Uitspraken

Het SOZOG is een Europese openbare aanbestedingsprocedure aangevangen voor de opdracht tot het accepteren en verwerken van de door Opdrachtgever (de Aanbestedende Dienst SOZOG) aangeleverde afvalstroom van groente-, fruit- en tuinafval (Gft-afval), afkomstig van huishoudens in de gemeenten die deel uitmaken van het SOZOG, per 1 april 2014.
Op 5 juli 2013 heeft de Aanbestedende dienst de Opdracht aangekondigd. Daarbij is een Offerteaanvraag gepubliceerd.

Op 28 augustus 2013 is de Nota van Inlichtingen verschenen. Daarnaast is een tweede Nota van Inlichtingen verschenen op 10 september 2013.

2.2. Op de Aanbestedingsprocedure is de Aanbestedingswet 2012 (Aw) van toepassing.

De Opdracht kent een looptijd van vier jaar met een optie tot eenzijdige verlenging door de Aanbestedende Dienst van twee maal twee jaar.

'IV.2.3 Aanleverplicht Opdrachtgever en acceptatieplicht Opdrachtnemer

(…)
De Opdrachtnemer verplicht zich het Gft-afval afkomstig uit de bij het SOZOG aangesloten gemeenten te accepteren voor verwerking in haar installatie en op een milieuhygiënisch verantwoorde wijze te verwerken, met inachtneming van de wettelijke voorschriften. De wijze of methode van verwerking van het Gft-afval wordt niet voorgeschreven, met dien verstande dat het Gft-afval niet verbrand mag worden en dat de verwerkingsmethode minimaal voldoet aan de standaardbepalingen uit het meest recente LAP (Landelijk AfvalbeheerPlan).

(…).'

Het gunningcriterium is dat van de economisch meest voordelige inschrijving.
Het gunningcriterium valt uiteen in drie onderdelen: G1) Prijs; G2) Duurzaamheid; en
G3) Bedrijfsvoering.

De prijs bestaat uit de componenten "Verwerkingsprijs per ton (inclusief eventuele kosten voor overslag en natransport)" en "Transportkosten naar afleverlocatie", waarvoor respectievelijk maximaal 70 en 10 punten kunnen worden behaald.

Voor het gunningcriterium duurzaamheid (Subcomponent: Verwerkingsmethode) kunnen maximaal 15 punten worden behaald en voor het gunningcriterium bedrijfsvoering maximaal 5 punten.

In totaal kunnen in het kader van de gunningcriteria 100 punten worden behaald. In het kader van het criterium duurzaamheid hangt het aantal te verkrijgen punten af van de verwerkingsmethode die zal worden gebruikt om het Gft-afval te verwerken.

In deel V.4 van de Offerteaanvraag is ten aanzien van de duurzaamheid vermeld:

'In totaal kunnen voor duurzaamheid 15 punten worden gescoord, waarvan maximaal 15 punten kunnen worden verdiend met de verwerkingsmethode.

Bij Inschrijving dient u op het Inschrijfformulier aan te geven via welke verwerkingsmethode u het Gft-afval gaat verwerken. Er kan gekozen worden uit de hieronder aangegeven verwerkingsmethoden. Per verwerkingsmethode is het aantal te behalen punten aangegeven. Deze verwerkingsmethode dient ook daadwerkelijk gedurende de looptijd van de overeenkomst te worden toegepast.'

Voor het gunningcriterium duurzaamheid wordt de volgende puntensystematiek gehanteerd:

Het antwoord van SOZOG daarop luidde: 'Niet akkoord. Aanbestedende dienst heeft weloverwogen gekozen voor de huidige verdeling'.

Bij brief d.d. 30 augustus 2013 aan SOZOG heeft OGAR bezwaar gemaakt tegen de aanbestedingsdocumenten in de onderhavige Europese openbare aanbesteding.

Daarin heeft OGAR het volgende gesteld:

'Naar de mening van OGAR is geen sprake meer van een daadwerkelijke mededinging voor inschrijvers die met een composteringstechniek willen inschrijven op voornoemde aanbesteding. Naar de mening van OGAR wordt door de aanbestedende dienst geheel ten onrechte een disproportioneel onderscheid gemaakt tussen composteringstechnieken en vergistingstechnieken. Door dit duurzaamheidscriterium worden vergistingstechnieken zo sterk bevoordeeld boven composteringstechnieken, vergistingtechnieken krijgen op niet nader onderbouwde duurzaamheidsgronden 9 tot 15 punten meer dan composteringstechnieken, dat het uitgesloten is, dat met een composteringstechniek nog op bedrijfseconomisch verantwoorde wijze een prijsaanbieding kan worden gedaan, waarmee het verschil in punten op grond van het duurzaamheidscriterium kan worden gecompenseerd.

OGAR is van mening dat geheel ten onrechte een substantieel onderscheid wordt gemaakt tussen composteren enerzijds en vergisten anderzijds. Het uitgangspunt van het landelijk overheidsbeleid op het gebied van afval is neergelegd in het Landelijk Afvalbeheerplan en houdt in, dat de hoogwaardigheid van de verschillende verwerkingstechnieken van gescheiden ingezameld groente-, fruit- en tuinafval van huishoudens niet significant verschilt. Dit is onder meer uiteengezet in het bij het Landelijk Afvalbeheerplan behorende sectorplan 6 met de titel “Gescheiden ingezameld groente-, fruit- en tuinafval van huishoudens”. Dit sectorplan is aan dit bezwaarschrift toegevoegd. Het maken van een onderscheid tussen composteren en vergisten van maximaal 15 punten kan op geen enkele wijze rechtvaardiging vinden in objectieve duurzaamheidscriteria. Inschrijvers met een vergistingstechniek worden ten onrechte bevoordeeld en inschrijvers met een composteringstechniek worden ten onrechte benadeeld, en wel zodanig, dat zij de facto worden uitgesloten van mededinging.

Indien duurzaamheidscriteria worden meegewogen in de beoordeling van de inschrijvingen, dan moet naar de mening van OGAR overigens ook het duurzaamheidsaspect van de langere transportafstanden bij aanbiedingen met natransport worden meegewogen.

Namens OGAR is bij de Inlichtingen al de vraag aan de orde gesteld omtrent de rechtvaardigheid van het grote verschil in puntentoekenning tussen aangeboden composteringstechnieken en aangeboden vergistingstechnieken. In de Nota van Inlichtingen wordt helaas geen inhoudelijk antwoord gegeven op deze vraag. OGAR was ten tijde

van de vraagstelling al van mening, dat de gestelde duurzaamheidseis disproportioneel was. Doordat naar aanleiding van de Nota van Inlichtingen de puntentoekenning bij de onderdelen “verwerkingskosten” en “transportkosten” is gewijzigd, heeft de puntentoekenning op grond van het duurzaamheidscriterium een doorslaggevende invloed gekregen waardoor, als hiervoor aangegeven, de mededinging voor composteerders de facto is uitgesloten. Het compenseren van 9 tot 15 punten op grond van het duurzaamheidscriterium toegekend aan een inschrijver met een vergistingstechniek was op grond van de “oude” puntentoekenning voor “verwerkingskosten” en transportkosten” wellicht nog bedrijfseconomisch verantwoord mogelijk, met de nieuwe puntentoekenning is dat uitgesloten. Dit maakt de disproportionaliteit van het duurzaamheidscriterium manifest.

OGAR maakt bezwaar tegen het onrechtmatig voordeel dat inschrijvers met een vergistingstechniek ondervinden ten gevolge van het duurzaamheidscriterium ten opzichte van inschrijvers als OGAR met een composteringstechniek. OGAR verzoekt de aanbestedende dienst de disproportionaliteit van het duurzaamheidscriterium teniet te doen. OGAR verzoekt de diverse criteria dusdanig te wijzigen c.q. te herstellen dat weer sprake kan zijn van een daadwerkelijke mededinging.

OGAR is op de hoogte van de inhoud van Deel II.13 van de Offerteaanvraag ten behoeve van de Europese openbare aanbesteding Raamovereenkomst Verwerking Gft-afval. Indien de aanbestedende dienst niet aan de gerechtvaardigde eisen van OGAR wenst tegemoet te komen, zal door OGAR tijdig een procedure aanhangig worden gemaakt bij de bevoegde voorzieningenrechter en zal zij de aanbestedende dienst daarvan tijdig op

de hoogte stellen middels het betekenen van een dagvaarding.

OGAR vertrouwt erop, dat haar gerechtvaardigde eisen worden ingewilligd en dat zij op basis van een eerlijke mededinging een passende aanbieding kan doen aan de aanbestedende dienst.'

'U stelt ten onrechte dat er geen sprake is van daadwerkelijke mededinging voor inschrijvers die met een composteertechniek willen inschrijven op deze aanbesteding. Duurzaamheid wordt door het Sozog beschouwd als een speerpunt, hetgeen wordt meegewogen in aanbestedingen. Vergisten wordt in de afvalsector in het algemeen gezien als een duurzame techniek waar ook in geïnvesteerd wordt. Het Sozog is van mening dat vergisting, naast eenzelfde hoeveelheid en kwaliteit compost als bij compostering, de energie-inhoud uit het GFT-afval terugwint, waardoor het als meer duurzaam dan compostering wordt aangemerkt.

Voor onderhavige aanbesteding is een inschrijving gebaseerd op composteertechniek een absolute minimumeis voor het verwerven van de opdracht. Voor een minimumeis ontvangt een inschrijver uiteraard geen punten in de beoordeling. Het Sozog heeft er voor gekozen om punten toe te kennen aan inschrijvers die met een duurzame verwerkingstechniek inschrijven. De onderverdeling van de punten ten aanzien van het onderdeel ‘Duurzaamheid’ is mede gebaseerd op de CO2-tool GFT-verwerking, waaruit blijkt dat het aantal CO2-equivalenten voor composteren duidelijk op een lager niveau ligt dan voor vergistingstechnieken. Vergistingstechnieken zijn duurzame technieken die een bepaalde mate van investering verlangen, hetgeen leidt tot een hogere prijsstelling. Door duurzaamheid op een realistisch niveau mee te wegen krijgen deze duurzame technieken een kans op het verwerven van een opdracht als onderhavige.

De wegingen en puntenverdelingen in acht nemend maakt iedere inschrijver kans op het verwerven van de opdracht. U stelt ten onrechte dat u in de huidige beoordelingsmethodiek weinig kans op het verwerven van de opdracht zou hebben. Uitgaande van een maximale score op transportkosten en bedrijfsvoering en met de voorbeeldprijzen zoals weergegeven in het voorbeeld op pagina 21 van de Offerteaanvraag kan, zowel in de oorspronkelijke als post-NvI beoordelingsmethodiek een aanbieding op basis van vergisting niet voldoende scoren om de opdracht te verwerven. Het onderdeel 'Verwerkingsprijs per ton’ zal uiteindelijk van doorslaggevend belang zijn. Het bestaan van een substantieel onderscheid tussen beide technieken volgt het Sozog dan ook niet noch is het onmogelijk dat een inschrijving met composteringstechniek de opdracht niet verwerft.

Het subgunningscriterium ‘Duurzaamheid’ en haar weging geeft uiting aan het belang welke het Sozog hecht aan een duurzame verwerkingsmethodiek. Het criterium is niet disproportioneel doch geeft een realistische weergave van de waarde die het Sozog aan duurzaamheid toekent. Er is op generlei wijze een onrechtmatige bevoordeling van één specifieke techniek. Voor alle marktpartijen (beide verwerkingsmethodieken) is het mogelijk en realistisch de opdracht te verwerven.

Het Sozog ziet geen gegronde redenen om de gunningsmethodiek aan te passen dan wel duurzaamheid in belang te reduceren.

Indien u het niet eens bent met onze reactie en de aanbestedingsprocedure dient u uiterlijk 24 uur voor sluiting van de inschrijvingstermijn een kort gedingprocedure aanhangig te maken en het Sozog te dagvaarden op het adres van het samenwerkingsverband.'

Primair:

A. Het Sozog te gebieden het gunningscriterium G2 Duurzaamheid bij voortzetting van de aanbestedingsprocedure buiten toepassing te laten;

B. Het Sozog te gebieden bij voortzetting van de aanbestedingsprocedure de wijziging van de scoringsmethodiek in het kader van G1, als opgenomen in de eerste nota van inlichtingen, ongedaan te maken;

Subsidiair:

C. Het SOZOG te gebieden de onderhavige aanbestedingsprocedure te staken;

Primair en subsidiair:

D. Het SOZOG te veroordelen in de kosten van deze procedure, waaronder begrepen nakosten.