Uitspraken

Appellanten ontvingen vanaf 21 juli 2015 bijstand van het college op grond van de Participatiewet (PW), naar de norm voor gehuwden.

Op 12 maart 2019 is bij de KvK geregistreerd dat appellant vanaf 11 maart 2019 eigenaar is van een slagerij.

Op 6 november 2019 heeft appellant tijdens een gesprek met een werkconsulent van Stroomopwaarts, de instantie die voor het college de PW uitvoert, (werkconsulent) verteld dat hij sinds medio maart 2019 de slagerij heeft. De werkconsulent heeft in verband met het recht op bijstand appellant meegedeeld dat appellant uiterlijk op 11 november 2019 de registratie bij de KvK, de akte van overdracht en informatie over de inkomsten vanaf de start van de werkzaamheden als zelfstandige tot dat moment over moet leggen.

Met een besluit van 12 november 2019 heeft het college het recht op bijstand van appellanten vanaf 11 november 2019 opgeschort, omdat appellanten de in 1.3 genoemde gegevens niet hebben ingeleverd. Hierbij is vermeld dat appellanten ervoor moeten zorgen dat die gegevens vóór 19 november 2019 bij het college zijn. Appellanten hebben tegen dat besluit geen bezwaar gemaakt.

Met een besluit van 21 november 2019 heeft het college de bijstand van appellanten beëindigd (lees: ingetrokken) vanaf 1 november 2019, omdat appellanten als zelfstandige ondernemers zijn begonnen en zij nu zelf in de noodzakelijke kosten van bestaan kunnen voorzien. Met een besluit van 25 november 2019 heeft het college de bijstand van appellanten ingetrokken vanaf 12 maart 2019 en de over de periode van 12 maart 2019 tot en met 31 oktober 2019 gemaakte kosten van bijstand tot een bedrag van € 10.860,89 van appellanten teruggevorderd. Aan dat besluit is ten grondslag gelegd dat appellant per 12 maart 2019 is gestart als zelfstandig ondernemer en dat appellant met ingang van die datum bij de KvK staat ingeschreven als eigenaar van de slagerij. Appellanten hebben ook tegen die besluiten geen bezwaar gemaakt.

Met het boetebesluit heeft het college aan appellanten een boete van € 5.430,45 opgelegd. Daarbij is het college uitgegaan van een benadelingsbedrag van € 10.860,89, als genoemd in 1.5, en van normale verwijtbaarheid.

Met het bestreden besluit heeft het college het bezwaar tegen het boetebesluit gedeeltelijk gegrond verklaard en de boete verlaagd naar € 4.877,40, wat 45% is van het in 1.6 genoemde benadelingsbedrag van € 10.860,89. Daarbij is het college uitgegaan van een normale verwijtbaarheid en heeft het college een korting van 5% toegepast wegens het tijdsverloop tussen het boeterapport en het boetebesluit. Aan het bestreden besluit heeft het college ten grondslag gelegd dat appellanten niet, niet tijdig of niet correct aan het college hebben doorgegeven dat appellant sinds 12 maart 2019 als zelfstandige is gestart door de slagerij over te nemen. Het is de verantwoordelijkheid van de persoon die bijstand ontvangt om wijzigingen die van belang zijn voor de bijstand aan de daarvoor bedoelde afdeling door te geven. Het had appellant redelijkerwijs duidelijk moeten zijn dat de overname van de slagerij van invloed kan zijn op zijn recht op bijstand. Appellant had daarvan tijdig en volledig melding moeten maken bij de afdeling inkomen van Stroomopwaarts. Door dit niet te doen heeft appellant zijn inlichtingenverplichting geschonden en hiervan kan hem een verwijt worden gemaakt.

De Raad beoordeelt of de rechtbank terecht de boete in stand heeft gelaten. Hij doet dat aan de hand van de argumenten die appellanten in hoger beroep hebben aangevoerd, de beroepsgronden. De Raad komt tot het oordeel dat het hoger beroep slaagt en dat het college niet bevoegd was om appellanten een boete op te leggen. Hierna legt de Raad uit hoe hij tot dit oordeel komt en welke gevolgen dit oordeel heeft.

Een boeteoplegging wordt aangemerkt als het instellen van een strafvervolging. Artikel 6, tweede lid, van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden bevat de waarborg dat eenieder tegen wie een strafvervolging is ingesteld voor onschuldig wordt gehouden, totdat zijn schuld volgens de wet is bewezen. Deze waarborg betekent dat de bijstandverlenende instantie feiten moet stellen en, voor zover betwist, moet aantonen dat de betrokkene zijn inlichtingenverplichting heeft geschonden. In geval van twijfel moet aan de betrokkene het voordeel van de twijfel worden gegund.1 De bewijslast bij een bestraffende sanctie als hier aan de orde, is dus zwaarder dan die bij beëindiging, herziening, intrekking en terugvordering op de grond dat de inlichtingenverplichting is geschonden. Het college moet dan ook aantonen dat voldaan is aan de voorwaarden om een boete op te leggen.

Wat hiervoor is overwogen, betekent dat de aangevallen uitspraak niet in stand kan blijven. Ook het bestreden besluit moet om deze reden worden vernietigd. Omdat er geen grondslag is voor het opleggen van een boete zal de Raad zelf in de zaak voorzien door het boetebesluit te herroepen.

Appellanten krijgen een vergoeding van de kosten die zij voor de procedure in beroep en in hoger beroep hebben moeten maken. Deze kosten worden vastgesteld op € 1.674,- in beroep (1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor het bijwonen van de zitting, € 837,- per punt) en op € 1.674,- in hoger beroep (1 punt voor het indienen van het hoger beroepschrift en 1 punt voor het bijwonen van de zitting) voor verleende rechtsbijstand, in totaal dus € 3.348,-. Appellanten krijgen ook het betaalde griffierecht terug.