Uitspraken

Kern van het geschil tussen partijen betreft de vraag waar de pensioentoezegging van [gedaagde] aan[eiser], zoals vastgelegd in de brief van 14 juli 1989, toe verplicht.[eiser] stelt zich op het standpunt dat de pensioentoezegging inhoudt dat hij op zijn pensioendatum een gegarandeerde pensioenuitkering krijgt op basis van zijn eindloon (verder te noemen: een zuivere eindloonregeling). Dit brengt volgens[eiser] mee dat voor zover het bij AXA verzekerde kapitaal niet toereikend is om de gegarandeerde pensioenuitkering aan te kopen, [gedaagde] het tekort dient aan te vullen. [gedaagde] is van mening dat de pensioentoezegging haar niet verplicht om een tekort aan te vullen. Volgens [gedaagde] houdt de pensioentoezegging in dat kapitaal wordt verzekerd, met welk kapitaal op de pensioendatum een beoogd pensioen op basis van eindloon aangekocht kan worden, waarbij het daadwerkelijk aan te kunnen kopen pensioen afhankelijk is van actuele rentestanden en tarifering van de verzekeraar ten tijde van de pensioendatum (verder te noemen: een hybride regeling).

De rechtbank overweegt als volgt. In de pensioenbrief van 14 juli 1989 is bepaald dat de pensioengrondslag wordt berekend aan de hand van het eindloon. Dit biedt steun aan het standpunt van[eiser]. In de (tekst van de) brief is niet bepaald dat een pensioenuitkering ter hoogte van het eindloon wordt gegarandeerd. Ook zonder een in de pensioenbrief opgenomen garantie voor de pensioenuitkering kan de pensioenbrief een dergelijke garantie behelzen op grond van uitleg van de pensioenbrief en/of het door [gedaagde] bij[eiser] opgewekte vertrouwen ten aanzien van het bestaan van een garantieregeling. Voor de uitleg van de pensioenbrief komt het aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan de bepaling mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten (HR 13 maart 1981, NJ 1981/635, Haviltex). Voor het bij[eiser] opgewekte vertrouwen komt het aan op de vraag of hij aan de verklaringen en gedragingen van [gedaagde] redelijkerwijs de betekenis mocht toekennen dat sprake is van een garantieregeling. De rechtbank zal in dit kader acht slaan op de tekst van de pensioenbrief, de totstandkoming van de pensioenregeling, de uitvoering van de pensioenregeling en de latere omstandigheden die een licht werpen op de eerdere bedoeling van partijen.

Voor de uitleg van de pensioentoezegging dient niet uitsluitend te worden gekeken naar de in de pensioenbrief opgenomen berekenwijze van de pensioengrondslag, maar dienen ook de overige bepalingen uit de pensioenbrief in onderlinge samenhang te worden bezien. De rechtbank acht ook de bepalingen van belang dat[eiser] ter waarborging van de pensioenafspraken een verzekering (een zogenoemde c-polis) zou afsluiten, dat de voorwaarden van die verzekering van toepassing zijn verklaard op de pensioenregeling en dat [gedaagde] door het betalen van haar aandeel in de premie voor de verzekering ontslagen zal zijn van haar verplichting tot uitkering van de door de verzekering gedekte pensioenen. Naar het oordeel van de rechtbank volgt uit die bepalingen dat de omvang van de verplichtingen van [gedaagde] en dus de inhoud van de pensioentoezegging mede wordt bepaald door de aard en inhoud van de in de pensioenbrief genoemde pensioenverzekering. Anders dan[eiser] stelt kunnen de uitvoering van de pensioenregeling en de pensioentoezegging dus niet los van elkaar worden gezien.

Dat geldt temeer nu de totstandkoming van de verzekering vooraf is gegaan aan het ondertekenen van de pensioenbrief, waardoor partijen bij de ondertekening van de pensioenbrief op de hoogte waren van de aard en inhoud van de verzekering, tot het aangaan waarvan de pensioenbrief een verplichting verschafte. Uit de offertes van AXA d.d. 3 januari 1989 en het bij de polis van 3 mei 1989 behorende Pensioenaanhangsel (geciteerd onder punten 2.2 en 2.4) blijkt dat[eiser] een c-polis heeft afgesloten, waarbij de uitkering van de verzekering dient te worden aangewend als koopsom voor een of meer pensioenen, terwijl de rentestand en geldende tarieven van de verzekeraar van invloed zijn op de grootte van de pensioenrechten die kunnen worden aangekocht. Deze verzekering is te kwalificeren als een hybride regeling, te weten een kapitaalverzekering met pensioenclausule, waarbij gestreefd wordt naar een eindloonresultaat. De verzekering die voorafgaande aan de ondertekening van de pensioenbrief is afgesloten betreft dus geen zuivere eindloonregeling.

Op 1 juni 2004 hebben partijen een nieuwe pensioenbrief opgesteld. Uit de tekst van die tweede pensioenbrief (geciteerd onder punt 2.7) blijkt duidelijk dat de daarin toegezegde pensioenregeling een hybride regeling behelst. Dit staat ook niet ter discussie tussen partijen.[eiser] heeft verklaard dat hij ten tijde van de tweede pensioenbrief uit coulance akkoord is gegaan met een vermindering van zijn pensioenregeling. [gedaagde] stelt dat de tweede pensioenbrief geen verandering van de regeling betrof, maar – kort gezegd – een voortzetting en verduidelijking van de regeling uit 1989. Volgens [gedaagde] is de tweede pensioenbrief opgesteld omdat de verzekering vanaf 2004 bij Nationale Nederlanden is ondergebracht en de eerdere pensioenbrief uit 1989 gedateerd was. Volgens [gedaagde] diende in 2004 meer pensioeninformatie aan de werknemer te worden verstrekt en kon niet meer uitsluitend worden verwezen naar de voorwaarden van de verzekering, zoals dat in 1989 nog wel kon. [gedaagde] heeft voorts gewezen op de brief van 12 juli 2005, waarin[eiser] aan AXA schrijft dat hij de verzekeringen bij AXA wil beëindigen, omdat AXA geen streefregeling (zijnde een hybride regeling) meer uitvoert en hij de polissen in dezelfde vorm wenst voort te zetten. [gedaagde] heeft eenzelfde soort brief op 12 juli 2005 aan AXA gestuurd. Volgens [gedaagde] volgt daaruit dat partijen in 2004 geen verandering van de regeling beoogden. Dat[eiser] zich er op dat moment bewust van was dat de regeling bij AXA ook een hybride regeling betrof, blijkt volgens [gedaagde] uit de vrijwaringsverklaring die partijen hebben ondertekend ten behoeve van Nationale Nederlanden (geciteerd onder punt 2.9).

De rechtbank constateert dat [gedaagde] haar stelling dat met de pensioenbrief uit 2004 geen wijziging werd beoogd ten opzichte van de pensioenbrief uit 1989, uitgebreid heeft onderbouwd met een toelichting op en een verwijzing naar voornoemde brieven en de vrijwaringsverklaring van 12 juli 2005.[eiser] heeft zijn stelling dat hij in 2004 uit coulance akkoord is gegaan met een vermindering van de pensioenregeling niet nader onderbouwd. Gelet op het uitgebreide betoog van [gedaagde] had het op de weg van[eiser] gelegen om zijn stelling nader te onderbouwen met feiten en/of omstandigheden op grond waarvan het op voor [gedaagde] kenbare wijze duidelijk was of behoorde te zijn dat[eiser] bij de aanvaarding van de pensioenbrief van 1 juni 2004 het uitgangspunt hanteerde dat voor het tot dan toe opgebouwde pensioen de garantie gold die hij thans aan zijn vordering ten grondslag legt. Door dat na te laten verwerpt de rechtbank zijn betoog dat hij in 2004 uit coulance akkoord is gegaan met een vermindering van de pensioenregeling als onvoldoende onderbouwd. Daarom moet het er in rechte voor worden gehouden dat in 2004 geen wijziging is beoogd in de pensioenregeling ten opzichte van 1989.

[eiser] heeft ter onderbouwing van zijn standpunt dat de pensioenregeling van 1989 een zuivere eindloonregeling betreft nog gewezen op verschillende documenten, zoals het aanvraagformulier van de verzekering (geciteerd onder punt 2.3), waarin staat dat hij een eindloonregeling heeft. De rechtbank overweegt dat in die documenten weliswaar staat dat[eiser] een eindloonregeling heeft, maar dat daaruit niet volgt dat [gedaagde] de hoogte van het pensioen, berekend op basis van het eindloon, heeft gegarandeerd. De enkele vermelding dat[eiser] een eindloonregeling had is daarvoor onvoldoende in het licht van de verzekering die ter waarborging van de pensioenrechten is afgesloten.

Dat [gedaagde] in 1989 een garantie zou hebben gegeven voor de hoogte van de pensioenuitkering blijkt naar het oordeel van de rechtbank ook niet, zoals door[eiser] betoogd, uit de brief van 2 september 1996 van pensioenadviesbureau [pensioenadviesbureau]BV (geciteerd onder punt 2.6) of uit de brief van Aob van 22 december 2008 (geciteerd onder punt 2.7). De rechtbank overweegt dat uit de brieven slechts volgt dat er is afgefinancierd in verband met de backserviceverplichting, hetgeen ziet op het bijverzekeren over de achterliggende dienstjaren in verband met een salarisstijging. Dat is wat anders dan het bijfinancieren om een financieringstekort vanwege een lage rentestand aan de eindstreep te voorkomen. Dat er bij het berekenen van de backserviceverplichting rekening wordt gehouden met de actuele rentestand en sterftetafel past bij een hybrideregeling, omdat de omvang van de back service daardoor wordt bepaald. Het feit dat bij de berekening van de backserviceverplichting rekening wordt gehouden met de actuele rentestand, maakt echter nog niet dat [gedaagde] op de pensioendatum ook risicodrager is van een financieringstekort door daling van de rentestand ten opzichte van de rekenrente in de polis.

[eiser] heeft voorts nog aangevoerd dat hij voorafgaand aan de pensioenbrief van 14 juli 1989 deelnemer was in de zuivere eindloonregeling van het collectieve pensioenfonds en dat het niet logisch was dat hij door de nieuwe pensioenafspraken terug zou gaan naar een mindere regeling.[eiser] heeft gesteld dat hij voor een individuele pensioenregeling heeft gekozen, omdat hij zijn pensioenleeftijd van 65 jaar naar 62 jaar wilde brengen. De verzekering die is afgesloten was volgens[eiser] in die tijd gebruikelijk bij individuele eindloontoezeggingen, omdat het niet anders kon. De rechtbank overweegt dat zelfs als zou komen vast te staan dat[eiser] eerder deelnemer was in een zuivere eindloonregeling, hetgeen door de betwisting van [gedaagde] thans nog niet het geval is, het betoog van[eiser] niet slaagt. Bij de overstap naar een individuele pensioenregeling heeft[eiser] immers zelf de verzekering bij AXA afgesloten, waardoor hij op de hoogte was van het karakter van de verzekering. Hierdoor heeft[eiser], wat zijn motieven daar ook voor waren, bewust gekozen voor een andere constructie om zijn pensioen zeker te stellen.

Op basis van hetgeen hiervoor is overwogen is de rechtbank van oordeel dat de pensioenregeling van 14 juli 1989 niet kan worden uitgelegd als een zuivere eindloonregeling en dat er evenmin sprake is van verklaringen en gedragingen van [gedaagde] op grond waarvan[eiser] er redelijkerwijs op mocht vertrouwen dat de pensioenbrief van 14 juli 1989 een zuivere eindloonregeling inhoudt.[eiser]

[eiser] heeft de vordering die is beschreven bij punt 3.1 onder a (verklaring voor recht over de hoogte van de pensioenen) gebaseerd op het uitgangspunt dat de pensioenregeling een zuivere eindloonregeling inhoudt. Nu daarvan geen sprake is, zal deze vordering door de rechtbank worden afgewezen.

[eiser] heeft zijn vorderingen voorts gebaseerd op de vaststellingsovereenkomst (punt 3.1 onder b en c). Artikel 7 van de vaststellingsovereenkomst bepaalt dat [gedaagde] zijn verplichtingen uit de pensioenregelingen (AXA en Nationale Nederlanden), waaronder de tijdsevenredige affinanciering van opgebouwde pensioenaanspraken, dient te vervullen.[eiser] heeft zich op het standpunt gesteld dat [gedaagde] haar verplichting uit de vaststellingsovereenkomst niet is nagekomen, omdat [gedaagde] slechts heeft afgefinancierd op grond van een hybride regeling en niet op grond van een zuivere eindloonregeling. Nu de rechtbank heeft overwogen dat de pensioenregeling geen zuivere eindloonregeling inhoudt, verplicht de vaststellingsovereenkomst tot niet meer dan tot nakoming van de verplichtingen die voortvloeien uit een hybride regeling. Uit de brieven van 22 december 2006 en 14 juli 2008 van Aon aan [gedaagde] blijkt dat de verzekering bij AXA reeds is afgefinancierd. De rechtbank zal de vorderingen die zijn beschreven onder b en c van punt 3.1 dan ook eveneens afwijzen, nog daargelaten dat AXA de verzekering die een hybride regeling bevat ook niet kan af- of bijfinancieren alsof het een zuivere eindloonregeling is.

Voor de vordering tot het verstrekken van een deugdelijke specificatie van hetgeen reeds door [gedaagde] is betaald en nog zal worden betaald met betrekking tot de pensioenbrieven van 14 juli 1989 en 1 juni 2004 (punt 3.1 onder d) is geen grondslag aangevoerd, zodat ook die vordering wordt afgewezen.

[eiser] zal als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de proceskosten. De kosten aan de zijde van [gedaagde] worden begroot op:

• -

  vast recht 3.621,00

• -

  salaris advocaat 5.160,00 (2,0 punten × tarief € 2.580,00)

Totaal €  8.781,00

De door [gedaagde] gevorderde nakosten zullen op de in de beslissing te noemen manier worden begroot.

4.16. Verder zal de door [gedaagde] over de proces- en nakosten gevorderde wettelijke rente op de in de beslissing te noemen manier worden toegewezen.