Uitspraken

In deze procedure vordert [betrokkene 1] in conventie veroordeling van [eiseres] tot betaling van € 1.353.956,--. Grondslag van deze vordering is nakoming van de Royaltyovereenkomst.

[eiseres] vordert in reconventie terugbetaling van de bedragen die zij sinds 17 februari 2003 uit hoofde van de Royaltyovereenkomst aan [betrokkene 1] heeft betaald, schadevergoeding wegens schending van balansgaranties ter hoogte van € 1.626.829,-- en vergoeding wegens schending van een 50/50-financieringsafspraak ter hoogte van € 337.546,82, alsmede, als lasthebber van [B] , een bedrag van € 367.695,--.

De rechtbank heeft de vordering van [betrokkene 1] toegewezen en die van [eiseres] afgewezen.

Het hof heeft drie tussenarresten gewezen. Bij het derde tussenarrest heeft het verlof verleend tot het instellen van beroep in cassatie. Het heeft in het eerste tussenarrest, voor zover in cassatie van belang, als volgt overwogen:

“7.2 Uitleg van de overeenkomsten, samenhang, principale grief 2

In deze zaak gaat het om een samenstel van afspraken die zijn neergelegd in verschillende overeenkomsten. Tussen [betrokkene 1] en [eiseres] zijn twee afzonderlijke overeenkomsten gesloten, te weten de Koopovereenkomst en de Royaltyovereenkomst. De overeenkomsten refereren niet aan elkaar. De Royaltyovereenkomst bepaalt uitdrukkelijk (artikel 7.2) dat de overeenkomst alle afspraken tussen partijen bevat met betrekking tot de royaltyvergoeding.

Naast genoemde overeenkomsten geldt tussen [eiseres] en [B] de Leveringsovereenkomst, tot welke overeenkomst [betrokkene 1] als partij is toegetreden. In de Royaltyovereenkomst is onder meer bepaald dat een einde komt aan de verplichting tot betaling van royalties als de levering door [B] van forelfilet aan [eiseres] permanent is gestaakt. De Leveringsovereenkomst is aan de Royaltyovereenkomst gehecht.

De vraag of uit deze overeenkomsten verplichtingen voortvloeien die niet zonder meer uit de tekst van de overeenkomsten voortvloeien, dient, onder toepassing van de zogeheten Haviltexmaatstaf, te worden beantwoord door uitleg van de overeenkomsten.

Niet in geschil is dat de royaltybetalingen aan [betrokkene 1] de winst van [B] afroomden, omdat deze betalingen in feite afgingen van de prijs die [eiseres] aan [B] betaalde. Dit was zo voordat [eiseres] de 41% van de aandelen verwierf en is daarna gehandhaafd. Dit laatste betekent dat [eiseres] daarmee als (51%) aandeelhouder ten gunste van [betrokkene 1] afzag van (een deel van) mogelijk als dividend uitkeerbare winst. De royaltybetalingen kunnen dan ook voor grofweg de helft gezien worden als aan [betrokkene 1] uitbetaald dividend en voor de andere helft (het dividend waar [eiseres] recht op zou hebben) als een vergoeding van [eiseres] aan [betrokkene 1] . Tot zover lijken partijen niet wezenlijk van mening te verschillen. Wel is in geschil waar deze royalties een vergoeding voor beoogden te zijn.

[eiseres] heeft in hoger beroep betwist dat er enige relatie was tussen de verwerving van de aandelen en de royalties. Dit verweer is echter in zoverre gedekt, dat [eiseres] in eerste aanleg uitdrukkelijk en zonder voorbehoud heeft erkend dat met de royalties een deel van de koopprijs van de aandelen moest worden voldaan (…). Zij kan daar in hoger beroep niet van terugkomen. Voor het overige is haar verweer onvoldoende gemotiveerd. Niet aannemelijk is geworden dat de royalties (mede) een vergoeding beoogden te zijn voor een verkooprecht dat [betrokkene 1] zou hebben met betrekking tot de van [B] gekochte vis. Feiten die kunnen rechtvaardigen dat [betrokkene 1] een dergelijk recht had, althans dat [eiseres] dat heeft kunnen aannemen, zijn gesteld noch gebleken. Dat in de Royaltyovereenkomst staat dat de royalties worden betaald omdat [betrokkene 1] [eiseres] in staat heeft gesteld de Leveringsovereenkomst met [B] te sluiten, duidt niet zonder meer op een verkooprecht.

Het hof gaat er dan ook van uit dat het bedrag van € 794.115 is bedoeld als vorm van tegenprestatie voor de verwerving van (de meerderheid) van de aandelen in [B] Dit staat ook met zoveel woorden in de notitie van [betrokkene 3] (…), op grond waarvan [eiseres] , naar eigen zeggen heeft besloten over te gaan tot participatie.

Het vorenstaande betekent echter niet dat het genoemde bedrag, tezamen met het bij de overdracht betaalde bedrag van € 90.756 de koopprijs is. Partijen hebben immers uitdrukkelijk gekozen voor een andere constructie, waarin de betaling van het gehele bedrag aan royalties niet is gegarandeerd. De Notitie [betrokkene 3] laat, zoals [eiseres] terecht heeft aangevoerd, zien dat partijen uitgingen van een bepaalde in de toekomst te behalen winst, die ruimte zou geven voor het betalen van de royalties. Daarmee heeft [betrokkene 1] zijn lot verbonden aan het welslagen van [B] , zoals door [betrokkene 1] zelf ook is gesteld (…).

De Royaltyovereenkomst dient onder meer zo te worden uitgelegd dat tegenover dit door [betrokkene 1] genomen risico staat dat [eiseres] zich dient in te spannen de situatie waarin [betrokkene 1] aanspraak kan maken op royalties te handhaven. Dit laatste brengt onder meer mee dat [eiseres] zich niet zonder meer op de beëindiging van de Leveringsovereenkomst door [B] kan beroepen. Het hof komt hier bij de behandeling van grief 4 op terug.

De conclusie is dat grief 2 faalt, voor zover daarmee wordt betoogd dat tussen de overeenkomsten geen rechtens relevante samenhang bestaat.

(…)

De rechtbank heeft in het tussenvonnis geoordeeld dat het beroep van [eiseres] op de opzegging van de Leveringsovereenkomst door [B] naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is wegens het uit de Aandeelhoudersovereenkomst van 19 mei 2003 voorvloeiende vereiste dat toestemming van [betrokkene 1] voor die opzegging was vereist. Hieraan heeft de rechtbank het oordeel verbonden dat [eiseres] de Royaltyovereenkomst na 1 februari 2008 dient na te leven alsof de Leveringsovereenkomst niet is geëindigd.

Bij eindvonnis heeft de rechtbank hieraan toegevoegd dat het beroep van [eiseres] op de door deze gestelde stemovereenkomst, faalt. Tegen deze overwegingen richt zich grief vier.

Bij de beoordeling van de vraag of [eiseres] zich op de opzegging van de leveringsovereenkomst mag beroepen, geldt, onder verwijzing naar hetgeen onder 7.2 is overwogen, als uitgangspunt dat sprake is van separate overeenkomsten, maar dat de samenhang van de overeenkomsten kan meebrengen dat [eiseres] zich naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet op de opzegging kan beroepen. Hetgeen [betrokkene 1] heeft aangevoerd, begrijpt het hof als een beroep op het bepaalde in artikel 6:248 BW.

[betrokkene 1] dient feiten en omstandigheden die het beroep op artikel 6:248 BW kunnen rechtvaardigen, te stellen en bij betwisting te bewijzen.

(…)

[eiseres] heeft gesteld dat het resultaat van [B] vanaf 2007 negatief is geweest. Deze stelling is door [betrokkene 1] onvoldoende gemotiveerd weersproken. (…) Het moet er derhalve voor worden gehouden dat vanaf 2007 sprake was van een negatief exploitatieresultaat.

(…)

Ten slotte heeft [betrokkene 1] zich met betrekking tot de opzegging op verschillende formele bezwaren beroepen. Zo is volgens hem het aandeelhoudersbesluit over die opzegging genomen in strijd met de tussen de aandeelhouders gesloten Aandeelhoudersovereenkomst, zodat het bestuur van [B] , dat aan die overeenkomst was gebonden, het besluit niet had mogen nemen.

[betrokkene 1] heeft de stelling van [eiseres] dat het bestuur niet gebonden is aan de Aandeelhoudersovereenkomst, omdat deze niet in de statuten is opgenomen, onvoldoende gemotiveerd weersproken. Daarmee staat vast dat de Leveringsovereenkomst door [B] rechtsgeldig kon worden opgezegd. Nu voor deze opzegging, gelet op de resultaten en tegen de achtergrond van de tussen de aandeelhouders gemaakte afspraken (zie onder 7.2), goede grond bestond, kan niet gezegd worden dat een beroep op de opzegging naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is, ook niet als zou moeten worden aangenomen – [eiseres] heeft dit gemotiveerd weersproken – dat [eiseres] [betrokkene 1] omtrent (het entameren van) de opzegging om toestemming had moeten vragen.

Een en ander leidt tot de conclusie dat niet gezegd kan worden dat [eiseres] zich niet op de opzegging van de Leveringsovereenkomst tegen 1 februari 2008 mag beroepen. Derhalve kan [betrokkene 1] geen aanspraak maken op een vergoeding van schade als gevolg van de opzegging. De grief slaagt derhalve.

(…)

[eiseres] heeft recht op vergoeding van haar eigen schade. Anders dan zij stelt heeft zij geen recht op vergoeding van de schade die [B] als gevolg van een balansschending mogelijk heeft geleden. Dit volgt niet uit het feit dat artikel 1.3 van de Aandelenovereenkomst aan [betrokkene 1] onder andere de mogelijkheid geeft om de schade van [eiseres] te vergoeden door een betaling aan [B] te doen.

Dit laatste betekent slechts dat [betrokkene 1] zich in deze procedure tegen de vordering van [eiseres] op grond van balansschendingen in voorkomend geval mogelijk kan verweren met de stelling dat de schade reeds is vergoed doordat aan [B] is betaald.”

Het hof heeft in het derde tussenarrest, voor zover in cassatie van belang, als volgt overwogen:

“7. Ter zake van kosten van administratie heeft [eiseres] een vordering van € 36.853.33, vermeerderd met de wettelijke handelsrente vanaf 27 januari 2005 (…).

8. Als lasthebber van [B] heeft [eiseres] de vorderingen als vermeld in rechtsoverwegingen 3.5, 3.7 en 3.8, in totaal 35.397 (8.398 + 2.789 + 24.210), vermeerderd met de wettelijke handelsrente vanaf 27 januari 2005.”