Uitspraken

In eerste aanleg heeft [piloot] – samengevat weergegeven – verzocht om ten laste van Netjets een billijke vergoeding, transitievergoeding, gefixeerde schadevergoeding, contractuele beëindigingsvergoeding en vertaalkosten toe te kennen, met veroordeling van Netjets in de proceskosten en nakosten. Volgens [piloot] is de Nederlandse rechter bevoegd en is Nederlands recht op het geschil van toepassing, omdat Nederland het land is van waaruit [piloot] gewoonlijk heeft gewerkt. De reis van Schiphol naar de plaats waar [piloot] op een Netjets vliegtuig stapt was geen woon-werkverkeer; gedurende die reis viel [piloot] onder het werkgeversgezag en verrichtte hij werkzaamheden. [piloot] ontving thuis per e-mail instructies voor de vluchten die hij moest gaan uitvoeren. Schiphol was de gateway airport en daarmee de thuisbasis van [piloot] . Op grond van Verordening (EEG) nr. 3922/91 van de Raad van 16 december 1991 inzake de harmonisatie van technische voorschriften en administratieve procedures op het gebied van burgerluchtvaart (hierna: Verordening 3922/91) moet een thuisbasis aangewezen worden. De vliegtuigen van Netjets zijn niet op één specifieke plaats gestationeerd, maar om te bepalen waar de arbeidsinstrumenten zich bevinden kan ook worden gekeken naar bijvoorbeeld de trainingsfaciliteiten, aldus nog steeds [piloot] . Netjets heeft – samengevat weergegeven – aangevoerd dat de Nederlandse rechter onbevoegd is en zich het recht voorbehouden nader (inhoudelijk) verweer te voeren. Volgens Netjets heeft [piloot] geen vaste werkplek of vaste plaats van waaruit hij werkte, zodat bevoegd is de rechter van de plaats waar zich de vestiging bevindt die [piloot] in dienst heeft genomen, te weten Londen.

Netjets heeft zich primair op het standpunt gesteld dat [piloot] in zijn hoger beroep niet kan worden ontvangen, omdat geen van zijn grieven expliciet ingaan op de bevoegdheidsvraag. Bovendien bevat het petitum alleen verzoeken die zien op de inhoud van de zaak en niet op de bevoegdheid. Het hof volgt Netjets niet in dit betoog. Ingevolge artikel 359 jo. artikel 278 lid 1 eerste zin Rv dient het beroepschrift de gronden waarop het beroep berust te bevatten. Dat wil zeggen dat uit het beroepschrift moet blijken op welke gronden de appellant oordeelt dat de door hem bestreden beschikking onjuist is. [piloot] heeft beroep ingesteld tegen de onbevoegdverklaring van de kantonrechter en alle grieven van [piloot] zien daarop. Zo vermeldt grief 6 ‘nu de kantonrechter zich ten onrechte onbevoegd heeft verklaard, dient het geschil in zijn gehele omvang opnieuw getoetst te worden (…)’. Het is zowel voor het hof als voor Netjets volstrekt duidelijk op welke gronden het beroep is ingesteld. Bij deze uitkomst heeft [piloot] geen belang bij grief 7 van zijn aanvulling verzoekschrift in principaal appel, zodat in het midden kan blijven of dit verzoek is gedaan in strijd met de goede procesorde.

Netjets is gevestigd in het Verenigd Koninkrijk. In het kader van de Brexit per 1 januari 2021 hebben het Verenigd Koninkrijk en de EU op 31 januari 2020 een Withdrawal Agreement gesloten. In deze overeenkomst is afgesproken dat er een overgangsperiode is van 31 januari 2020 tot 1 januari 2021. Artikel 67 van de Withdrawal Agreement bepaalt, kort gezegd, dat voor zover het gaat om procedures die gestart zijn vóór 1 januari 2021, de Brussel I-bis Verordening toegepast zal worden. Nu deze procedure is gestart voor 1 januari 2021 is daarop de Brussel I-bis Verordening van toepassing.

[piloot] komt met zijn grieven in principaal hoger beroep op tegen de onbevoegdverklaring van de kantonrechter. [piloot] stelt daartoe dat hij krachtens artikel 21 lid 1 sub b onderdeel i Brussel I-bis Verordening gewoonlijk werkt vanuit Schiphol, zijn thuisbasis. De reis vanaf Schiphol is werktijd en geen woon-werkverkeer. [piloot] ontving loon voor deze tijd, stond onder werkgeversgezag van Netjets en droeg vanaf dat moment zijn uniform. Bovendien keerde [piloot] altijd terug op Schiphol. De kantonrechter heeft ten onrechte belang gehecht aan het feit dat [piloot] op papier vrijheid genoot om zelf te bepalen vanaf welke luchthaven hij zijn werkzaamheden begon en waar hij terugkeerde. In de praktijk vloog [piloot] alleen van en naar Schiphol. Daarnaast heeft het wijzigen van de thuisbasis fiscale en sociaal verzekeringsrechtelijke consequenties. Bovendien diende [piloot] op maximaal een uur van zijn thuisbasis te wonen. [piloot] ontving zijn instructies altijd thuis via e-mail of de app. De vliegtuigen van Netjets worden onderhouden in Nederland, aldus nog steeds [piloot] . Netjets heeft verweer gevoerd.

Het hof stelt voorop dat voor geschillen in verband met arbeidsovereenkomsten hoofdstuk II, afdeling 5 van de Brussel I-bis Verordening regels geeft die (zoals ook volgt uit overweging 13 van de considerans van de Brussel I-bis Verordening) tot doel hebben de zwakkere contractspartij te beschermen. Artikel 21 lid 1 sub b onderdeel i Brussel I-bis Verordening bepaalt dat de werkgever met woonplaats op het grondgebied van een lidstaat in een andere lidstaat kan worden opgeroepen voor het gerecht van de plaats waar of van waaruit de werknemer gewoonlijk werkt of heeft gewerkt. Nu de plaats waar [piloot] gewoonlijk werkt niet ondubbelzinnig kan worden vastgesteld, dient het hof de plaats te bepalen ‘van waaruit’ [piloot] het belangrijkste deel van zijn verplichtingen jegens Netjets vervulde om na te gaan of het bevoegd is. In die beschouwing dient volgens rechtspraak van het Hof van Justitie EU een aantal aanwijzingen te worden betrokken, namelijk vanuit welke plaats de werknemer zijn transportopdrachten verricht, naar welke plaats de werknemer na zijn opdrachten terugkeert, instructies voor zijn opdrachten ontvangt en zijn werk organiseert, alsmede op welke plaats zich de arbeidsinstrumenten bevinden (ECLI:EU:C:2011:151 Koelzsch en ECLI:EU:C:2011:842 Voogsgeerd). Hierbij dient tevens in aanmerking worden genomen op welke plaats de luchtvaartuigen aan boord waarvan het werk gewoonlijk wordt verricht gestationeerd zijn (ECLI:EU:C:2017:688 Ryanair). Het begrip ‘thuisbasis’ in de zin van Verordening 3922/91 vormt een factor die een belangrijke rol kan spelen bij de bepaling van voornoemde aanwijzingen. In bijlage III bij Verordening 3922/91 wordt thuisbasis omschreven als ‘de locatie die door de exploitant aan het bemanningslid is aangewezen en waar het bemanningslid in de regel een dienstperiode of een reeks dienstperioden aanvangt en beëindigt, en waar, onder normale omstandigheden, de exploitant niet verantwoordelijk is voor de accommodatie van het bemanningslid in kwestie’. Slechts als vorderingen nauwere aanknopingspunten hebben met een andere plaats dan die van de thuisbasis zou deze laatste voor de bepaling van de plaats waar de werknemer gewoonlijk werkt irrelevant zijn.

Omdat het hof de bestreden beschikking, waarbij de kantonrechter zich onbevoegd had verklaard wegens het ontbreken van rechtsmacht, vernietigt en partijen niet eensgezind hebben verklaard te verlangen dat het hof de zaak aan zich houdt zodat de uitzondering van artikel 76 Rv zich niet voordoet, zal het hof de zaak ex artikel 76 Rv verwijzen naar de rechtbank Noord-Holland, locatie Haarlem om op de hoofdzaak te worden beslist. Voor verwijzing naar een andere lagere rechter, zoals door [piloot] bij aanvulling verzoekschrift in principaal appel verzocht, biedt artikel 76 Rv geen ruimte, zodat in het midden kan blijven of dit verzoek is gedaan in strijd met de goede procesorde.

Bij deze uitkomst heeft [piloot] geen belang bij zijn aanvulling verzoekschrift in principaal appel ex artikel 22 of 126 Rv met betrekking tot informatie van Eurocontrol, zodat ook hiervan in het midden kan blijven of dit verzoek is gedaan in strijd met de goede procesorde.

Grieven I, II en III in (voorwaardelijk) incidenteel appel – althans verzoeken tot verbetering van gronden – missen zelfstandige betekenis en falen derhalve.

Netjets zal als in het ongelijk gestelde partij worden verwezen in de kosten van het geding in beide instanties. Tot het opleggen van een kostenveroordeling in het (voorwaardelijk) incidenteel appel dat, gezien het voorgaande, geen behandeling behoeft, bestaat geen aanleiding. Netjets heeft geen concrete stellingen te bewijzen aangeboden die, indien bewezen, tot een andere beslissing zouden kunnen leiden, zodat haar bewijsaanbod daarom wordt gepasseerd.