Uitspraken

De verdachte is bij arrest van 4 oktober 2022 door het gerechtshof Amsterdam (ECLI:NL:GHAMS:2022:2843) veroordeeld wegens het "wederrechtelijk in een voor de openbare dienst bestemd lokaal vertoevende, zich niet op de vordering van de bevoegde ambtenaar aanstonds verwijderen" (art. 139 Sr). Het gerechtshof heeft aan de verdachte geen straf of maatregel opgelegd (art. 9a Sr).

Er bestaat samenhang met de zaken 22/03695 en 22/01346. In deze zaken zal ik vandaag ook concluderen. Zaak 22/03695 betreft een cassatieberoep ingesteld tegen een eveneens op 4 oktober 2022 gewezen arrest van het gerechtshof Amsterdam (ECLI:NL:GHAMS:2022:2844). Zaak 22/01346 betreft een arrest van hetzelfde hof van 12 april 2022 (ECLI:NL:GHAMS:2022:1133). In alle drie de zaken gaat het om dezelfde verdachte. In de onderhavige zaak heeft W.H. Jebbink, advocaat te Amsterdam, twee middelen van cassatie voorgesteld..

Het eerste middel heeft betrekking op de bewijsvoering ter zake van feit 1, in het bijzonder van het bestanddeel “de bevoegde ambtenaar”. Het tweede middel bevat een klacht over de afwijzing van getuigenverzoeken. De middelen liggen in elkaars verlengde, omdat de verzochte getuigen zouden hebben kunnen verklaren over de (on)bevoegdheid van de betrokken ambtenaren. Ik kom daar na het weergeven van de relevante onderdelen uit het arrest op terug.

Het middel bevat de klacht dat het hof “op onjuiste, onbegrijpelijk en/of ontoereikend gemotiveerde gronden heeft bewezenverklaard dat [de verdachte] is gevorderd door ‘de bevoegde ambtenaar’”. Uit de toelichting op het middel maak ik op dat de steller van het middel meent dat het hof ten aanzien van het bewijs van het onderdeel ‘bevoegde ambtenaar’ in zijn bewijsmotivering blijk zou hebben gegeven van een onjuiste rechtsopvatting.

Met betrekking tot de feiten waarvan moet worden uitgegaan stel ik het volgende voorop. In (de toelichting op) het middel wordt de (PROMIS-)bewijsvoering van het hof als zodanig niet aangevochten. De feitelijke gang van zaken die ook de steller van het middel bij zijn betoog tot uitgangspunt heeft genomen is aldus dat de verdachte eerst meermaals door “de beveiliging” van het gemeentehuis is gevorderd zich te verwijderen (hetgeen de verdachte weigerde), waarna de politie is gebeld die de verdachte eveneens en tot twee maal toe heeft gevorderd zich te verwijderen. Na het volharden in zijn weigering is de verdachte door de politie aangehouden.

Voor de beoordeling van het middel wijs ik om te beginnen op een arrest van 13 november 2018 (ECLI:NL:HR:2018:2100), op welk arrest ook door de steller van het middel een beroep wordt gedaan. In deze zaak ging het om een verdachte die eerst in een politiebureau te Winschoten en daarna tweemaal in twee gerechtsgebouwen in Groningen had geweigerd zich te verwijderen na een daartoe strekkende vordering van politieambtenaren. De Hoge Raad ging in dit arrest in op de wetsgeschiedenis van onder andere art. 139 Sr en oordeelde over het bestanddeel “bevoegde ambtenaar” dat:

Uit dit arrest volgt aldus dat ‘bevoegde ambtenaar’ ruim moet worden uitgelegd en dat het niet alleen gaat om personen aan wie door een geformaliseerd mandaat een specifieke bevoegdheid is toegekend, maar dat het bijvoorbeeld ook kan gaan om personen die door de betreffende overheidsinstantie met een bepaalde taak zijn belast of die zijn gevraagd op te treden tegen de ongewenste aanwezigheid van een ‘binnendringer’. Het eerste zal in de regel samenvallen met de hoedanigheid van een persoon die “onder toezicht en verantwoording van de overheid is aangesteld in een functie waaraan een openbaar karakter niet kan worden ontzegd.”

De steller van het middel leest in dit arrest de eis dat “ten minste moet worden bewezen dat degene die de vordering doet vanwege de rechthebbende bevoegd is”. Hieruit leidt hij - zo begrijp ik - af dat het hof gehouden was nadere vaststellingen te doen over de bevoegdheid van de individuele ambtenaar of ambtenaren die de verdachte gevorderd hebben te vertrekken.

Ik kan de steller van het middel hierin niet volgen. Het hof heeft bewezen verklaard dat de verdachte door de “beveiliging” van het gemeentehuis is gevorderd te vertrekken. Dat in (publieke) gebouwen doorgaans beveiliging aanwezig is die daartoe onder toezicht en verantwoording van de overheid is aangesteld lijkt mij een feit van algemene bekendheid. Met het bewijs dat iemand door zo’n beveiligingsmedewerker is gevorderd zich te verwijderen, lijkt mij het bewijs dat diegene door een “bevoegde ambtenaar” is gevorderd zich te verwijderen dan ook in beginsel te zijn gegeven.

Dit is wat het hof tot uitdrukking heeft gebracht in de overweging dat “[b]ehoudens concrete aanwijzingen voor het tegendeel (…) vanuit [mag] worden gegaan dat een beveiliger optreedt namens de rechthebbende”. Dit oordeel getuigt gelet op het voorgaande niet van een onjuiste rechtsopvatting. Voor zover in het middel wordt betoogd dat het hof een op het recht gestoeld bewijsvermoeden heeft toegepast, mist het feitelijke grondslag.

Uiteraard kunnen specifieke omstandigheden reden zijn te oordelen dat in een geval als dit de vordering toch niet vanwege de rechthebbende is gedaan. Het ontbreken daarvan hoeft echter niet afzonderlijk te worden bewezen.

Enigszins ten overvloede merk ik nog op dat in cassatie niet de strijd wordt aangebonden met het oordeel van het hof dat geen sprake was van dergelijke “[a]anknopingspunten om te twijfelen aan de bevoegdheid van de beveiliger om de verdachte te vorderen het gemeentehuis te verlaten.” In feitelijke aanleg is ook geen reden genoemd waarom de beveiliging in de onderhavige zaak niet bevoegd zou zijn.4 Hieruit volgt dat het feitelijke oordeel van het hof dat van dergelijke aanknopingspunten geen sprake was niet onbegrijpelijk is.

Het eerste middel faalt.

Het middel is gericht tegen de afwijzing van het voorwaardelijke verzoek de getuigen [betrokkene 1] , [betrokkene 2] en (opnieuw) [betrokkene 3] te horen. Alle drie genoemde personen zijn - zo begrijp ik - werkzaam in de beveiliging van het gemeentehuis.

Het voorwaardelijke verzoek voornoemde personen als getuige te horen is door de raadsman van de verdachte op de zitting van 20 september 2022 als volgt gemotiveerd:

Tegen de hierboven weergegeven afwijzing van dit verzoek wordt in cassatie opgekomen met een aantal deelklachten. Ik onderscheid in de schriftuur de klacht dat het hof het verzoek heeft afgewezen terwijl het “niet heeft vastgesteld wie [van de verzochte getuigen, MvW] de vordering jegens [de verdachte] heeft gedaan” (randnummer 10 van de schriftuur) en de klacht dat de verdediging zo niet heeft kunnen “onderzoeken” of de ambtenaar die de verdachte heeft gevorderd te vertrekken bevoegd was (randnummer 11).

Een en ander zou temeer onbegrijpelijk zijn in het licht van de overweging van het hof dat “behoudens concrete aanwijzingen van het tegendeel” uitgegaan zou moeten worden van de bevoegdheid van de vorderende ambtenaar. Door de getuigenverzoeken niet toe te wijzen zou de verdediging “de pas [zijn] afgesneden” om die concrete aanwijzingen boven water te halen, aldus de steller van het middel.

Het middel kan niet slagen. Niet betwist wordt dat nergens tijdens de feitelijke aanleg is gebleken van aanwijzingen dat de ambtenaar die het vertrek van de verdachte heeft gevorderd niet bevoegd zou zijn. De verdediging heeft in hoger beroep ook niet meer gesteld dan dat ze de hypothetische onrechtmatigheid zou willen “onderzoeken” door het horen van dit drietal getuigen.

Het hof heeft bij gebrek aan enige aanwijzing voor de plausibiliteit van de mogelijke “onbevoegdheid” van de betrokken ambtenaren een onderzoek in die richting als niet noodzakelijk kunnen beoordelen. Daarmee is ook gezegd dat het hof kon oordelen dat het oproepen van de verzochte getuigen niet noodzakelijk was. De afwijzing van dit verzoek is dan ook niet onbegrijpelijk.

Ook het tweede middel faalt.

Beide middelen falen en kunnen worden afgedaan met de aan art. 81 lid 1 RO ontleende motivering.

Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden uitspraak aanleiding behoren te geven.

Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.