Uitspraken

Het zogenoemde Kerstarrest roept allerlei vervolgvragen op. Een van die vragen staat in deze zaak centraal. Dat is de vraag of een belastingplichtige aanspraak kan maken op een rentevergoeding bij een teruggaaf van in strijd met het EVRM geheven box 3-belasting, hoewel de Nederlandse wet daarin niet voorziet.

Het Hof heeft die vraag bevestigend beantwoord. Art. 41 EVRM en de toepassing die het EHRM daaraan heeft gegeven in het Darby-arrest, spelen daarbij een belangrijke rol. Het Hof heeft een rentevergoeding toegekend met toepassing van het belastingrentepercentage.

De Staatssecretaris heeft beroep in cassatie ingesteld en daarbij één cassatiemiddel voorgesteld. De Staatssecretaris betoogt, in de kern, primair dat het Hof ten onrechte een rentevergoeding heeft toegekend en subsidiair dat het Hof van een te hoog rentepercentage is uitgegaan.

De Inspecteur heeft belanghebbende aanslagen IB/PVV voor de jaren 2017 en 2018 (de aanslagen) opgelegd. Onderdeel van de aanslagen is de heffing over belastbaar inkomen uit sparen en beleggen (de box 3-heffing). De rendementsgrondslag waarop de box 3-heffing is gebaseerd bestaat mede uit bank- en spaartegoeden.

Belanghebbende heeft tegen de aanslagen bezwaar gemaakt. De bezwaren zien (onder meer) op de vraag of de box 3-heffing in strijd is met het EVRM. De bezwaren zijn gesplitst in bezwaren die de ‘stelselvraag’ betreffen en de bezwaren die zien op de vraag of sprake is van een individuele en buitensporige last. De Inspecteur heeft deze laatste categorie bezwaren ongegrond verklaard bij uitspraken op bezwaar.

Rechtbank Gelderland heeft de tegen die uitspraken ingestelde beroepen ongegrond verklaard.2

Voor het Hof is uiteindelijk nog in geschil of recht bestaat “op een rentevergoeding over de periode tussen de betaling van de box 3-heffing en de terugbetaling van deze heffing” en of belanghebbende in aanmerking komt voor een proceskostenvergoeding.

Het Hof oordeelt dat belanghebbende recht heeft op een rentevergoeding. De overwegingen daartoe zijn geciteerd in Bijlage, punt 3.2. Het Hof geeft vervolgens een berekening van de rentevergoeding in rov. 4.13.

Het Hof kent alleen een proceskostenvergoeding toe voor gemaakte reiskosten (rov. 4.17). Dit oordeel is in cassatie niet in geschil.

Primair betoogt de Staatssecretaris dat geen recht op een rentevergoeding als billijke genoegdoening bestaat. In de eerste plaats stelt de Staatssecretaris dat het Hof er ten onrechte aan voorbij gaat dat de vormgeving van het rechtsherstel gepaard is gegaan met een door de wetgever gemaakte afweging van uitvoeringstechnische, maatschappelijke, politieke en budgettaire aspecten. De rechter dient deze afweging te respecteren, tenzij de afweging van de wetgever evident van elke redelijke grond ontbloot is, zo stelt de Staatssecretaris. Van dat laatste is geen sprake, gelet op de overwegingen die ten grondslag liggen aan art. 30fe AWR en de Wet rechtsherstel box 3. Hierbij legt de Staatssecretaris de nadruk op de praktische uitvoeringsmogelijkheden en -capaciteit: de wijze waarop het rechtsherstel nu is ingestoken, leent zich voor verregaande automatisering. Toekenning van belastingrente zoals het Hof heeft gedaan, vergt maatwerk.

Subsidiair stelt de Staatssecretaris dat – als er wel recht op rentevergoeding bestaat – deze op onjuiste wijze is berekend. Daarbij gaat het er met name om of het Hof terecht aansluiting heeft gezocht bij het percentage van de belastingrente dat in de relevante periode van toepassing was. Nu de hoogte van de belastingrente (4%) niet parallel loopt aan de hoogte van het forfaitair rendement op banktegoeden (bijna 0%), de (gemiddelde) spaarrente (bijna 0%) en de wettelijke rente (2%) “kan men zich afvragen of dit een redelijke uitkomst is”, terwijl het EHRM voor de billijke genoegdoening niet gebonden is aan nationale normen.

Belanghebbende voert uitgebreid verweer tegen de argumenten van de Staatssecretaris. Dat verweer is verdeeld in onderdelen 4a tot en met 4p en onderdeel 5.

Onderdeel 6 betreft een subsidiair standpunt voor het geval de Hoge Raad de uitspraak van het Hof niet in stand zou laten. Dat standpunt houdt in dat de weigering om een rentevergoeding toe te kennen als zodanig een aantasting van art. 1 EP EVRM is, omdat het gevolg van de weigering is dat de aantasting van het eigendomsrecht door de onrechtmatige box 3-heffing niet ongedaan wordt gemaakt.

In onderdeel 7 vraagt belanghebbende om toekenning van een proceskostenvergoeding in cassatie in verband met het verweerschrift. Hoewel er geen sprake is van door derden verrichte rechtsbijstand, meent belanghebbende dat toch recht op proceskostenvergoeding bestaat, onder meer op grond van art. 8 EVRM.