Uitspraken

Belanghebbenden hebben in hoger beroep gesteld dat de beschikking aansprakelijkstelling ten onrechte is opgelegd.

Niet in geschil is dat het op de weg van de Ontvanger ligt om feiten en omstandigheden te stellen waarop de beschikking aansprakelijkstelling en de aanslag schenkingsrecht steunen en deze bij gemotiveerde betwisting aannemelijk te maken.

De Ontvanger heeft gesteld dat het hoger beroep op grond van artikel 49, lid 7, van de IW geen betrekking kan hebben op de vraag of sprake is van een schenking. Immers, zo stelt de Ontvanger, de vraag of sprake is geweest van een schenking is in de procedure bedoeld in 2.5.1 tot en met 2.5.6 aan de orde geweest. Volgens de Ontvanger heeft het Hof in die procedure in overweging 4.1 van de uitspraak in verband met de onderhavige bankopname geoordeeld “dat uit de feiten volgt dat sprake is van een schenking vrij van recht”. De Hoge Raad heeft het beroep in cassatie tegen deze Hofuitspraak ongegrond verklaard, zodat sprake is van een onherroepelijke rechterlijke uitspraak. Belanghebbenden zijn van mening dat het hoger beroep wel betrekking kan hebben op de vraag of sprake is van een schenking.

Het Hof oordeelt als volgt. De aanslag recht van schenking aan de onbekende verkrijger stond onherroepelijk vast per 7 oktober 2011. Belanghebbenden zijn niet ontvankelijk verklaard in hun bezwaar en een inhoudelijke beoordeling van de vraag of de aanslag aan de onbekende verkrijger terecht is opgelegd, heeft in deze procedure niet plaatsgevonden. Het Hof heeft de in 2.5.5 bedoelde uitspraak gedaan op 7 augustus 2014. Deze Hofuitspraak is door de Hoge Raad bevestigd op 12 juni 2015 (zie 2.5.6). In deze procedure ging het met name om de vraag of (uitgaande van de onherroepelijke aanslag, opgelegd aan de onbekende verkrijger) het nog niet betaalde recht van schenking in mindering kon worden gebracht op de nalatenschap van belanghebbenden. Nu ten tijde van de in 2.5.5 bedoelde uitspraak de aanslag recht van schenking als gevolg van de uitspraak van de Hoge raad van 7 oktober 2011 onherroepelijk was, kan de vraag of sprake is van een schenking in die procedure niet aan de orde zijn geweest. Het Hof is derhalve van oordeel dat het bepaalde in het zevende lid van artikel 49 van de IW niet aan de orde is en dat de vraag of sprake is van een schenking, in de onderhavige procedure aan de orde mag worden gesteld.

De Ontvanger heeft voorts gesteld dat sprake is van een schenking, meer in het bijzonder van een gift, zoals bedoeld in artikel 7:186, lid 2, van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW). In dat kader heeft de Ontvanger gesteld dat het in 2.2 bedoelde geldbedrag zich ten tijde van het overlijden van erflaatster niet meer in de boedel bevond. Er zijn volgens de Ontvanger geen aanwijzingen gevonden waaruit kan worden afgeleid dat dit geld is aangewend voor een prestatie. Voorts heeft de Ontvanger gesteld dat bij de politie geen aangifte is gedaan van diefstal van het geld, dat het geld niet meer in de woning aanwezig was en dat er geen aanwijzing is dat het geld bij erflaatster aanwezig was bij haar overlijden. Een verklaring over waar het geld is gebleven, ontbreekt volgens de Ontvanger.

Recht van schenking wordt geheven van al wat door schenking wordt verkregen van iemand, die ten tijde van die schenking binnen het Rijk woonde (artikel 1, lid 1, aanhef en onderdeel 3, van de Successiewet 1956; wettekst 2008). Onder schenking wordt voor de toepassing van de Successiewet 1956 verstaan de gift, bedoeld in artikel 7:186, lid 2, van het BW (artikel 1, lid 3, van de Successiewet 1956). Een gift is iedere handeling die ertoe strekt dat degene die de handeling verricht, een ander ten koste van eigen vermogen verrijkt; een dergelijke handeling wordt niet als gift beschouwd, zolang degene tot wiens verrijking de handeling strekt, de prestatie niet heeft ontvangen, noch daarop aanspraak kan maken (artikel 7:186, lid 2, van het BW). Indien onzekerheid bestaat omtrent de verwantschap of omtrent de persoon van de schenker of van de verkrijger, wordt het hoogste recht geheven, dat verschuldigd zou kunnen zijn, behoudens vermindering van de aanslag, voor zover deze naderhand blijkt te hoog te zijn (artikel 29, lid 1, van de Successiewet 1956).

Het Hof stelt voorop dat van een schenking in de zin van artikel 1, lid 1, ten derde van de Successiewet 1956 sprake is als de schenker verarmt en de begiftigde verrijkt (vermogensverschuiving) en de schenker handelt uit vrijgevigheid. Vast staat dat het in 2.2 bedoelde bedrag van de bankrekening in contanten is opgenomen. Onbekend is echter waaraan het bedrag is besteed en wanneer het bedrag het vermogen van [H] en/of erflaatster heeft verlaten. Ook kan niet worden uitgesloten dat het bedrag is ‘verdwenen’ na het overlijden van erflaatster. Daardoor kan niet worden vastgesteld (i) wie is verarmd, (ii) bij wie het geldbedrag terecht is gekomen en (iii) of er sprake is van vrijgevigheid. Hetgeen de Ontvanger heeft gesteld over de persoon van de schenker en diens vrijgevigheid en over de persoon van de begiftigde berust slechts op vermoedens, die door belanghebbenden zijn weersproken. Derhalve is niet voldaan aan de voorwaarden voor het in aanmerking nemen van een schenking zodat de onderwerpelijke aansprakelijkstelling dient te worden vernietigd. De overige stellingen van belanghebbenden behoeven derhalve geen behandeling.

De slotsom is dat het hoger beroep gegrond is. De uitspraak van de Rechtbank dient te worden vernietigd. Doende wat de Rechtbank had behoren te doen, zal het Hof de uitspraak van de Ontvanger alsmede de beschikking vernietigen.

Nu de uitspraak van de Rechtbank wordt vernietigd, dient de Ontvanger aan hen het hoger beroep bij het Hof betaalde griffierecht ten bedrage van € 45 respectievelijk € 123 te vergoeden.

Nu het door belanghebbenden ingestelde hoger beroep gegrond is, acht het Hof termen aanwezig de Ontvanger te veroordelen tot betaling van een tegemoetkoming in de kosten die belanghebbenden in verband met de behandeling van het beroep bij de Rechtbank en het hoger beroep bij het Hof redelijkerwijs hebben moeten maken.

Belanghebbenden verzoeken om vergoeding van de integrale proceskosten, omdat de Ontvanger van meet af aan en bewust tegen beter weten in heeft gehandeld door een in rechte niet pleitbaar standpunt in te nemen. Voor een toekenning van een proceskostenvergoeding in afwijking van de forfaitaire bedragen van het Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: het Besluit) is grond indien het bestuursorgaan het verwijt treft dat het een beschikking of uitspraak geeft respectievelijk doet of in rechte handhaaft, terwijl op dat moment duidelijk is dat die beschikking of uitspraak in een (de) daartegen ingestelde procedure geen stand zal houden. Hiervan is, gelet ook op de uitspraak van de Rechtbank, in dit geval geen sprake. Het Hof acht derhalve geen termen aanwezig de Ontvanger te veroordelen tot vergoeding van de integrale proceskosten.

Het Hof stelt de tegemoetkoming in de kosten van door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand in verband met de behandeling van het beroep bij de Rechtbank, mede gelet op het bepaalde in het Besluit, vast op 2 (punten) x € 496 (waarde per punt) x 1 (factor gewicht van de zaak) is € 992.

Het Hof stelt de tegemoetkoming in voornoemde kosten in verband met de behandeling van het hoger beroep bij het Hof, mede gelet op het bepaalde in het Besluit , vast op 2 (punten) x € 496 (waarde per punt) x 1 (factor gewicht van de zaak) is € 992.

Gesteld noch gebleken is dat belanghebbenden overige voor vergoeding in aanmerking komende kosten als bedoeld in artikel 1 van het Besluit hebben gemaakt.