Uitspraken

Heden neem ik conclusie in de zaak met nummer 18/03304 naar aanleiding van het beroep in cassatie van [X] (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraak van Gerechtshof Den Haag (hierna: het Hof) van 22 juni 2018 met nummer BK-17/00778.1

De gemachtigde heeft namens belanghebbende een pro forma bezwaarschrift tegen een naheffingsaanslag parkeerbelasting ingediend via een webformulier van de gemeente Den Haag (hierna: de gemeente) voor algemene vragen. Volgens de heffingsambtenaar heeft hij daarna per brief verzocht de gronden van het bezwaar aan te vullen, maar de gemachtigde betwist de ontvangst van die brief. De gemachtigde heeft vervolgens één dag na het verstrijken van de beslistermijn de heffingsambtenaar in gebreke gesteld voor niet tijdig beslissen op het bezwaarschrift en ten slotte beroep bij de rechtbank ingesteld wegens niet-tijdig hebben beslist op bezwaar.

Het Hof heeft de verzending en ontvangst van het verzoek tot aanvulling van de gronden door de heffingsambtenaar aannemelijk geacht. Het Hof heeft geoordeeld dat de beslistermijn daardoor was opgeschort, zodat de ingebrekestelling door de gemachtigde prematuur was en het beroep niet-ontvankelijk is. In zijn overwegingen betrekt het Hof ook de wijze van procederen door de gemachtigde. Het Hof lijkt daarmee te doelen op misbruik van procesrecht, op welk standpunt de heffingsambtenaar zich overigens ook al had gesteld.

Zie de bij deze zaak (en vier andere) behorende Gemeenschappelijke bijlage over misbruik van procesrecht (hierna: de Bijlage). Daarin wordt in meer algemene zin dan in deze conclusie, ingegaan op misbruik van processuele bevoegdheden.

De opbouw van deze conclusie is verder dat onderdeel 2 een weergave van de feiten en het procesverloop bevat, onderdeel 3 een beschrijving van het geding in cassatie en onderdeel 4 een behandeling van de klachten. Onderdeel 5 bevat de conclusie.2

De heffingsambtenaar van de gemeente heeft de litigieuze naheffingsaanslag parkeerbelasting op 3 augustus 2016 opgelegd aan belanghebbende. Namens belanghebbende heeft […] te [R] (hierna: de gemachtigde) op 14 augustus 2016 een ongemotiveerd (pro forma) bezwaarschrift tegen de naheffingsaanslag ingediend, per e-mail via het webformulier ‘Vraag aan de gemeente’ bij het contactcentrum van de gemeente. Het contactcentrum heeft het bezwaarschrift doorgestuurd aan de heffingsambtenaar.3

In het bezwaarschrift worden nader te geven gronden aangekondigd. Verder bevat het een verzoek tot een vergoeding voor beroepsmatig verleende bijstand in bezwaar, tot telefonisch horen en tot, ‘mede in het licht van hoor en wederhoor’, toesturen van alle zaakstukken aan de gemachtigde ter bestudering voorafgaand aan de hoorzitting. De ontvangst van het bezwaarschrift heeft de heffingsambtenaar bij brief van 16 augustus 2016 bevestigd aan de gemachtigde.

Over de verdere correspondentie met de heffingsambtenaar heeft het Hof vastgesteld:

Vervolgens heeft belanghebbende beroep bij de Rechtbank ingesteld wegens niet tijdig beslissen door de heffingsambtenaar op het bezwaarschrift.

Uiteindelijk heeft de heffingsambtenaar de gemachtigde van belanghebbende bij brief van 28 september 2017 meegedeeld de naheffingsaanslag te vernietigen en een vergoeding van kosten wegens beroepsmatig verleende bijstand in bezwaar toe te kennen.

Bij de Rechtbank Den Haag (hierna: de Rechtbank) was in geschil of het beroepschrift ontvankelijk is, en zo ja, onder meer of de heffingsambtenaar een dwangsom met wettelijke rente verbeurt wegens het niet tijdig nemen van een beslissing op het bezwaar. De heffingsambtenaar heeft bij de Rechtbank ook het standpunt ingenomen dat de gemachtigde misbruik heeft gemaakt van zijn bevoegdheid om beroep in te stellen (misbruik van procesrecht).

Naar het oordeel van de Rechtbank heeft belanghebbende, althans de gemachtigde namens deze, de heffingsambtenaar prematuur in gebreke gesteld. Het verzoek van de heffingsambtenaar aan de gemachtigde tot aanvulling van de gronden van het bezwaar bij brief van 10 november 2016 heeft ertoe geleid dat de beslistermijn op grond van artikel 7:10, tweede lid, van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) met vier weken is opgeschort tot 28 januari 2017. Omdat de ingebrekestelling van 2 januari 2017 op 4 januari 2017 is ontvangen, is het beroep naar het oordeel van de Rechtbank gelet op artikel 6:12, tweede lid, van de Awb niet-ontvankelijk. Aan de stelling van de heffingsambtenaar over misbruik van procesrecht is de Rechtbank daarom niet toegekomen.

Na hoger beroep van belanghebbende is het geschil voortgezet bij het Hof. Belanghebbende, althans diens gemachtigde, heeft de ontvangst van de brief van 10 november 2016 betwist en heeft betoogd dat de brief niet kan worden aangemerkt als een verzoek tot herstel van een verzuim zoals bedoeld in artikel 6:6 van de Awb.

Op basis van een andere afweging dan de Rechtbank heeft ook het Hof het beroep niet-ontvankelijk geacht. Het Hof heeft met name ongeloofwaardig geacht dat de gemachtigde de brief van 10 november 2016 niet heeft ontvangen gelet op (i) de overtuigende uiteenzetting in het verweerschrift van de heffingsambtenaar en (ii) de bijzondere wijze waarop de gemachtigde de procedure voert.4

Over de wijze van procederen van de gemachtigde heeft het Hof overwogen:

Het geheel van beschikbare gegevens, in het bijzonder die aangaande het vervolg op het (niet-gemotiveerde) bezwaarschrift, laat naar 's Hofs oordeel geen andere conclusie toe dan dat de gemachtigde van belanghebbende van aanvang af - het begint in feite al door het via een ongebruikelijke methode indienen van het bezwaarschrift, namelijk per e-mail via het webformulier "Vraag aan de gemeente" bij het Contact Centrum van de gemeente Den Haag - heeft aangestuurd op een succesvolle ingebrekestelling en het daar ook op aan heeft laten komen, met dien verstande dat uit alles blijkt, gelijk ook de heffingsambtenaar op de zitting heeft verklaard, dat het de gemachtigde van belanghebbende (een beroepsgemachtigde) niet te doen is (geweest) een beslissing op het bezwaar te krijgen, maar dat hij uitsluitend heeft willen bereiken dat de heffingsambtenaar een dwangsom verbeurt en verplicht wordt proceskosten te vergoeden.

Het Hof heeft geen reden gezien een partij te veroordelen in de proceskosten.

Belanghebbende heeft tijdig en ook overigens op regelmatige wijze beroep in cassatie ingesteld. Het College heeft een verweerschrift ingediend. Belanghebbende en het College hebben elkaar daarna van re- en dupliek gediend.

In het beroepschrift in cassatie klaagt de gemachtigde, namens belanghebbende, dat het Hof (impliciet) de verzending van de brief van 10 november 2016 enkel op basis van niet nader onderbouwde mededelingen van de heffingsambtenaar aannemelijk heeft geacht. Het Hof is ook van een onjuiste rechtsopvatting uitgegaan, omdat conform zijn oordeel geen daadwerkelijk dan wel concreet bewijs van verzending is vereist.

Voorts voert belanghebbende aan dat niet valt in te zien hoe de omstandigheden waaruit het Hof de ongeloofwaardigheid van de ontkenning van de ontvangst van de brief van 10 november 2016 afleidt, die conclusie kunnen rechtvaardigen en toelaten. Belanghebbende acht die omstandigheden geheel irrelevant en wijst erop dat vrijwel elk causaal verband ontbreekt tussen het beweerdelijke procesgedrag van de gemachtigde en de aannemelijkheid van de verzending dan wel ontvangst van de brief.

Ten slotte wijst belanghebbende met het oog op een proceskostenvergoeding op de vernietiging van de naheffingsaanslag en de toegekende kostenvergoeding wegens beroepsmatig verleende bijstand in bezwaar door de heffingsambtenaar. Het Hof heeft daar volgens belanghebbende ten onrechte geen aandacht aan besteed. Zijn oordeel over de proceskosten is in dat licht onbegrijpelijk en onvoldoende gemotiveerd.

In zijn verweerschrift geeft het College aan dat het Hof het beroep terecht niet-ontvankelijk heeft verklaard vanwege misbruik van procesrecht door de gemachtigde. Bij repliek bestrijdt belanghebbende dat het Hof op die grond tot zijn oordeel is gekomen. In dupliek heeft het College aan zijn opvatting vastgehouden.