Uitspraken

Het hof heeft ter zake het volgende overwogen.

Aangezien tussentijds hoger beroep van het eerste tussenvonnis expliciet was toegelaten, is de uitzondering op de schorsende werking van art. 350 lid 2 Rv in dit geval niet aan de orde (rov. 3.2).

De akte die Invinco in eerste aanleg op 4 december 2013 heeft genomen wordt getroffen door de schorsende werking. Op dezelfde voet als de in art. 225 lid 3 Rv geregelde gevallen is deze akte nietig. Invinco heeft in deze akte voor de rechtbank ook ten onrechte verzwegen dat zij tussentijds appel heeft ingesteld. Het tweede tussenvonnis is als zodanig evenwel niet nietig. (rov. 3.3)

Vaste jurisprudentie is dat bij een tussentijds appel ook tegen eerdere tussenvonnissen mag worden geappelleerd (HR 17 december 2004, ECLI:NL:HR:2004:AR3168, NJ 2006/229) en dat in incidenteel appel ook mag worden geappelleerd tegen eerdere tussenvonnissen dan het vonnis waartegen het principaal appel zich richt (HR 19 december 1975, ECLI:NL:HR:1975:AB5351, NJ 1976/574). De spreiding van de beslissingen van de rechter over die vonnissen is volgens de constante jurisprudentie van de Hoge Raad min of meer toevallig en veelal afhankelijk van het procesbeleid van de rechter. Daaruit volgt dat de partij die hoger beroep instelt, zelfs kan volstaan met het richten van grieven tegen het [eerdere] tussenvonnis (vgl. HR 7 november 2003, ECLI:NL:HR:2003:AI0344, NJ 2004/23). In dit licht acht het hof het passend dat in dit geval ook het tweede tussenvonnis in het appel kan worden betrokken door de incidenteel appellant. Dat in deze procedure sprake is van een later tussenvonnis dan het vonnis waarvan het principaal appel is ingesteld, is het gevolg van een procesrechtelijke fout van vooral Invinco. Aangezien het tweede tussenvonnis er in beginsel niet had mogen zijn, is het onduidelijk hoe [verweerder] dit vonnis in de rechtsstrijd dient te betrekken indien hij niet zelf voornemens was zelfstandig, los van Invinco, tussentijds appel in te stellen, maar wel – als het geschil dan toch bij wege van tussentijds appel door Invinco aan het hof wordt voorgelegd – ook het oordeel van het hof wil horen op zijn punten van kritiek op de beslissingen van de rechtbank in het tweede tussenvonnis. Volgens Invinco had [verweerder] binnen drie maanden na het tweede tussenvonnis zelfstandig appel dienen in te stellen en de rechtbank moeten verzoeken ook tussentijds appel open te stellen van dat vonnis. Invinco heeft evenwel zelf eerst haar ingestelde tussentijds appel doorgezet door op 29 juli 2014 van grieven te dienen, op een moment dat de appeltermijn tegen het tweede tussenvonnis reeds twee maanden was verstreken.

Het hof acht het in strijd met de eisen van een goede procesorde dat Invinco in dit geval de gevolgen van door haar eigen onjuiste optreden en de daardoor veroorzaakte onduidelijkheid zou kunnen afwentelen op [verweerder] . Zonder tussentijds appel zijdens Invinco en onterecht doorprocederen harerzijds hadden deze problemen zich immers niet voorgedaan. Door [verweerder] toe te staan ook het tweede tussenvonnis in de rechtsstrijd in appel te betrekken, wordt ook voorkomen dat een gedeelte van het geschil in eerste aanleg achterblijft, waarbij de status van hetgeen in de nietige akte van Invinco is vermeld het proces zou blijven belasten, ingeval het hof het oordeel van de rechtbank overneemt dat Invinco in enige mate aansprakelijk moet worden geacht. Door ook het tweede tussenvonnis in de rechtsstrijd in appel te betrekken kan het hof voorts mogelijk de zaak zelf afdoen, hetgeen ook aan de efficiëntie van de rechtsgang bijdraagt. (rov. 3.4)

In het onderhavige geval heeft de rechtbank in of na het tweede tussenvonnis – een tussenvonnis in de zin van art. 337 lid 2 Rv – geen verlof tot tussentijds hoger beroep verleend. Het stond het hof daarom niet vrij om het incidentele hoger beroep van [verweerder] tegen dat vonnis in behandeling te nemen.

De door het hof vermelde rechtspraak geeft geen grond voor een ander oordeel. Krachtens die rechtspraak kunnen in een appel tegen een tussenvonnis in de zin van art. 337 lid 2 Rv, na daartoe verkregen verlof, ook eerdere tussenvonnissen in het hoger beroep worden betrokken. Dit houdt verband met de omstandigheid dat een tussenvonnis voortbouwt op – en een geheel vormt met – de in eerdere tussenvonnissen genomen beslissingen. Uit deze rechtspraak volgt niet dat een toegelaten tussentijds appel tegen een tussenvonnis mede betrekking kan hebben op een later tussenvonnis in de zin van art. 337 lid 2 Rv. Het tussenvonnis waarvan tussentijds appel is toegelaten bouwt immers niet voort op het latere tussenvonnis, dat juist een nieuwe stap in de procedure zet. Voor tussentijds hoger beroep tegen zo’n later tussenvonnis dient, binnen de appeltermijn van dat latere tussenvonnis (HR 23 januari 2004, ECLI:NL:HR:2004:AL7051, NJ 2005/510), afzonderlijk verlof te worden gevraagd.

Ook de eisen van een goede procesorde rechtvaardigen de door het hof toegestane doorbreking van het gesloten stelsel van rechtsmiddelen niet (vgl. het hiervoor in 3.5.3 vermelde arrest van 17 maart 2006).

Onderdeel 2 bevat op het bovenstaande gerichte klachten, die derhalve gegrond zijn. Het hof had [verweerder] niet-ontvankelijk moeten verklaren in zijn incidenteel appel tegen het tweede tussenvonnis.

De gegrondheid van deze klachten kan echter niet tot cassatie leiden. Weliswaar had het hof niet mogen overgaan tot vernietiging van het tweede tussenvonnis (zie hiervoor in 3.5.4), maar het mocht wel de in hoger beroep gewijzigde eis van [verweerder] in zijn oordeelsvorming betrekken (zie hiervoor in 3.4.2) en kon vervolgens, gebruikmakend van de hem in art. 356 Rv gegeven bevoegdheid, zelf de zaak afdoen (zie hiervoor in 3.4.1). Uit hetgeen hierna in 3.6 wordt overwogen, volgt dat de klachten van Invinco die betrekking hebben op het materieelrechtelijke geschil falen, hetgeen meebrengt dat de door het hof uitgesproken veroordelingen in stand blijven en door deze uitspraak van de Hoge Raad kracht van gewijsde krijgen. Dit betekent in het gesloten stelsel van rechtsmiddelen dat vernietiging door de Hoge Raad van de beslissing van het hof tot vernietiging van het tweede tussenvonnis, niet meer tot een andere uitkomst van de zaak zou leiden, zodat Invinco bij die vernietiging door de Hoge Raad geen belang heeft.