Uitspraken

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep van 12 maart 2024, 14 maart 2024 en 28 maart 2024 en, overeenkomstig het bepaalde bij artikel 422, tweede lid, van het Wetboek van Strafvordering, naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting in eerste aanleg.

De verdachte heeft hoger beroep ingesteld tegen voormeld vonnis.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal en van hetgeen de verdachte en zijn raadsvrouw naar voren hebben gebracht.

De verdachte is door de rechtbank partieel vrijgesproken van hetgeen hem onder feit 1 is tenlastegelegd, te weten van de vervalsing van 41 inkoopfacturen van [Ltd1] (hierna: [Ltd1] ) aan [BV1] (hierna: [BV1] ) over 2015.

Het hoger beroep is door de verdachte bij akte onbeperkt ingesteld en is derhalve mede gericht tegen de in eerste aanleg gegeven beslissing tot partiële vrijspraak. Gelet op hetgeen is bepaald in artikel 404, vijfde lid, van het Wetboek van Strafvordering staat voor de verdachte tegen deze deelbeslissing geen hoger beroep open. Het hof zal de verdachte mitsdien in zoverre niet-ontvankelijk verklaren in het ingestelde hoger beroep.

Het hof verenigt zich met het vonnis waarvan beroep voor zover aan het oordeel van het hof onderworpen en zal dit derhalve bevestigen, behalve ten aanzien van de strafoplegging – in zoverre zal het vonnis worden vernietigd - en met dien verstande dat

het hof opmerkt dat het zich niet kan vinden in de deelvrijspraak aangaande feit 1 zoals weergegeven onder paragraaf 4.5.2.6. van het vonnis, inhoudende dat de map ‘BIKA Uit’ geen deel zou uitmaken van de bedrijfsadministratie van [BV1] . Het hof zal echter wegens proceseconomische redenen hiervoor niet tot vernietiging overgaan, nu deze deelvrijspraak in het gehele feitencomplex een ondergeschikt onderdeel is, daar geen grieven tegen zijn aangevoerd en het in stand laten daarvan in het voordeel van de verdachte is.

De rechtbank heeft de verdachte voor het in eerste aanleg onder 1 en 2 bewezenverklaarde veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 8 maanden, waarvan 4 maanden voorwaardelijk, met een proeftijd van 3 jaren.

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat de verdachte voor het onder 1 en 2 tenlastegelegde zal worden veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van 6 maanden, met een proeftijd van 2 jaren, en een taakstraf voor de duur van 240 uren.

De raadsvrouw heeft het hof verzocht de verdachte geen onvoorwaardelijke gevangenisstraf maar een taakstraf op te leggen en heeft de oplegging van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf door de rechtbank onbegrijpelijk genoemd. Zij heeft daartoe het volgende aangevoerd. De verdachte heeft het (psychisch) zwaar gehad in de afgelopen jaren en heeft zich meermaals onder behandeling dienen te stellen, zoals blijkt uit de overgelegde stukken. Ook de behandeling in hoger beroep brengt weer een verslechtering van zijn psychische toestand met zich en dit alles duurt inmiddels al 5 jaren. Hij is daarmee – in het licht van de ernst van de beschuldiging – al genoeg gestraft. De verdachte heeft inmiddels een nieuwe, goede baan. Hij heeft zijn werkgever op de hoogte gebracht van deze strafzaak, maar hernieuwde detentie zal hetgeen hij moeizaam aan vertrouwen heeft opgebouwd geen goed doen. Voorts is de verdachte in dit strafrechtelijk onderzoek de enige geweest die een (belastende) verklaring heeft afgelegd. Zonder zijn verklaring zouden bewijsproblemen zijn ontstaan, wat in zijn voordeel moet meewegen.

Het hof heeft in hoger beroep de op te leggen straffen bepaald op grond van de ernst van de feiten en de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en gelet op de persoon van de verdachte. Het hof heeft daarbij in het bijzonder het volgende in beschouwing genomen.

De verdachte werkte als compliance officer bij [BV1] , een bedrijf dat zich bezig hield met de productie en in- en verkoop van biodiesel. In die functie heeft hij zich jarenlang schuldig gemaakt aan het samen met anderen opmaken van valse duurzaamheidsdocumenten en verkoopfacturen. Door het opnemen van de valse verkoopfacturen in de administratie van het bedrijf, door het versturen van valse documenten, alsmede door het tonen van een schaduwadministratie bij de audits, heeft hij structureel derden, waaronder de controlerende instanties, weten te misleiden. Hij was weliswaar uitvoerder van een manier van werken die binnen het bedrijf gangbaar was en die van bovenaf werd geïnstrueerd, maar hij werkte zelfstandig en heeft genoemde werkzaamheden optimaal georganiseerd. Hij was een onmisbare schakel in een crimineel samenwerkingsverband dat was gericht op het omkatten van niet duurzame biodiesel naar duurzaam geproduceerde, wel gecertificeerde biodiesel en het witwassen van het daarmee verworven vermogen.

Door zijn jarenlange en continue handelen is de controle op naleving door [BV1] van de milieuwetgeving onmogelijk gemaakt, konden grote hoeveelheden niet duurzaam geproduceerde biodiesel voor een hogere prijs als gecertificeerde biodiesel worden verkocht, is de markt voor duurzame biodiesel ernstig verstoord en is de concurrentie vervalst ten opzichte van bedrijven die zich wel aan de regels hielden. De schade die aan het milieu werd toegebracht, heeft de verdachte er niet van weerhouden zijn strafbare werkzaamheden voort te zetten.

De omvang van de fraude is aanzienlijk; [BV1] heeft een bedrag van ongeveer € 110 miljoen verdiend met de verkoop van omgekatte biodiesel.

Anders dan de raadsvrouw is het hof van oordeel dat deze feiten op zichzelf zonder meer een (deels) onvoorwaardelijke gevangenisstraf rechtvaardigen.

In het voordeel van de verdachte houdt het hof rekening met de (vooral) zichzelf belastende verklaringen die hij vrijwel direct na zijn aanhouding heeft afgelegd. Hij heeft zodoende openheid van zaken gegeven en het strafrechtelijk onderzoek vergemakkelijkt. Hij heeft bovendien al eerder binnen het bedrijf de fraude aangekaart en zijn mededaders verzocht die praktijken te beëindigen. Voorts is van belang dat de verdachte financieel significant minder dan zijn mededaders heeft geprofiteerd van de fraude. Ter terechtzitting in hoger beroep heeft hij berouw getoond en verklaard hoe hij op allerlei terreinen schoon schip heeft gemaakt.

Blijkens een de verdachte betreffend uittreksel uit de Justitiële Documentatie van 26 februari 2024 is hij niet eerder strafrechtelijk veroordeeld.

Het hof ziet in voornoemde omstandigheden, zonder iets af te willen doen aan de ernst van de feiten, aanleiding hem geen onvoorwaardelijke gevangenisstraf op te leggen. Het hof acht, alles afwegende, een taakstraf voor de duur van 240 uren en een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van 6 maanden, met een proeftijd van 2 jaren, in beginsel passend en geboden.

Het hof heeft verder acht geslagen op de omstandigheid dat in deze zaak de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) is overschreden. De termijn is aangevangen op 30 april 2019, de rechtbank heeft uitspraak gedaan op 6 december 2021 en het hof wijst heden, op 11 april 2024, arrest. Als uitgangspunt geldt dat de behandeling van de zaak dient te zijn afgerond binnen twee jaren per rechterlijke instantie. Hieruit volgt dat de redelijke termijn in eerste aanleg met ruim 7 maanden en in hoger beroep met ruim 4 maanden is overschreden.

Het hof zal deze overschrijding verdisconteren in de straf, in die zin dat op de taakstraf 20 uren in mindering wordt gebracht.

De op te leggen straffen zijn gegrond op de artikelen 9, 14a, 14b, 14c, 22c, 22d, 47, 56, 57, 140 en 225 van het Wetboek van Strafrecht.