Uitspraken

Naar het oordeel van de rechtbank is de hiervoor bedoelde reactie niet tardief. De inspecteur heeft reeds in het verweerschrift1 betwist dat de branchegegevens van de Rabobank door de inspecteur gehanteerd hadden moeten worden.

Tussen partijen is niet in geschil dat belanghebbende in de onderhavige jaren ondernemer was en evenmin dat hij administratieplichtig was in de zin van artikel 52 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR). Ter zitting is namens belanghebbende – naar het oordeel van de rechtbank terecht – verklaard dat de aangiften IB/PVV over de jaren 2015 tot en met 2017 niet (tijdig) zijn ingediend.

Voor de verdeling van de bewijslast dient te worden beoordeeld of belanghebbende in de onderhavige jaren de vereiste aangiften OB en IB/PVV heeft gedaan. Indien niet de vereiste aangiften zijn gedaan, dient de bewijslast op grond van artikel 27e, eerste lid, van de AWR te worden omgekeerd en verzwaard.

Bij inhoudelijke gebreken in een aangifte kan slechts dan worden aangenomen dat de vereiste aangifte niet is gedaan, indien aan de hand van de normale regels van stelplicht en bewijslast is vastgesteld dat sprake is van één of meer gebreken die ertoe leiden dat de volgens de aangifte verschuldigde belasting verhoudingsgewijs aanzienlijk lager is dan de werkelijk verschuldigde belasting. Tevens is vereist dat het bedrag van de belasting dat als gevolg van de gebreken in de aangifte niet is dan wel zou zijn geheven, op zichzelf beschouwd aanzienlijk is. Inhoudelijke gebreken in de aangifte worden voor de toepassing van deze regels slechts in aanmerking genomen indien de belastingplichtige ten tijde van het doen van de aangifte wist of zich ervan bewust moest zijn dat daardoor een aanzienlijk bedrag aan verschuldigde belasting niet zou worden geheven.2

De rechtbank overweegt dat over de jaren 2015 tot en met 2017, nu de betreffende aangiften niet (tijdig) zijn ingediend, niet de vereiste aangiften IB/PVV zijn gedaan en dat de sanctie van omkering en verzwaring van de bewijslast van toepassing is.

Volgens de inspecteur heeft belanghebbende niet de volledige omzet aangegeven in zijn aangiften OB 2014 tot en met 2016 en heeft belanghebbende niet het volledig belastbaar inkomen aangegeven in zijn aangifte IB/PVV 2014. Ter onderbouwing van zijn standpunt verwijst de inspecteur naar het controlerapport waarin wordt geconcludeerd dat de administratie van de eenmanszaak gebreken vertoonde waardoor niet de volledige gerealiseerde omzet en winst in de administratie zijn verantwoord.

De rechtbank stelt voorop dat bij de beoordeling van de vraag of de inspecteur de feiten en omstandigheden aannemelijk heeft gemaakt die de conclusie rechtvaardigen dat niet de vereiste aangifte is gedaan, de kwaliteit van de administratie kan meewegen. Onderdeel van de bedoelde feiten en omstandigheden kan namelijk zijn dat de administratie zodanige gebreken en tekortkomingen bevat dat deze niet kan dienen als grondslag voor de omzet- en winstberekening. Indien zodanige gebreken aan de orde zijn, brengt een redelijke bewijslastverdeling mee dat de inspecteur ter voldoening van de op hem rustende bewijslast in eerste instantie kan volstaan met een gemotiveerde schatting van de omzet en de winst, waarna de belastingplichtige aannemelijk dient te maken dat en waarom zijn omzet en winst lager zijn.3

Het voorgaande betekent dat de inspecteur aan de op hem rustende bewijslast kan voldoen door een gemotiveerde schatting van de winst (zie 4.2.6). Naar het oordeel van de rechtbank heeft de inspecteur – voor het geschil of de vereiste aangiften OB 2014 tot en met 2016 en IB/PVV over het jaar 2014 zijn gedaan – daaraan voldaan door ervan uit te gaan dat de verschuldigde OB en IB/PVV over die jaren moeten worden verhoogd met de in het controlerapport berekende correcties (zie 2.9). Belanghebbende heeft naar het oordeel van de rechtbank niet aannemelijk gemaakt dat de correcties lager moeten zijn. De rechtbank neemt daarbij het volgende in aanmerking:

• -

  belanghebbende stelt dat hij, toen hij de eenmanszaak overnam van zijn broer, een bedrag aan goodwill heeft betaald van € 15.000 en dat de inspecteur de goodwill en de afschrijving daarop niet had mogen corrigeren. Desgevraagd heeft belanghebbende geen objectief controleerbaar bewijs overgelegd waaruit blijkt dat er inderdaad sprake was van goodwill en daarvoor is betaald. Toen [adviseur 2] de adviseur van belanghebbende werd, heeft hij op de balans 2015 geen goodwill opgenomen;

• -

  belanghebbende stelt dat hij per maand € 1.000 aan huur heeft betaald voor het café en € 350 voor de bovenwoning. Belanghebbende heeft desgevraagd geen huurovereenkomst(en) overgelegd. Hij heeft weliswaar € 1.000 per maand betaald aan zijn broer, maar dat bedrag kan ook betrekking hebben op de aflossing op de lening van zijn broer en/of (deels) op de huur van de inboedel en inventaris van het café;

• -

  belanghebbende betwist dat hij per jaar € 1.000 aan energiekosten heeft betaald; hij stelt dat dit rond de € 30 per maand lag omdat hij niet in de woning boven het café woonde. De rechtbank stelt voorop dat de inspecteur € 1.000 energiekosten per jaar in aanmerking heeft genomen, wat neerkomt op € 83,33 per maand. Verder stond belanghebbende van 14 juli 2014 tot 21 maart 2018 in de BRP ingeschreven op het adres van de bovenwoning. Tot slot is [belanghebbende] tijdens het boekenonderzoek met de controleur overeengekomen dat voor de jaren 2014 en 2015 rekening zal worden gehouden met een correctie privégebruik energie van € 1.000 per jaar exclusief omzetbelasting;

• -

  belanghebbende betwist dat sprake was van aansluitverschillen inzake de kasmiddelen omdat de lening van zijn broer en de storting van € 16.000 nog meegenomen moeten worden. Belanghebbende heeft geen objectief controleerbaar bewijs overgelegd waaruit blijkt dat hij geld heeft geleend en/of geld heeft gestort.

• -

  belanghebbende betwist de door de inspecteur gehanteerde brutowinstmarges en stelt dat moet worden uitgegaan van de branchegegevens van de Rabobank. Tegenover de gemotiveerde en onderbouwde berekening van de inspecteur, heeft belanghebbende niet aannemelijk gemaakt dat de branchegegevens van de Rabobank een accurater beeld van de resultaten van zijn eenmanszaak geven. Bovendien gaan de branchegegevens van de Rabobank uit van een percentage van een gemiddelde omzet, terwijl de daadwerkelijk door belanghebbende behaalde omzet nu juist in geschil is.

Gelet op zowel de absolute hoogte van de correcties in verhouding tot de door belanghebbende aangegeven bedragen (zie 2.7 tot en met 2.9), is de rechtbank van oordeel dat sprake is van gebreken in de aangiften OB 2014 tot en met 2016 en IB/PVV 2014 die ertoe hebben geleid dat de volgens die aangiften verschuldigde belasting zowel absoluut als verhoudingsgewijs aanzienlijk lager is dan de werkelijk verschuldigde belasting. Belanghebbende moet zich daarvan bovendien bewust zijn geweest. Het is een feit van algemene bekendheid dat van behaalde omzet en genoten inkomsten aangifte moet worden gedaan. Het gaat daarbij verder om niet geringe bedragen.

De rechtbank komt op grond van het voorgaande tot het oordeel dat belanghebbende evenmin de vereiste aangiften OB 2014 tot en met 2016 en IB/PVV 2014 heeft gedaan en dat de sanctie van omkering en verzwaring van de bewijslast van toepassing is. Voor elk van die aanslagen moet de rechtbank dus beoordelen (i) of sprake is van een redelijke – niet willekeurige – schatting door de inspecteur en, zo ja (ii) of belanghebbende heeft doen blijken dat en in hoeverre de aanslag, zoals die luidt na de uitspraak op bezwaar, onjuist is.

Ter zake van de OB 2017 heeft de inspecteur niet gesteld dat de bewijslast moet worden omgekeerd en verzwaard. Hoewel de administratie van de eenmanszaak ook ten aanzien van het jaar 2017 gebreken vertoonde, zal de rechtbank hieronder – omdat dit ter zitting niet expliciet aan belanghebbende is voorgehouden – op basis van de normale regels van stelplicht en bewijslast oordelen of niet te veel OB 2017 is nageheven.

Naar het oordeel van de rechtbank is de naheffingsaanslag OB voor zover deze ziet op het jaar 2017 niet te hoog. Ter zake van 2017 zijn alleen de aansluitverschillen en de vooraftrek gecorrigeerd. De inspecteur heeft ter onderbouwing van deze correcties verwezen naar het controlerapport. Belanghebbende heeft deze correcties niet betwist.

De rechtbank concludeert dat de (naheffings/navorderings)aanslag(en) in stand blijven.

Op grond van artikel 67d, eerste lid, van de AWR kan de inspecteur een boete van ten hoogste 100% opleggen indien het aan opzet van de belastingplichtige is te wijten dat met betrekking tot een belasting welke bij wege van aanslag wordt geheven, de aangifte niet, dan wel onjuist of onvolledig is gedaan. Op grond van artikel 67f, eerste lid, van de AWR kan de inspecteur een boete van ten hoogste 100% opleggen indien het aan opzet of grove schuld van de belastingplichtige is te wijten dat belasting welke op aangifte moet worden voldaan of afgedragen niet, gedeeltelijk niet, dan wel niet binnen de in de belastingwet gestelde termijn is betaald. Op grond van paragraaf 25, tweede lid, van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst worden ingeval van grove schuld vergrijpboeten opgelegd van 25%.

De inspecteur heeft, op grond van de in 4.4.1 genoemde bepalingen, bij de naheffingsaanslag OB 2014 tot en met 2017 en bij de navorderingsaanslagen IB/PVV over de jaren 2014 tot en met 2016, vergrijpboeten opgelegd van 25% van de nageheven/nagevorderde belasting. Bij de aanslag IB/PVV 2017 is een verzuimboete opgelegd, waarvan niet in geschil is dat deze terecht is opgelegd.

In bezwaar heeft de inspecteur de opgelegde vergrijpboeten verminderd, rekening houdend met:

• -

  de financiële omstandigheden van belanghebbende;

• -

  het feit dat de aanslagen zijn opgelegd met omkering en verzwaring van de bewijslast;

• -

  het feit dat bij het opleggen van de aanslagen is gewerkt met een theoretische omzetberekening;

• -

  het feit dat sprake is van samenloop in die zin dat dezelfde feiten hebben geleid tot boeten voor zowel de IB/PVV als de OB;

• -

  het feit dat belanghebbende zijn onderneming in 2018 heeft gestaakt; en

• -

  het feit dat de redelijke termijn is overschreden.

De rechtbank is van oordeel dat het aan grove schuld van belanghebbende is te wijten dat te weinig OB en IB/PVV is geheven. De administratie van belanghebbende vertoonde gebreken en hij heeft aanzienlijke bedragen aan omzet en winst niet aangegeven. Voor zover belanghebbende zich erop beroept dat hij adviseurs heeft ingeschakeld, overweegt de rechtbank dat belanghebbende zelf verantwoordelijk is voor het voeren van een gedegen administratie, dat niet heeft gedaan en daarmee aan zijn adviseurs gebrekkige stukken heeft aangeleverd. Dat op basis van die gebrekkige stukken er vervolgens onjuiste aangiften zijn gedaan, is dan ook te wijten aan het grofschuldig handelen van belanghebbende. De vergrijpboeten zijn dus ook terecht opgelegd.

De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 18 januari 20084 overwogen dat bij de beoordeling of een vergrijpboete passend en geboden is, rekening moet worden gehouden met de omstandigheid dat de vergrijpboete is vastgesteld met omkering van de bewijslast. In het onderhavige geval is de hoogte van de verschuldigde bedragen aan IB/PVV en OB betreffende de jaren 2014 tot en met 2016 komen vast te staan met toepassing van omkering van de bewijslast. Naar het oordeel van de rechtbank heeft de inspecteur, met de in 4.4.3 bedoelde vermindering voldoende rekening gehouden met de omstandigheid dat de vergrijpboeten zijn vastgesteld met omkering van de bewijslast (zie ook de cijfers in de tabel in 4.4.8 hieronder).

Belanghebbende heeft niet aannemelijk gemaakt dat de inspecteur onvoldoende rekening heeft gehouden met zijn financiële omstandigheden, in de in 4.4.3 bedoelde vermindering. Ook is niet aannemelijk gemaakt dat de financiële omstandigheden van belanghebbende op dit moment zodanig zijn dat een matiging van de boeten daarom aangewezen is. Belanghebbende heeft namelijk geen stukken overgelegd die inzicht geven in zijn financiële situatie. De rechtbank acht de hoogte van de vergrijp- en verzuimboete(n) die de inspecteur in de uitspraak op bezwaar, voor toepassing van de korting in verband met de overschrijding van de redelijke behandeltermijn, heeft vastgesteld passend en geboden.

De duur van de procedure vormt voor de rechtbank aanleiding de boeten (verder) te matigen omdat sprake is van overschrijding van de redelijke termijn voor de behandeling van de zaken in eerste feitelijke instantie. De rechtbank stelt vast dat 17 september 2018 als aanvangsmoment geldt van de redelijke termijn nu de kennisgeving van de boeten op die datum is gedagtekend. De rechtbank doet uitspraken op 1 december 2022. Sinds de aankondiging van de boeten is dus vier jaar en (afgerond) drie maanden verstreken. De rechtbank stelt vast dat de redelijke termijn van twee jaar hiermee is overschreden met twee jaar en drie maanden.5 De passend en geboden te achten boeten zullen daarom worden gematigd met 20%, met een maximum van € 20.000.6

Alle vorenstaande overwegingen leiden tot de volgende uitwerking:

Tegen de rentebeschikkingen zijn geen afzonderlijke gronden aangevoerd. Aangezien de aanslagen in stand blijven, zijn de beroepen ook ongegrond voor zover ze zien op de belastingrente.