Uitspraken

Verdachte wordt kort gezegd verdacht van feitelijke leiding c.q. opdracht geven aan het valselijk opmaken van grondgebruikersverklaringen en gecombineerde opgaven, dan wel het opzettelijk gebruik maken van een valselijk opgemaakte gecombineerde opgave. Door op papier meer land in gebruik te hebben dan in werkelijkheid het geval was, zou het bedrijf van verdachte een grotere hoeveelheid mest kunnen verantwoorden en in het verlengde daarvan een grotere hoeveelheid vee kunnen hebben. Op die manier zou de fraude een economisch voordeel voor (het bedrijf van) verdachte hebben opgeleverd.

De officier van justitie heeft gerekwireerd tot bewezenverklaring van alle ten laste gelegde feiten.

Verdachte heeft de onder 1 en 2 (primair) ten laste gelegde feiten ontkend. De raadsman heeft vrijspraak van deze feiten bepleit. In het bijzonder is daartoe betoogd dat verdachte geen opzet had op - kort gezegd - het plegen van fraude. Verdachte heeft de onder 3 en 4 ten laste gelegde feiten bekend. Om die reden heeft de raadsman zich op het standpunt gesteld dat deze feiten bewezen kunnen worden. Door of namens verdachte zijn met betrekking tot deze feiten geen bewijsverweren gevoerd.

Overweging met betrekking tot het onder 1 en 2 ten laste gelegde 1

Verdachte wordt onder 1 en 2 verweten dat hij feitelijke leiding c.q. opdracht heeft gegeven aan het valselijk opmaken van een grondgebruikersverklaring respectievelijk een gecombineerde opgave door [VOF] V.O.F., dan wel aan het gebruikmaken van een valselijk opgemaakte gecombineerde opgave door de V.O.F. Deze verwijten lenen zich voor gezamenlijke bespreking nu voornoemde documenten telkens betrekking hebben op percelen grond die medeverdachte [naam 1] aan het bedrijf van verdachte - volgens deze documenten - in gebruik heeft gegeven.

Het dossier bevat een grondgebruikersverklaring2 en een gecombineerde opgave3 waarin is vermeld dat [VOF] V.O.F. de in de tenlastelegging genoemde percelen van medeverdachte [naam 1] in gebruik heeft gekregen in 2015. Verdachte, vennoot van de V.O.F., heeft ter terechtzitting een verklaring afgelegd die er, zakelijk weergegeven, op neerkomt dat hij ten tijde van het aangaan van de grondgebruikersovereenkomst ervan uit is gegaan dat [naam 1] over deze percelen mocht beschikken. Verder heeft verdachte verklaard dat hij niet bij de betreffende percelen is geweest en deze nooit daadwerkelijk heeft gebruikt, maar dat hij de overeenkomst met [naam 1] is aangegaan om meer mest te kunnen verantwoorden.4

De rechtbank ziet geen aanleiding om in zoverre aan de verklaringen van verdachte te twijfelen en zal daarom bij de beoordeling van de tenlastelegging uitgaan van de juistheid van de hiervoor geschetste gang van zaken. De rechtbank leidt daaruit af dat verdachte in elk geval wist dat de grondgebruikersverklaring waarop is vermeld dat zij de percelen in gebruik had, niet strookte met de feitelijke situatie.

Relevant voor de beoordeling van de tenlastelegging is of verdachte wist – nu de V.O.F. de grond niet feitelijk in gebruik had - dat hij de grond niet voor de gebruiksruimte van de V.O.F. bij de RVO mocht opgeven, en derhalve met het opmaken en gebruiken van de grondgebruiksverklaring en het GDI het oogmerk zou hebben gehad om deze als echt en onvervalst te gebruiken, en of verdachte redelijkerwijs in de veronderstelling mocht verkeren dat zij als gebruiker van de gronden in de zin van de Meststoffenwet (Msw) kon worden aangemerkt. In dat verband is de rechtspraak van de CBB over de invulling van het begrip “tot het bedrijf behorende oppervlakte landbouwgrond” van artikel 1, eerste lid, onder m van de Msw leidend. Uit die rechtspraak volgt dat een landbouwer landbouwgrond tot zijn bedrijf mag rekenen als deze grond in het kader van een normale bedrijfsvoering bij het bedrijf in gebruik is. Daarvoor is onder meer bepalend of de landbouwer de feitelijke beschikkingsmacht over deze gronden had, in die zin dat zij in de praktijk in staat was het teeltplan en bemestingsplan op elkaar af te stemmen en in staat was deze plannen in samenhang te realiseren (CBB 16 oktober 2017, ECLI:NL:CBB:2017:442).

Uit deze rechtspraak leidt de rechtbank af dat weliswaar niet op voorhand is uit te sluiten dat het enkele recht om te telen of te bemesten voldoende is om van feitelijke beschikkingsmacht te kunnen spreken. Immers, ook een teler kan in staat zijn om haar teeltplan – in samenspraak met de bemester – af te stemmen op het bemestingsplan en deze afstemming ook daadwerkelijk te realiseren (en vice versa). Maar wel sluit het vereiste van feitelijke beschikkingsmacht het enkele fictieve gebruik van grond uit.

Een vennoot van een professioneel bedrijf, zoals verdachte wordt geacht te zijn, moet geacht worden op de hoogte te zijn van de geldende regelgeving alvorens documenten met een bewijsbestemming op te maken.

Uit e-mailwisselingen tussen medeverdachte [naam 1] en verdachte komt niet alleen naar voren dat de percelen voor een aanzienlijk lager bedrag dan gebruikelijk in gebruik werden gegeven, maar ook dat verdachte ervan op de hoogte was dat het om een zuiver papieren constructie ging, waarbij de percelen op enig moment zijn aangepast, omdat daaraan minder risico's zaten.5

Gelet op het vorenstaande gaat de rechtbank er dan ook vanuit dat vennoot [verdachte] ten tijde van het opmaken van de grondgebruikersverklaring (feit 1) en het opmaken van de gecombineerde opgave 2015 (feit 2 primair) niet voornemens was de op papier in gebruik gegeven grond ook feitelijk te gebruiken. Naar het oordeel van de rechtbank kan daarom worden geconcludeerd dat vennoot [verdachte] ten tijde van het opmaken van de grondgebruikersverklaring respectievelijk de gecombineerde opgave het oogmerk had om valselijk opgemaakte documenten te gebruiken als waren deze echt en onvervalst.

Gelet op de in de jurisprudentie ontwikkelde en bestendige criteria kan voorts geconcludeerd worden dat de verboden gedragingen, welke de vennootschap dienstig zijn geweest in het door haar uitgeoefende bedrijf, hebben plaatsgevonden binnen de sfeer van de vennootschap, zodat deze gedragingen aan de vennootschap kunnen worden toegerekend.6

Het opzettelijk handelen van verdachte kan gelet op voormelde omstandigheden aan de vennootschap worden toegerekend en verdachte kan als feitelijke leidinggever en opdrachtgever worden aangemerkt, nu hij de hiervoor genoemde gedragingen in zijn hoedanigheid van vennoot heeft verricht.

Overweging met betrekking tot het onder 3 en 4 ten laste gelegde.

De rechtbank komt tot bewezenverklaring van de onder 3 en 4 tenlastegelegde feiten op grond van de volgende bewijsmiddelen, waarbij de rechtbank - nu verdachte deze feiten heeft bekend en door of namens hem geen vrijspraak is bepleit - conform artikel 359, derde lid, laatste volzin van het Wetboek van Strafvordering (Sv), zal volstaan met een opsomming van de bewijsmiddelen.

DOC- [nummer 25] , DOC- [nummer 26] , DOC- [nummer 14] , DOC- [nummer 16] , DOC- [nummer 23] , DOC- [nummer 24] , DOC

[nummer 18] ;

Overweging met betrekking tot het daderschap van de rechtspersoon

De rechtbank is van oordeel dat de onder 1, 2 primair, 3 en 4 aan verdachte verweten gedragingen wettig en overtuigend bewezen kunnen worden en dat deze op grond van de in de jurisprudentie ontwikkelde en bestendige criteria aan de rechtspersoon kunnen worden toegewezen en dat verdachte als feitelijke leidinggever en opdrachtgever kan worden aangemerkt.7 Anders dan door de raadsman is betoogd, is een bewezenverklaring voor het feitelijke leiding c.q. opdrachtgeven niet uitgesloten in het geval van een familiebedrijf zonder duidelijke hiërarchie als de onderhavige.8

De rechtbank acht op grond van de in de bijlage genoemde bewijsmiddelen wettig en overtuigend bewezen dat:

1.

[VOF] V.O.F. op 15 januari 2015 in Nederland, samen en in vereniging met anderen, een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen, te weten een grondgebruikersverklaring (DOC- [nummer 1] ) valselijk heeft opgemaakt, immers hebben zij, verdachte en zijn mededaders op die grondgebruikersverklaring ingevuld dat gebruikgever [naam 1] aan gebruiker [VOF] percelen kadastraal bekend gemeente Veenwouden, secties D en F en H, kadastrale nummers [nummer 2] en [nummer 3] en [nummer 4] en [nummer 5] (met een totale oppervlakte van 8.00.14 hectare), in gebruik gegeven, gedurende een gebruiksperiode die liep van 1 januari 2015 tot en met 31 december 2015, terwijl in werkelijkheid gedurende voornoemde gebruiksperiode, die grond bij anderen in gebruik was, te weten [naam 2] en [naam 3] en [naam 4] en [naam 5] , met het oogmerk om het als echt en onvervalst te gebruiken, zulks terwijl hij, verdachte, tot vorenomschreven feit opdracht heeft gegeven en aan die verboden gedraging feitelijk leiding heeft gegeven;

3.

[VOF] V.O.F. in de periode van 20 april 2015 tot en met 31 juli 2015 in Nederland, samen en in vereniging met een ander tien geschriften, die bestemd waren om tot bewijs van enig feit te dienen, waaronder

4.

[VOF] V.O.F. op één of meer tijdstippen in of omstreeks de periode van 27 april 2015 tot en met 08 augustus 2015 in Nederland telkens opzettelijk gebruik heeft gemaakt van tien valse geschriften, waaronder

bestaande die valsheid hierin dat [VOF] telkens op die vervoersbewijzen dierlijke meststoffen, heeft ingevuld,

terwijl in werkelijkheid die mest op haar melkbedrijf was gebleven, althans niet

was vervoerd naar en/of gelost op de losplaatsen zoals vermeld op die

vervoersbewijzen dierlijke meststoffen en die mest niet was afgeleverd aan die afnemer

[naam 1] , zulks terwijl hij, verdachte, tot vorenomschreven feit opdracht heeft gegeven en aan die verboden gedraging feitelijk leiding heeft gegeven.

De rechtbank acht niet bewezen wat aan verdachte onder 1, 2 primair, 3 en 4 meer of anders is ten laste gelegd en zal hem daarvan vrijspreken.

Indien in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.