Uitspraken

[appellant] heeft in eerste aanleg gevorderd:

a. te verklaren voor recht, dat het Pensioenfonds de Garantieregeling niet correct is nagekomen dan wel verkeerd interpreteert en toepast ofwel dat uitgegaan dient te worden van de opgebouwde rechten op ouderdomspensioen en de opgebouwde pensioenrechten op

65 jarige leeftijd;

b. te verklaren voor recht, dat het Pensioenfonds in haar vergelijkend overzicht van 1 april 2007 niet de juiste prepensioendatum van [appellant] heeft gehanteerd ofwel dat de werkelijke prepensioendatum van de heer [appellant] , zijnde 1 oktober 2008 is en een gecorrigeerd vergelijkend overzicht had dienen te worden gehanteerd;

c. het Pensioenfonds te veroordelen om met terugwerkende kracht vanaf 1 oktober 2010 tot het nakomen van de afspraken, zoals deze zijn neergelegd in de garantie, door met terugwerkende kracht vanaf 1 oktober 2010 de hoogte van het ouderdomspensioen alsmede het partnerpensioen in lijn te brengen met een correcte naleving van de gegeven garantie, namelijk het garantiebedrag op 65 jarige leeftijd van de heer [appellant] te vergelijken met het conform de garantie opgebouwd ouderdomspensioen bij DHV sinds 1 november 1991, en het verschil ten gunste van het garantiebedrag toe te voegen aan de pensioenuitkering die de heer [appellant] sinds 1 oktober 2010 van SPF DHV ontvangt, en dit mede gebaseerd op de rapportage van de actuaris dat als productie 15 is overgelegd, dit op straffe van een dwangsom ter hoogte van, € 500,00 per dag voor elke dag na betekening van het vonnis dat DHV niet voldoet aan het vonnis;

d. tot betaling van de kosten.

De kantonrechter heeft bij vonnis van 10 augustus 2016, verkort weergegeven, voor recht verklaard dat het Pensioenfonds de Garantieregeling niet correct is nagekomen, verkeerd heeft toegepast en dat uitgegaan dient te worden van de opgebouwde pensioenrechten op 65-jarige leeftijd. De kantonrechter heeft het Pensioenfonds veroordeeld met terugwerkende kracht vanaf 1 oktober 2010 de Garantieregeling na te komen, namelijk het garantiebedrag op 65-jarige leeftijd van [appellant] te vergelijken met het conform de garantie opgebouwde ouderdomspensioen bij DHV sinds 1 november 1991 en het verschil ten gunste van het garantiebedrag toe te voegen aan de pensioenuitkering, een en ander op straffe van een dwangsom van € 200,- per dag met een maximum van € 20.000,-, de overige vorderingen afgewezen en het Pensioenfonds veroordeeld in de kosten van de procedure.

De grieven in het principaal en in het incidenteel hoger beroep leggen het geschil in volle omvang voor. Het hof zal eerst de grieven 1 en 2 in het incidenteel hoger beroep gezamenlijk beoordelen. Deze grieven richten zich tegen de door de kantonrechter gegeven uitleg aan de Garantieregeling.

Partijen verschillen van inzicht over het antwoord op de vraag voor wiens rekening en risico het op grond van de Garantieregeling moet komen dat [appellant] ten gevolge van de hiervoor genoemde omstandigheden minder pensioen ontvangt dat het Garantiebedrag. Zij leggen in dat kader de Garantieregeling verschillend uit. [appellant] stelt dat de Garantieregeling is gefixeerd op de in 1991 geldende uitgangspunten en dat die uitgangspunten onverkort van kracht zijn bij de uitleg van de Garantieregeling. Hij baseert zich daarbij op de tekst van artikel 1 (“het totaal van uw bij DHV ingekochte en opgebouwde rechten – na aftrek van het eventueel voor VUT gebruikte deel – op 65-jarige leeftijd”) en het in dat artikel genoemde vaste Garantiebedrag. Hiermee heeft het Pensioenfonds een onvoorwaardelijke en niet-wijzigbare garantie gegeven dat zijn pensioenuitkering vanaf 65 jaar genoemd bedrag zou bedragen en heeft zij alle risico’s voor toekomstige wijzigingen op zich genomen. Omdat de uitgangspunten uit 1991 gelden, op basis waarvan ook de berekeningen zijn gemaakt, kon [appellant] na het bereiken van de 61-jarige leeftijd, de toenmalige VUT-leeftijd, de hiervoor genoemde keuzes maken, omdat zijn dienstverband bij DHV tot dat moment voor 100% in stand was en hij daarmee heeft voldaan aan de voorwaarden van de Garantieregeling, aldus [appellant] . Het Pensioenfonds daarentegen stelt dat de Garantieregeling een zover strekkende toezegging niet inhoudt. Het Pensioenfonds beroept zich daarvoor op de tekst van de Toelichting, de tekst van artikel 3, waarin staat dat wijzigingen in het parttime-percentage leiden tot aanpassing van het Garantiebedrag, en de vervalregeling van artikel 4. [appellant] is gebonden aan de (wijzigingen in de) pensioenreglementen en de wijzigingen in de fiscale en civielrechtelijke wetgeving in het pensioenrecht. Deze hebben onder meer geleid tot vervanging van de VUT-regeling door de TOP-regeling en brengen mee dat voor [appellant] de TOP-gerechtigde leeftijd van 63,5 jaar is gaan gelden.

Het hof overweegt als volgt. De Garantieregeling is tot stand gekomen in het kader van de overgang van AIB van Philips aan DHV en de daarmee gepaard gaande overgang van de pensioenen van de bij AIB werkzame (circa 165) werknemers van het Philips Pensioenfonds naar het Pensioenfonds. Aan de werknemers is de keuze gegeven om het bij Philips opgebouwde pensioen per 1 november 1991 (collectief) over te dragen aan het Pensioenfonds (hierna: scenario I) of een premievrije polis van de per die datum bij Philips Pensioenfonds opgebouwde rechten te verkrijgen (hierna: scenario II). Door het Pensioenfonds is aan de individuele werknemers het onder 3.4 genoemde Pensioenoverzicht verstrekt, waarin de beide scenario’s cijfermatig zijn onderbouwd. De Garantieregeling is neergelegd in een bij dit overzicht horende Toelichting, gedateerd 13 november 1991. Dit betreft een door het Pensioenfonds opgesteld stuk dat betrekking heeft op de pensioenen van een groep werknemers en bij de totstandkoming waarvan de individuele werknemers niet zijn betrokken. Met partijen is het hof daarom van oordeel dan de uitleg van de Garantieregeling dient te geschieden aan de hand van de zogeheten cao-norm, die meebrengt dat voor de uitleg van de bepalingen de bewoordingen daarvan, gelezen in het licht van de gehele tekst van de regeling, in beginsel van doorslaggevende betekenis zijn. Daarbij komt het aan op de betekenis die naar objectieve maatstaven volgt uit de bewoordingen van de Garantieregeling en kan onder meer acht worden geslagen op de elders in dat stuk gebruikte formuleringen en op de aannemelijkheid van de rechtsgevolgen waartoe de onderscheiden, op zichzelf mogelijke tekstinterpretaties zouden leiden (zie onder meer HR 31 mei 2002, ECLI:NL:HR:2002:AE2376). Bij de uitleg komt beslissende betekenis toe aan alle omstandigheden van het geval, gewaardeerd naar hetgeen de maatstaven van redelijkheid en billijkheid meebrengen (HR 20 februari 2004, ECLI:NL:HR:2004:AO1427).

Het Pensioenfonds heeft zich in een eerder stadium beroepen op de werking van dit vervalbeding en gesteld dat de Garantieregeling na vervanging van de VUT-regeling door de TOP-regeling per 1 januari 1995 is vervallen. In een door [appellant] aangespannen procedure heeft het gerechtshof Amsterdam in zijn arrest van 28 april 2005 (3.7) geoordeeld dat dit beroep van het Pensioenfonds niet opgaat, omdat de TOP-regeling geldt als een gelijksoortige regeling als de oude VUT-regeling van DHV. Daarbij heeft het hof belang gehecht aan de wijze van financiering (uit Deel A) van beide regelingen op grond van de destijds gemaakte pensioenafspraken tussen Philips en DHV. Tussen het Pensioenfonds en [appellant] staat dus vast dat de Garantieregeling bij vervanging van de VUT- door de TOP-regeling van kracht is gebleven. Maar daarmee is naar het oordeel van het hof niet gegeven dat [appellant] onverkort kan blijven vasthouden aan de uitgangspunten die in 1991 aan de berekeningen ten grondslag hebben gelegen. Bij de totstandkoming van de Garantieregeling is uitdrukkelijk rekening gehouden met de mogelijkheid dat de VUT-regeling van DHV zou eindigen. Dat is bij herhaling gemeld in de Toelichting en in het Pensioenoverzicht zijn daar ook verschillende scenario’s voor uitgerekend. Anders dan [appellant] betoogt heeft het Pensioenfonds in de Garantieregeling dan ook niet alle risico’s voor alle toekomstige wijzigingen op zich genomen, nu immers uitdrukkelijk is bepaald dat de Garantieregeling zou vervallen bij het eindigen van de VUT-regeling. Tegen de achtergrond van de bedoeling van de Garantieregeling, zoals deze (ook voor [appellant] kenbaar) uit de Toelichting blijkt en hiervoor onder 5.5 is uiteen gezet, moet de Garantieregeling daarom aldus worden begrepen dat deze [appellant] niet beoogt te vrijwaren van de gevolgen van wijziging van de VUT-regeling in de TOP-regeling. Het uitgangspunt bij de uitvoering van de Garantieregeling is het pensioenreglement van het Pensioenfonds, zoals [appellant] ook erkent. [appellant] is aan wijzigingen van het pensioenreglement dan ook gebonden. Het enkele feit dat bij de berekening van het Garantiebedrag destijds is uitgegaan van een VUT-gerechtigde leeftijd van 61 jaar maakt niet dat deze leeftijd en de andere uitgangspunten uit 1991 voor [appellant] , ongeacht latere (wettelijke) wijzigingen of wijzigingen in de pensioenreglementen, zouden blijven gelden. Dat staat niet in de Garantieregeling en bovendien was de Garantieregeling uitdrukkelijk en kenbaar gekoppeld aan het voortbestaan van de VUT-regeling. Het eindigen van de VUT-regeling heeft voor [appellant] niet geleid tot verval van de Garantieregeling. Door de vervanging van de VUT-regeling door de TOP-regeling is hij voor de uitvoering van de Garantieregeling naar het oordeel van het hof gebonden (geraakt) aan de voorwaarden van deze TOP-regeling. Dit betekent dat zijn keuzes om eerder dan de TOP-gerechtigde leeftijd met (pre)pensioen te gaan en zijn dienstverband tot 80% terug te brengen, waardoor zijn pensioenuitkering niet de hoogte van het Garantiebedrag bereikt, voor zijn rekening dienen te blijven.

Het voorgaande betekent dat [appellant] op grond van de Garantieregeling geen aanspraak kan maken op aanvulling van door hem vanaf 1 oktober 2010 feitelijk ontvangen pensioenuitkering tot het Garantiebedrag. Dat brengt mee dat de tussen partijen in eerste aanleg gevoerde discussie of het in (het eerste deel van) artikel 1 van de Garantieregeling gaat om een op 65-jarige leeftijd “bereikbaar” of “bereikt” pensioen in het midden kan blijven. Het hof is in de beoordeling immers uitgegaan van het feitelijk per pensioendatum ontvangen pensioen (zoals door [appellant] in eerste aanleg bepleit). Eveneens kan in het midden blijven of de Garantieregeling eerder in 2007 is vervallen op grond van artikel 4 onder a (3.9). Dit betekent dat de grieven 1 en 2 in het incidenteel beroep slagen, dat het hof aan behandeling van de grieven 3 en 4 in het incidenteel beroep niet toekomt en dat grief 2 in het principaal beroep faalt.

[appellant] voert in grief 1 in het principaal beroep nog aan dat de Garantieregeling de facto uitsluitend ziet op het (per 1 oktober 2008 berekende) ingekochte en geïndexeerde Deel B, vermeerderd met het bij DHV opgebouwde ouderdomspensioen, zodat Deel A buiten beschouwing dient te blijven in de vergelijking van de door hem op 65-jarige leeftijd ontvangen pensioenuitkering. Voor zover hij daarvoor aanvoert dat Deel A bij de overdracht in zijn geheel is opgebruikt voor de financiering van de VUT-regeling, strookt dat niet met de feitelijke bestemming van Deel A, zoals vermeld onder 3.7. Vaststaat immers dat bij de omzetting van de VUT-regeling in de TOP-regeling in maart 1995 Deel A is gebruikt voor de financiering van de TOP-aanspraken van [appellant] en dat, omdat het door [appellant] bij Philips Pensioenfonds opgebouwde Deel A groter was, het restant (Deel A-restant) is omgezet in een afzonderlijke premievrije aanspraak op ouderdomspensioen. In artikel 1 wordt vermeld dat “het totaal van uw bij DHV ingekochte en opgebouwde rechten – na aftrek van het eventueel voor VUT gebruikte deel – op 65 jarige leeftijd ” wordt vergeleken met het Garantiebedrag. Het Deel A, voor zover aangewend voor financiering van de TOP-regeling, valt hier niet onder omdat dit valt onder de aftrek van het voor VUT gebruikte deel. Deel A-restant valt wel onder de omschrijving, omdat dit na de omzetting in 1995 ouderdomspensioen is geworden en daarmee behoort tot de overgedragen en door DHV ingekochte rechten.

Gezien hetgeen hiervoor is overwogen heeft [appellant] bij behandeling van subgrief 1 (over hantering van onjuiste DHV-indexcijfers bij de berekening van het Garantiebedrag) geen belang.

Nu de grieven 1 en 2 in het incidenteel hoger beroep slagen, zal het vonnis van de kantonrechter wordt vernietigd. Het principaal hoger beroep faalt. De vorderingen van [appellant] worden alsnog afgewezen.

[appellant] wordt als de in het ongelijk gestelde partij veroordeeld in de kosten van het de beide instanties. De kosten voor de procedure in eerste aanleg aan de zijde van het Pensioenfonds zullen worden vastgesteld op € 750,- voor salaris van de gemachtigde. De kosten voor de procedure in het principaal hoger beroep aan de zijde van het Pensioenfonds zullen worden vastgesteld op € 718,- voor griffierecht en op € 3.222,- (3 punten tarief II) voor salaris van de advocaat. De kosten in het incidenteel hoger beroep aan de zijde van het Pensioenfonds worden vastgesteld op € 1.611,- (1½ punt tarief II) voor salaris van de advocaat.