Uitspraken

De kantonrechter beantwoordt die vraag ontkennend.

Stadsmuseum Woerden is een kleine organisatie. Naast [eiseres] werkten nog twee andere bezoldigde medewerkers bij Stadsmuseum Woerden, met voorts een drietal bezoldigde medewerkers alleen voor het weekend, steeds op basis van een inleenovereenkomst in plaats van een formele arbeidsovereenkomst. Stadsmuseum Woerden wordt geleid door het bestuur van de stichting dat Stadsmuseum Woerden exploiteert. Daarbij gaat het om een bestuur op afstand, dat slechts beperkt bij Stadsmuseum Woerden aanwezig is. Om die reden is er volgens de niet betwiste stellingen van Stadsmuseum Woerden voor gekozen Stadsmuseum Woerden niet zelf te belasten met werkgeverstaken en verantwoordelijkheden, maar in overleg met de gemeente besloten die verantwoordelijkheid bij een derde partij te leggen. Op die grond is [eiseres] in 2000 op basis van een uitzendovereenkomst met haar werkzaamheden bij Stadsmuseum Woerden begonnen.

Over deze beginperiode, waarin op basis van een uitzendovereenkomst gewerkt is, kan geen enkele twijfel bestaan over wie als werkgever heeft te gelden. Artikel 7:690 BW bepaalt dat een uitzendovereenkomst een arbeidsovereenkomst is. Voor zover het bestuur van de stichting dat Stadsmuseum Woerden exploiteert in die periode in de werkrelatie feitelijk het gezag heeft uitgeoefend, is sprake van een in de wet geregelde uitzondering op het beginsel dat een werkgever in beginsel zelf het gezag dient uit te oefenen. In deze periode is Stadsmuseum Woerden daarom in ieder geval niet aan te merken als werkgever.

Dat geldt niet automatisch ook voor de twee latere constructies waarbij twee door de gemeente gesubsidieerde stichtingen het feitelijk werkgeverschap op zich hebben genomen. Het is immers niet het beroep of bedrijf van deze twee stichtingen om personeel aan een derde partij ter beschikking te stellen, zodat deze stichtingen zich er niet op kunnen beroepen dat zij [eiseres] als (uitzend)werkgever op basis van een uitzendovereenkomst aan Stadsmuseum Woerden ter beschikking hebben gesteld. Zulks volgt ook expliciet uit de Memorie van Toelichting (Tweede kamer, vergaderjaar 1996-1997, 25 263, nr 3) waarin staat dat het incidenteel in voorkomende gevallen ter beschikking stellen van arbeidskrachten door werkgevers die in feite geheel andersoortige beroeps- of bedrijfsactiviteiten hebben, niet onder het regime van de uitzendovereenkomst kan worden gebracht.

Het enkele feit dat de twee elkaar opvolgende stichtingen zich niet op het regime van de uitzendovereenkomst kunnen beroepen impliceert daarmee nog niet automatisch dat tussen hen en [eiseres] geen arbeidsovereenkomst heeft bestaan. De relatie tussen [eiseres] en de beide stichtingen, laatstelijk Het Klooster, is immers wel geformaliseerd met een overeenkomst die partijen als arbeidsovereenkomst hebben gekwalificeerd en waaraan – in ieder geval door loonbetaling – ook invulling is gegeven.

Het feit dat [eiseres] op geen enkel moment rechtstreeks, op basis van een tussen hen gesloten overeenkomst, bij Stadsmuseum Woerden in dienst is getreden, maar dat tot drie maal toe inlening via een derde partij gerealiseerd is, geeft in ieder geval aan dat het niet de bedoeling is geweest dat een formele arbeidsrelatie tussen [eiseres] en Stadsmuseum Woerden zou ontstaan, althans in ieder geval niet van de zijde van Stadsmuseum Woerden. Er kan niet lichtvaardig aan voorbij gegaan worden dat Stadsmuseum Woerden welbewust met Het Klooster gecontracteerd heeft en niet rechtstreeks met [eiseres]. [eiseres] heeft ten aanzien van haar eigen positie evenmin gesteld of nadere feiten en omstandigheden aangevoerd waaruit begrepen had moeten worden dat zij van mening was wel bij Stadsmuseum Woerden in dienst te treden of waaruit zou volgen dat [eiseres] met de feitelijke gang van zaken niet kon instemmen. Sterker nog, uit de verklaring van [eiseres] op de comparitie volgt dat de rechtsvoorganger van Het Klooster nog wel enige nadere invulling aan de werkgeversverplichtingen heeft gegeven, door naast het betalen van loon ook formele voortgangs/functioneringsgesprekken te voeren. Pas na de beëindiging van de overeenkomst met Het Klooster is de stelling betrokken dat een rechtstreekse relatie met Stadsmuseum Woerden is ontstaan.

[eiseres] stelt ter onderbouwing van haar vordering dat feitelijk geen sprake was van een gezagsverhouding met Het Klooster en voorst dat alle kosten verband houdende met de arbeidsrelatie –inclusief die van de eventuele beëindiging- ten laste komen van Stadsmuseum Woerden. [eiseres] heeft aldus voor Stadsmuseum Woerden tegen beloning arbeid verricht, zodat de relatie bij een inhoudelijke beschouwing daarvan, als een arbeidsovereenkomst gekwalificeerd moet worden.

Echter in verband met de rechtszekerheid dient terughoudendheid in acht genomen te worden om in weerwil van de gemaakte afspraken toch een arbeidsovereenkomst tussen [eiseres] en Stadsmuseum Woerden aan te nemen. Een geruisloze vervanging van een inleenovereenkomst door een arbeidsovereenkomst kan immers niet worden aangenomen (HR 5 april 2002, ABN AMRO/Malhi). Daarbij komt dat het hier niet gaat om de vraag of de overeenkomst tussen (dezelfde) partijen als een arbeidsovereenkomst gekwalificeerd kan worden, maar om de vraag met wie de arbeidsovereenkomst bestaat, waarvoor de aanwezige schriftelijke stukken uiteraard een belangrijke indicatie zijn, en of een wisseling van partijen heeft plaatsgevonden. Naar het oordeel van de kantonrechter weegt voor de beoordeling van die vraag het aangehaalde arrest van 5 april 2002 zwaarder dan de jurisprudentie die ziet op de kwalificatie van de overeenkomst tussen dezelfde partijen, zoals bijvoorbeeld Groen/Schoevers (HR 14 november 1997, arbeidsovereenkomst of overeenkomst van opdracht) en AGFA/Schoolderman (HR 8 april 1994, is een overeenkomst voor onbepaalde tijd ontstaan). In die zaken wordt naar de partijbedoeling en de feitelijke invulling gekeken en wordt de relatie tussen partijen gekwalificeerd, maar steeds tussen dezelfde partijen. Een wisseling van contractspartijen is niet aan de orde.

Naar het oordeel van de kantonrechter kan daarom geen arbeidsovereenkomst met Stadsmuseum Woerden worden aangenomen. Het aannemen van een arbeidsovereenkomst is, gelet op de ontstaansgeschiedenis van de gekozen constructie en de daaruit te trekken conclusie dat in ieder geval één van beide partijen geen arbeidsovereenkomst wenste, alsmede het karakter van de organisatie van Stadsmuseum Woerden (niet ingericht voor het adequaat vervullen van werkgeverstaken) bovendien een ongewenste uitkomst. Indien er in deze omstandigheden een arbeidsovereenkomst zou worden aangenomen, maakt dit feitelijke iedere arbeidsrechtelijke driehoeksverhouding, anders dan via een officiële uitzendconstructie, illusoir. Ook miskent het argument over de afwezigheid van een gezagsverhouding dat in de relatie tussen Het Klooster en [eiseres] wel sprake is geweest van een gezagsverhouding, in welk kader [eiseres] nu juist gehouden was bij Stadsmuseum Woerden werkzaamheden te verrichten. Ook de verwijzing van [eiseres] naar de recente payroll jurisprudentie waarin wel een arbeidsovereenkomst met de inlenende partij wordt aangenomen, kan [eiseres] niet baten. Weliswaar is bij de parlementaire behandeling aangegeven dat het incidenteel detacheren in beginsel niet onder artikel 7:690 BW valt. Daarmee is naar het oordeel van de kantonrechter niet meer gegeven dan dat in die situatie in beginsel geen sprake is van een uitzendovereenkomst. Daaruit volgt niet noodzakelijkerwijs ook dat geen sprake kan zijn van een arbeidsovereenkomst met de uitlenende partij. Wel is uiteraard een gegeven dat de partij die niet op basis van een arbeidsovereenkomst personeel aan een derde ter beschikking stelt geen beroep kan doen op de bijzondere bepalingen en de grotere flexibiliteit zoals die geregeld is in artikel 7:691 BW, maar die discussie speelt hier niet.

[eiseres] heeft met recht naar voren gebracht dat als gevolg van de gekozen constructie de reden die Stadsmuseum Woerden heeft gehad voor de beëindiging van de inzet van [eiseres] niet in rechte getoetst is, waardoor in zekere mate is ingeboet aan bescherming tegen ontslag. Dat is wellicht ongewenst, maar inherent aan de gekozen constructie, die juridisch toelaatbaar is. Dit argument is naar het oordeel van de kantonrechter onvoldoende om de formele relatie ter zijde te stellen.

Bij deze stand van zaken kon Het Klooster na beëindiging van de inleenovereenkomst door Stadsmuseum Woerden met haar, met recht als werkgever toestemming voor opzegging vragen en na verkregen toestemming overgaan tot opzegging van de arbeidsovereenkomst met [eiseres]. Daarmee is Het Klooster ook aanspreekbaar op de gevolgen van de opzegging voor [eiseres] of de eventuele onregelmatige opzegging van de overeenkomst. Het Klooster is door [eiseres] evenwel niet gedagvaard, zodat daarover in deze procedure geen oordeel gegeven kan worden.

Op de comparitie heeft [eiseres] nog het standpunt ingenomen dat er -gelet op de bijzondere situatie- aanleiding bestaat om naast eventuele “formele kennelijk onredelijkheid” ook “materiele kennelijk onredelijkheid” aan te nemen, op grond waarvan Stadsmuseum Woerden dan toch aangesproken kan worden en de gevorderde schadevergoeding wegens kennelijk onredelijk ontslag ten aanzien van Stadsmuseum Woerden toewijsbaar moet zijn.

De kantonrechter gaat er bij gebreke van een specifieke toelichting op dit standpunt van uit dat [eiseres] daarbij het oog heeft gehad op artikel 7: 658 lid 4 op grond waarvan een feitelijk en een materieel werkgever in het geval van een arbeidsongeval naast elkaar op de gevolgen aanspreekbaar zijn. Bij gebreke van een vergelijkbare wettelijke bepaling bij opzegging acht de kantonrechter het echter onjuist de verantwoordelijkheden van Stadsmuseum Woerden daartoe uit te breiden. Veeleer zou in dit geval gedacht kunnen worden aan een vordering op basis van artikel 6:162 BW indien Stadsmuseum Woerden lichtvaardig of op onjuiste gronden de inleenovereenkomst had opgezegd. Daarvoor is echter onvoldoende gesteld en daarover heeft geen debat tussen partijen plaatsgevonden, zodat de vordering ook op die grond niet kan worden toegewezen.

De vordering wordt afgewezen en [eiseres] zal als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de kosten van de procedure voor zover aan de zijde van Stadsmuseum Woerden gevallen. Deze worden tot op heden begroot op € 800,-- ( 2 punten volgens liquidatietarief).