadwerkelijk zijn gemaakt. Ik lees in de subonderdelen geen klacht tegen ’s hofs in rov. 3.5 EV vervatte oordeel dat die juridische kosten ook redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt.95

Productie 57a van FCIB c.s. bevat een overzicht van de aan advocatenkantoor SPIGT Dutch Caribbean (voorheen Spigthoff, hierna: SPIGT) betaalde bedragen, optellend tot $ 3.446.864,14. Productie 57b van FCIB c.s. bevat facturen/declaraties van SPIGT. FCIB c.s. heeft in nrs. 2.18.4.1-2.18.4.3 van haar akte na tussenvonnis toegelicht dat het hier gaat om kosten voor de afwikkeling van de rekeningen, specifieker advisering over en gerechtelijke procedures tegen rekeninghouders die uitkering van banktegoeden vorderden, het bijstaan van FCIB als derde-beslagene in procedures waarin beslag op banktegoeden was gelegd en overige ad hoc-advisering over de afwikkeling van de bankrekeningen en vereffening van de banksaldi.96

Corbiere c.s. heeft in nr. 68 van de antwoordakte na tussenvonnis aangevoerd - samengevat - dat FCIB c.s. in de memorie van antwoord (in zaak CUR2020H00294) nog had gesteld dat SPIGT “(ook) zou hebben geadviseerd over de intrekking van de bankvergunning” en dat zij dit na het tussenvonnis “opeens onbenoemd” laat. In nr. 69 van die antwoordakte heeft Corbiere c.s. aangevoerd dat de “talloze facturen” die FCIB c.s. in het geding heeft gebracht als productie 57b niet zijn gespecificeerd. Daaruit is alleen af te leiden dat op één dossier is gefactureerd met de “nietszeggende” naam “FCIB/Noodregeling”, aldus nog steeds Corbiere c.s.

M.i. is het, bezien ook tegen deze achtergrond, rechtens onjuist noch onbegrijpelijk dat het hof in rov. 3.4 EV ondanks dit betoog van Corbiere c.s. oordeelt dat de onder 3.45.2 hiervoor bedoelde juridische kosten voldoende zijn “onderbouwd” (door FCIB c.s.) en de betwisting daarvan onvoldoende (door Corbiere c.s.).

In de eerste plaats: op dit punt doet niet ter zake of die kosten redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt en specifiek verband houden met de doeleinden (dan wel andere kosten voor de afwikkeling van FCIB’s bankbedrijf betreffen). Dit zijn te onderscheiden vragen, die het hof eerst in rov. 3.5 EV en rov. 3.6(-3.7) EV adresseert. Zie onder 3.6.4 hiervoor.

In de tweede plaats: het verbaast niet dat het hof die - in rov. 3.2-3.4 EV onderkende - onderbouwing van FCIB c.s. per saldo afdoende acht. Het is waar dat uit de als productie 57b overgelegde facturen/declaraties op zichzelf niet volgt waarvoor de kosten van SPIGT precies zijn gemaakt. FCIB c.s. heeft evenwel in nrs. 2.18.4.1-2.18.4.3 van haar akte na tussenvonnis toegelicht op welke werkzaamheden de facturen/declaraties betrekking hebben. Zij zijn ook op naam van FCIB gesteld. Het ligt, zonder meer, niet in de rede dat SPIGT bij FCIB kosten in rekening heeft gebracht die niet ten behoeve van FCIB zijn gemaakt. Corbiere c.s. klaagt in cassatie ook niet dat zij gericht heeft betoogd dat er redenen zijn te twijfelen aan het daadwerkelijk gemaakt zijn van die kosten als toegelicht door FCIB c.s., op welk betoog het hof dan had moeten responderen.

In de derde plaats: blijkens rov. 3.4, aanhef en eerste twee gedachtestreepjes EV slaat het hof daarbij ook acht erop dat ter afwikkeling van de noodregeling kosten zijn gemaakt voor complianceonderzoeken bij een groot aantal rekeningen gedurende een periode van ongeveer zeven jaar, en dat naar algemene ervaringsregels zulk onderzoek doorgaans veel en gespecialiseerd werk vergt waarmee aanzienlijke kosten gemoeid kunnen zijn. Onder deze kosten schaart het hof mede - dus niet alleen - door SPIGT ten behoeve van FCIB gemaakte kosten inzake zulk onderzoek, wat niet onbegrijpelijk is, want aansluit op de onder 3.45.2 hiervoor bedoelde stellingname van FCIB c.s.97 inzake “advisering” door SPIGT (mede “over de compliance documenten die de rekeninghouders aanleverden en de uitkering van de banksaldi”).98 Aan dit een en ander gaan de subonderdelen voorbij.

In de vierde plaats: blijkens rov. 3.4, aanhef en derde gedachtestreepje EV slaat het hof daarbij ook acht erop dat het ambtshalve ermee bekend is dat er uitvoerig geprocedeerd is geweest tussen FCIB c.s. en een veelheid van partijen die aanspraak maakten op de banktegoeden. Daarmee brengt het hof slechts tot uitdrukking dat het uit eigen waarneming kan bevestigen wat - naar diens niet onbegrijpelijke oordeel - al volgt uit de onder 3.45.2 hiervoor bedoelde stellingname van FCIB c.s. ter ondersteuning van haar standpunt inzake de opgegeven juridische kosten, te weten dat in de periode 2007-2013 aldus is geprocedeerd tussen FCIB c.s. (met bijstand van SPIGT) en die veelheid van partijen.99 Aan dit een en ander gaan de subonderdelen voorbij.

In de vijfde plaats: klaarblijkelijk100 onderkent het hof dat - naar FCIB c.s. heeft gesteld - de civiele advocaten (lees: van SPIGT) op wier werkzaamheden die door FCIB c.s. opgegeven juridische kosten zien al adviserend betrokken waren ten tijde van en inzake de intrekking van de bankvergunning,101 maar verdisconteert het hof de specifiek daarmee verband houdende kosten niet ook in rov. 3.4 (e.v.) EV. Daarin gaat het immers om de totale kosten als opgegeven door FCIB c.s. “in de periode van 2007 tot en met 2013”, terwijl FCIB’s bankvergunning al ruim daarvoor was ingetrokken, want op 9 oktober 2006 (zie rov. 2.2.7 TV). Ook aan dit een en ander gaan de subonderdelen voorbij.

Hierop stuiten de subonderdelen af. Kort en goed: voor zover deze al uitgaan van een juiste lezing van het eindvonnis, en zodoende feitelijke grondslag hebben, rechtvaardigt hetgeen Corbiere c.s. daarin aanvoert niet de conclusie dat het hof blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting of ontoereikende motivering als bedoeld in de subonderdelen.

Het subonderdeel veronderstelt dat naar FCIB c.s.’ eigen stellingen het complianceonderzoek werd gedaan door SBV en [A] , dus niet (ook) door SPIGT. Deze veronderstelling is onjuist, zoals al volgt uit 3.45.2 en 3.45.7 hiervoor.102 Daarmee ontvalt reeds de bodem aan het subonderdeel.

Klacht a veronderstelt dat het hof met rov. 3.4, aanhef en derde gedachtestreepje EV ambtshalve de feiten aanvult (en aldus buiten de grenzen van de rechtsstrijd treedt althans een ontoelaatbare verrassingsbeslissing geeft). Deze veronderstelling is onjuist, zoals al volgt uit 3.45.2 en 3.45.8 hiervoor.103 Daarmee strandt de klacht reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis.

Klacht b boekt evenmin succes. Voor zover deze al uitgaat van een juiste lezing van het bestreden oordeel en zodoende feitelijke grondslag heeft, ziet de klacht eraan voorbij dat, in het licht van 3.45.1-3.45.9 hiervoor, het niet onbegrijpelijk is dat volgens het hof het in de klacht bedoelde gegeven104bijdraagt aan diens conclusie dat de door FCIB c.s. opgegeven juridische kosten daadwerkelijk zijn gemaakt.

Klacht a strandt op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis, voor zover deze betrekking heeft op de intrekking van de bankvergunning. Anders dan de klacht hier veronderstelt, oordeelt het hof in het bestreden oordeel - dus in rov. 3.5, tweede zin EV - niet dat de door FCIB c.s. opgegeven kosten voor civiele advocaten105 (mede) betrekking hebben op de intrekking van de bankvergunning. Zie onder 3.45.9 hiervoor. Voor zover de klacht betrekking heeft op de beoordeling van compliancedocumenten strandt deze in lijn met 3.45.2, 3.45.7 en 3.47-3.47.1 hiervoor. Dit behoeft geen verdere toelichting.

Klacht b deelt in het lot van klacht a. Kort en goed: de klacht strandt in het voetspoor van subonderdeel 2.19. Zie onder 3.47-3.47.1 hiervoor.

Klacht c boekt evenmin succes. In de eerste plaats geldt dat er wat betreft het partijdebat meer is dan alleen de facturen waarop de klacht doelt. Zie mede onder 3.45.2 en 3.45.6 hiervoor. Bovendien abstraheert de klacht van wat het hof in totaliteit overweegt in rov. 3.4-3.5 EV. Dit laatste omvat rov. 3.4, aanhef en eerste t/m derde gedachtestreepje EV. Daaruit volgt mede dat de complianceonderzoeken (waarbij ook SPIGT betrokken was) zagen op een groot aantal rekeningen gedurende een periode van ongeveer zeven jaar, dat zulk onderzoek doorgaans veel en gespecialiseerd werk vergt waarmee aanzienlijke kosten gemoeid kunnen zijn, en dat er in de periode 2007-2013 ook uitvoerig geprocedeerd is geweest tussen FCIB c.s. (bijgestaan door SPIGT) en een veelheid van partijen die aanspraak maakten op de banktegoeden. Dit een en ander werkt, voor zover betrekking hebbend op de door SPIGT aan FCIB c.s. verleende bijstand, naar de aard door in het bestreden oordeel inzake de vraag of de door FCIB c.s. opgegeven (en daadwerkelijk gemaakte) juridische kosten, dus die voor de door SPIGT verleende bijstand, ook redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt.106 Zie onder 3.45.2 en 3.45.7-3.45.9 hiervoor. Tot slot is hier nog relevant wat het hof blijkens rov. 3.5, aanhef en eerste t/m derde gedachtestreepje EV betrekt: dat aan CBCS een zekere discretionaire bevoegdheid toekomt keuzes te maken bij de afwikkeling van een noodregeling, dat het (minst genomen) redelijk is dat FCIB c.s. probeerde te voorkomen dat tegoeden zouden worden uitgekeerd die afkomstig waren van misdrijf, en dat het redelijkerwijs noodzakelijk is dat zij daarbij advocaten (lees weer: van SPIGT) en externe compliancekantoren inschakelde. ’s Hofs in rov. 3.5 EV besloten liggende conclusie dat die kosten voor de door SPIGT verleende bijstand ook redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt, wordt derhalve niet enkel gedragen door diens opsomming in rov. 3.5, tweede zin EV van werkzaamheden in isolement beschouwd. Uit het voorgaande volgt dat wat de klacht aanvoert nog niet de conclusie rechtvaardigt dat het bestreden oordeel de toets der kritiek in cassatie niet kan doorstaan.

Vooropgesteld: de vraag in hoeverre de (onderhavige) kosten specifiek verband houden met de doeleinden is in rov. 3.4-3.5 EV nog niet aan de orde. Dit punt adresseert het hof eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor. Voor zover het subonderdeel iets anders tot uitgangspunt neemt, strandt het reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis. Ik stel verder voorop dat het subonderdeel alleen ten strijde trekt tegen rov. 3.4 EV, meer in het bijzonder ’s hofs daarin vervatte oordeel dat de door FCIB c.s. opgegeven compliancekosten van SBV daadwerkelijk zijn gemaakt. Ik lees in het subonderdeel geen klacht tegen ’s hofs in rov. 3.5 EV vervatte oordeel dat die compliancekosten ook redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt.108

Daarmee ontvalt al goeddeels de bodem aan het subonderdeel. Want de daarin bedoelde stellingen van Corbiere c.s. onder (ii)-(iii) behelzen, naar ’s hofs niet onbegrijpelijke oordeel, dat uit de gegevens die FCIB c.s. in het geding heeft gebracht met betrekking tot de compliancekosten van SBV (producties 58a-58b) niet kan worden afgeleid dat zij voor de doeleinden zijn gemaakt.109 In die sleutel staat, naar ’s hofs evenmin onbegrijpelijke oordeel, ook de opmerking onder (iii) dat SBV als specialistisch kantoor in financieel strafrecht niet enkel werkzaamheden verrichtte ter afwikkeling van de bankrekeningen.110 En rov. 3.4 EV gaat dus niet over de vraag in hoeverre die kosten specifiek verband houden met de doeleinden. Dit punt adresseert het hof eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor.

De in het subonderdeel bedoelde stelling van Corbiere c.s. onder (i), die naar ’s hofs niet onbegrijpelijke oordeel betrekking heeft op de in rov. 3.4 EV voorliggende vraag of FCIB c.s. de opgegeven compliancekosten van SBV daadwerkelijk heeft gemaakt, leidt niet tot een andere uitkomst.111 Want Corbiere c.s. heeft in feitelijke instanties niet bestreden dat SBV de facturen voor haar werkzaamheden aan FCIB heeft gericht. En het ligt in de rede dat voor zover die facturen zijn voldaan door de andere partij dan FCIB die Corbiere c.s. heeft genoemd,112 naar eigen zeggen een vennootschap die “ook gelieerd is aan de [familie] ” (gelijk FCIB dus),113 die partij ter zake een vordering heeft verkregen op FCIB zodat de desbetreffende kosten nog steeds voor haar rekening kwamen. Kennelijk ziet het hof dit ook zo.

Opmerking verdient nog dat het subonderdeel te kort door de bocht gaat wat betreft hetgeen door FCIB c.s. zou zijn gesteld ter toelichting op de compliancekosten van SBV: enkel dat SBV die kosten heeft gemaakt voor het afwikkelen van de bankrekeningen. FCIB c.s. heeft toegelicht dat het gaat om kosten verband houdende met de beoordeling - door SBV, naast SPIGT en [A] - welke rekeninghouders al dan niet formeel en materieel aan de uitkeringsprocedure voldeden en of er tot uitkering kon worden overgegaan, door haar ook wel geduid als forensische kosten (forensic fees) of compliancekosten.114 Daarop doelt FCIB c.s. ook waar zij verwijst naar compliancewerkzaamheden voor de afwikkeling van bankrekeningen en vereffening van banksaldi.115 Corbiere c.s. klaagt in cassatie ook niet dat zij gericht heeft betoogd dat er redenen zijn te twijfelen aan het daadwerkelijk gemaakt zijn van die kosten als toegelicht door FCIB c.s., op welk betoog het hof dan had moeten responderen.

Het subonderdeel gaat ook te kort door de bocht voor zover het veronderstelt dat het hof doorslaggevende betekenis toekent aan wat het noemt in rov. 3.4, aanhef en eerste twee gedachtestreepjes EV. Rov. 3.4 EV in totaliteit bezien, maakt al duidelijk dat het hof dit niet doet. Zie ook onder 3.18.1 en 3.19.1-3.19.2 hiervoor. In zoverre strandt het subonderdeel dus tevens op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis.

Hierop stuit het subonderdeel af. Kort en goed: voor zover het al uitgaat van een juiste lezing van het eindvonnis, en zodoende feitelijke grondslag heeft, rechtvaardigt hetgeen Corbiere c.s. daarin aanvoert niet de conclusie dat het hof blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting of ontoereikende motivering als bedoeld in het subonderdeel.

Voor zover het subonderdeel redeneert vanuit een feit van algemene bekendheid,116 strandt het reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis. Daarin heeft het hof ter zake - zie rov. 3.4, aanhef en tweede gedachtestreepje EV - het oog op de verwante, maar te onderscheiden figuur van de algemene ervaringsregel (“naar algemene ervaringsregels”, etc.).117

Voor zover het subonderdeel wel redeneert vanuit laatstgenoemde figuur, strandt het eveneens. In het bestreden oordeel, dat draait om door een bank opgezet onderzoek ter voorkoming dat zij van misdrijf afkomstige tegoeden uitkeert, bedoelt het hof slechts dat zulk complianceonderzoek meestal bewerkelijk/geen standaardwerk is en aan kosten in de papieren kan lopen. Zie onder 2.21 sub a-b hiervoor.118 M.i. geeft dit geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting over algemene ervaringsregels en behoefde dit evenmin nadere motivering.119 Daaraan doet niet af wat het subonderdeel ter zake aanvoert, zo het daarbij het bestreden oordeel al juist leest en zodoende feitelijke grondslag heeft.

Het subonderdeel richt zich tegen ’s hofs in rov. 3.5 EV vervatte oordeel dat de door FCIB c.s. opgegeven (en daadwerkelijk gemaakte) compliancekosten van SBV ook redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt.120

Het subonderdeel strandt op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis, voor zover het veronderstelt dat het bestreden oordeel (mede) berust op de in het subonderdeel bedoelde overweging onder a, te vinden in rov. 3.5, tweede zin EV. Die overweging ziet niet op SBV, maar op SPIGT. Zie ook onder 3.45.2, 3.45.7 en 3.45.9 hiervoor.

Het subonderdeel strandt ook voor het overige.

In rov. 3.4 EV stelt het hof al vast, in cassatie zonder vrucht bestreden, dat FCIB c.s. de door haar opgegeven compliancekosten van SBV daadwerkelijk heeft gemaakt. Dit is dus een gegeven als het hof rov. 3.5 EV bereikt. Daarin ligt vervolgens wat betreft die door FCIB c.s. gemaakte kosten de vraag voor of die kosten ook redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt.121 Daarbij speelt nog niet de vraag - net zo min als in rov. 3.4 EV - in hoeverre die kosten specifiek verband houden met de doeleinden. Dit punt adresseert het hof eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor.

Blijkens rov. 3.5 EV komt het hof tot bevestigende beantwoording van de vraag of de door FCIB c.s. opgegeven (en daadwerkelijk gemaakte) compliancekosten van SBV ook redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt. Daarbij betrekt het hof niet alleen de in het subonderdeel bedoelde overwegingen onder b-d, te vinden in rov. 3.5, derde zin EV (onder b) en in rov. 3.5, aanhef en tweede en derde gedachtestreepje EV (onder c-d), maar ook - en dit negeert het subonderdeel - rov. 3.5, aanhef en eerste gedachtestreepje EV en wat het overweegt in rov. 3.4, aanhef en eerste twee gedachtestreepjes EV. Dit laatste werkt hier immers naar de aard door in rov. 3.5 EV.

In essentie voert het subonderdeel aan dat de in subonderdeel 2.23 bedoelde stellingen van Corbiere c.s. onder (i)-(iii) in de weg staan aan ’s hofs bevestigende beantwoording in rov. 3.5 EV van de vraag of de door FCIB c.s. opgegeven (en daadwerkelijk gemaakte) compliancekosten van SBV ook redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt. Daarbij ziet het subonderdeel in de eerste plaats eraan voorbij dat het hof die bevestigende beantwoording op meer baseert dan alleen de in het subonderdeel bedoelde overwegingen onder b-d. Zie onder 3.58.5 hiervoor. En bovendien eraan voorbij dat die stellingen van Corbiere c.s. onder (i)-(iii) naar ’s hof niet onbegrijpelijke oordeel niet raken aan die in rov. 3.5 EV voorliggende vraag, maar aan de te onderscheiden vragen of die kosten door FCIB c.s. daadwerkelijk zijn gemaakt (onder (i)), welke vraag voorligt in rov. 3.4 EV, en in hoeverre die kosten specifiek verband houden met de doeleinden (onder (ii)-(iii)), welke punt het hof eerst adresseert in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.54.2-3.54.3 en 3.58.4 hiervoor.

Hierop stuit het subonderdeel af. Kort en goed: voor zover het al uitgaat van een juiste lezing van het eindvonnis, en zodoende feitelijke grondslag heeft, rechtvaardigt hetgeen Corbiere c.s. daarin aanvoert niet de conclusie dat het hof blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting of ontoereikende motivering als bedoeld in het subonderdeel.

Vooropgesteld: de vraag in hoeverre de (onderhavige) kosten specifiek verband houden met de doeleinden is in rov. 3.4-3.5 EV nog niet aan de orde. Dit punt adresseert het hof eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor. Voor zover de klacht iets anders tot uitgangspunt neemt, strandt deze reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis. Ik stel verder voorop dat de klacht alleen ten strijde trekt tegen rov. 3.4 EV, meer in het bijzonder ’s hofs daarin vervatte oordeel dat de door FCIB c.s. opgegeven compliancekosten van [A] daadwerkelijk zijn gemaakt. Ik lees in de klacht niet dat deze (mede) is gericht tegen ’s hofs in rov. 3.5 EV vervatte oordeel dat die compliancekosten ook redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt.122

Daarmee ontvalt al goeddeels de bodem aan de klacht. Want de daarin bedoelde stellingen van Corbiere c.s. onder (ii)-(iii) behelzen, naar ’s hofs niet onbegrijpelijke oordeel, dat uit de gegevens die FCIB c.s. in het geding heeft gebracht met betrekking tot de compliancekosten van [A] (producties 58a en 58c) niet kan worden afgeleid dat zij voor de doeleinden zijn gemaakt.123 En rov. 3.4 EV gaat dus niet over de vraag in hoeverre die kosten specifiek verband houden met de doeleinden. Dit punt adresseert het hof eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor.

Opmerking verdient nog dat de klacht te kort door de bocht gaat wat betreft hetgeen door FCIB c.s. zou zijn gesteld ter toelichting op de compliancekosten van [A] : enkel dat [A] die kosten heeft gemaakt voor het afwikkelen van de bankrekeningen. FCIB c.s. heeft toegelicht dat het gaat om kosten verband houdende met de beoordeling - door [A] , naast SPIGT en SBV - welke rekeninghouders al dan niet formeel en materieel aan de uitkeringsprocedure voldeden en of er tot uitkering kon worden overgegaan, door haar ook wel geduid als forensische kosten (forensic fees) of compliancekosten.130 Daarop doelt FCIB c.s. ook waar zij verwijst naar compliancewerkzaamheden voor de afwikkeling van bankrekeningen en vereffening van banksaldi.131 Corbiere c.s. klaagt in cassatie ook niet dat zij gericht heeft betoogd dat er redenen zijn te twijfelen aan het daadwerkelijk gemaakt zijn van die kosten als toegelicht door FCIB c.s., op welk betoog het hof dan had moeten responderen.

De klacht gaat ook te kort door de bocht waar deze veronderstelt dat het hof doorslaggevende betekenis toekent aan wat het noemt in rov. 3.4, aanhef en eerste twee gedachtestreepjes EV. Rov. 3.4 EV in totaliteit bezien, maakt al duidelijk dat het hof dit niet doet. Zie ook onder 3.18.1, 3.19.1-3.19.2 en 3.54.5 hiervoor. In zoverre strandt de klacht dus tevens op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis.

Hierop stuit de klacht af. Kort en goed: voor zover deze al uitgaat van een juiste lezing van het eindvonnis, en zodoende feitelijke grondslag heeft, rechtvaardigt hetgeen Corbiere c.s. daarin aanvoert niet de conclusie dat het hof blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting of ontoereikende motivering als bedoeld in de klacht.

De klacht richt zich tegen ’s hofs in rov. 3.5 EV vervatte oordeel dat de door FCIB c.s. opgegeven (en daadwerkelijk gemaakte) compliancekosten van [A] ook redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt.132

De klacht strandt op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis, voor zover deze veronderstelt dat het bestreden oordeel (mede) berust op de in de klacht bedoelde overweging onder a, te vinden in rov. 3.5, tweede zin EV. Die overweging ziet niet op [A] , maar op SPIGT. Zie ook onder 3.45.2, 3.45.7, 3.45.9 en 3.58.2 hiervoor.

De klacht strandt ook voor het overige.

In rov. 3.4 EV stelt het hof al vast, in cassatie zonder vrucht bestreden, dat FCIB c.s. de door haar opgegeven compliancekosten van [A] daadwerkelijk heeft gemaakt. Dit is dus een gegeven als het hof rov. 3.5 EV bereikt. Daarin ligt vervolgens wat betreft die door FCIB c.s. gemaakte kosten de vraag voor of die kosten ook redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt.133 Als gezegd: daarbij speelt nog niet de vraag - net zo min als in rov. 3.4 EV - in hoeverre die kosten specifiek verband houden met de doeleinden, welk punt het hof eerst adresseert in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor.

Blijkens rov. 3.5 EV komt het hof tot bevestigende beantwoording van de vraag of de door FCIB c.s. opgegeven (en daadwerkelijk gemaakte) compliancekosten van [A] ook redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt. Daarbij betrekt het hof niet alleen de in de klacht bedoelde overwegingen onder b-d, te vinden in rov. 3.5, derde zin EV (onder b) en in rov. 3.5, aanhef en tweede en derde gedachtestreepje EV (onder c-d), maar ook - en dit negeert het subonderdeel - wat het overweegt in rov. 3.5, aanhef en eerste gedachtestreepje EV en in rov. 3.4, aanhef en eerste twee gedachtestreepjes EV. Dit laatste werkt hier immers naar de aard door in rov. 3.5 EV.

In essentie voert de klacht aan dat de in subonderdeel 2.26 bedoelde stellingen van Corbiere c.s. onder (i)-(iii) in de weg staan aan ’s hofs bevestigende beantwoording in rov. 3.5 EV van de vraag of de door FCIB c.s. opgegeven (en daadwerkelijk gemaakte) compliancekosten van [A] ook redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt. Daarbij ziet de klacht in de eerste plaats eraan voorbij dat het hof die bevestigende beantwoording op meer baseert dan alleen de in de klacht bedoelde overwegingen onder b-d. Zie onder 3.62.5 hiervoor. En bovendien eraan voorbij dat die stellingen van Corbiere c.s. onder (i)-(iii) naar ’s hof niet onbegrijpelijke oordeel niet raken aan die in rov. 3.5 EV voorliggende vraag, maar aan de te onderscheiden vragen of die kosten door FCIB c.s. daadwerkelijk zijn gemaakt (onder (i)), welke vraag voorligt in rov. 3.4 EV, en in hoeverre die kosten specifiek verband houden met de doeleinden (onder (ii)-(iii)), welk punt het hof dus eerst adresseert in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.61.2-3.61.3 en 3.62.4 hiervoor.

Hierop stuit de klacht af. Kort en goed: voor zover deze al uitgaat van een juiste lezing van het eindvonnis, en zodoende feitelijke grondslag heeft, rechtvaardigt hetgeen Corbiere c.s. daarin aanvoert niet de conclusie dat het hof blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting of ontoereikende motivering als bedoeld in de klacht.

Vooropgesteld: de vraag in hoeverre de (onderhavige) kosten specifiek verband houden met de doeleinden is in rov. 3.4-3.5 EV nog niet aan de orde. Dit punt adresseert het hof eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor. Voor zover het subonderdeel iets anders tot uitgangspunt neemt, strandt het reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis.

Onder 3.65.3-3.65.6 hierna maak ik, ook alvast met het oog op de subonderdelen 2.30-2.31, enkele opmerkingen over hetgeen FCIB c.s. heeft aangevoerd in haar akte na het tussenvonnis inzake de kosten van CBCS. Onder 3.65.7 hierna keer ik terug naar het onderhavige subonderdeel.

Nadat FCIB c.s. een toelichting had gegeven op de rol van CBCS inzake de noodregeling en het kostenbeleid van CBCS ter zake,135 heeft FCIB c.s. uiteengezet wat de kosten van CBCS zijn over de periode 2007-2013 onderverdeeld in drie tijdvakken: (i) oktober 2007-december 2007 ($ 280.898,88); (ii) januari 2008-juli 2009 ($ 983.146,07); en (iii) augustus 2009-december 2013 ($ 405.876,95).136

Ten aanzien van de kosten van CBCS onder (iii) heeft FCIB c.s. toegelicht dat in het financieel administratiesysteem van CBCS de administratie van CBCS, en meer specifiek de administratie van de kosten ten laste van de noodregeling inzake FCIB, tot aan 2009 te achterhalen is. Aan de hand van deze administratie zijn de kosten van CBCS ten laste van de noodregeling inzake FCIB voor de periode augustus 2009-december 2013 door het gerecht vastgesteld bij beschikking van 22 oktober 2019 (zaaknr. F17/2006). FCIB c.s. heeft de processtukken en daarbij behorende overzichten (waarmee de kosten over die periode in genoemde procedure zijn onderbouwd en door het gerecht zijn vastgesteld) overgelegd als productie 59c.137 Zij heeft ook toegelicht waarmee de kosten in die periode onder meer verband houden.138 Ik kom hierop terug bij subonderdeel 2.31.

Ten aanzien van de kosten van CBCS onder (ii) heeft FCIB c.s. toegelicht dat CBCS in een archief ook een overzicht van de kosten van CBCS voor de periode januari 2008-juli 2009 heeft kunnen achterhalen. FCIB c.s. heeft dit overzicht en de getraceerde onderliggende facturen in het geding gebracht als productie 59b.139 Met daarbij als kanttekening dat het gaat om door CBCS gemaakte kosten die meer dan 14 jaar geleden zijn geadministreerd, waardoor niet alle onderliggende facturen nog te achterhalen zijn. En dat er evenwel geen reden is te twijfelen aan de kosten, nu dit kosten zijn van crediteuren die aantoonbaar werkzaamheden hebben verricht ter afwikkeling van het bankbedrijf van FCIB en waarvan een enkeling deze werkzaamheden zelfs tot aan 2018 heeft verricht. Daarnaast zijn er ook onkosten geadministreerd, zoals dienstreiskosten van CBCS-personeel en reiskosten van opdrachtnemers. FCIB c.s. heeft nog een toelichting gegeven op de werkzaamheden die opdrachtnemers - voor wie CBCS de kosten heeft betaald/voorgeschoten - in genoemde periode hebben verricht ter afwikkeling van het bankbedrijf.140 Ik kom hierop terug bij subonderdeel 2.30.

Dan resteren de kosten van CBCS onder (i). Daartoe heeft FCIB c.s. gewezen op de e-mail van [betrokkene 8] (van CBCS) aan [betrokkene 4] (van FCIB) met het onderwerp “Emergency measure” van 18 januari 2008, waarop het subonderdeel doelt: productie 59a.141 Daarin valt mede te lezen dat onder anderen [betrokkene 4] door [betrokkene 8] werd verzocht (onder verwijzing naar eerder overleg tussen [betrokkene 4] en [betrokkene 8] ) een bericht te sturen aan [betrokkene 9] van CBCS ( [e-mail] , ook in cc in genoemde e-mail), waarin CBCS kort gezegd werd toegestaan “to debit your account for NAƒ 500.000,--” ter bestrijding van kosten van CBCS inzake de noodregeling. Dit “is in line with the normal procedure we follow when a bank is placed under the emergency measures.” Ook staat er dat “you will be separately billed for the costs the Bank incurred to date.” Hierop heeft het onderhavige subonderdeel dus betrekking.

Ik keer terug naar dit subonderdeel. M.i. brengt hetgeen het aanvoert niet mee dat ’s hofs oordeel dat de kosten van CBCS onder (i) daadwerkelijk zijn gemaakt (rov. 3.4 EV) en redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt (rov. 3.5 EV)142 blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting of ontoereikende motivering als bedoeld in het subonderdeel. In de betwisting van Corbiere c.s. waarop het subonderdeel wijst, leest het hof klaarblijkelijk geen stellingen die raken aan de in rov. 3.5 EV voorliggende vraag of die kosten van CBCS onder (i) redelijk zijn/in redelijkheid zijn gemaakt. Dit is niet onbegrijpelijk. Die betwisting komt erop neer dat Corbiere c.s. betwist dat FCIB c.s. die kosten daadwerkelijk heeft gemaakt althans dat die kosten specifiek verband houden met de doeleinden.143 Voor zover Corbiere c.s. heeft betwist dat die kosten specifiek verband houden met de doeleinden geldt als gezegd dat dit punt eerst aan bod komt in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor. Dan resteert de betwisting door Corbiere c.s. dat FCIB c.s. die kosten daadwerkelijk heeft gemaakt, welke betwisting het hof blijkens rov. 3.4 EV verwerpt. Die betwisting komt neer op de stelling dat een voorschot gevraagd in 2008 logischerwijs niet kan zien op kosten die volgens FCIB c.s. gemaakt zijn in 2007.144 Naar ik meen, en klaarblijkelijk ook het hof, doet deze ‘logica’ geen opgeld. Want niet valt in te zien dat nu (a) de e-mail van [betrokkene 8] aan [betrokkene 4] dateert van 18 januari 2008, ‘dus’ (b) de in die e-mail bedoelde debitering van FCIB’s rekening niet kon worden aangewend voor verrekening van de door CBCS ten laste van de noodregeling gemaakte kosten in de periode oktober 2007-december 2007, conform het onder 3.65.3 hiervoor bedoelde kostenbeleid van CBCS. Kort en goed: b volgt niet zonder meer uit a. Bovendien heeft Corbiere c.s. daarbij geen aandacht besteed aan hetgeen FCIB c.s. heeft uiteengezet inzake de te onderscheiden kosten van CBCS onder (ii)-(iii), die zien op de periode januari 2008-december 2013 waarvoor CBCS nog een overzicht van de kosten en onderliggende facturen heeft kunnen achterhalen uit de eigen administratie. Zie onder 3.65.4-3.65.5 hiervoor. Corbiere c.s. heeft evenmin betoogd dat van die debitering van FCIB’s rekening geen sprake kan zijn, wat ook haaks zou staan op de e-mail van CBCS (in persoon van [betrokkene 8] ) aan FCIB (in persoon van [betrokkene 4] ) met als onderwerp “Emergency measure” en de daarin vervatte verwijzing naar het kostenbeleid van CBCS, waarover ook onder 3.65.3 hiervoor.

Vooropgesteld: de vraag in hoeverre de (onderhavige) kosten specifiek verband houden met de doeleinden is in rov. 3.4-3.5 EV nog niet aan de orde. Dit punt adresseert het hof eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor. Voor zover het subonderdeel iets anders tot uitgangspunt neemt, strandt het reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis.

Onder 3.65.3 en 3.65.5 hiervoor vatte ik samen wat FCIB c.s. ter toelichting heeft uiteengezet in haar akte na tussenvonnis met betrekking tot de kosten van CBCS als bedoeld onder 3.65.3 hiervoor sub (ii), op welke kosten het subonderdeel ziet.

Wat Corbiere c.s. daar tegenover heeft gesteld met haar in het subonderdeel bedoelde stelling onder (i) komt neer op enkele algemeenheden zonder concretisering, die in ieder geval voorbijgaan aan genoemde toelichting van FCIB c.s. in haar akte na tussenvonnis. Die stelling (i) rechtvaardigt derhalve niet de conclusie dat het hof in rov. 3.4-3.5 EV blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting of ontoereikende motivering als bedoeld in het subonderdeel.

De in het subonderdeel bedoelde stelling van Corbiere c.s. onder (ii) bouwt voort op die stelling onder (i) en komt erop neer, naar ’s hofs niet onbegrijpelijke oordeel, dat FCIB c.s. het Corbiere c.s. aldus onmogelijk maakt te controleren of de opgegeven kosten van CBCS wel specifiek verband houden met de doeleinden.145 Welke kwestie het hof als gezegd eerst adresseert in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor. Bij deze stand van zaken rechtvaardigt die stelling (ii) evenmin de conclusie dat het hof in rov. 3.4-3.5 EV blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting of ontoereikende motivering als bedoeld in het subonderdeel.

De in het subonderdeel bedoelde stelling van Corbiere c.s. onder (iii)146 leidt niet tot een andere uitkomst. Onder a wordt verwezen naar “bonnetjes” van een restaurantbezoek op Curaçao, maar in werkelijkheid gaat het om slechts één rekening.147 Waarom deze ene rekening een “ontluisterend beeld” oplevert, wordt daar door Corbiere c.s. niet toegelicht en valt zonder meer ook niet in te zien. Dit laatste geldt tevens voor de onder b bedoelde declaraties,148 waarbij Corbiere c.s. bovendien geen acht heeft geslagen op de door FCIB c.s. in haar akte na tussenvonnis gegeven toelichting inzake verkoop door FCIB (in samenspraak met CBCS) van haar aandelenbelang in een bank op Bermuda ter verkrijging van liquiditeiten voor uitbetaling van banktegoeden.149 Voor de onder c bedoelde facturen geldt eveneens dat door Corbiere c.s. niet is toegelicht waarom dit een “ontluisterend beeld” oplevert, en dat dit zonder meer ook niet valt in te zien.150 M.i. vaart ook het hof deze koers in het eindvonnis.

De in het subonderdeel bedoelde stelling van Corbiere c.s. onder (iv) komt erop neer, naar ’s hofs niet onbegrijpelijke oordeel, dat het bij de desbetreffende kosten zou gaan om andere kosten (“algemene afwikkelingskosten”) inzake de afwikkeling van FCIB’s bankbedrijf dan kosten die specifiek verband houden met de doeleinden.151 Het onderscheid tussen deze typen kosten adresseert het hof dus eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Bij deze stand van zaken rechtvaardigt die stelling (iv) evenmin de conclusie dat het hof in rov. 3.4-3.5 EV blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting of ontoereikende motivering als bedoeld in het subonderdeel.

De in het subonderdeel bedoelde stelling van Corbiere c.s. onder (v) inzake Stibbe lees ik niet zo terug in de daarbij genoemde vindplaats.152 Daar merkt Corbiere c.s. slechts op dat uit de twee facturen van gezamenlijk € 10.000 niet volgt dat Stibbe specifiek heeft geadviseerd “over de wijze waarop aan de rekeninghouders uitgekeerd moest worden”, waarop FCIB c.s. wees in haar toelichting in de akte na tussenvonnis.153 M.i. rechtvaardigt die enkele opmerking naar de aard hoe dan ook niet de conclusie dat het hof in rov. 3.4-3.5 EV blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting of ontoereikende motivering als bedoeld in het subonderdeel. De in het subonderdeel bedoelde stelling van Corbiere c.s. onder (v) inzake [betrokkene 10] baat Corbiere c.s. evenmin. Zij schreef daar dat [betrokkene 10] voor zijn werkzaamheden door CBCS zou zijn betaald, maar FCIB c.s. “in het geheel niet toe[licht]” welke werkzaamheden hij heeft verricht.154 Het probleem hier is dat FCIB c.s. dit wel degelijk heeft toegelicht,155 wat Corbiere c.s. (ook in het subonderdeel) heeft genegeerd.

Dan resteert nog de in het subonderdeel bedoelde stelling van Corbiere c.s. onder (vi). Die lees ik evenmin zo terug in de daarbij genoemde vindplaats.156 Daar sloot zij af met “Lang verhaal kort”, etc. Dit behelst, naar ’s hofs niet onbegrijpelijke oordeel, slechts de slotsom dat Corbiere c.s. betwist dat FCIB de onderhavige kosten van CBCS daadwerkelijk heeft gemaakt althans dat deze kosten specifiek verband houden met de doeleinden. Dit laatste punt adresseert het hof dus pas in rov. 3.6(-3.7) EV. Op dit eerste punt gaat het hof in rov. 3.4 EV in; ’s hofs daarin vervatte oordeel dat FCIB c.s. die kosten daadwerkelijk heeft gemaakt, is in rov. 3.5 EV een gegeven. Kortom, die enkele slotsom rechtvaardigt naar de aard evenmin de conclusie dat het hof in rov. 3.4-3.5 EV blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting of ontoereikende motivering als bedoeld in het subonderdeel.

Daarmee ontvalt reeds de bodem aan het subonderdeel.

Vooropgesteld: de vraag in hoeverre de (onderhavige) kosten specifiek verband houden met de doeleinden is in rov. 3.4-3.5 EV nog niet aan de orde. Dit punt adresseert het hof eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor. Voor zover het subonderdeel iets anders tot uitgangspunt neemt, strandt het reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis.

Onder 3.65.3-3.65.4 hiervoor vatte ik samen wat FCIB c.s. ter toelichting heeft uiteengezet in haar akte na tussenvonnis met betrekking tot de kosten van CBCS als bedoeld onder 3.65.3 hiervoor sub (iii), op welke kosten het subonderdeel ziet.

Wat Corbiere c.s. daar tegenover heeft gesteld met haar in het subonderdeel bedoelde stelling onder (i) komt neer op enkele algemeenheden zonder concretisering, die in ieder geval voorbijgaan aan genoemde toelichting van FCIB c.s. in haar akte na tussenvonnis. Daarbij zij bedacht dat Corbiere c.s. (ook blijkens het subonderdeel) niet heeft weersproken dát de onderhavige kosten van CBCS door het gerecht zijn vastgesteld bij beschikking van 22 oktober 2019 (zaaknr. F17/2006) op NAƒ 722.460,97 (omgerekend $ 405.896,95), zoals toegelicht door FCIB c.s. in haar akte na tussenvonnis. Bij deze stand van zaken rechtvaardigt die stelling (i) niet de conclusie dat het hof in rov. 3.4-3.5 EV blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting of ontoereikende motivering als bedoeld in het subonderdeel.

Voor de in het subonderdeel bedoelde stelling van Corbiere c.s. onder (ii) geldt dan hetzelfde, gezien 3.69.3 hiervoor. Dit behoeft geen verdere toelichting.

De in het subonderdeel bedoelde stelling van Corbiere c.s. onder (iii) leidt niet tot een andere uitkomst. Die stelling (iii) komt erop neer, naar ’s hofs niet onbegrijpelijke oordeel, dat de desbetreffende kosten voor vervreemding van aandelen (advies) en werkzaamheden van Deloitte (audit) niet specifiek verband houden met de doeleinden.157 Dit laatste punt adresseert het hof dus eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Die stelling (iii) rechtvaardigt derhalve evenmin de conclusie dat het hof in rov. 3.4-3.5 EV blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting of ontoereikende motivering als bedoeld in het subonderdeel.

Daarmee is reeds gegeven dat het subonderdeel mislukt.

Vooropgesteld: de vraag in hoeverre de (onderhavige) kosten specifiek verband houden met de doeleinden is in rov. 3.4-3.5 EV nog niet aan de orde. Dit punt adresseert het hof eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Zie onder 3.6.4 hiervoor. Voor zover het subonderdeel iets anders tot uitgangspunt neemt, strandt het reeds op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het eindvonnis.

M.i. gaf de stelling van FCIB c.s. in haar akte na tussenvonnis158 dat de ‘overige kosten’ ter hoogte van in totaal $ 105.008,66159 zijn gemaakt voor diverse adviseurs (“consultants”) voor de administratie van FCIB, in combinatie met de door FCIB c.s. weergegeven informatie uit de grootboekrekeningen160 die zij uit de administratie heeft kunnen achterhalen,161 voldoende aanknopingspunten voor concrete stellingen van Corbiere c.s. in het kader van haar verweer.

Corbiere c.s. heeft evenwel volstaan met de stelling dat “volkomen onduidelijk” is welke werkzaamheden deze adviseurs hebben verricht (wat dus niet klopt, zie onder 3.71.2 hiervoor). En dat zij betwist, naar ’s hofs niet onbegrijpelijke oordeel, dat die kosten door FCIB c.s. daadwerkelijk zijn gemaakt althans specifiek verband houden met de doeleinden.162 Dit laatste punt adresseert het hof dus eerst in rov. 3.6(-3.7) EV. Of die kosten door FCIB c.s. daadwerkelijk zijn gemaakt, beziet het hof in rov. 3.4 EV.

Het moge duidelijk zijn dat wat het subonderdeel aanvoert, draaiend om die twee blote stellingen van Corbiere c.s., niet de conclusie rechtvaardigt dat het hof in rov. 3.4-3.5 EV blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting of ontoereikende motivering als bedoeld in het subonderdeel.

Het subonderdeel heeft een punt wat betreft de kosten van T.W. Securities als bedoeld onder a, onderdeel van de door FCIB c.s. opgegeven kosten van T.W. Securities van $ 5.796.633,75.

Die productie 62b van FCIB c.s. bevat een staatje met daarop onder andere een regel “inv 40352, serv Oct-Dec2006” ter waarde van $ 243.793,75. Als onderdeel van productie 62c van FCIB c.s. is een factuur van 31 december 2007 overgelegd, met een specificatie op de ommezijde. Daarop staan ook bedragen betreffende “January”, “February” en “March” ter hoogte van $ 83.600, $ 76.000 en $ 83.600. Met “bijna $ 500.000” heeft Corbiere c.s. de som van laatstbedoelde bedragen en $ 243.793,75 op het oog.

Het heeft er dus alle schijn van dat het hier inderdaad gaat om kosten die behoren tot de periode vóór april 2007, en deels - voor een bedrag van $ 243.793,75 - zelfs tot de periode vóór januari 2007, wat er zij van de betalingsdatum (zie ook onder 3.35.3 hiervoor). Dit wordt naar de aard niet anders doordat de factuur voor die bedragen betreffende januari-maart 2007 dateert van 31 december van dat jaar.

Ik lees in de pleitnotities zijdens FCIB c.s. van 21 maart 2023 geen gerichte reactie op die stellingen van Corbiere c.s. FCIB c.s. heeft daar in cassatie niet meer tegenovergesteld dan dat het hof niet op die stellingen van Corbiere c.s. hoefde in te gaan, omdat die stellingen “slechts” zouden “zien op twee detailpunten in de gehele financiële administratie van FCIB.”169 Dit spreekt boekdelen.

Gezien ook 3.73.1-3.73.2 hiervoor is ’s hofs beoordeling in rov. 3.4-3.5 EV zonder kenbare respons op die essentiële stellingname van Corbiere c.s., welke respons ontbreekt, onvoldoende begrijpelijk gemotiveerd. Hieraan doet niet af wat het hof oordeelt in rov. 3.1-3.3 EV. Daaruit blijkt niet dat het hof terugkomt van rov. 2.20 TV, dat het hof diens oordeel aldaar anders uitlegt,170 of dat (volgens het hof) FCIB c.s. in de akte na tussenvonnis ter zake een ander standpunt heeft ingenomen dan voorafgaand aan het tussenvonnis (ik lees zoiets dus ook niet in die akte).

Subonderdeel 3.2 wijst erop, kort gezegd, dat reeds door het slagen van klachten in onderdeel 1 en/of onderdeel 2 de bodem ontvalt aan rov. 3.7 EV.

Het lijdt geen twijfel dat rov. 3.7 EV (onder meer) voortbouwt op althans onverbrekelijk samenhangt met rov. 3.6 EV.173 ’s Hofs oordeel in rov. 3.6 EV is met succes bestreden door onderdeel 1. Zie onder 3.6-3.12 hiervoor. Dit een en ander is al fataal voor rov. 3.7 EV: die kan niet in stand blijven.174 Dit behoeft geen verdere toelichting.

Subonderdeel 3.2 wijst dus terecht erop dat rov. 3.7 EV dit lot treft. In zoverre slaagt het onderdeel.

Gezien 3.77.1 hiervoor heeft Corbiere c.s. geen (voldoende) belang bij de subonderdelen 3.3-3.11. Die kan ik verder laten rusten.

Subonderdeel 4.2 klaagt vanuit diverse invalshoeken over rov. 3.8 EV, waarbij ook rov. 2.25 TV wordt betrokken.

Het lijdt geen twijfel dat rov. 3.8 EV (onder meer) voortbouwt op althans onverbrekelijk samenhangt met rov. 3.6-3.7 EV.176 ’s Hofs oordeel in rov. 3.6 EV is met succes bestreden door onderdeel 1, waardoor ook rov. 3.7 EV omtuimelt. Zie onder 3.6-3.12 en 3.77.1 hiervoor. Dit een en ander is al fataal voor rov. 3.8 EV: die kan niet in stand blijven. Dit behoeft geen verdere toelichting.

Gezien 3.81.1 hiervoor heeft Corbiere c.s. geen (voldoende) belang bij de subonderdelen 4.2-4.3. Die kan ik verder laten rusten.

Subonderdeel 5.2 bestrijdt rov. 3.9 EV met een rechtsklacht inzake stelplicht en bewijslast.

Het lijdt geen twijfel dat rov. 3.9 EV (onder meer) voortbouwt op althans onverbrekelijk samenhangt met rov. 3.6-3.8 EV (“Op grond van het voorgaande”, etc.). ’s Hofs oordeel in rov. 3.6 EV is met succes bestreden door onderdeel 1, waardoor ook rov. 3.7 EV en in het verlengde daarvan rov. 3.8 EV omvallen. Zie onder 3.6-3.12, 3.77.1 en 3.81.1 hiervoor. Dit een en ander is al fataal voor rov. 3.9 EV: die kan evenmin in stand blijven. Dit behoeft geen verdere toelichting.

Gezien 3.85.1 hiervoor heeft Corbiere c.s. geen (voldoende) belang bij de subonderdelen 5.2-5.3. Die kan ik verder laten rusten.178

Ik ben niet bekend met een rechtens geldend “uitgangspunt” dat een wijziging van de algemene voorwaarden of de bekendmaking van een kostenverhogende maatregel op basis van de algemene voorwaarden niet mag plaatsvinden op enkel een algemeen toegankelijke website, of dat een dergelijke bekendmaking onredelijk bezwarend is dan wel strijdt met art. 6:248 lid 2 BW. Corbiere c.s. maakt ook niet duidelijk waaraan zij dit “uitgangspunt” ontleent.

Ik zie ook niet in waarom een beding in algemene voorwaarden dat behelst dat kennisgevingen (ook ter zake van een wijziging van de algemene voorwaarden of de bekendmaking van een kostenverhogende maatregel) kunnen plaatsvinden via een website in het algemeen, en dus bij voorbaat, problematisch zou zijn in het licht van art. 6:233, aanhef en onder a BW180 en/of art. 6:248 lid 2 BW.181

Kortom, de klacht propageert een opvatting die geen steun vindt in het recht.

De daarin vervatte klachten stranden op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het tussenvonnis, voor zover deze klachten veronderstellen dat volgens het hof: een “beroep op” de kostenbedingen door FCIB in de gegeven omstandigheden niet als “onredelijk bezwarend” is aan te merken; het hier gaat om het “wijzigen” van de algemene voorwaarden van FCIB; of “de bekendmaking” door FCIB op de website van de 15%-maatregel en de verhoging van de maintenance fee niet “onredelijk bezwarend” is. Dergelijke oordelen zijn niet te lezen in rov. 2.23 TV.

De klachten gaan wel uit van een juiste lezing van het tussenvonnis voor zover deze veronderstellen dat volgens het hof het beroep op de kostenbedingen door FCIB in de gegeven omstandigheden, waaronder de bekendmaking door FCIB (enkel) op de website van de 15%-maatregel en de verhoging van de maintenance fee, niet naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Dit oordeel valt wel te lezen in rov. 2.23 TV, gezien ook ’s hofs weergave in rov. 2.21 TV van het verweer van Corbiere c.s. En daar richten de klachten zich met succes tegen.

Het gaat bij de toepassing van art. 6:248 lid 2 BW, anders dan bij de toepassing van art. 6:233, aanhef en onder a BW, niet zozeer om inhoudstoetsing als wel om uitoefeningstoetsing: kan een beding worden ingeroepen?182 Alle omstandigheden van het geval kunnen in dit verband relevant zijn,183 waaronder dus omstandigheden die niet op de inhoud van het beding zien, maar op de context waarin het is ingeroepen.

Bezien tegen deze achtergrond stapt het hof m.i. met het onder 3.91.2 hiervoor bedoelde oordeel zonder afdoende motivering heen over de als essentieel aan te merken stellingen van Corbiere c.s. als bedoeld in subonderdeel 6.3 onder (i) en (iv)-(v). Die erop neerkomen: dat in de jaren na 2006 FCIB’s website geen gebruikelijk communicatiemiddel was/vrijwel niet gebruikt werd (onder (i));184 dat in 2013 FCIB eenvoudig cliënten (onder wie Corbiere c.s.) direct en gericht had kunnen informeren over de plicht de gegevens aan te leveren en de daaraan verbonden consequenties via de inhoudingen (onder (iv));185 en dat de consequenties van niet-raadpleging van die onderhavige berichtgeving, gezien ook de daarin gestelde (korte) termijn, aanzienlijk waren (voor Corbiere c.s.) (onder (v)).186 Zonder kenbare aandacht voor deze door Corbiere c.s. gestelde en hier als relevant aan te merken omstandigheden van het geval, is m.i. niet zonder meer begrijpelijk waarom het hof in rov. 2.23 TV tot het oordeel komt dat het beroep van FCIB op de kostenbedingen in de gegeven omstandigheden niet naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Daartoe volstaat dus niet wat het hof wel overweegt in rov. 2.23 TV.187 Daarmee is ook niet boven twijfel verheven dat het hof al die gestelde en als relevant aan te merken omstandigheden van het geval betrekt in de oordeelvorming, zoals het hof dus - naar klacht b terecht signaleert - behoort te doen.

Aan dit een en ander doet niet af dat de maatstaf van art. 6:248 lid 2 BW met terughoudendheid moet worden toegepast,188 nu m.i. niet op voorhand is gegeven dat in dit geval, met inachtneming van alle omstandigheden van het geval en van al hetgeen partijen in dit verband hebben aangevoerd, die drempel niet kan worden gehaald.

Hieraan doet evenmin af wat het hof overweegt in rov. 2.12-2.13 TV (in cassatie onbestreden). Daarin verwerpt het grief I van Corbiere c.s., samengevat in rov. 2.12 TV.189 Rov. 2.13 TV laat m.i. zien, kort gezegd,190 dat volgens het hof Corbiere c.s. in de periode 2006-2007 heeft kennisgenomen van de toen door FCIB op de website gedane mededelingen en zodoende wist wat in het kader van de uitkeringsprocedure van haar werd verwacht.191 Dit heeft derhalve geen betrekking op (FCIB’s beroep op) de kostenbedingen in verbinding met de 15%-maatregel en de verhoging van de maintenance fee die FCIB eerst in 2013 op haar website heeft bekendgemaakt (zie rov. 2.2.11-2.2.12 TV), door het hof in rov. 2.23 TV geduid als FCIB’s berichten op haar website over de inhoudingen. Was het anders geweest, dan had het hof in rov. 2.23 TV ook niet in het midden gelaten of Corbiere c.s. van die berichten over de inhoudingen geen kennis heeft genomen (“wat daar ook van zij”).

Dit laatste strookt trouwens ook met rov. 4.24, laatste zin van het GEA-tussenvonnis, waarin het gerecht in het midden laat of Corbiere c.s. het bericht over de verhoging van de maintenance fee in 2013 is ontgaan. Iets anders is dat het gerecht dit laatste voor risico laat komen van Corbiere c.s., vanwege de daar bedoelde stand van zaken. Ik lees in het bestreden oordeel niet dat het hof in rov. 2.23 TV voortbouwt op rov. 4.24 van het GEA-tussenvonnis, althans ten hoogste voor zover het gerecht daarin overweegt dat FCIB “[o]p grond van de algemene voorwaarden (artikel 2.17) gerechtigd [was] haar website te gebruiken voor het bekend maken van (nieuwe) tarieven.” Dit maakt de uitkomst niet anders, gezien 3.91.2-3.91.6 hiervoor.

De klachten behoeven voor het overige geen bespreking.

Het subonderdeel strandt op een gebrek aan feitelijke grondslag door een onjuiste lezing van het tussenvonnis en het eindvonnis. Want het hof onderkent reeds in het tussenvonnis - zie rov. 2.19 en 2.21 TV - de in het subonderdeel bedoelde stellingen van Corbiere c.s. onder (i)-(iii), die zij heeft betrokken bij haar grieven III-IV.193 ’s Hofs vervolgoverwegingen in het tussenvonnis - zie rov. 2.22-2.23 TV - sluiten onmiskenbaar in dat het hof die stellingen (i)-(iii) verwerpt. En het hof bouwt daarop duidelijk voort in het eindvonnis. Daaraan doet uiteraard niet af dat Corbiere c.s. in cassatie met succes klaagt over rov. 2.23 TV. Zie onder 3.91-3.91.7 hiervoor.

Overigens verbindt het hof in rov. 2.22-2.25 TV en rov. 3.2-3.9 EV aan door FCIB c.s. (met de 15%-maatregel) in rekening gebrachte kosten niet enkel de eisen die het subonderdeel noemt. Het hof eist immers ook dat de wijze van doorbelasting aan de rekeninghouders redelijk is (zie rov. 2.22 en 2.25 TV en rov. 3.6-3.8 EV). Daaraan doet uiteraard niet af dat onderdeel 1 met succes klaagt over ’s hofs uitleg in rov. 3.6 EV van het tussenvonnis. Zie onder 3.6-3.6.10 hiervoor.