Uitspraken

Appellante ontving sinds 1 juni 1996 bijstand, laatstelijk op grond van de Participatiewet (PW) naar de norm voor een alleenstaande.

Naar aanleiding van een signaal van 10 april 2015 van de Financial Intelligence Unit, dat appellante in 2014 gebruik heeft gemaakt van de inkeerregeling van de Belastingdienst voor een bedrag van € 600.000,-, hebben medewerkers werkzaam bij de Afdeling Bijzonder Onderzoek van de gemeente Den Haag een onderzoek ingesteld naar de rechtmatigheid van de aan appellante verleende bijstand. De bevindingen van dit onderzoek zijn neergelegd in een rapport van 2 oktober 2015. In het kader van het onderzoek hebben de medewerkers administratief onderzoek gedaan en appellante op 8 mei 2015 gehoord. Appellante heeft verklaard dat het bij de inkeerregeling niet om haar ging, maar om haar benedenbuurman en ex-echtgenoot [B.] (B), die geld had in Luxemburg. De ABN AMRO-bankrekening in Luxemburg (hierna: de rekening) met daarop een bedrag van ongeveer € 600.000,- is op haar naam gezet, maar het geld behoorde en behoort toe aan B. Het geld was bestemd voor haar dochter [K.] (K) waarvan B niet de vader is. Tussen B en K bestond een bijzondere band en B wilde aan haar geld nalaten. De rekening is op naam van appellante gezet, omdat K nog te jong was om het beheer te voeren. B heeft een testament opgemaakt waarin is opgenomen dat appellante enkel de beheerder is. Ook appellante moest een testament opmaken met daarin dat B haar enige erfgenaam zou zijn. B was gemachtigd voor de rekening. ABN AMRO (hierna: de bank) heeft B geadviseerd over deze constructie. De Belastingdienst heeft onderzoek verricht en B moest in 2014 inkeren. De Belastingdienst heeft geaccepteerd dat sprake was van dwaling en dat het vermogen op de rekening niet aan appellante maar aan B toebehoorde.

Bij brief van 13 mei 2015 heeft het college appellante verzocht om voor 28 mei 2015 het openingscontract van de rekening te Luxemburg, alle afschriften van deze rekening, alle stukken over het gebruik maken van de inkeerregeling en alle testamenten die zien op de rekening in te leveren. Bij brief van 1 juni 2015 heeft het college deze termijn verlengd tot 15 juni 2015 en de uitbetaling van de bijstand tijdelijk stopgezet. Bij brief van 8 juni 2015 heeft appellante het college meegedeeld dat zij niet kan voldoen aan het verzoek omdat de gevraagde gegevens niet haar eigendom zijn en zij hierover niet beschikt. Het vermogen behoort niet toe aan appellante maar aan B, zoals blijkt uit de informatie van de Belastingdienst.

Bij besluit van 29 juni 2015 (besluit 1), na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 19 oktober 2015 (bestreden besluit 1), heeft het college de bijstand van appellante met toepassing van artikel 54, vierde lid, van de PW vanaf 1 juni 2015 ingetrokken op de grond dat appellante niet binnen de gegeven hersteltermijn de gevraagde gegevens heeft ingeleverd.

Bij brief van 27 augustus 2015 heeft het college appellante verzocht alsnog de eerder gevraagde controleerbare en verifieerbare gegevens over het vermogen te overleggen, zodat kan worden vastgesteld of zij in de periode van 1 juni 1996 tot 1 juni 2015 recht op bijstand had. Bij brief van 9 september 2015 heeft appellante meegedeeld niet over deze gegevens te beschikken omdat het gaat om stukken die niet van haar zijn maar van B en hij geen toestemming geeft om de stukken te verstrekken.

Bij besluit van 15 oktober 2015 (besluit 2) heeft het college de bijstand over de periode van 1 juni 1996 tot en met 31 mei 2015 herzien (lees: ingetrokken) en de over die periode gemaakte kosten van bijstand tot een bedrag van € 204.984,45 van appellante teruggevorderd. Het college heeft hieraan ten grondslag gelegd dat appellante op 30 juni 2014 gebruik heeft gemaakt van de inkeerregeling voor een bedrag van € 600.000,-. Appellante heeft hierover niet de gevraagde gegevens overgelegd, waardoor het recht op bijstand over de periode van 1 juni 1996 tot en met 31 mei 2015 niet is vast te stellen.

Bij besluit van 27 november 2015 (besluit 3) heeft het college besluit 2 gewijzigd door de terugvorderingsperiode te beperken tot de periode van 1 juli 1997 tot en met 31 mei 2015 en het terug te vorderen bedrag tot € 200.128,95, omdat de terugvordering van de bijstand verstrekt vóór 1 juli 1997 is verjaard.

Bij besluit van 30 november 2015 (besluit 4) heeft het college het onder 1.8 vermelde terugvorderingsbedrag gebruteerd met de aan de Belastingdienst afgedragen belastingen en premies en nader vastgesteld op € 249.802,89.

2. Bij aangevallen uitspraak 1 heeft de rechtbank het beroep tegen bestreden besluit 1 ongegrond verklaard. Bij aangevallen uitspraak 2 heeft de rechtbank het beroep tegen bestreden besluit 2 ongegrond verklaard.

3. In de hoger beroepen heeft appellante zich op hierna te bespreken gronden tegen de aangevallen uitspraken gekeerd.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

Appellante heeft tegen de opschorting van het recht op bijstand geen rechtsmiddel aangewend, zodat uitsluitend ter beoordeling voorligt of de intrekking van de bijstand ingaande 1 juni 2015 op grond van artikel 54, vierde lid, van de PW in rechte stand kan houden.

De te beoordelen periode loopt hier van 1 juli 1997 tot en met 31 mei 2015.

Een besluit tot intrekking is een voor de betrokkene belastend besluit, waarbij het aan het bijstandverlenend orgaan is om de nodige kennis te vergaren. Dat betekent dat de last om aannemelijk te maken dat aan de voorwaarden voor intrekking en terugvordering is voldaan in beginsel op het bestuursorgaan ligt.

Ingevolge artikel 17, eerste lid, van de PW doet de belanghebbende aan het college op verzoek of onverwijld uit eigen beweging mededeling van alle feiten en omstandigheden waarvan hem redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat zij van invloed kunnen zijn op het recht op bijstand. De bijstandswetgeving in de jaren daarvoor kende een gelijkluidende bepaling.

Het staat vast dat de rekening in 1996 op naam van appellante is geopend, dat de rekening op 17 april 2015 is gesloten en dat appellante het totale saldo van € 612.717,97 op die datum heeft gestort op een rekening van B. Van het bestaan van deze rekening en ook van het sluiten daarvan heeft appellante geen melding gemaakt.

Naar vaste rechtspraak (uitspraak van 24 september 2013, ECLI:NL:CRVB:2013:1819) rechtvaardigt het gegeven dat een bankrekening op naam van een betrokkene staat de vooronderstelling dat het op die rekening staande tegoed een bestanddeel vormt van het vermogen waarover hij beschikt of redelijkerwijs kan beschikken. In een dergelijke situatie is het aan de betrokkene om aannemelijk te maken dat het tegendeel het geval is.

Schending van de inlichtingenverplichting levert een rechtsgrond op voor intrekking van de bijstand indien als gevolg daarvan niet kan worden vastgesteld of, en zo ja, in hoeverre de betrokkene verkeert in bijstandbehoevende omstandigheden. Het is dan aan de betrokkene om aannemelijk te maken dat hij, indien hij destijds wel aan de inlichtingenverplichting zou hebben voldaan, over de betreffende periode recht op volledige dan wel aanvullende bijstand zou hebben gehad.

Appellante heeft aangevoerd dat zij niet over het vermogen op de rekening kon beschikken en dus recht had op bijstand. Dit strookt in de eerste plaats niet met het feit dat appellante, zoals blijkt uit het in hoger beroep overgelegde op haar naam gestelde bankafschrift van 17 april 2015, op die dag het totale saldo heeft kunnen storten op een rekening van B. Dit duidt er immers op dat zij feitelijk over het vermogen kon beschikken en dat ook heeft gedaan. Ter onderbouwing van haar stelling heeft zij gewezen op de verklaring van B op de hoorzitting van 16 oktober 2015 en op beëdigde getuigenverklaringen die B en zij op 19 februari 2016 tegenover een notaris hebben afgelegd. Hiermee heeft appellante echter niet aannemelijk gemaakt dat zij niet gerechtigd was geld van de bankrekening op te nemen of dat daaraan (contractueel vastgelegde) voorwaarden waren verbonden. Daarvoor zijn de gevraagde verifieerbare en controleerbare gegevens nodig zoals omschreven onder 1.3, waar keer op keer om is gevraagd, maar die - afgezien van één bankafschrift - ook in hoger beroep niet zijn verstrekt. Dit geldt al helemaal, omdat appellante tegenover de notaris heeft verklaard dat zij op verzoek van de bank regelmatig met B naar Luxemburg ging als er opnames werden gedaan. De enkele stelling dat deze opnames niet voor haarzelf bedoeld waren is onvoldoende. De beroepsgrond van appellante dat de rechtbank ten onrechte geen acht heeft geslagen op de beëdigde getuigenverklaringen slaagt dan ook niet.

Naar aanleiding van de beroepsgrond van appellante dat de rechtbank haar verzoek om B als getuige te horen ten onrechte heeft afgewezen, heeft de Raad B opgeroepen om als getuige te verschijnen. Daarop heeft B meegedeeld dat hij mede gelet op zijn gezondheid geen verdere medewerking aan het geschil verleent. Hij zal zich melden maar weigert verdere betrokkenheid. Wegens ziekenhuisopname is B niet op de zitting bij de Raad verschenen. Nu B niet alleen de benedenbuurman was van appellante, maar van 1970 tot 1985 ook met haar was gehuwd, merkt de Raad de weigering van B om te getuigen aan als een beroep op zijn verschoningsrecht, dat hem als ex-echtgenoot toekomt. Onder deze omstandigheden ziet de Raad geen aanleiding om de beroepsgrond van appellante over het niet horen van B inhoudelijk te beoordelen en ook niet om B opnieuw op te roepen. Het verzoek van appellante daartoe wijst de Raad hierbij af.

Uit 4.6 tot en met 4.12 volgt dat het recht op bijstand niet kan worden vastgesteld, zodat het college op grond van artikel 54, derde lid, van de PW gehouden was de bijstand van appellante over de periode van 1 juli 1997 tot en met 31 mei 2015 in te trekken en de over deze periode gemaakte kosten van bijstand op grond van artikel 58, eerste lid, van de PW van haar terug te vorderen. Anders dan appellante op de zitting van de Raad nog heeft aangevoerd heeft de rechtbank het overgangsrecht juist toegepast en terecht overwogen dat het college hiertoe niet bevoegd, maar gehouden was tot intrekking en terugvordering.

Uit wat in 4.1 tot en met 4.13 is overwogen volgt dat de hoger beroepen niet slagen. De aangevallen uitspraken zullen worden bevestigd.