Uitspraken

In tussenarrest heeft het hof per abuis onder 3.3 geschreven dat [landgoed] BV een verklaring voor recht heeft gevorderd dat zij aanspraak heeft op 50% van de fosfaatrechten van [.appellant] en anders een vergoeding van 50% van de waarde van de fosfaatrechten. [landgoed] BV vordert echter een verklaring voor recht dat zij aanspraak heeft op alle fosfaatrechten van [.appellant] op basis van de hoevepachtovereenkomst.

Het hof heeft in het tussenarrest verder op basis van zijn arrest van 26 maart 20191 over deze zaak geoordeeld. Het hof heeft geoordeeld dat de aanspraak van de verpachter een uitzondering is op het beginsel dat de fosfaatrechten aan de pachter toekomen. Een van de rechtvaardigingen daarvoor is dat de verpachter langdurig een hoeve, grond of gebouwen ter beschikking heeft gesteld. [landgoed] BV heeft geen ligboxenstal ter beschikking gesteld. Bij een opstalrecht heeft de pachter zelf een eigen gebouw opgericht waarvan hij eigenaar is. De risico’s die daaruit voortvloeien zijn voor hem. De rechtsverhouding van [.appellant] ten opzichte van de ligboxenstal is dus van andere aard dan de rechtsverhouding die er zou zijn indien hij de ligboxenstal had gepacht. Daarin ligt voldoende reden om de ligboxenstal niet mee te tellen bij de berekening van de aanspraak van [landgoed] BV.

vindt dat het aandeel in de fosfaatrechten voor de gebouwen in dit geval volledig bij de pachter moeten blijven. Daarmee verzoekt [.appellant] het hof terug te komen van zijn beslissing in het tussenarrest van 24 mei 2022. Daarin heeft het hof juist geoordeeld dat op basis van de hoevepachtovereenkomst de fosfaatrechten aan [landgoed] BV toekomen, behalve de fosfaatrechten die moeten worden toegerekend aan de ligboxenstal. In zijn akte heeft [.appellant] geen argumenten aangevoerd die voor het hof aanleiding zijn om van deze eerdere beslissing terug te komen. Het hof blijft er dus bij dat [landgoed] BV ook een aandeel heeft in de fosfaatrechten die aan de gebouwen worden toegerekend.

Als tweede standpunt heeft [.appellant] aangevoerd dat moet worden uitgegaan van de verhouding tussen het vee dat in de ligboxenstal werd gehouden en het vee dat in de andere gebouwen werd gestald in relatie tot de toekenning van de fosfaatrechten op basis van het aanwezige vee op de peildatum. Daarbij heeft [.appellant] een berekening gemaakt die [landgoed] BV heeft betwist.

Het hof gaat mee in het tweede standpunt van [.appellant] en het eerste standpunt van [landgoed] BV op de volgende manier. Het hof vindt het het meest in overeenstemming met zijn uitspraak van 26 maart 2019 en de agrarische praktijk om bij de toerekening uit te gaan van het melkvee (de GVE) waarop de fosfaatrechten zijn toegekend en de aanwezigheid van GVE in de melkveestallen. Voor het aandeel dat het gebouw heeft bij die toekenning, zal worden uitgegaan van de gemiddelde aanwezigheid van GVE in 2015 zoals dat is opgegeven in de gecombineerde opgave van 2016.
Uitwerking

Sinds enkele jaren moeten melkveehouders in de gecombineerde opgave opgeven in welke stal welke hoeveelheden van welke categorie vee (GVE) gehouden is. Uit de gecombineerde opgaven kan dus worden afgeleid hoeveel GVE aanwezig was in welke stal. Ook staat in de gecombineerde opgave de aanwezigheid van het vee uitgesplitst per diercategorie, net als in de beschikking toekenning fosfaatrechten ook de verschillende diercategorieën staan. Op die wijze kunnen de diercategorieën uit de toekenningsbeschikking en de veebezetting in de stallen aan elkaar worden gekoppeld.

Veel melkveehouders hebben de generieke korting van 8,3% gekregen op de berekende fosfaatrechten. Die korting moet eerst per diercategorie in mindering worden gebracht op het aan de diercategorie toegekende aantal fosfaatrechten Vervolgens moet met de helft van de resterende fosfaatrechten de toerekening aan de gebouwen plaatsvinden op basis van de diercategorieën die in de stallen werden gehouden.

Het hof zet hieronder een op de toekenningsbeschikkingen gebaseerde tabel die kan helpen om de berekening te maken.

De fosfaatrechten die aldus zijn toe te rekenen aan een niet verpachte melkveestal bij hoevepacht – zoals in dit geval – blijven voor de pachter. Als het gaat om een verpacht bedrijfsgebouw dat specifiek is ingericht voor de melkveehouderij, waarbij de andere gebouwen niet (van dezelfde verpachter) zijn verpacht, zal de toerekening van fosfaatrechten aan dit gebouw op dezelfde wijze moeten plaatsvinden.

De argumenten van het hof om op deze wijze fosfaatrechten toe te rekenen aan gebouwen zijn de volgende. In de uitspraak van 26 maart 2019 is vooropgesteld dat de fosfaatrechten van de pachter zijn en de verpachter bij uitzondering daarop een aanspraak heeft. Het past verder bij de drie onderscheiden categorieën (hoevepacht, specifiek voor melkveehouderij ingerichte bedrijfsgebouwen en tenminste 15 ha grond) om in het geval van een vereiste toerekening aan gebouwen bij hoevepacht alleen rekening te houden met specifiek voor de melkveehouderij ingerichte bedrijfsgebouwen. De toerekening van de fosfaatrechten over alle gebouwen (en dus meer dan alleen de melkveestallen) bij hoevepacht vindt het hof daarom onvoldoende recht doen aan de eerder geformuleerde uitgangspunten.

[.appellant] heeft de toekenningsbeschikking van 13 januari 2018 overgelegd. Daaruit volgt dat het aantal fosfaatrechten in kilogrammen fosfaat in totaal is vastgesteld op 4.257 kg. Er is verder een generieke korting van 385,31 kg toegepast.

Uitgewerkt in de tabel ziet dat er zo uit:

[.appellant] heeft in deze procedure nog geen gecombineerde opgaven overgelegd, zodat niet kan worden vastgesteld hoeveel GVE in de ligboxenstal stond. Hij heeft dat aantal wel vermeld (alle melk- en kalfkoeien plus 10 stuks jongvee), maar [landgoed] BV heeft dat aantal betwist. [.appellant] zal alsnog de gecombineerde opgave 2016 moeten inbrengen.

Het hof heeft beslist hoe fosfaatrechten moeten worden toegerekend aan gebouwen. Omdat nog niet alle gegevens beschikbaar zijn om de aftrek voor de ligboxenstal te berekenen, stelt het hof [.appellant] in de gelegenheid om de gecombineerde opgave 2016 bij akte over te leggen. Hij kan daarbij een berekening maken op basis van de uitgangspunten van het hof. [landgoed] BV mag op deze akte reageren.